The article tries to find a possible model of role that the papal office can play for ec-umenical dialogue. First, the author reviews opinions about the pope and his office issued by the Evangelical Church in the 16th century, especially in Martin Luther’s theology. In the second step, there is an analysis of the ‘pope’ understanding presented by the modern Polish Lutheran theology. According to the applied method of “unity in reconciled diversity” it seems that the pope, as a head of the Roman Catholic Church could be understood as primus inter pares. The article develops the possible consequence of this papal duty in the vision of the ecumenical Pentarchy. It would be an ecumenical collaboration between the 5 biggest traditions of the modern Christianity: Roman Catholicism, Orthodoxy, Eastern Pre-Chalcedonian Churches, Anglicanism and Lutheran Protestantism. This model does not mean a way to the institutional primacy of the Bishop of Rome.

Sobór Watykański II, który był największym wydarzeniem we współczesnej historii chrześcijaństwa, zainicjował proces otwarcia i reformy Kościoła katolickiego na niespotykaną dotąd skalę. Przez trzy lata dyskutowano na temat najważniejszych tematów, zarówno natury czysto teologicznej i eklezjalnej, jak i pastoralnej i misyjnej. Jednym z tych soborowych tematów było także ożywienie braterskich relacji między katolikami i nie-katolikami. W artykułe dokonano analizy jednego z najważniejszych teologicznych tematów, który niestety pozostał w wyniku soborowej i postsoborowej dyskusji przeszkodą w rzeczywistym dialogu o przywróceniu jedności między katolikami a prawosławnymi. Jest nim prymat papieski, który prawosławni postrzegają jako wynik ludzkiej inwencji, pozbawionej solidnych biblijnych i patrystycznych podstaw. Ternin ten pojawił się po 1054 roku jako podstawowa cecha polityki religijnej związanej z prymatem Rzymu. Kościół prawosławny wierzy w możliwość przywrócenia jedności chrześcijan, jednak nie zgadza się na interkomunię bez uprzedniego osiągnięcia jedności w wierze. Stąd też oczekuje się od Kościoła katolickiego decyzji porzucenia roszczenia prymatu i papieskiej nieomylności bądź też ich przekształcenia zgodnie tradycją pierwszych wieków. Również oczekuje się redefinicji relacji między biskupem Rzymu a kolegium katolickich biskupów w sensie rzeczywistej i efektywnej synodlaności.