Abstract
This article presents a reappraisal of the concept of the 1890–1918 literary period from the perspective of sociology of literature, and in particular Pierre Bourdieu’s theory of literary field ( le champ littéraire), set out in his Les règles de l’art (1992). It goes without saying that the turn of the 19th century saw the emergence of a modernist movement, or, an autonomous literary field, dedicated to ‘pure’ art and literature, divorced from any social obligations. Within the Bourdieuesque perspective the dynamics of the literary field can be examined from a number of perspectives with the aim of assessing the success or failure of its strategies of consecration (i.e. the building of legitimacy and prestige), the habitus of its key figures, or its role as a space of mediation between external forces ( les logiques externs) and the autonomy of literary production. The ultimate aim of conducting all those probes is to validate the claim that the 1890–1910 modernist literary field was indeed autonomous. In fact, its emergence in Poland bore a marked resemblance to the developments in mid-19th century French literature, as described by Bourdieu. The peculiar character of the Polish literary field resulted mainly from the one external factor, Poland’s political status until the declaration of independence in 1918.
Go to article
Bibliography
● Berent W., Próchno, oprac. J. Paszek, wyd. II, Wrocław 1998.
● Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa 2005.
● Bourdieu P., Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przeł. A. Zawadzki, Kraków 2001.
● Brzozowski S., My młodzi, [w:] Programy i dyskusje literackie Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. III, Wrocław 2000.
● Casanova P., Światowa republika literatury, przeł. E. Gałuszka, A. Turczyn, Kraków 2017.
● Czabanowska-Wróbel A., „Kolega, rówieśnik, towarzysz i przyjaciółka”. Miejsce Maryli Wolskiej wśród lwowskich Płanetników, „Ruch Literacki”, 2019, nr 2.
● Czabanowska-Wróbel, A., Wacław Rolicz-Lieder niewczesny i nowoczesny, „Wiek XIX” 2017.
● Franczak J., Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury, Warszawa 2017.
● Franczak J., Jacques Rancière: historia literatury i polityka, „Teksty Drugie”, 2012, nr 3.
● Głowiński M., Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.
● Heinich N., Być artystą. Rzecz o przekształceniach statusu malarzy i rzeźbiarzy, przeł. L. Mazur, Warszawa 2007.
● Heinich N. , Socjologia sztuki, przekład A. Karpowicz, Warszawa 2010.
● Jankowicz G., Marecki P., Palęcka A., Sowa J., Warczok T., Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu, Kraków 2014.
● Kaufman J., Ego. Socjologia jednostki, przeł. K. Wakar, Warszawa 2004.
● Kluba A., Autotelizm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia, terminy, zjawiska, przekroje, t. 1, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska, M. Strzyżewski, Toruń 2016.
● Lahire B., La Condition littéraire. La double vie des écrivains, Paryż 2006.
● Lahire B. , Podwójne życie pisarzy, przeł. I. Okulska, [w:] Socjologia literatury. Antologia, red. G. Jankowicz, M. Tabaczyński, Kraków 2015.
● Leśmian B., Szkice literackie, oprac. J. Trznadel, Warszawa 2011.
● Matuchniak-Krasuska A., Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu, Warszawa 2010.
● Matuszek G., Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny, Kraków 2008.
● Miodońska-Brookes E., „Sprzykrzyły mi się biedne słowa…” czyli krytyk przeciw poecie, [w:] K.M. Górski, Wiersze wybrane, Kraków 1987.
● Niedźwiedź D., Jak Tadeusz Żeleński stworzył Boya. Strategie, autokreacje, wizerunki, rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński 2021.
● Okulicz-Kozaryn M., Okulicz-Kozaryn R., Tropami Bractwa Wielkiego Dzwonu. Szkice o literaturze przełomu XIX i XX wieku, Poznań 2020.
● Paczoska E., Stolica nowoczesności? W poszukiwaniu „tekstu lwowskiego”, [w:] Moder-nistyczny Lwów. Teksty życia, teksty sztuki, pod red. E. Paczoskiej i D.M. Osińskiego, Warszawa 2009.
● Popiel M., Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty, Kraków 2007.
● Potocki A., Polska literatura współczesna, cz. I, Kult zbiorowości 1860–1890, Warszawa 1911.
● Rancière J., Polityka literatury, przeł. J. Franczak, [w:] Socjologia literatury. Antologia, red. G. Jankowicz, M. Tabaczyński, Kraków 2015.
● Rolicz-Lieder W., Poezje wybrane, wstęp, wybór i oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 2003.
● Siwiec M., Norwid, Baudelaire i reguły sztuki, „Teksty Drugie”, 2020, nr 5.
● Skucha M., Niesytość pragnienia. W kręgu młodopolskiej liryki kobiet, Kraków 2016.
● Szczepańska A., Chimera. Tekstowa kolekcja Zenona Przesmyckiego, Gdańsk 2009.
● Wolska M., Obertyńska B., Wspomnienia, Warszawa 1974.
● Wyspiański S., Dzieła zebrane, t. 11, Rapsody, hymny, wiersze, Kraków 1961.
● Zabawa K., „Cień niesytej duszy”, [w:] M. Wolska, Poezje wybrane, Kraków 2002.
● Zarychta P., Widzialność tłumacza jako kapitał. O działalności Ryszarda Wojnakowskiego na przykładzie serii „Śpiewać to być. Współcześni poeci austriaccy znani i nieznani”, [w:] Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translato-logicznych, red. J. Kita-Huber, R. Makarska, Kraków 2020.
● Ziejka F., Paryż młodopolski, Warszawa 1995.
● Zięba J., Pieniądz i słowo. Nowoczesne paradoksy Leśmianowskiego języka poetyckiego, „Teksty Drugie”, 2010, nr 6.
Go to article
en
pl
