Primary energy consumption depends on the size of the economy and its structure, including both industrial and service sectors, characterized by different energy demands. Some of the basic energy and economic indicators that can be used to analyze primary energy consumption include energy intensity, energy productivity and indicators measuring the activity of the economy (gross domestic product or gross value added). In the years 1995–2021, the Polish economy developed at a relatively constant pace, and the value of gross domestic product increased in real terms by almost 290% over the entire analyzed period. However, despite this increase, total primary energy consumption remained at the relatively constant level of around 3,800–4,600 PJ/year. This was caused by, among other factors, an increase in energy productivity on the one hand and a reduction in energy intensity on the other. It should be emphasized that a descriptive analysis of changes in primary energy consumption in Poland in the analyzed period, including changes in selected energy and economic indicators, does not allow the identification and quantification of the impact of all key factors on the total change of the examined value over time. In this context, the main aim of the research presented in this paper is to propose a decomposition model of primary energy consumption in Poland and adapt it to conduct analyses covering the period of economic and energy transition to quantitatively determine the impact of the identified factors on the total change in primary energy consumption in the 1995–2021 period. To perform the described research, decomposition analysis was applied, including a multiplicative and additive approach. A decomposition model was developed based on the formulated decomposition identity. Mathematical formulas of two methods were used to perform the calculations: a generalized Fisher index and the logarithmic mean Divisia index (LMDI). The obtained results indicate that the effects of demand and energy intensity factors had the most significant impact on the primary energy consumption change.

W artykule podjęto próbę opracowania prognozy dotyczącej wydobycia, konsumpcji i salda wymiany z zagranicą surowców energetycznych będących źródłem energii pierwotnej w Polsce. Ze względu na brak nowej polityki energetycznej Polski, autorzy oparli się na dostępnych dokumentach zarówno krajowych, jak i zagranicznych, z których najważniejsze to nadal obowiązująca Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, przyjęta w 2009 r. oraz Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do 2050 roku opracowana przez Krajową Agencję Poszanowania Energii S.A. Uwzględniono również Projekt Polityki energetycznej Polski do 2050 roku wraz z najważniejszymi analizami prognostycznymi wykorzystywanymi podczas jego przygotowywania. W artykule odniesiono się do prognozy Krajowej Agencji Poszanowania Energii wykazując jej liczne błędy, jak na przykład nieuwzględnianie: spadków cen nośników energii na światowych rynkach, możliwych wzrostów cen uprawnień do emisji CO2 w Unii Europejskiej, czy też zakładanie zbyt niskich celów wykorzystywania OZE w polskiej gospodarce. Autorzy artykułu wyrazili pogląd co do możliwości uruchomienia pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej w połowie trzeciej dekady obecnego stulecia. W dalszej części artykułu przedstawiono prognozy dotyczące wydobycia, zużycia i salda wymiany węgla kamiennego i brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce w perspektywie do 2040 roku. Zwrócono uwagę na prognozowany spadek poziomu wydobycia węgla w Polsce, zwłaszcza węgla kamiennego, co zwiększy import tego surowca do Polski. W przypadku gazu ziemnego planowany jest wzrost wydobycia do poziomu 8,5 mld m3 w 2040 roku, ale w najbliższych latach nadal głównym dostawcą gazu ziemnego do Polski będzie rosyjski Gazprom, a zapotrzebowanie będzie uzupełniane przez terminal LNG w Świnoujściu. Jeszcze poważniejsza, z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego, jest sytuacja związana z dostawami ropy naftowej do Polski. Jeszcze w 2015 r. aż 88% krajowego zapotrzebowania na ropę naftową było pokrywane dostawami z Rosji (ropa REBCO) (POPiHN 2017). W 2016 r. udział ten znacząco się obniżył do 81%, mimo obowiązujących kontraktów z firmami rosyjskimi i już 1/4 surowca, który trafia do Grupy LOTOS pochodzi z krajów Zatoki Perskiej, a w przypadku PKN ORLEN udział dostawców alternatywnych wobec dostaw z kierunku wschodniego wynosi 12% (POPiHN 2017).