Abstract
W latach 1990–2015 z trzech obserwowanych w wiejskiej Polsce procesów – depezantyzacji, proletaryzacji i gentryfikacji – ten ostatni, tworzący wiejską klasę średnią, miał największą dynamikę. Między 1990 i 2015 rokiem udział wiejskiej klasy średniej w strukturze społecznej wsi wzrósł z 13% do 28%, co było skutkiem procesów endogennych i egzogennych wobec wsi. W niniejszej analizie „nowa” wiejska klasa średnia została zdefiniowana przez wykonywane zawody, należące do czterech pierwszych wielkich grup Klasyfikacji Zawodów i Specjalności (ISCO-08). Tak wyróżniona, jest ona bardzo zróżnicowana, co prowadzi do hipotezy o istnieniu nie jednej, a kilku wiejskich klas średnich. Przedmiotem opracowania jest ukazanie cech różnicujących wiejską klasę średnią i wskazanie – na podstawie współwystępujących cech – jej typów. Analiza oparta jest przede wszystkim na bazie danych badania „Diagnoza społeczna 2015”.
Go to article
Bibliography
1. Bourdieu, Pierre, Jean-Claude Passeron. 2012. Reprodukcja. Przekład Elżbieta Neyman. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Bryant, Christopher, Lorne Russwurm, Allister McLellan. 1982. The city’s countryside. Land and its management in the rural-urban fringe. London, New York: Longman.
3. Burawoy, Michael. 1998. The Extended Case Method. Sociological Theory, 16, 1: 4–32.
4. Darling, Eliza. 2005. The City in the Country: Wilderness Gentrification and the Rent gap. Environment and Planning A: Economy and Space, 37: 1015–1032.
5. DeVellis, Robert. 2011. Scale Development Theory and Applications. Thousand Oaks: Sage Publications.
6. Diday, Edwin. 1971. Une nouvelle méthode en classification automatique et reconnaissance des formes: la méthode des nuées dynamiques. Revue de Statistique Appliquée, 19, 2: 19–33.
7. Domański, Henryk. 2021. Klasa średnia i problem merytokracji. Wszystko co Najważniejsze, 31, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/henryk-domanski-klasa-srednia-i-problem-merytokracji/. Dostęp 4.09.2022.
8. Domański, Henryk. 2015. Czy są klasy społeczne w Polsce? Warszawa: Krytyka Polityczna.
9. Domański, Henryk. 2005. Zawód. W: Encyklopedia socjologii. Suplement. Warszawa: Oficyna Naukowa.
10. Domański, Henryk. 2004. Struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
11. Domański, Henryk. 2002. Polska klasa średnia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
12. Encyklopedia PWN. Kapitał kulturowy. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/kapital-kulturowy;3920044.html. Dostęp 4.11.2022.
13. Encyclopédie Universalis. Classes sociales. https://www.universalis.fr/encyclopedie/classes-sociales-classes-moyennes/. Dostęp 20.12.2022.
14. Frenkel, Izasław. 2014. Ludność wiejska. W: I. Nurzyńska, W. Poczta, red. Raport o stanie wsi. Polska wieś 2014. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 27–84.
15. Frenkel, Izasław. 2003. Ludność, zatrudnienie i bezrobocie na wsi: dekada przemian. Warszawa: IRWiR PAN.
16. Gluckman, Max. 1958. Analysis of social situation in modern Zululand. Bantu Studies, 14, 1: 147–174.
17. Gorlach, Krzysztof. 1988. Koncepcja „burżuazyjnienia”: próba jej weryfikacji. Studia Socjologiczne, 4: 24–39.
18. Gorlach, Krzysztof. 1989. On repressive tolerance: state and peasant farm in Poland. Sociologia Ruralis, 29, 1: 23–33.
19. Griguolo, Silvio, 1992. ADDATI: un package per l’analisi esplorativa dei dati. Venezia: CIDOC-IUAV.
20. Grzelak, Zdzisław. 1981. I nteligencja w społeczności wiejskiej. Warszawa: LSW.
21. Guimond, Laurie, Miriam Simard. 2010. Gentrification and neo-rural population in the Quebec countryside: Representations of various actors. Journal of Rural Studies, 26: 449–469.
22. Halamska, Maria. 2018. Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 3: Świadomościowe korelaty struktury społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, IRWiR PAN.
23. Halamska, Maria. 2016. Struktura społeczna ludności wiejskiej na początku XXI wieku. W: M. Halamska, S. Michalska, R. Śpiewak, red. Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 1: Stare i nowe wymiary społecznego zróżnicowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, IRWiR PAN, 11–86.
24. Halamska, Maria, Radosław Hoffman, Monika Stanny. 2017. S tudia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 2: Przestrzenne zróżnicowanie struktury społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, IRWiR PAN.
25. Hoggart, Keith. 1997. The middle classes in rural England 1971–1991. Journal of Rural Studies, 13, 3: 253–273.
26. Jabłonowski, Roman. 1937. Ludność bezrolna. W: E. Strzelecki, red. Struktura społeczna wsi polskiej. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego, 165–247.
27. Jarness, Vegard. 2015. Cultural vs Economic Capital: Symbolic Boundaries within the Middle Class. Sociology, 51, 2: 357–373. DOI: 10.1177/0038038515596909.
28. Koralewicz, Jadwiga. 2008. Autorytaryzm, lęk, konformizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
29. Laferté, Gilles. 2018. L’embourgeoisement : une enquete chez les céréaliers. Paris: Raisons d’agir.
30. Laferté, Gilles. 2014. Des études rurales à l’analyse des espaces sociaux localisés. Sociologie, 5, 4: 423–439.
31. Lepczyński, Krzysztof. 2021. Ideologia klasy średniej: od modernizacyjnego projektu do niespełnionej obietnicy. Studia Socjologiczne, 4: 5–31. DOI: 10.24425/sts.2021.139720.
32. Łuczaj, Kamil, Stanisław Krawczyk. 2022. Możemy sprawić, żeby na uczelniach była większa równość. Magazyn Kontakt, https://magazynkontakt.pl/luczaj-mozemy-sprawic-zeby-na-uczelniach-byla-wieksza-rownosc/. Dostęp 1.09.2022.
33. Manchin, Robert, Ivan Szelényi. 1985. Theories of Family Agricultural Production in Collectivized Economies. Sociologia Ruralis, 3–4: 248–268.
34. Mooney Patrick, Mateo Marini. 2006. Rural economies. W: P. Cloke, T. Marsden, P. Mooney, eds. Handbook of Rural Studies. London, Thousand Oaks, Delhi: Sage Publications, 91–103.
35. Mocquin, Alban. 2020. Reclasser des agriculteurs, https://laviedesidees.fr/Gilles-La-ferte-Embourgeoisement-enquete-cerealiers.html. Dostęp 10.02.2023.
36. Nelson, Peter, Pierre Pistre, Jean Dellier, Frederic Richard. 2008. Towards a Cross-National Database of Rural Gentrification Indicators, http://www.i-rgent.com/wp-content/uploads/sites/17/2015/05/AAG2015_nelson.pdf. Dostęp 1.09.2022.
37. Panek, Tomasz. 2009. Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Warszawa: SGH.
38. Pistre, Pierre. 2013. Renouveau des campagnes francaises. Carnets de geographes https//journals.openedition.org.cdg/963. Dostęp 1.09.2022.
39. Rosner, Andrzej, Monika Stanny. 2014. Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I. Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w 2010 roku. Warszawa: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, IRWiR PAN.
40. Siciński, Andrzej. 1976. Styl życia. Koncepcje i propozycje. Warszawa: PWN.
41. Słomczyński, Kazimierz. 2011. Typologia międzykrajowych badań porównawczych a kluczowe problemy metodologiczne. Studia Socjologiczne, 1: 469–482.
42. Smith, Darren. 2007. The changing faces of rural populations: (re)fixing the gaze or ‘eyes wide shut’?. Journal of Rural Studies, 23, 3: 275–282.
43. Sowa, Izabela. 2016. Wykorzystanie koncepcji stylu życia w typologii młodych konsumentów. Studia Ekonomiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 7, 303: 134–151.
44. Stanny, Monika, Andrzej Rosner, Łukasz Komorowski. 2018. Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III. Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Warszawa: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, IRWiR PAN.
45. Szafraniec, Krystyna. 2005. Autorytaryzm polskiej wsi. W: A. Rosner, red. Uwarunkowania i kierunki przemian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich. Seria: Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa. Warszawa: IRWiR PAN, 69–91.
46. Szelényi, Ivan. 1988. Socialist Etrepreneurs. Embourgeoisement in Rural Hungary. Madison: University of Wisconsin Press.
47. Tyszka, Andrzej. 1971. Uczestnictwo w kulturze. O różnorodności stylów życia. Warszawa: PWN.
48. Warner, Wiliam Lyod. 1974. Social Class in Yanke City. W: C. Bell., H. Newby . The Sociology of Community. A Selection of Readingst. London: Frank Cass and Co.
49. Webber, Richard, Robert Burrows. 2017. The Predictive Postcode: The Geodemographic Classification of British Society. London: Sage Publications.
50. Weingartner, Sebastian, Jorg Rössel. 2019. Changing dimensions of cultural consumption? The space of lifestyles in Switzerland from 1976 to 2013. Poetics, 74: 1–49.
51. Wójcik, Marcin. 2013. Gentryfikacja wsi – Jak daleko od miasta?, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/4465/gentryfikacja_wer_pierw.pdf. Dostęp 1.09.2022.
52. Wu, Wenjie, Wang Jianghao. 2017. Gentrification effects of Chinase urban village renewals. Urban Studies Journal, 54, 1: 214–229.
53. Zarycki, Tomasz. 2009. Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowań teorii Pierre’a Bourdieu. Psychologia Społeczna, 4, 1–2: 12–25.
54. Zarycki, Tomasz. 2002. Region jako kontekst zachowań politycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
55. Zwęglińska-Gałecka, Dominika. 2022. Gentryfikacja wsi w Polsce: znaczenie i skutki procesu. Nieopublikowana rozprawa doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr hab. Marii Halamskiej.
56. Zweglińska-Gałecka, Dominika. 2020. Gentryfikacja wsi: próba określenia przestrzennego zasięgu zjawiska. Studia Regionalne i Lokalne, 3, 81: 115–145.
Go to article
en
pl
