laboratoryjnym piecu z quasi-jednowymiarowym przepływem laminarnym przeprowadzono badania wpływu własności węgla na emisję tlenków azotu dla 23 węgli energetycznych w zakresie stopnia uwęglenia od węgli brunatnych poprzez węgle kamienne do antracytów. Dla jednego typu węgla brunatnego dwukrotny wzrost zawartości azotu powodowa! wzrost emisji NO, o 30%. Ze wzrostem stopnia uwęglenia, od węgli brunatnych do kamiennych, następował wzrost emisji NO, i następnie jej spadek dla antracytów. Wzrost zawartości azotu powodował wzrost emisji tlenków azotu i spadek stopnia konwersji azotu zawartego w paliwie. Na podstawie wyników badań i ich analizy statystycznej określono zależności opisujące wielkość emisji NO, i stopień konwersji azotu zawartego w paliwie do tlenków azotu w funkcji dwóch zmiennych, opisujących własności paliwa, tj. zawartości azotu i wskaźnika paliwowego definiowanego jako iloraz zawartości stałych części palnych i zawartości części lotnych.

The subject of this work was the investigation of zeolite as a sorbent of toxic gases. In Nizny Hrabovec in the Slovak republic, two layers of zeolite with the active component clinoptilolite can be found. The study presented here investigated the ability of this natural zeolite to reduce polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) and NO emissions from engine exhaust. Exhaust gases from combustion engines include toxic components such as carbon monoxide, nitrogen oxides and hydrocarbons. Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) are a component of hydrocarbons causing harmful influence on life forms. The experiments focused on the potential reduction of these toxic gases based on the sorption and catalytic properties of natural zeolite. Also observed was the influence of chemical adjustment including incorporation of certain metal elements. Chemical analysis by mutually independent technologies served to observe the sorption of PAH with carcinogenic properties on the natural zeolite tested. The experiments showed that chemical modification improved the sorption and catalytic properties of natural zeolite. The PAH were analysed in an extract of the contaminated, thermally-activated natural zeolite and modified zeolite after washing with ammonium chloride, cobalt chloride and copper sulphate. The study also presents results of NO measurements obtained by testing the filter-sorptive automobile system.