Celem artykułu jest wskazanie potrzeby przywrócenia racjonalnego podejścia do dzisiejszego planowania urbanistycznego i architektury. Wiele badań i projektów dotyczących współczesnego miasta koncentruje się głównie na różnych rodzajach „nowatorskich” konfiguracji miejskich, które mają poradzić sobie z obecnymi i przyszłymi problemami. Wydaje się jednak, że często brakuje w nich historycznej, kulturowej, psychologicznej i społecznej świadomości. A przecież postrzeganie i rozumienie miasta opiera się głównie na jego obrazach, wspomnieniach i konotacjach z przeszłości. Wciąż podejmowane są próby zbliżenia się do racjonalnej równowagi między starym a nowym, tradycyjnym a nowoczesnym, formą a funkcją, pięknem a postępowymi aspektami miasta. Tekst stanowi studium przypadku dzielnicy Amsterdamu — IJburg — jako przykładu dużego przedsięwzięcia, który może ułatwić omówienie roli i potencjału tkwiącego w tradycyjnej typologii urbanistycznej i architektonicznej, pomocnego w procesie tworzenia nowych układów miejskich. Wnioski przedstawione w tekście, oparte na analizowanym projekcie dzielnicy IJburg, koncentrują się na wskazaniu typów urbanistycznych i architektonicznych z przeszłości jako narzędzi projektowych, które wciąż mogą zapewniać niezwykłe twórcze i instrumentalne możliwości oraz funkcjonować jako nośniki znaczenia i tożsamości kulturowej.