Gdańsk w początkach XVII wieku należał do najwybitniejszych ośrodków sztuki medalierskiej. Pracujący w mieści wybitni artyści, medalierzy znani i cenieni również w zachodniej Europie, tworzyli swe dzieła dla władców polskich i obcych, na zlecenie Rady Miejskiej, a także na prywatne zamówienia. Medale wybijano w mennicy gdańskiej, zazwyczaj w srebrze, miały różną średnice i wagę. Liczną grupę gdańskich medali z XVII i XVII wieku stanowią tak zwane medale ślubne, zwane także talarami weselnymi. Wśród nich wyróżniono trzy zespoły numizmatów: upamiętniające małżeństwa polskich monarchów, powstałe z okazji ślubu wymienianych z nazwiska osób oraz przeznaczone dla anonimowych nabywców. Ta ostatnia grupa medali cieszyła się dużą popularnością wśród zamożnych mieszkańców Gdańska; najczęściej były wręczane jako podarunek w czasie uroczystości weselnych. Medale ślubne popularność swoją zawdzięczały przede wszystkim kunsztowi i dekoracyjności wykonania, ale także ikonografii opartej na powszechnie znanej symbolice – wyrażającej bogaty wachlarz obiegowych pojęć alegorycznych dotyczących małżeństwa i rodziny, zaczerpniętych z literatury religijnej i klasycznej. Z przedstawieniami korespondują napisy zawierające sentencje etyczne, często odwołujące się do tekstów biblijnych. W artykule uwzględniono również medale jubileuszowe upamiętniające okrągłe rocznice zawarcia małżeństwa, które pojawiły się w XVIII wieku.

The cult of the book in Gdansk manifested itself in the numerous substantial private libraries, marked by the features and qualities of bibliophile facilities, as indicated by the artistic bindings, ex-libris and supralibros of their owners. After their owner’s death, many of the book collections of Gdansk bibliophiles were provided to the municipal library, of which the current Gdansk PAN Library is the heir and continuator. The books have historical bindings, represent a variety of styles and epochs, and many different adornment techniques. The majority of Gdansk patrician families and wealthy burghers belonging to the political, cultural, and scientific elite of the city had coats-of-arms granted to them by the Polish, Danish, or Swedish rulers, or Roman-German emperors. From among many volumes kept in the collection of the Gdansk Library and marked with coat-of-arms supralibros, sample prints from the collections of thirteen representatives of Gdansk bibliophiles were selected.

The article attempts to present the functioning of the Gdansk Library under the patronage of the Polish Academy of Sciences. As of 1 January 1955, the scientific department of the Municipal Library in Gdansk was taken over by the Polish Academy of Sciences, and the thus established separate institution received new statutes regulating the activity of the Library and the scope of the development of its collections. Until the four-hundredth anniversary of the Gdansk Library (the establishment of Bibliotheca Senatus Gedanensis), descriptions of the history of the Gdansk PAS Library were mainly based on reports drawn up by the heads of the institution. It is on their basis that one may trace the difficult space and storage and warehouse conditions in which employees of the Library carried out their statutory tasks, with the constantly growing collections and the increasing load of services. The paper also reports the scientific works of employees of the Library as well as the editorial activity of the institution, including works documenting the collections of the Library. An important way of familiarising the general public with knowledge on the Gdansk Library and its collections was through exhibitions and displays organized by employees of the information and special collections departments.