The main goal of this article is to compare the opinions of citizens from four European countries (Germany, Great Britain, Spain and Poland) regarding basic income in the broader context, among other things, of welfare regimes these countries represent. Statistical analyses of the Europeans’ attitudes towards basic income are based on interviews carried out in 28 European Union countries. Four countries, representing four different types of welfare regimes that can be found in the literature (the Nordic model has been excluded due to the sample size), and differing in economic welfare as well as historical experiences in regard to socio-economic system formation, have been selected for further analysis. Our analysis is based on special use of the single posthoc test with the Bonferroni adjustment for evaluating cross-country differences in basic income support and use of logistic regression for verifying the within-country impact of particular effects on basic income attitudes. The results of our analysis do not confirm that either the type of welfare regime or the level of social services in particular countries have a significant impact on attitudes toward basic income attitudes. However, we found the clear and direct impact of basic income awareness on supporting the programme.

Zasadniczym celem artykułu jest próba rekonceptualizacji socjologicznego ujęcia szeroko rozumianych procesów utowarowienia i odtowarowienia oraz zjawisk pokrewnych, która ma służyć poszerzeniu ich mocy heurystycznej. Tekst posiada dwie warstwy. Po pierwsze, stanowi propozycję ramy teoretycznej, czyli zestawu wstępnych kategorii analitycznych pozwalających uchwycić zróżnicowane przypadki oraz dynamikę procesów utowarowienia-odtowarowienia poprzez uwzględnienie dorobku m.in. geografii społeczno-ekonomicznej. Rama ta wykorzystuje także elementy ekonomiczno-socjologicznej teorii własności, wychodzącej poza formalnoprawne analizy nowej ekonomii instytucjonalnej. Po drugie, wskazuje on na przykłady zastosowania tych kategorii do analizy wybranych zjawisk i procesów społecznych, formułując także określone hipotezy badawcze na temat celów, zadań i zakresu działania państwa dobrobytu.