Nauki Humanistyczne i Społeczne

Studia Pedagogiczne

Zawartość

Studia Pedagogiczne | 2017 | tom LXX

Abstrakt

Autobiograficzny wykład na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, w którym pokazuję genezę i ewoluowanie moich projektów badawczych w ich ścisłym powiązaniu z ontologią rozwoju i edukacyjnymi osiągnięciami w nauce oraz praktyce szkolnej. Jest to introspekcyjne i społeczno-historyczne spojrzenie na powstawanie idei, zakres osobistego zaangażowania w radykalne zmiany w pedagogice jako nauce i praktyce od przedszkolaka do profesora uniwersytetu, którego dzieła zostały docenione między innymi nadaniem trzeciej już godności doktora honoris causa.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bogusław Śliwerski

Abstrakt

Autor artykułu podjął próbę rekonstrukcji kategorii wolności akademickiej jako podstawy działania uniwersytetu, w odniesieniu zarówno do jego funkcji dydaktycznej, jak i naukowej. Autor przywołuje różne definicje wolności akademickiej oraz analizuje płaszczyzny i wymiary jej działania, szczególnie w odniesieniu do jej poziomu instytucjonalnego (uniwersytet) i indywidualnego (profesor). Przedstawia również kontrowersje eksponowane w dyskusjach na temat wolności akademickiej oraz argumenty jej ograniczenia. Podejmuje problem polityki wskaźnikowania i kreowania różnorodnych form akademickiej rywalizacji. Stawia także pytanie: czy w epoce rosnącej komercjalizacji dydaktycznej i naukowej funkcji uniwersytetu oraz jego rosnącego uzależnienia od ekonomii i polityki kategoria wolności akademickiej ma jeszcze sens.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Zbyszko Melosik

Abstrakt

W artykule opisano koncepcyjne założenia pedagogicznej edukacji uniwersyteckiej, ponownie definiującej się w dynamicznych warunkach współczesnej kultury. W centrum uwagi autorów znajdują się konstytutywne formy edukacyjne, które określają charakter semiozy edukacji, a także sposoby ich ekspozycji i transformacji. Narracja koncentruje się na koncepcji „polityki symbolicznej”, której celem jest liberalizacja praktyki pedagogicznej i wyzwolenie jej spod dyktatury transmisyjnej formy edukacji, a także tworzenie warunków do umocnienia w kształceniu pedagogicznym dyskursywnej relacji i dyskursywnego stosunku do siebie. W wyniku realizacji tego rodzaju symbolicznej polityki uczestnicy edukacji są w stanie działać nie jako agenci panującego dyskursu, ale jako podmioty zdolne do dyskursywnej refleksji w działaniu i do udziału w procesach dyskursywnego projektowania i wytwarzania.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dorota Klus-Stańska

Abstrakt

W gospodarce opartej na wiedzy, co w konsekwencji urzeczywistnia zorientowanie współczesnego społeczeństwa na wiedzę, kluczowym elementem staje się rozwój karier jego członków i inwestowanie w „portfolio” kariery. W artykule odnajdujemy odwołanie do konstruktu kariery jako „własności” jednostki z uwzględnieniem indywidualnych wyborów kariery, indywidualnych strategii jej rozwoju, planowania i monitorowania. W rozważaniach na temat kariery nie można pominąć kwestii subiektywnego sensu nadawanego karierze przez podmiot w kontekście możliwości jej satysfakcjonującego przeżywania oraz odniesienia sukcesu. Interesującym poznawczo zagadnieniem podjętym przez autorkę są wyniki badań własnych nad oceną swoich szans na odniesienie sukcesu w karierze z perspektywy młodzieży akademickiej będącej w momencie tranzycji z edukacji na poziomie akademickim na rynek pracy.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Agnieszka Cybal-Michalska

Abstrakt

Finowie opracowali ukierunkowaną na cele politykę poradnictwa przez całe życie, która promuje nie tylko klimat ciągłego uczenia się, ale także rozwój wiedzy i umiejętności. Fiński sukces związany jest ze zmianami we współczesnym świecie. Polega on na poznaniu umiejętności i kompetencji, które są potrzebne społeczeństwu przyszłości w związku z różnymi warunki pracy potrzebnymi uczniom i pracownikom w XXI wieku.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Arleta Suwalska

Abstrakt

Tekst zawiera rozważania na temat roli refleksyjności we współczesnym wychowaniu. Najistotniejsze jest uwypuklenie pragmatycznego znaczenia refleksyjności w konstruowaniu tożsamości kulturowej młodego człowieka. Znaczną część tekstu stanowi nawiązanie do myśli Hansa Georga Gadamera. W zakończeniu autor podjął próbę nakreślenia pedagogicznej definicji refleksyjności.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Mirosław Sobecki

Abstrakt

Autor rekonstruuje romantyczną koncepcję wyobraźni, zwracając uwagę na jej związki z tradycją ezoteryczną, następnie pokazuje znaczenie idei wyobraźni dla refleksji pedagogicznej w okresie romantyzmu. W artykule zostaje także podjęty wątek trwałości romantycznych idei w dwudziestym wieku, ze szczególnym uwzględnieniem kontrkultury młodzieżowej XX wieku oraz związków między kontrkulturową koncepcją wyobraźni a dyskursem o wychowaniu.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Andrzej Kasperek

Abstrakt

Idee pluralizmu, różnorakie ich rozwinięcia teoretyczne i konkretyzacje ideowe wraz z ich promocją i próbami urzeczywistniania w praktyce społecznej, stanowią współcześnie signum temporis. Refleksja pedagogiczna zdaje się być szczególnie wrażliwa na sprawę pluralizmu, jego rozumienia i praktykowania, na wielowymiarowe odniesienia pluralizmu do świata wartości. W szczególności dotyczy to tych wartości i konfliktów wartości, które są bliskie wielorakim formom działań pedagogicznych. W refleksji pedagogicznej rozpatruje się – mniej lub bardziej krytycznie – różne aspekty i konsekwencje idei pluralizmu obecnych na rynku idei, uwzględnia się przy tym wielość idei pluralizmu przedstawianych w odmiennych ujęciach koncepcyjnych, które mają swe odniesienia w szeroko pojętej sferze działań i instytucji pedagogicznych. W refleksji pedagogicznej uwzględnia się też zagrożenia, które towarzyszą pluralizmowi lub są przeciw niemu zwrócone, a których również on sam – np. w sferze edukacji – może być nośnikiem. „Czy zdołamy uratować świat pedagogicznej myśli, pedagogiki otwartej na różnicę, na pluralizm (nie mylić z inną chorobą, jaką jest relatywizm)?” – pyta jeden ze znawców współczesnej myśli i praktyki pedagogicznej, Bogusław Śliwerski. Czyni on to pytanie jedną z wiodących kwestii dociekań pedagogicznych i metapedagogicznych, konfrontując pluralistyczne perspektywy pedagogiki z aktualnymi wyzwaniami ideowymi i społecznymi. W tym pytaniu pobrzmiewa też apel, aby dzięki rzetelnemu namysłowi – prowadzonemu z różnych punktów widzenia, z odmiennych perspektyw – uratować świat pedagogicznej myśli, jako świat otwarty i cechujący się pluralizmem. W założeniu tego pytania tkwi aksjologicznie ugruntowane przekonanie, że warto i powinno się „uratować świat pedagogicznej myśli, pedagogiki otwartej na pluralizm”. To także inspiracja, aby podjąć przedstawiany tu namysł nad pluralistycznymi perspektywami pedagogiki i różnorodnymi obliczami pluralizmów w krytycznym rozpoznaniu refleksji metapedagogicznej na przykładzie polskiej myśli pedagogicznej po 1989 roku.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marek Rembierz

Abstrakt

Chaos aksjologiczny i niezrównoważone funkcjonowanie człowieka we współczesnym świecie doprowadziły do totalnego zagubienia człowieka. Ustawicznie działa on na rzecz degradacji środowiska przyrodniczego i kulturowego. W wymiarze społecznym dominuje permanentny, „uogólniony” kryzys, wielopłaszczyznowa stratyfikacja społeczna i komunikacja międzyludzka oparta na postprawdach zarówno w świecie realnym, jak i wirtualnym. Niezrównoważenie w sferze gospodarczej łączy się z neoliberalnym modelem podboju gospodarczego. W powszechnym odbiorze dla większości ludzi na świecie sytuacja ta stała się nie do wytrzymania. Dlatego obowiązkiem wychowawców jest poszukiwanie – z zamiarem wprowadzania w życie – takich propozycji edukacyjnych, które przygotowałyby społeczność globalną do realnego współtworzenia swojego życia w świecie rozumianym jako rzeczywisty i wspólny dom. W tej perspektywie ciekawą propozycją jest koncepcja argentyńskiego filozofa Ernesto Laclau’a. Czas jednowymiarowej – protestancko-neoliberalnej – interpretacji wartości dobiega końca. Należy uznać równoprawność odmiennego – wyrosłego z innych kultur – postrzegania wartości. Ich partykularne odczytywanie – jednocześnie z zachowaniem zasady dobra powszechnego – daje szansę na uaktualnienie kształtowania człowieka według humanistycznego ideału. Takie podejście jest jednocześnie drogą uzdrowienia, czyli sanacji edukacji międzykulturowej, która jest dziś w impasie, bowiem posługując się schematami, stała się odtwórcza i zachowawcza. W swojej obecnej formule nie jest w stanie odpowiadać na współczesne wyzwania wielokulturowej społeczności globu.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Aneta Rogalska-Marasińska

Abstrakt

W podjętych rozważaniach autorka koncentruje się na nauczycielach szkół z polskim językiem nauczania w Republice Czeskiej. Odwołuje się do badań prowadzonych w latach 2014–2016 oraz w roku 2017 wśród nauczycieli szkół dla polskiej mniejszości narodowej, zlokalizowanych na terenie Zaolzia. Szkoły te efektywnie konkurują z czeskimi szkołami większościowymi. Utrzymały się m.in. dzięki nauczycielom i ich strategiom decyzyjnym, w których doszukać można się nie tylko zachowań konkurencyjnych, ale również różnych form zachowań kooperacyjnych.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Alina Szczurek-Boruta

Abstrakt

W artykule zostały ukazane założenia i powody wykorzystywania technologii cyfrowych oraz znaczenie ich użytkowania w nauczaniu i zarządzaniu. Treści opracowania nawiązują również do technologii cyfrowych i kompetencji informatycznych jako kluczowej części modelu kompetencji kadry nauczycielskiej w edukacji. W artykule została zwrócona uwaga na fakt, iż istniejące modele kompetencji wymagają bliższej analizy, rozłożenia na czynniki pierwsze, oraz obrazowego sformułowania poprzez rozszerzenia kompetencji cyfrowych.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Petr Svoboda

Abstrakt

W artykule omówiono metodę Konferencji Grupy Rodzinnej, która została wprowadzona na grunt polski przed dziesięciu laty przez J. Przepierskiego. Metoda przedstawiona jest w kontekście historycznym, jej założeń teoretycznych, szczególnych walorów praktycznych, uzasadniających zastosowanie w pracy z rodziną w sytuacji kryzysowej, oraz utrudnień, które stanowią przeszkodę w jej stosowaniu.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Barbara Kromolicka

Abstrakt

W prezentowanym opracowaniu zostały ukazane problemy samoświadomości i możliwości jej rozwoju. W tym kontekście została określona także koncepcje samooceny, szacunku dla samego siebie, uznania dla siebie, rozpoznawania siebie, pewności siebie i samorealizacji. W tekście podkreślono, że samoświadomość wiąże się ze świadomością własnej tożsamości psychofizycznej i społecznej – ja sam i świat oraz moje miejsce w nim. Ważnym środkiem do rozwoju zdrowej samoświadomości jest również uznanie. W podsumowaniu artykułu zwrócono uwagę na higienę psychiczną jako zapobieganie niepowodzeniom rozwojowym.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Alena Vališová

Abstrakt

Koncepcje i teorie stanowiące bazę teoretyczną, metodologiczną i metodyczną XX-wiecznej, tradycyjnej pedagogiki resocjalizacyjnej, które możemy podzielić na trzy zasadnicze grupy charakteryzujące się odmiennymi podejściami teoretyczno-metodologicznymi w znacznym stopniu zdezaktualizowały się na początku XXI wieku. Dlatego też współczesna pedagogika resocjalizacyjna poszukuje nowych inspiracji teoretycznych i metodycznych. Jedną z nowych koncepcji może być twórcza resocjalizacja. Niniejszy artykuł przedstawia założenia teoretyczne i metodyczne zarówno tradycyjnej pedagogiki resocjalizacyjnej, jak i jej nowych odmian ze szczególnym zwróceniem uwagi na tradycyjne i współczesne konteksty teoretyczne, metodologiczne i metodyczne

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marek Konopczyński

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest problemom funkcjonowania osób z niepełnosprawnością w polskim systemie penitencjarnym. Zostały w nim zaprezentowane rozważania teoretyczne dotyczące istoty kary pozbawienia wolności, problemów adaptacyjnych, typów strategii przystosowawczych, systemu terapeutycznego i jego ograniczeń, a także przesłanek do realizacji badań własnych.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ilona Fajfer-Kruczek

Abstrakt

W artykule została podjęta problematyka funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami na poziomie kształcenia wyższego. Okres studiów związany jest najczęściej ze zmianą dotychczasowego przebiegu życia. Zmiany obejmują różne obszary i powodują wchodzenie w nowe role. Ten ważny etap jest szansą na usamodzielnienie, określenie swojej pozycji w grupie, ukształtowanie swojego „wczesnodorosłego światopoglądu”. Celem tekstu jest ukazanie typologii studentów niepełnosprawnych na podstawie analizy ich zachowań, jakie przejawiają, będąc członkami społeczności akademickiej. Źródeł tych zachowań można dopatrywać się zarówno w różnych czynnikach interpersonalnych, jak i intrapersonalnych, wynikających z charakteru danej osoby. Zaprezentowana autorska typologia została również ukazana w odniesieniu do Teorii Cech Osobowości Costy i McCrae. Pozwoliło to na rozszerzenie powyższej typologii o określone podtypy.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Magdalena Bełza-Gajdzica

Abstrakt

Psychodrama jest metodą terapii i rozwoju osobistego, która silnie angażuje – prócz intelektu – ciało i emocje. Często korzysta z symboli i metafor, bazując na naturalnej skłonności do zabawy, jednocześnie wyzwala spontaniczność i kreatywność. Została stworzona przez Jakuba Morena na początku dwudziestego wieku. Przez długi czas ulegała modyfikowaniu. Rozwój psychodramy przyczynił się do dostosowania jej narzędzi do różnych potrzeb i sytuacji grupowych. Dziś jest szeroko stosowana w psychoterapii, rozwoju osobistym, biznesie, a także w edukacji. Celem prezentowanego opracowania jest ukazanie użyteczności psychodramy jako narzędzia sprzyjającego (z)rozumieniu niepełnosprawności przez osoby (nie)pełnosprawne (tj. rozumienie niepełnosprawności przez osoby pełnosprawne, ale także – zrozumienie swoich ograniczeń przez osoby niepełnosprawne). Zamierzeniem pośrednim jest przedstawienie ogólnych założeń psychodramy oraz korzyści płynących z wykorzystania jej technik dla rozwoju między innymi: nauczycieli, terapeutów, wychowawców lub innych osób pracujących z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie – słuchaczy studiów podyplomowych pedagogiki specjalnej w zakresie oligofrenopedagogiki.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dorota Prysak

Abstrakt

Opracowanie składa się z trzech części. W pierwszej została zawarta charakterystyka strategii polityki społecznej. Obejmuje ona podstawowe założenia i funkcje strategii polityki społecznej w zakresie rozwoju edukacji i działań pomocowych na poziomie JST. Meritum opracowania stanowi część druga. Zawiera ona wyniki badań własnych – analizę celów i zadań związanych z edukacją inkluzyjną (także przygotowanie społeczności lokalnych do kreowania kultury włączającej) zawarte w strategiach. Całość zamykają konkluzje końcowe. Celem opracowania jest jakościowa analiza strategii rozwoju siedemnastu gmin (w sumie 3900 stron dokumentów) w zakresie problematyki niepełnosprawności. Interesuje nas, czy hasła równego dostępu do edukacji, znoszenia barier i przygotowania szkół ogólnodostępnych oraz społeczności lokalnych do tworzenia kultury inkluzyjnej znajdują jakiekolwiek odzwierciedlenia w strategiach polityki społecznej samorządów terytorialnych – dokumentach stanowiących (przynajmniej w założeniach) punkt wyjścia generowania dobrych praktyk także w zakresie wsparcia społecznego i edukacji osób z niepełnosprawnościami.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Zenon Gajdzica
Sebastian Mrózek

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji