Abstract
John Rawls’s idea of the ‘veil of ignorance’ offers an opportunity to reflect on liberal‑democratic freedom of speech. Rawls’s method is to make political rules a priori, i.e. to give them the status of general principles hopefully applicable in most cases of real life. The rules of liberal‑democratic justice are formal in a way that makes them comparable to rules of formal logic. Encouraged by this similarity, we may ask: What logical form should be given to publicly discussed opinions allowed in a liberal democracy – when ‘allowed’ is meant in its legal or moral sense? The opinions expressed in the form of the particular judgment („Some S’s are P’s”) should obviously be always allowed in a public debate. But we must note that liberal democracies of our time tend to be more and more essentialist in the matter of ‘political correctness’. However, it is dangerous for law and political decisions to follow this new form of social prejudice. Liberal democracy turns in such circumstances into ‘ideological democracy’, and therefore becomes one that is no longer ‘liberal’. The opinions expressed in the form of general judgments („All S’s are P’s”) should always be permitted in public debate but only as a rhetorical (or emphatic) way of presenting personal beliefs. We should not try to make a political use of the logical ‘principle of double negation’. In logic, it is natural to assume that „Every S is P” implies that „No S is not‑P”. But in politics every citizen should be allowed to say instead that „Some S’s are not‑P’s”. The rules of law and political correctness must not restrict our freedom in this respect.
Go to article
Bibliography
Ajdukiewicz K. (1959), Zarys logiki [1953], wyd. VI, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Arystoteles (1973), Ustrój polityczny Aten, przeł. L. Piotrowicz, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bartyzel J. (2004), W gąszczu liberalizmów. Próba periodyzacji i klasyfikacji, Lublin: Fundacja „Servire Veritati” – Instytut Edukacji Narodowej.
Berlin I. (1991), Dwie koncepcje wolności i inne eseje, red. J. Jedlicki, Warszawa: Res Publica.
Huxley A. (2011), Filozofia wieczysta, przeł. J. Prokopiuk, K. Środa, Kraków: Biblioteka Nowej Ziemi.
Król M. (1996), Liberalizm strachu czy liberalizm odwagi, Kraków: Znak.
Król M. (1999), Słownik demokracji, wyd. VI poprawione i uzupełnione, Warszawa: Prószyński i S‑ka.
Lessing G.E. (1959), Natan mędrzec, przeł. A. Kwiryn, w: G.E. Lessing, Dzieła wybrane, t. II, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mozart W.A. (2006), Czarodziejski flet, Opera w dwóch aktach (1791), libretto E. Schikaneder, przeł. K. Zimmerer, Warszawa: Teatr Wielki – Opera Narodowa.
Plutarch z Cheronei (1955), Żywoty sławnych mężów, przeł. M. Brożek, wyd. IV zmienione, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
Plutarch z Cheronei (2004–2006), Żywoty sławnych mężów (z „Żywotów równoleg-łych”), t. 1–3, przeł. M. Brożek, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, De Agostini.
Rawls J. (2009), Teoria sprawiedliwości. Wydanie nowe, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Roszkowski W. (2019), Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, Kraków: Biały Kruk.
Scruton R. (1993), Oikofobia i ksenofilia, przeł. A. Nowak, „Arka” 4 (46), s. 5–10.
Tukidydes (1988), Wojna peloponeska, przeł. K. Kumaniecki, wyd. III, Warszawa: Czytelnik.
Wolniewicz B. (1993), Antropologiczne podstawy demokratyzmu [1992], w: tenże, Filozofia i wartości, Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii UW, s. 199–207.
Wolniewicz B. (2021), Z pedagogiki ogólnej [2010], w: tenże, Filozofia i wartości. „Post factum”, red. P. Okołowski, Komorów: Wydawnictwo „Antyk” Marcin Dybowski, s. 129–162.
Go to article
en
pl
