W Polsce przestrzeń wiejska i jej funkcje — w nowej sytuacji politycznej i gospodarczo-ekonomicznej po 1989 roku — ulegają stałym przeobrażeniom. Scheda przeszłości (a także specyfika rozwojowa wsi) sprawia, że procesy te trudno poddają się sterowaniu, zwłaszcza w kierunku wymogów zrównoważonego rozwoju. A przecież powinny skutecznie wpisywać się w strategię rozwojową całego kraju. W celu dobrego zrozumienia tych problemów (warunek wstępny rozważań) konieczne jest więc odniesienie się do historii — co najmniej od czasu zakończenia drugiej wojny światowej aż po dzień dzisiejszy. Analiza tych przemian powinna być punktem wyjścia do innowacyjnych koncepcji i wprowadzania w życie działań naprawczych. Problematyka poruszana w artykule dotyczy obszaru województwa małopolskiego. Skoncentrowano się głównie na planowaniu przestrzennym, gospodarce terenami wiejskimi, architekturze wiejskiej i ochronie zasobów rodzimej kultury. Podstawowy wniosek z rozważań skłania do stwierdzenia, że warunkiem poprawy sytuacji i wyeliminowania z przestrzeni wiejskiej zjawisk negatywnych powinna być kompleksowa współpraca pomiędzy różnymi dziedzinami naukowymi, a więc — w wymiarze interdyscyplinarnym. Współdziałanie o cechach holistycznych może zahamować niekorzystne procesy i przyczynić się do niegenerującej konfliktów stabilizacji rozwoju terenów wiejskich.