Jednym z podstawowych celów realizacji sondaży o charakterze porównawczym jest wnioskowanie o międzykulturowych różnicach opartych na pomiarze pewnych konstruktów latentnych. Porównania takie są uzasadnione, jeśli tylko owe konstrukty mierzą w każdym kraju to samo oraz w taki sam sposób. Celem tego artykułu jest weryfikacja hipotezy o ekwiwalentności pomiaru skali zaufania politycznego w dwudziestu krajach uczestniczących w siódmej rundzie Europejskiego Sondażu Społecznego. Analiza stopnia dopasowania modeli pomiarowych opartych na równaniach strukturalnych pozwoliła przyjąć hipotezę o konfiguralnej oraz metrycznej ekwiwalentności pomiaru skali zaufania politycznego. Jednocześnie odrzucono hipotezę o pełnej inwariancji skalarnej tego konstruktu, przy czym najbardziej problematyczny okazał się pomiar wskaźnika zaufania do systemu prawnego. Na zakończenie ukazano możliwości wnioskowania o międzykrajowych różnicach w poziomie zaufania politycznego, pomimo odrzucenia hipotezy o pełnej inwariancji pomiarowej tego konstruktu.

Celem artykułu jest przedstawienie teorii praktyk oraz teorii praktyk rodzinnych i bazującej na niej koncepcji displaying families jako alternatywy dla prowadzenia badań w obszarze socjologii rodziny. Choć teorie praktyk oraz związana z nimi perspektywa doing families stanowią inspirację dla polskich badaczy rzeczywistości społecznej, to założenia teoretyczne tych koncepcji – zwłaszcza ich najbardziej aktualne wersje – rzadko są analizowane w sposób systematyczny. Dodatkowo, koncepcja displaying families jest mało znana jako metoda badawcza. Tymczasem, wydaje się że podejście inspirowane teoriami praktyk może być szczególnie cenne dla prowadzenia badań nad współczesnym życiem rodzinnym z co najmniej czterech powodów, które zostały opisane w ostatniej, trzeciej części artykułu. W pierwszej części tekstu przedstawiono analizę głównych założeń teorii praktyk, a w części drugiej – głównych założeń teorii praktyk rodzinnych oraz koncepcji displaying families.

Pierre’a Bourdieu jedynie w znikomym stopniu korzysta ze źródeł biograficznych, przez co obraz kultur ludowych (w tym obraz socjalizacji samego autora) pozostaje niepełny. Wykorzystanie źródeł autobiograficznych pochodzących z różnych kultur i okresów historycznych umożliwia omówienie relatywnie niezmiennych wzorów kulturowych klasy ludowej. Artykuł porównuje dwa oparte na autobiograficznych wspomnieniach obrazy wzorów kultury robotniczej (ludowej) pochodzące z klasycznej pracy Richarda Hoggarta na temat brytyjskiej klasy robotniczej w połowie XX wieku oraz portretu współczesnej klasy robotniczej w USA, który stworzył Alfred Lubrano. Porównanie tych prac pozwala wyodrębnić siedem grup wzorów kulturowych, związanych kolejno (1) ze wspólnotowym życiem skoncentrowanym wokół domu, (2) wartościami (pozornie paradoksalne współistnienie konserwatyzmu i tolerancji w klasie ludowej), (3) wykorzystywaniem ciała jako towaru, (4) przyjętymi sposobami komunikacji, (5) trzema rodzajami „praktycyzmu”, a także (6) gustem kulinarnym i (7) sposobami gospodarowania domowym budżetem. Materiał ten pozwala pokazać metodologiczne możliwości, jakie stwarza rozszerzenie perspektywy metodologicznej Pierre’a Bourdieu o podejście biograficzne.

Artykuł przywołuje różne ujęcia kategorii sprawstwa w naukach społecznych, wskazując na ich ograniczenia w analizie doświadczeń kobiet zaangażowanych w działania w strukturach organizacji religijnych. Celem artykułu jest przybliżenie koncepcji sprawstwa jako wymiaru ludzkiego działania, które jest ukierunkowane na reprodukowanie religijnego status quo, a także systematyzacja różnych, ugruntowanych w badaniach nad płcią i religią ujęć sprawczych wzorów działań (autorstwa m.in. Orit Avishai, Kelsy Burke). Dane empiryczne, do których odwołuje się tekst, są efektem badań zrealizowanych w ramach dwóch projektów, dotyczących relacji między gender a religią, zrealizowanych w Polsce i w Anglii. Tekst bazuje przede wszystkim na wynikach indywidualnych wywiadów pogłębionych przeprowadzonych m.in. z kobietami aktywnymi w organizacjach kurialnych Kościoła katolickiego w Polsce i w polskich organizacjach kościelnych w Anglii działających w ramach Polskich Misji Katolickich.

Główne pytanie tekstu dotyczy wchodzenia w dorosłość młodych Polaków w wieku 18-29 lat, ich postrzegania dorosłości. Zgodnie z wynikami badania młodzi odchodzą obecnie od definiowania dorosłości w kategoriach tradycyjnych markerów społecznych na rzecz własności intrapsychicznych oraz kompetencji. Dorosłość jest silnie związana z postrzeganiem siebie jako osoby kompetentnej w obszarze zawodowym i relacji społecznych, z pewną autonomię. Markery te (kompetencji, relacji, autonomii) na poziomie mikro odpowiadają najważniejszym potrzebom psychicznym człowieka (teoria autodeterminacji). Na poziomie makro markery te są zbieżne z charakterystyką czterech europejskich modeli wchodzenia w dorosłość, stworzonych przez Cécile van de Velde. Polski model wydaje się mieć charakter hybrydowy, łączący dużą rolę kompetencji zawodowych i autonomii z naciskiem na samorozwój jednostki.

Pierre Bourdieu pozostaje prominentną postacią nie tylko w socjologii sztuki i kultury, ale socjologii w ogóle. Jego koncepcje są szeroko omawiane i przyczyniają się do generowania licznych, empirycznych i teoretycznych działań w tej dyscyplinie. Jednakże jego spuścizna bywa kwestionowana i bardziej lub mniej modyfikowana. Podążając nowymi ścieżkami badań, autor stara się ocenić, jak dalece twierdzenia Bourdieu o zróżnicowaniu publiczności sztuki, estetycznej dyspozycji i kompetencji artystycznej są aktualne, a jak bardzo wymagają przemyślenia w kontekście współczesnych przemian estetycznych. Bazując na badaniach uczestnictwa w kulturze i preferencjach mieszkańców dużego miasta, pokazano estetyczne wymiary i postawy, które są aktywne podczas kontemplowania sztuki. Zidentyfikowano różne konfiguracje dyspozycji, z nich niektóre (jak konfiguracja „postmodernistyczna”) nie były obecne w pracach Bourdieu. Inne wyniki potwierdzają przypuszczenie, że odbiór sztuki i wiedza związane są z pozycją klasową i zasobami kapitału, włączając kapitał społeczny i indywidualne sieci.