W kopalniach podziemnych w wyniku wykonywania różnego rodzaju wyrobisk, na osuwiskach ziemi podczas ich aktywnych ruchów a także w czasie trzęsień ziemi dochodzi do zmian pierwotnego pola naprężenia i deformacji górotworu. Górotwór lub materiał skalny poddawany różnego rodzaju obciążeniom ulega deformacji trwałej i jest źródłem różnego rodzaju fal sejsmicznych, emisji sejsmoakustycznej (SA) i elektromagnetycznej (EM). W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych emisji elektromagnetycznej w czasie jednoosiowego ściskania próbek skalnych. Uzyskane wyniki pomiarów emisji EM oraz emisji SA wskazują na ich silny związek ze stopniem obciążenia badanej próbki skalnej. W analizie otrzymanych wyników stwierdzono, że emisja EM dokładniej odzwierciedla stan naprężenia i deformacji w próbce w porównaniu do emisji SA. Można wnioskować, iż opracowanie systemu obserwacyjnego opartego o pomiar emisji EM może być przydatny w wyrobiskach górniczych do oceny zagrożeń związanych z obciążaniem skał. System taki powinien pracować bezinwazyjnie oraz charakteryzować się niskim kosztem i nieskomplikowaną obsługą. Budowa takiego sytemu może wspomagać stosowane powszechnie systemy geofizyczne w kopalniach.

Prowadzenie eksploatacji z wykorzystaniem materiałów wybuchowych w odkrywkowych zakładach górniczych wiąże się z szeregiem zagrożeń, które należy uwzględnić w trakcie prowadzenia robót strzałowych oraz na etapie ich projektowania. Odpowiednio zaprojektowane i starannie wykonane roboty zapewniają kontrolę nad tymi zagrożeniami oraz pozwalają na przewidzenie zasięgu i intensywności ich oddziaływania na otoczenie. Jednym z zagrożeń jest rozrzut odłamków skalnych, niebezpieczny dla załogi i maszyn pracujących w zakładzie górniczym, a także otoczenia kopalni. Jest to zagrożenie niezwykle istotne, lecz trudne do jednoznacznego oszacowania. Na przestrzeni lat opracowano wiele sposobów analitycznego wyznaczenia poziomu tego zagrożenia. Część opracowanych zależności opiera się na wynikach badań terenowych, zaś część na teoriach z zakresu fizyki i balistyki. Na wielkość strefy rozrzutu ma wpływ szereg czynników geologiczno- górniczych. Część z nich na chwilę obecną, dzięki coraz szerzej rozpowszechnianym narzędziom geodezyjnym, tj. skaner laserowy, czy urządzenie typu Boretrak, możemy bardzo precyzyjnie zmierzyć (geometria ociosu, dewiacja otworów strzałowych, rzeczywisty zabiór), a niektóre tylko oszacować (m.in. występowanie ukrytych przerostów gliny lub krasów na podstawie raportów z pracy wiertnicy lub zwiercin). W artykule zaprezentowano wybrane czynniki, które wpływają na zasięg strefy oraz sposoby ich minimalizacji. Ponadto opisano wybrane metody i wzory empiryczne do szacowania zasięgu strefy oraz zaprezentowano zmienność wartości szacowanych w zależności od zmiany parametrów siatki otworów strzałowych oraz użytych środków strzałowych. W artykule dokonano również przedstawienia wybranych rozwiązań numerycznych w zakresie szacowania zasięgu rozrzutu odłamków skalnych. Algorytmy te pozwalają na wstępną ocenę dynamiki rozrzutu odłamków dla zadanych warunków brzegowych, co może stanowić perspektywiczny kierunek rozwoju aktualnie stosowanej metodologii.

Wyniki wieloletnich badań sejsmicznych przeprowadzonych na obszarze kopalni siarki Osiek pozwoliły na określenie zależności ilościowych pomiędzy amplitudą sygnału sejsmicznego rejestrowanego od stropu złoża a parametrami złoża takimi jak porowatość i procentowa zawartość siarki. W prezentowanym artykule omówiono podstawowe zależności ilościowe pomiędzy tymi parametrami oraz metodologię wykorzystania tych związków dla potrzeb wstępnego szacowania zasobów. Ze wstępnym szacowaniem zasobów wiąże się problem poprawnej estymacji zawartości siarki oraz dokładnego określenia miąższości złoża. Autorzy przedstawiają sposób estymacji zawartości siarki oparty na bogatej statystyce właściwości złoża uzyskanej na podstawie danych geofizyki otworowej. Wskazują też, że decydującym parametrem wpływającym na ocenę zasobności jest dokładne poprowadzenie granicy spągu złoża, a to jest możliwe jedynie na podstawie poprawnego dowiązania zapisu sejsmicznego do danych geofizyki otworowej. Przedstawiono także metodykę prowadzenia badań polowych i przetwarzania danych sejsmicznych w aspekcie odwzorowania rzeczywistych amplitud sygnału rejestrowanego od stropu złoża. Problem odwzorowania poprawnych wartości amplitud ma tu bowiem kapitalne znaczenie dla określenia realnych związków pomiędzy właściwościami złoża a dynamiką zapisu sejsmicznego. Autorzy wskazują, że podstawowa, zaobserwowana zależność wiąże amplitudę sygnału odbitego od stropu złoża ze średnią porowatością złoża. Dla potrzeb ilościowej oceny porowatości rejestrowane amplitudy sygnału muszą być kalibrowane do wartości współczynnika odbicia na stropie złoża. Właściwa kalibracja możliwa jest poprzez skorelowanie danych sejsmicznych z danymi otworowymi, takimi jak gęstość ośrodka i prędkość propagacji fali podłużnej P. Dzięki stwierdzonym w danym otworze wartości tych parametrów wyliczana jest wartość współczynnika odbicia (refleksyjności), a następnie wartości amplitud sygnału sejsmicznego są skalowane do wartości refleksyjności. Uzyskiwane wyniki szacowania zasobności autorzy przedstawiają na przykładzie rezultatów uzyskanych wzdłuż wybranego refleksyjnego profilu sejsmicznego wykonanego na terenie kopalni siarki w Osieku.

W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych drobnoziarnistych odpadów wydobywczych wzmocnionych cementem. Badania wykonano w celu sprawdzenia ich przydatności do modernizacji istniejących obwałowań przeciwpowodziowych rzeki Wisły na km 87+600 – 103+000. Zaproponowano modernizację wału przez podwyższenie, za pomocą mieszanki odpadów wydobywczych i cementu portlandzkiego. Dla zaproponowanej konstrukcji przedstawiono wyniki obliczeń numerycznych współczynnika stateczności w programie MIDAS GTS N X dla podstawowego układu obciążeń oraz wyjątkowego układu obciążeń. Modelowano również sposób przepływu wody w korpusie wału podczas fali wezbraniowej o prawdopodobieństwie wystąpienia 0,1%. Do badań wykorzystano odpad wydobywczy o uziarnieniu od 0 do 2,0 mm z Zakładu Górniczego Sobieski we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. O dpad ten powstaje w wyniku przeróbki węgla. W pracy przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych przeprowadzonych w L aboratorium Katedry Współdziałania Budowli z Podłożem Politechniki Krakowskiej. Wyznaczono właściwości fizyczne i mechaniczne odpadów pobranych z hałdy oraz tych samych odpadów wzmocnionych spoiwem cementowym. Wzmocnienie odpadów wydobywczych zastosowanych w modernizacji wału przeciwpowodziowego miało na celu zmniejszenie degradacji materiału pod wpływem warunków atmosferycznych oraz czynników mechanicznych.

In the family of iron-based alloys, ductile iron enjoys the highest rate of development, finding application in various industries. Ductile iron or the cast iron with spheroidal graphite can be manufactured by various methods. One of them is the Inmold spheroidization process characterized by different technological solutions, developed mainly to increase the process efficiency. So far, however, none of the solutions has been based on the use of a reactor made outside the casting mould cavity. The method of spheroidization inside the casting mould using a reaction chamber developed at the Foundry Research Institute is an innovative way of cast iron treatment. The innovative character of this method consists in the use of properly designed and manufactured reactor placed in the casting mould cavity. Owing to this solution, the Inmold process can be carried out in moulds with both horizontal and vertical parting plane. The study presents the results of examinations of the microstructure of graphite precipitates and metal matrix of castings after spheroidization carried out by the Inmold process using a reactor and mould with vertical parting plane. Special pattern assembly was made for the tests to reproduce plates with wall thicknesses of 3; 5; 7; 10; 20 and 30 mm. The content of residual magnesium was determined for all tested castings, while for castings of plates with a wall thickness equal to or larger than 10 mm, testing of mechanical properties was additionally performed.

The paper deals with the issue of potential for improvement of resistance of wood chip fine grinders to abrasive wear by providing them with WCCoCr coating applied with the use of atmospheric plasma spraying (APS). The study focused on establishing parameters of the technological process of spraying a 250–270 μm thick coating onto surface of ductile cast iron castings used to date as grinder linings. The presented data include results of microstructure examination, chemical composition analysis, HV hardness measurements, and scratch tests for both previous and new variant of linings. The obtained scratch test results indicate that the material of the coating is characterized with definitely lower susceptibility to scratching. The scratch made on coating was 75–84 μm wide and 7.2–8.2 μm deep, while the scratch on cast iron was distinctly wider (200–220 μm) and deeper (8.5–12.8 μm). In case of cast iron, the range of variability in scratch width and depth was definitely larger. This can be explained with large difference in hardness of individual components of microstructure of cast iron and significantly larger plastic deformation of cast iron compared to the coating revealed in the course of indenter motion over surfaces of the two materials. It has been found that application of WCCoCr coating offered better resistance of lining surfaces to scratching which can be considered a rationale for undertaking in-service tests.

A common problem encountered in hydraulic valves is a progressing deterioration of tightness of their water flow cutting-off seats. The seats are provided usually with a copper-alloy insert joined mechanically with cast-iron valve housing. The problem of unreliability of such joints can be solved by providing surface of the seat with a coating, deposited with the use of HVOF method and resistant to abrasive and cavitation wear. The tests were carried out for a sealing-draining seat insert made of CuZn39Pb2Al brass used to date and a specimen taken from the cast-iron valve housing which was the substrate for a plasma-sprayed coating of powder containing 86.1% Cr, 7.2% Ni, and 6.7% C. The coating, 345 ± 15 μm thick, was characterized with good quality of bonding with cast-iron substrate and high compactness of the material. The cavitation wear test on materials used in the study were carried out with the use of Vibra-Cell ultrasonic liquid processor (Sonics) equipped with a piezoelectric probe operating at the frequency of 20 kHz. Based on profilograms taken along a line crossing centers of cavitation craters, measurements of the height parameter Rt, and microscopic observations of surfaces it has been found that the coating plasma-sprayed onto substrate of nodular cast iron demonstrated higher resistance to cavitation compared to copper-alloy inserts used so far in cast-iron hydraulic valves. Cavitation craters on the material used typically for valve seats to date were more distinctly outlined and deeper compared to craters observed on the coating. Larger were also sizes of local tear-outs which resulted in larger difference between the peaks line and the valleys line.

The use of environmentally friendly inorganic binders and new technologies for cores production is widely discussed topic in recent years. This paper contains information about new hot curing process for core making with alumina-silicate based inorganic binders – geopolymers. Main differences between hot cured geopolymers and hot cured alkali silicate based inorganic binders are discussed. The main objective of this research paper was to investigate basic technological properties of geopolymer binder system such as strength, compaction, storage ability and knock-out properties. For this purpose, three mixtures with different powder additives were prepared and tested in laboratory conditions using specific methods. Strength properties evaluation showed sufficient levels as well as knock-out properties measurement, even with additives B and C originally designed for the use with alkali silicate based two component binder systems. Additives B and C were considered compatible with geopolymer binders after casting production trial results. Storage ability of geopolymers seems to be more sensitive than of alkali silicate based binders in the same tested conditions. Mixtures with geopolymer binder showed 20% more decrease of strength compared to alkali silicate binders after 24 hours in conditions of 25 °C and 65 %RH.

The article presents the investigations of 7xxx aluminium alloys performed by the method of thermal and derivational analysis. The studies made it possible to identify the effect of the changes in the Cu concentration, the total Zn and Mg weight concentrations and the Zn/Mg weight concentration ratio on their crystallization process: the cooling as well as the kinetics and dynamics of the thermal process of cooling and crystallization. Metallographic studies were performed on the microstructure of the examined alloys and their HB hardness was measured. The evaluation of the changes was presented in reference to the model alloys EN AW-7003 and EN AW-7010, whose microstructure under the conditions of thermodynamic equilibrium are described by the phase diagrams: Al-Zn-Mg and Al-Zn-Mg-Cu. The performed investigations confirmed that the hardness HB of the examined alloys is mainly determined by the reinforcement of the matrix αAl by the introduced alloy additions and the presence of phases Θ(Al2Cu) and S(Al2CuMg) rich in copper, as well as η(MgZn2), in the examined alloys' microstructure. The increase of the amount of intermetallic phases precipitated in the microstructure of the examined alloys is caused, beside Cu, by the characteristic change of Zn wt. concentration and Mg. It was proposed that the process of one-stage thermal treatment of the examined alloys be introduced at a temperature of up to tJ-20 °C, which will prevent the exceedance of the solidus temperature.

The biographies of the journalists of Polish press published in West Prussia in the 19th and early 20th century usually highlight their patriotic commitment and admirable perseverance in launching and running various newspapers and journals. However, we can also find in their lives episodes that did them little credit, or even were downright disgraceful.

This paper examines the coverage of women’s health issues, preventive care and prophylaxis in 19th-century Polish popular medical periodicals, in particular Dziennik Zdrowia dla Wszystkich Stanów [ Journal of Health for all Social Classes] (1801–1802), Przyjaciel Zdrowia [ Health’s Friend] (1861–1863), Zdrowie [ Health] (1877/78–1880), and Lekarz [ The Physician] (1903/04–1904/05). The authors of this study try to find an answer to the question whether those periodicals did succeed in giving women’s health issues the rank and status warranted by their significance.

This article examines the occasional verse published by the daily Czas [Time] in 1864–1879, i.e. over a decade and a half after the suppression of the January Rising. These texts, which feature both solemn occasions and local ephemera, present us with a unique chronicle of life of Cracow and its environs. In addition to listing all the relevant texts, the article attempts to identify their authors, i.e. unlock their initials or pseudonyms, to outline the conventions and genological peculiarities of that verse, and to gauge the attitudes of the Cracovians towards the question of Poland’s independence, Romanticism, patriotism as well as some well-known authority figures.

This article looks at the record of the activities of Poland’s Women’s League, first registered in 1945 under the name Social and Civic League of Women, presented in its two magazines, Kobieta Dzisiejsza [Today’s Woman] and Kobieta [Woman] published in 1946–1947 and 1947–1949 respectively. Their approach and choice of stories were to demonstrate the new organization’s concern with the lives of their readers. The magazines offered advice on how to cope with problems of everyday life, both at home and in the workplace. The broad range of themes was intended to appeal to a broad audience from all walks of life, including those that were not members of the new organization.

The article discusses the circumstances surrounding the founding of the Association of Polish Writers Abroad (SPPzG) by Dr. Alina Siomkajło in London in 2010, oppositional to the Union of Polish Writers Abroad (ZPPnO), also in Great Britain, which had been active since 1945. The method of qualitative analysis was used to review the anti-communist content, the right-wing magazine.