Abstract
The article presents the problem of shaping national identity out of individual ethnic identity in the light of Mieczysław Wallis’ intellectual biography. As a representative of the second generation of the Lvov‑Warsaw school, he belonged to the group of several 20th‑century Polish humanists of the Jewish extraction. This condition left an indelible mark in his intellectual biography. Being aware of his ethnic background, he struggled for many years against the stigma of anti‑Semitism (in the form of social depreciation and racial categorization), yet he remained strongly attached to his Polish identity. He confirmed his resolution in everyday attitudes and in his writing. Repeatedly giving proof of his civic and patriotic attitudes, he fought for the survival of the Polish identity in the duties of the soldier, and continued to perform his cultural and educational activities during his internment as a prisoner‑of‑war for the period of several years. Then, after the war, he engulfed himself in academic activity in Poland, and constructed a specific program of aestheticization of reality, intended as a form of intellectual opposition to the manifestations of abhorrent ethnic discrimination culminating in disastrous dehumanizing effects. Following the indications contained in the archivized notes on and by Wallis, the author attempts to select, analyze and interpret these biographical clues, and she highlights the philosopher’s statements that reveal his personal experiences, reflections and views relating to the issue of national affiliation and identity. They inspire hope for finding out which factors were decisive in influencing Wallis’ life and intellectual interests.
Go to article
Bibliography
Baran T. (2007), Dehumanizacja w stosunkach międzygrupowych. Czy „obcy” to też człowiek?, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Białostocki J. (1983), Wspomnienie pośmiertne. Mieczysław Wallis 1895–1975, w: M. Wallis, Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 335–339.
Bolewski A., Pierzchała H. (1989), Losy polskich pracowników nauki w latach 1939– 1945. Straty osobowe, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Brandys M. (1955), Wyprawa do oflagu, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Fąfara E. (1983), Gehenna ludności żydowskiej, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Jadacki J.J., Markiewicz B. (1996), Próg istnienia, Cz. 1: Zdziesiątkowane pokolenie, Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.
Konstańczak S. (2017), Polska XIX i XX wieku w filozoficznym zwierciadle, Kraków: Scriptum.
Kotarbiński T. (1987a), Wypowiedź na temat prawdy i na temat patriotyzmu, w: tenże, Pisma etyczne, red. P.J. Smoczyński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 275–276.
Kotarbiński T. (1987b), Zgodliwe współdziałanie, w: tenże, Pisma etyczne, red. P.J. Smoczyński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 257–258.
Kotarbiński T. (1993), Garść wspomnień (o filozofach poległych w pogromie ghetta), w: J.J. Jadacki, B. Markiewicz (red.), „...A mądrości zło nie przemoże”, Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne, s. 10–11.
Leyens J.Ph., Demoulin S., Vaes J., Gaunt R., Paladino M.P. (2007), Infra-humanization: The wall of group differences, „Journal of Social Issues and Policy Review” 1, s. 139–172.
Najder Z. (1990), Semiotics and Art: The Contribution of Mieczysław Wallis (1895– 1975), w: T.A. Sebeok, J. Umiker‑Sebeok (red.), The Semiotic Web 1989 (Approaches to Semiotics), Berlin – New York: De Gruyter Mouton, s. 109–122.
Nowakowska W. (2001), Profesor Mieczysław Wallis, Sylwetki Łódzkich Uczonych, z. 59, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Ossowska M. (1983), Zdobycze fizyki współczesnej a postawy moralne, w: taż, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 453–463.
Pelc J. (1977), Wspomnienia pozgonne o Mieczysławie Wallisie i Tadeuszu Wójciku, „Studia Semiotyczne” 7, s. 101–112.
Pękala T. (2004), Świat jako przedmiot estetyczny. Wprowadzenie, w: M. Wallis, Wybór pism estetycznych, Kraków: Universitas, s. IX–XIV.
Skoczyński J., Woleński J. (2010), Historia filozofii polskiej, Kraków: WAM.
Szuchta R. (2015), 1000 lat historii Żydów Polskich. Podróż przez wieki, Warszawa: Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin”.
Toczewski A. (2009), Oflag II C Woldenberg w Dobiegniewie. Dzieje obozowej konspiracji, Dobiegniew: Urząd Miasta Zielona Góra, Muzeum Ziemi Lubuskiej.
Wallis M. (1968), Przeżycie i wartość. Pisma z estetyki i nauki o sztuce 1931–1949, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Wincław D. (2016), Obcy czy po prostu Inny? Wybrane etyczne aspekty dehumanizacji, „Kultura i Wartości” 19, s. 93–114.
Woleński J. (1985), Filozoficzna szkoła lwowsko‑warszawska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Woleński J. (2010), Żydzi w filozofii polskiej, „Studia z Filozofii Polskiej” 5, s. 13–33.
Woleński J. (2011), Logic and philosophy in the Lvov‑Warsaw School, Dordrecht – Boston – London: Springer.
Zagajewski K. (red.) (1912), Kazimierz Twardowski. Mowy i rozprawy z okresu jego działalności w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Wyższych, Lwów: Nakładem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.
Zegzuła‑Nowak J. (2013), Mieczysław Wallis i Henryk Elzenberg w estetyce polskiej XX wieku. Studium porównawcze, „Edukacja Filozoficzna” 55, s. 61–80.
Zegzuła‑Nowak J. (2016), Mieczysław Wallis i Henryk Elzenberg o sztuce i moralności (na podstawie korespondencji wzajemnej), Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zegzuła‑Nowak J. (2017a), Moral and aesthetic considerations of humanity according to the Polish philosopher Mieczysław Wallis, „Ethics and Bioethics” 7, s. 67–73.
Zegzuła‑Nowak J. (2017b), Polemiki filozoficzne Henryka Elzenberga ze szkołą lwowsko‑warszawską, Kraków: Scriptum.
Zegzuła‑Nowak J. (2019), Echa oświeceniowe w koncepcjach szkoły lwowsko-‑warszawskiej, w: V. Gluchman (red.), Etické myslenie minulosti a súčasnosti. Etika na Slovensku a v Európe (1751–1850) / Ethical Thinking on Past and Present. Ethics in Slovakia and Europe (1751–1850), Prešov: Filozofická fakulta PU v Prešove, s. 269–283.
Go to article
en
pl
