Search results

Filters

  • Journals
  • Keywords
  • Date

Search results

Number of results: 5
items per page: 25 50 75
Sort by:
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The aim of the article is to reconstruct the cardinal theses and assumptions of the materialistic-dialectical ontology in the post-Stalinist Marxist scientific philosophy, often described as "Eastern Marxism". Basing on the source literature covering the works of the most eminent Polish (Stefan Amsterdamski, Stanisław Butryn, Helena Eilstein, Władysław Krajewski, Jan Such, Wiesław Sztumski and others) and Soviet (Fedosseyev, Konstantinov, Szeptulin, Rubinshtajn, etc.) philosophers which studied the links between dialectical materialism and natural sciences, I claim that postwar Marxist scientism clarifies the concise intuitions of the classics of Marxism regarding the nature and assumptions of dialectical materialism, especially the dialectic of nature. Contrary to the current interpretations of the sources of dogmatism in Marxism as the dominant ontological assumption of dialectical and natural materialism, according to these findings, it turns out that after its post-war modernization, the dialectical ontology was cleared of numerous dogmas and misunderstandings. Moreover, it turns out to be consistent with the general assumptions of the anti-Stalinist Marxist social and political philosophy.
Go to article

Authors and Affiliations

Damian Winczewski
1

  1. UMCS, Instytut Filozofii, Pl. M. Skłodowskiej-Curie 4, Lublin
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The author believes that one all-inclusive assessment of Marx’s philosophy is inevitably misleading. Although Marx constructed one theory that has a texture of a uniform fabric, the fabric has been woven with threads of two very different qualities. His presentation of capitalist instability, exploitation and alienation has the quality of scientific explanations. But his treatment of dialectic, economy formulated in terms of priceless commodities and his vision of communism is fantastic and arbitrary.

Go to article

Authors and Affiliations

Jacek Hołówka
ORCID: ORCID
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The publication of Dialectics of Enlightenment by M. Horkheimer and T. Adorno in 1947 provoked a fundamental shift in social philosophy of that time. It forced post-war philosophy to look for a new theory that could be used to analyze ‘the society of late
capitalism’. According to the common view, Dialectics of Enlightenment did not propose any new theory that could fulfill the expected role. Because of that, Horkheimer and Adorno allowed post-war ‘anti-enlightenment’, postmodern philosophical currents to deliver a solution to this problem, which ‘cut this Gordian knot’ by getting rid of the idea of determinate negation from philosophy – which had been one of the most fundamental assumptions of modern philosophy from Hegel to Lukács. According to this popular interpretation, works of critical deconstructors of the discourse of modernity, such as e.g. G. Bataille, J. Lacan, M. Foucault, J. Derrida, F. Jameson, N. Land, G. Deleuze, J.F. Lyotard or J. Baudrillard, were a necessary implication of Dialectics of Enlightenment and its inability to form a new theory. My main aim in this work is to undermine such misinterpretations of Dialectics of Enlightenment and to show errors underlying such views about the ‘counterenlightenment’ as its necessary, long-term effect. My goal is to show that Horkheimer and Adorno in fact considered their book to be a beginning of a new, still ‘proenlightenment’ method of critical social philosophy. They also inserted in the book a real solution to the post-war crisis of social philosophy. The ongoing work of contemporary Frankfurt School representatives is a proof that Dialectics of Enlightenment and the critical theory are still alive and actual nowadays.
Go to article

Bibliography

1. Adorno T. (1939), On Kierkegaard’s Doctrine of Love, „Zeitschrift für Sozialforschung” / „Studies in Philosophy and Social Science” 8 (3), s. 413–429.
2. Adorno T. (2009), Minima moralia, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
3. Adorno T. (2012a), Świadomość negatywna, przeł. P. Graczyk, „Kronos” 3, s. 9–15.
4. Adorno T. (2012b), Umieranie dzisiaj, przeł. P. Graczyk, „Kronos” 3, s. 16–21.
5. Adorno T. (2017), Introduction to dialectics, przeł. C. Ziermann, Cambridge: Polity.
6. Benjamin W. (2006), Paralipomena to „On the Concept of History”, w: tenże, Selected Writings, t. 4, przeł. E. Jephcott, Cambridge, MA: Harvard University Press, s. 401–411.
7. Deleuze G. (2012a), Nietzsche, przeł. B. Banasiak, Łódź: Officyna.
8. Deleuze G. (2012b), Nietzsche i filozofia, przeł. B. Banasiak, Łódź: Officyna.
9. Geuss R. (2005), On the Usefulness and Uselessness of Religious Illusions, w: R. Geuss, M. Kohlenbach (red.), The Early Frankfurt School and Religion, przeł. L. Löb, New York: Palgrave, s. 29–44.
10. Habermas J. (2005), Filozoficzny dyskurs nowoczesności, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków: Universitas.
11. Hegel G.W.F. (2002), Fenomenologia ducha, przeł. A. Landman, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
12. Honneth A. (2007), Disrespect: The Normative Foundations of Critical Theory, Cambridge: Polity.
13. Honneth A. (2009), Pathologies of Reason, przeł. J. Ingram, New York: Columbia University Press.
14. Horkheimer M. (2011), Odpowiedzialność i studia, przeł. H. Walentowicz, „Kronos” 2, s. 237–248.
15. Horkheimer M., Adorno T.W. (1994), Dialektyka oświecenia, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
16. Jameson F. (1990), Late Marxism, London: Routledge.
17. Jameson F. (1991), Postmodernism or the Cultural Logic of Capitalism, New York: Duke University Press.
18. Jameson F. (1994), The Seeds of Time, New York: Columbia University Press.
19. Jarvis S. (1998), Adorno: A Critical Introduction, New York: Routledge.
20. Kierkegaard S. (2011), Nienaukowe zamykające postscriptum do „Okruchów filozoficznych”, przeł. K. Toeplitz, Kęty: Marek Derewiecki.
21. Kloc-Konkołowicz J. (2018), Czy Odyseusz dopłynie do Itaki? Od Hegla, przez Marksa, do Frankfurtu, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 4, s. 331–341.
22. Kołakowski L. (2012), Dialektyka negatywna, „Kronos” 3, s. 226–234.
23. Land N. (1992), Georges Bataille and virulent nihilism, London: Routledge.
24. Leder A. (2018), Był kiedyś postmodernizm... Sześć esejów o schyłku XX stulecia, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
25. Markowski M.P. (2001), Nietzsche. Filozofia interpretacji, Kraków: Universitas.
26. Momro J. (2012), Teoria estetyczna jako protodekonstrukcja, „Kronos” 3, s. 98–112.
27. Mörchen H. (1999), Władza i panowanie u Heideggera i Adorna, przeł. M. Herer, R. Marszałek, Warszawa: Oficyna Naukowa.
28. Olesik M. (2012), Krytyka i utopia – kręte drogi dialektyki jako idei mesjańskiej w filozofii T.W. Adorna, „Kronos” 3, s. 113–126.
29. Rorty R. (2009), Przygodność, ironia i solidarność, przeł. J.W. Popowski, Warszawa: W.A.B.
30. Schnädelbach H. (2001), Próba rehabilitacji „animal rationale”, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa.
31. Siemek M. (1994), Posłowie do wydania polskiego. Rozum między światłem i cieniem oświecenia, w: M. Horkheimer, T.W. Adorno, Dialektyka oświecenia, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
32. Siemek M. (2018), W kręgu filozofów, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
33. Sloterdijk P. (2008), Krytyka cynicznego rozumu, przeł. P. Dehnel, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
34. Sloterdijk P. (2012), Teoria krytyczna umarła, „Kronos” 3, s. 59–65.
35. Walentowicz H. (2008), Utopia i antyutopia w Szkole Frankfurckiej, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 3, s. 179–208.
36. Žižek S. (2008), W obronie przegranych spraw, przeł. J. Kutyła, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.


Go to article

Authors and Affiliations

Karol Staśkiewicz
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article is an attempt to evaluate accuracy of Marx’s predictions and to present some reasons for Marx’s ineffectiveness as a forecaster. The article discusses contemporary research on forecasting, uses the results to Marx, and analyses the dialectic aspect of laws in order to explain forecasting weaknesses of Marx. The author of Capital turns out to be – in P.E. Tetlock’s typology – a ‘hedgehog’, i.e.: a bad forecaster, who uses questionable methods to defend his predictions at all costs.

Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Stępnik
ORCID: ORCID
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The paper presented here is an attempt to highlight the importance of Andrzej Walicki’s works for the Polish expertise on Dostoevsky. His essay: Dostoevsky and the idea of freedom (1959) was the first fully scientific attempt in Poland to interpret Dostoevsky’s thoughts. Numerous Polish articles and essays devoted to Dostoevsky that preceded Walicki’s paper were not deliberately academic, and substantially departed from the results achieved by Russian researchers. Walicki interprets Dostoevsky as a philosopher that presents his characters as victims of ‘the dialectic of willfulness’: suicides, murderers, supporters of tyranny. Walicki also notices the efforts by the Russian writer to develop some positive ideas. Dostoevsky focused on the faith of the Russian people who had preserved ‘the true Christian element’. The author defines this stance as ‘conservative utopia’.
Go to article

Bibliography

Blüth R.M. (1987), Joseph Conrad a Dostojewski. Problem zbrodni i kary, przeł. W. Kowalski, w: R.M. Blüth, Pisma literackie, oprac. P. Nowaczyński, Kraków: Znak, s. 211–226.
Brzozowski S. (1906), Teodor Dostojewski. Z mroków duszy rosyjskiej, Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Brzozowski S. (1983), Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej, Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie [reprint wydania z roku 1910].
Brzozowski S. (2007), Kryzys w literaturze rosyjskiej, w: tenże, Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej. Z teki pośmiertnej wydał i przedmową poprzedził O. Ortwin, wstęp C. Michalski, posłowie A. Bielik-Robson, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Feuerbach L. (1959), O istocie chrześcijaństwa, przeł. A. Landman, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Giessien S. (1928), T ragiedija dobrodietieli w „Bratjach Karamazowych“ Dostojewskogo, „Sowriemiennyje zapiski” 35, s. 308–338.
Giessien S. (1932), Tragiedija zła (fiłosofskij obraz Stawrogina), „Put’” 36, s. 44–74, http://www.odinblago.ru/path/36/3 [15.03.2021].
Herling-Grudziński G. (1992), Dwie glosy o Dostojewskim, w: tenże, Upiory rewolucji, oprac. Z. Kudelski, Lublin: FIS.
Jabłonowski W. (1910), Dookoła Sfinksa. Studia o życiu i twórczości narodu rosyjskiego, Warszawa: Wende i S-ka.
Janion M. (1982), Dialog idei: marksizm i humanistyka rozumiejąca, w: taż, Humanistyka: poznanie i terapia, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 132–181.
Kridl M. (1931), Główne prądy literatury europejskiej. Klasycyzm, romantyzm, epoka poromantyczna, Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Mackiewicz S. (1947), Dostoyevsky, London: Orbis.
Mackiewicz S. (1951), Idiota, „Wiadomości” 24 (272), s. 2.
Mackiewicz S. (1957), Dostojewski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Markiewicz H. (1980), Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Miłosz Cz. (1953), Zniewolony umysł, Paryż: Instytut Literacki.
Miłosz Cz. (1982), Człowiek wśród skorpionów, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Nalepiński T. (1907), ON idzie! Rzecz o Królu-Duchu Rosji, Kraków: G. Gebethner i Spółka.
Przybylski R. (1964a), Dostojewski i „przeklęte problemy”. Od „Biednych ludzi” do „Zbrodni i kary”, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Przybylski R. (1964b), Mówi Ryszard Przybylski, „Współczesność” 23, s. 7.
Przybylski R. (1981), Śmierć Antychrysta, „Znak” 319–320, s. 109–122.
Rusinova N. i in. (2016), The Russian Theme in Troyat’s Works, „The Social Sciences” 11 (8), s. 1826–1831, http://docsdrive.com/pdfs/medwelljournals/sscience/2016/1826-1831.pdf [22.03.2021].
Schiller F. (1985a), Pieśń o dzwonie, przeł. B. Butrynowicz, w: tenże, Dzieła wybrane, wybrał i wstępem opatrzył S. Kaszyński, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 70–81.
Schiller F. (1985b), Don Carlos, przeł. Z. Krawczykowski, w: tenże, Dzieła wybrane, wybrał i wstępem opatrzył S. Kaszyński, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 383–639.
Sielicki F. (1985), Klasycy dziewiętnastowiecznej prozy rosyjskiej w Polsce międzywojennej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stirner S. (1995), Jedyny i jego własność, przeł. J. i A. Gajlewiczowie, wstęp L. Kusak, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Strug A. (1928), Dostojewski (1821–1881), w: F. Dostojewski, Zbrodnia i kara, przeł. J.P. Zajączkowski, Warszawa, s. V–XXXII.
Sucharski T. (2018), Dostojewski w polskiej powojennej refleksji humanistycznej, „Napis” XXIV, s. 56–83.
Walicki A. (1959), Osobowość a historia. Studia z dziejów myśli i literatury rosyjskiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1968), Słowo wstępne, w: S. Hessen, Studia z filozofii kultury, wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrzył A. Walicki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 5–46.
Walicki A. (2011), Stanisław Brzozowski – drogi myśli, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2020), W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wedemann M. (2010), Polonofil czy polakożerca? Fiodor Dostojewski w piśmiennictwie polskim lat 1847–1897, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Wraga R. (1948), Mackiewicz o Dostojewskim, „Wiadomości” 20 (111), s. 2.
Zdziechowski M. (1920), Wpływy rosyjskie na duszę polską. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Go to article

Authors and Affiliations

Tadeusz Sucharski
1
ORCID: ORCID

  1. Akademia Pomorska w Słupsku, ul. Arciszewskiego 22A, 76‑200 Słupsk

This page uses 'cookies'. Learn more