W artykule wskazuję powody, dla których można uznać, że źródłem tomistycznej koncepcji „sumienia” i „synderezy” jest filozofia stoicka. Twierdzę, że stoickie pojęcia syntḗ rēsis i syneídēsis przekształciły się w tomistyczne synderesis i conscientia („prasumienie” i „sumienie”). Stoicka syntḗ rēsis oznacza „samozachowanie”, czyli tzw. „pierwszy popęd” (prṓ tē hormḗ ), który w perspektywie biologicznej dotyczy wszystkich istot żywych. Człowiek jest jedynym stworzeniem, które – jako „zwierzę rozumne” – nie ogranicza tego popędu do spraw ciała, ale troszczy się przede wszystkim o zachowanie swej duszy, czyli dba o swój system wartości. Zachowanie wyznawanego systemu wartości jest równoznaczne z etycznym „zbawieniem” (ocaleniem tożsamości), co zbliża stoicyzm do doktryny religijnej. W stoicyzmie zespół zachowywanych wartości pochodzi z idei „zgodności z naturą”, w tomizmie wypływa z „prasumienia”, które jest naturalną skłonnością do dobra. W obu przypadkach zakłada się istnienie naturalnego instynktu, który u istot rozumnych przekształca się następnie w świadomą i uporządkowaną strukturę „sumienia”. Według stoików, zachodzą ponadto naturalne procesy „przystosowania” (oikeíōsis) i „doskonalenia” (teleíōsis), które sprawiają, że jednostka przekracza swój pierwotny egocentryzm i wykształca u siebie obowiązki także wobec wspólnoty.