Search results

Filters

  • Journals
  • Keywords
  • Date
  • Type

Search results

Number of results: 15
items per page: 25 50 75
Sort by:
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W przeszłości zakładano w teologii całkowite zastąpienie Izraela na obecnym etapie Bożej ekonomii zbawczej przez Kościół Chrystusowy. Tymczasem współczesne nauczanie Magisterium coraz wyraźniej odrzuca takie założenie. Myślenie o Żydach w perspektywie religijnej nie zaczyna się teraz od pamięci zerwania, lecz od wyznania „duchowej więzi”, wspólnych korzeni, wspólnego dziedzictwa. Zgodnie z nauczaniem Kościoła aktualnie istniejąca wspólnota wyznawców judaizmu tak czerpie z dziedzictwa Starego Testamentu i tak je rozwija, że warto zalecić „obustronne poznanie się i poszanowanie”, wspólne studia biblijne i teologiczne, „braterskie rozmowy”. Nie wolno już w teologii, która chce być katolicka, konstruować obrazu Żyda według własnych wyobrażeń, lecz trzeba wysłuchać jego świadectwa o sobie i wierze i na tej podstawie próbować zrozumieć, wewnątrz własnej wiary, jego miejsce w planach Bożych. Na podstawie takich założeń artykuł próbuje przedstawić katolickiej teologii judaizmu pewne kierunki rozwiązań do przemyślenia i dyskusji.
Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Łukasz Kamykowski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W polemice z marcjonizmem Justyn broni Starego Testamentu stanowiącego wartość również dla chrześcijan nawet po przyjściu Chrystusa. W jego spojrzeniu na judaizm widzimy bardzo zróżnicowane postawy. Z P rawa Mojżeszowego, które jest kodyfikacją prawa naturalnego, wydobywa zasady nadal obowiązujące chrześcijan i wszystkich ludzi. Natomiast elementy Prawa zapowiadające tajemnice Chrystusa i przepisy dane Żydom ze względu na zatwardziałość ich serca straciły na znaczeniu wraz z Jego przyjściem. W części Dialogu dotyczącej dyskusji na temat mesjańskiej i boskiej tożsamości Jezusa Justyn opiera się zasadniczo na interpretacji odpowiednich tekstów Starego Testamentu. Niekiedy tylko czyni złośliwe uwagi pod adresem Żydów, którzy nie uznali Jezusa za obiecanego Mesjasza i Syna Bożego, gdyż nie rozumieją Starego Testamentu i koncepcji „drugiego Boga”. Najbardziej antyżydowska jest ostatnia część Dialogu, w której Justyn wyraźnie głosi teorię substytucji, że chrześcijanie są teraz nowym ludem Bożym, który zajął miejsce odrzuconego przez Boga Izraela. Wspólna wyznawcom judaizmu i chrześcijaństwa jest wiara w Boże objawienie zawarte w Starym Testamencie, różni ich zaś jego rozumienie i interpretacja.
Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Leszek Misiarczyk
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The common layer of Jewish and Christian name systems consists of biblical names from the Old Testament. The comparison showing how these Old Testament names functioned in both faiths on Podlasie in 15th–16th centuries revealed a close connection between chosen names as well as their popularity over the centuries and cultural traditions formed by faith.

Go to article

Authors and Affiliations

Zofia Abramowicz
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article presents a critical analysis of Yeshayahu Leibowitz’s thesis that Judaism and Kant’s practical philosophy represent antagonistic tendencies of thought. This opposition, according to Leibowitz, consists in the claim that Kantian ethics sees the supreme value in human being, while in Judaism such a view can amount only to a usurpation of God’s sovereignty by man. The aim of the article is to show that after an investigation into its substance, Kant’s moral theory turns out to resemble in the essential respects Leibowitz’s view concerning Judaism.

Go to article

Authors and Affiliations

Wojciech Kozyra
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Nauczanie o judaizmie we współczesnej katechezie młodzieży szkół ponadgimnazjalnych spełnia ważną rolę w dialogu chrześcijańsko-żydowskim. Pozwala katechizowanym zauważyć i zrozumieć wspólne korzenie chrześcijan i wyznawców religii Mojżeszowej. Przyczynia się do zmiany sposobu postrzegania mniejszości żydowskiej oraz okazywania jej szacunku i zrozumienia. Uzupełnia i integruje działania edukacyjne szkoły związane z edukacją o historii i tradycji Żydów. Stąd też nieuzasadnione wydaje się jedynie sporadyczne odwołanie do tej problematyki w dokumentach programowych katechezy młodzieży szkół ponadgimnazjalnych oraz w zgodnych z nimi seriach podręczników krakowskich i poznańskich. Braki te w przyszłości wymagają uzupełnienia. Warte uwagi i znaczące dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego są materiały Lekcja religii wydane przez Wydawnictwo Święty Wojciech przy współpracy z telewizją Religia.tv. W swych podstawowych założeniach mają one spełniać rolę środka dydaktycznego wspomagającego katechetów w przekazywaniu wiedzy o judaizmie oraz w kształtowaniu postawy dialogu i tolerancji. Ich skuteczność edukacyjną należałoby zweryfikować za pomocą badań empirycznych.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Zellma
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

In the present article the author describes the issue of relation between Synagogue and Church in the context of Johannine writings. The author makes analysis of the Johannine texts in order to show the traces of polemic between Judaism and Christianity. He shows the hostility between Synagogue and Church in the light of terms like aposunagōgos, “Jews” and other polemical expressions which occur in the Gospel of John, in the Letters of John and the Book of Revelation. The author tries to answer the question of how Sitz im Leben of the Johannine writings influences their content. The analysis of Jewish and Christian sources shows the tension and hostility between Rabbinic Judaism and Johannine Community after the destruction of the Jerusalem Temple. It leads to gradual separation between Synagogue and Church. In this article there are shown the reasons for the parting of the ways between Judaism and Christianity and its meaning for the contemporary dialogue between Synagogue and Church.
Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Mirosław S. Wróbel
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Czy Pius XII jest winny lub współwinny zagłady Żydów w czasie II wojny światowej? Odpowiedź Żydów – świadków, którzy przeżyli Shoah, jest jednomyślna: nikomu tyle nie zawdzięczają, ile temu papieżowi. Sztuka teatralna Namiestnik z 1963 roku radykalnie zmieniła tę opinię na niekorzyść papieża: został uznany za (głównego) winowajcą zagłady. Ekspozycja przygotowana w Muzeum Męczeństwa Yad Vashem w Jerozolimie w 2005 roku sformułowała winę papieża Piusa XII w siedmiu oskarżeniach-zarzutach: (1) zawarł konkordat z Hitlerem; (2) nie ogłosił antyrasistowskiej encykliki przygotowanej przez Piusa XI; (3) nie reagował protestem na relacje o postępującej zagładzie; (4) uchylił się od podpisania deklaracji aliantów w 1942 roku potępiającej eksterminację; (5) nie ochronił Żydów rzymskich; (6) zachowywał neutralność; (7) milczał wobec ludobójstwa. Autor usiłuje wykazać niesłuszność tych zarzutów.
Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Kazimierz Dola
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W przedmowie do dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej pierwszy cytat biblijny zwraca uwagę na różnicę między nauczaniem Jezusa, które ma za podstawę Jego osobisty autorytet, a analogiczną działalnością uczonych w P iśmie: „Uczył ich jak ten, który ma władzę, a nie jak uczeni w P iśmie” (Mk 1,22). Kard. Józef Ratzinger, autor przedmowy, stwierdza, że szczególnie Ewangelia Mateusza uwydatnia ten charakter Jego nauczania. Artykuł przedstawia analizę fragmentów tej Ewangelii, które wzmiankują Mojżesza (Mt 8,4; 17,3.4; 19,7.8; 22,24; 23,2). W tym studium szczególną uwagę zwraca się na ich interpretację w bezpośrednim kontekście w tej Ewangelii oraz na ich porównanie z paralelnymi tekstami w pozostałych Ewangeliach synoptycznych. Konkludując, można stwierdzić, że znaczenie słów Mojżesza nie jest pomniejszone, kiedy są one przytaczane w sporach między Jezusem a Jego żydowskimi przeciwnikami. W ten sposób autorytet Jego nauczania, który wyłania się z tych tekstów, zostaje potwierdzony.
Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Artur Malina
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The first part of the article presents historical origins of Moses Mendelssohn’s Jerusalem (1783). It discusses Mendelssohn’s polemics with Johann Caspar Lavater, Christian Wilhelm Dohm and August Cranz which paved the way for the publication of the book. The second part treats Mendelssohn’s notion of Judaism as it is expressed in Jerusalem. Here the article argues for a fundamentally orthodox attitude of Mendelssohn toward Judaism, which prevented him from creating (a fact sometimes lamented by commentators) a far‑reaching ‘synthesis’ between the Jewish religion and the Enlightenment.
Go to article

Bibliography

1. Altman A. (1973), Moses Mendelssohn. A Biographical Study, Philadelphia: The Jewish Publication Society of America.
2. Altman A. (1981), Essays in Jewish Intellectual History, Hanover – New Hampshire – London: Brandies University Press.
3. Altman A. (1983), Commentary, w: M. Mendelssohn, Jerusalem or on Religious Power and Judaism, przeł. A. Arkush, Hanover – London: University Press of New England, s. 141–241.
4. Bałaban M. (1925), Historia i literatura żydowska, t. III, Lwów – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
5. Cranz A. (1781), Ueber den Missbrauch der geistlichen Macht, oder, Der weltlichen Herrschaft in Glaubenssachen durch Beyspiele aus dem jetzigen Jahrhundert ins Licht gesetzt, Berlin.
6. Cranz A. (1782), Das Forschen nach Licht und Recht in einem Schreiben an herrn Moses Mendelssohn auf Veranlassung seiner merkwürdigen Vorrede zu Menasseh Ben Israel, Berlin: Friedrich Maurer.
7. Feiner S. (2002), The Jewish Enlightenment, przeł. Ch. Naor, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
8. Feiner S. (2010), Moses Mendelssohn: Sage of Modernity, przeł. A. Berris, New Heaven – London: Yale University Press.
9. Fichte J.G. (1793), Beitrag zur Berichtigung der Urteile des Publikums über die französische Revolution. Erster Teil. Zur Beurteilung ihrer Rechtmäßigkeit, Danzig: Ferdinand Troschel.
10. Gottlieb M. (2011a), Introduction, w: M. Mendelssohn, Writings on Judaism, Christianity, and the Bible, red. M. Gottlieb, przeł. C. Bowman, E. Sacks, A. Arkush, Waltham, MA: Brandeis University Press.
11. Gottlieb M. (2011b), Faith and Freedom: Moses Mendelssohn’s Theological‑Political Thought, New York: Oxford University Press.
12. Graetz M. (1996), The Jewish Enlightenment, w: M.A. Meyer (red.), German‑Jewish History in Modern Times, Vol. l: Tradition and Enlightenment: 1600–1780, przeł. W. Templer, New York: Columbia University Press.
13. Heine H. (2018), Z dziejów religii i filozofii w Niemczech, w: tenże, O Niemczech i o sobie. Wybór pism, przeł. T. Zatorski, Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego.
14. Herder J.G. (2013), Gott. Einige Gespräche über Spinoza’s System nebst Shaftesbury’s Naturhymnus, Berlin: Holzinger.
15. Hess J.M. (2000), Johann David Michaelis and the Colonial Imaginary: Orientalism and the Emergence of Racial Antisemitism in Eighteenth‑Century Germany, „Jewish Social Studies” 6 (2), s. 56–101.
16. Katz J. (1980), From Prejudice to Destruction. Anti‑Semitism 1730–1933, Cambridge, MA: Harvard University Press.
17. Kozyra (2020), Kant on the Jews and their Religion, „Diametros” 17 (65), s. 32–55.
18. Kuehn M. (2001), Kant. A Biography, New York: Cambridge University Press.
19. Lavater J.C. (1770), Johann Caspar Lavaters Zueignungsschrift der Bonnetischen Philosophischen Untersuchung der Beweise für das Christenthum an Herrn Moses Mendelssohn in Berlin, Zürich.
20. Lavater J.C. (1843), Antwort an den herrn Moses Mendelssohn, w: M. Mendelssohn, Gesammelte Schriften. Dritter Band, red. G.B. Mendelssohn, Leipzig: F.U. Brodhaus, s. 51–79.
21. Leibowitz Y. (1994), Gespräche über Gott und die Welt, red. M. Shashar, przeł. M. Schmidt, Frankfurt am Main – Leipzig: Insel Verlag.
22. Lessing G.E. (1959), Die Erziehung des Menschengeschlechts, w: tenże, Gesammelte Werke, t. I, red. W. Stammler, München: C. Hanser, s. 1010–1035.
23. Levinas E. (1991a), Przypadek Spinozy, w: tenże, T rudna wolność. Eseje o judaizmie, przeł. A. Kuryś, Gdynia: Atext, s. 111–115.
24. Levinas E. (1991b), Myśl żydowska dzisiaj, w: tenże, Trudna wolność. Eseje o judaizmie, przeł. A. Kuryś, Gdynia: Atext, s. 167–175.
25. Łastik S. (1961), Z dziejów Oświecenia żydowskiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
26. Majmon S. (2007), Autobiografia, t. 2, przeł. L. Belmont, Warszawa: Midrasz.
27. Margalit A., Halbertal M. (1994), Liberalism and the Right to Culture, „Social Research” 61 (3), s. 491–510.
28. Mendelssohn M. (1782), Vorrede, w: Menasseh Ben Israel, Rettung der Juden, przeł. M. Herz, Berlin – Stettin: Friedrich Nicolai.
29. Mendelssohn M. (1843a), Schreiben an der herrn Diaconus Lavater zu Zürich von Moses Mendelssohn, w: tenże, Gesammelte Schriften. Dritter Band, red. G.B. Mendelssohn, Leipzig: F.U. Brodhaus, s. 37–51.
30. Mendelssohn M. (1843b), Betrachrungen über Bonnet’s Palingenesie, w: tenże, Gesammelte Schriften. Dritter Band, red. G.B. Mendelssohn, Leipzig: F.U. Brodhaus, s. 135–177.
31. Mendelssohn M. (1844), Moses Mendelssohns Briefe an Herz Homberg, w: tenże, Gesammelte Schriften. Fünfter Band, red. G.B. Mendelssohn, Leipzig: F.U. Brodhaus, s. 651–687.
32. Mendelssohn M. (2005), Jerusalem oder über religiöse Macht und Judentum, red. M. Albrecht, Hamburg: Felix Meiner.
33. Mendelssohn M. (2011a), Letter to Rabbi Jacob Emden, 26 October 1773, w: tenże, Writings on Judaism, Christianity, and the Bible, red. M. Gottlieb, przeł. C. Bowman, E. Sacks, A. Arkush, Waltham, MA: Brandeis University Press, s. 32–35.
34. Mendelssohn M. (2011b), From Light for the Path, w: tenże, Writings on Judaism, Christianity, and the Bible, red. M. Gottlieb, przeł. C. Bowman, E. Sacks, A. Arkush, Waltham, MA: Brandeis University Press, s. 189–202.
35. Mendelssohn M. (2013), W kwestii: co znaczy oświecać, w: tenże, Wybór pism filozoficznych, przeł. R. Kuliniak, T. Małyszek, Wrocław: Atut.
36. Mendelssohn M. (2015), Do przyjaciół Lessinga, przeł. A. Chmielewski, red. T. Małyszek, R. Kuliniak, Wrocław: Atut.
37. Meyer M.A. (1967), The Origins of the Modern Jew. Jewish Identity and European Culture in Germany 1749–1824, Detroit: Wayne State University Press.
38. Meyer M.A. (1995), Response to Modernity. A History of the Reform Movement in Judaism, Detroit: Wayne State University Press.
39. Moritz K.P. (2015), Moses Mendelssohn do przyjaciół Lessinga. Dodatek do korespondencji Pana Jacobiego na temat nauki Spinozy, przeł. T. Małyszek, R. Kuliniak, w: M. Mendelssohn, Do przyjaciół Lessinga, przeł. A. Chmielewski, red. T. Małyszek, R. Kuliniak, Wrocław: Atut.
40. Pilarczyk K., Dublański R. (2016), Moses Mendelssohn a judaizm i kultura żydowska, „Studia Gdańskie” 38, s. 75–87.
41. Popkin R.H. (2002), Spinoza’s Excommunication, w: H.M. Ravven, L.E. Goodman (red.), Jewish Themes in Spinoza’s Philosophy, Albany: State University of New York Press, s. 263–281.
42. Rosenstock B. (2010), Philosophy and the Jewish Question. Mendelssohn, Rosenzweig, and Beyond, New York: Fordham University Press.
43. Schulte Ch. (2002), Die jüdische Aufklärung. Philosophie, Religion, Geschichte, München: C.H. Beck.
44. Sorkin D. (2008), The Religious Enlightenment. Protestants, Jews, and Catholics From London to Vienna, Princeton – Oxford: Princeton University Press.
45. Stern E. (2017), Enlightenment Conceptions of Judaism and Law, w: Ch. Hayes (red.), The Cambridge Companion to Judaism and Law, New York: Cambridge University Press, s. 215–232.
46. Wahle H. (1993), Wspólne dziedzictwo: judaizm i chrześcijaństwo w kontekście dziejów zbawienia, przeł. Z. Kowalska, Tarnów: Biblos.

Go to article

Authors and Affiliations

Wojciech Kozyra
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The present overview of current Christian-Jewish dialogue shape firstly specifes the dialogue and its partners concept meaning applied to the relations between religious societies. It draws our attention to the polarisations within the Christianity and Judaism as well as to the differencies in dialogue advancement between bodies keeping the dialogue and the general public. It points out the different motivation prompting Jews and Christians to keep the dialogue and the infuence of this on understanding the sense, the choice of its representatives and the theme of the dialogue.

The deepening mutual cognition along with the growing awareness of both; chances and limits of consensus in the dialogue, are indicated among the previous achievements. From the side of the catholic church, irreversible will of the dialogue along with the appropriate directions of doctrinal clarifcations of the Church Teaching are strongly emphasized.

The theological questions are raised that on the Christian side develop from the acknowledgment of irremovability of the covenant between God and Israel. The questions refer to the contemporary situation and the eschatological perspective of existence of two communities considering themselves as continuation of the covenant between God and Abraham, as well as their relation towards Israel Land. The article at its conclusion stipulates the deepening of the awareness of the mystery whenever resuming the religious topics in the dialogue.

Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Łukasz Kamykowski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Decydujący impuls do nowej katolickiej teologii judaizmu dała soborowa deklaracja Nostra aetate, kładąc nacisk na „szczególną więź, którą lud Nowego Testamentu zespolony jest duchowo z plemieniem Abrahama”. Jednak w recepcji deklaracji uwypuklano dwa inne aspekty, a mianowicie Shoah i państwo Izrael, na skutek czego na daleki plan schodzi perspektywa teologiczna. Prawidłowe spojrzenie powinno uwzględniać najważniejsze drogowskazy teologiczne obecne w nauczaniu kard. Józefa Ratzingera/Benedykta XVI: (1) wartość Starego Testamentu dla chrześcijaństwa; (2) uniwersalną misję i posłannictwo Izraela; (3) problem odpowiedzialności Żydów za śmierć Jezusa; (4) odmowę, z jaką Jezus spotkał się ze strony większości Żydów; (5) miejsce i status Izraela w nowej sytuacji zbawczej urzeczywistnionej przez Jezusa Chrystusa.
Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Waldemar Chrostowski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Przedmiotem publikacji są cesarskie ograniczenia nałożone przez rzymskich cesarzy chrześcijańskich w okresie późnego cesarstwa oraz wymierzone w Żydów. Opracowanie zawęża tę problematykę tylko do dziedziny prawodawczej, ponieważ skupia się tylko na późnoantycznym ustawodawstwie skierowanym przeciwko wyznawcom judaizmu. Materiał źródłowy stanowią cesarskie rozporządzenia ogłoszone w latach 339–438, zamieszczone w K odeksie Teodozjańskim. Ustawodawcy zakazali wyznawcom judaizmu zawierania małżeństw mieszanych oraz nabywania niewolników chrześcijan. Ograniczeniom uległy również kwestie zdolności sporządzania przez nich ważnych testamentów. Żydom zakazano także, bez specjalnego pozwolenia ze strony władz państwowych, nie tylko budowania nowych synagog, ale również remontowania już istniejących. Na początku V wieku cesarze także zdecydowali się podjąć kroki prawne w kierunku ograniczenia wyznawcom judaizmu praw publicznych, ustawowo zakazano im bowiem sprawowania niektórych urzędów. Wszystkie te ustawy z całą pewnością pogarszały sytuację prawną tej grupy ludzi.
Go to article

Authors and Affiliations

Maria Piechocka-Kłos
ORCID: ORCID
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Exegesis of Matthew 16:13-20, made in the light of historical and doctrinal terms occurred after 70 years in Judea, in which the evangelist Matthew was presented with its Judeo-Christian Church, indicates clearly existing in the text emphasis and related them to universalist objectives . They primarily guided him to define the saving message of Jesus the Risen of being Christological and Ecclesiological, in the final version edited by himself, in the Gospel of the Kingdom at the turning point for the fate of the Palestinian Church. The scene from Caesarea Philippi is edited in a manner which allows Peter to run his church in the Hellenistic world in order to gain complete doctrinal confidence that the same power of binding and resolving in heaven and on earth which he received from Jesus Simon Barjon to exercise it in the land of Israel, is also possessed by Simon Peter to celebrate it with the same saving efficiency in the lands of the heathen. Without this doctrinal certainty, it would probably be impossible to guarantee its further Judeo-Christian existence in the world of ethnochristians and gentiles.

Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Zdzisław Żywica
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article gives a brief presentation of the identity of Septuagint and its history. The issues dealt with are: the literary unity of LXX, its basic terminology and origins, its canon as well as its significance for Judaism and for modern biblical studies.

Go to article

Authors and Affiliations

Krzysztof Mielcarek
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This paper focuses on three issues. First, it is about the context and environment of pre-Nicene theology. It is emphasized that pre-Nicene theology did not neglect ca-techetical and liturgical reflection (ad intra) while at the same time successfully ente-red into a critical and creative dialogue with both the Semitic and Greco-Roman world where first Christians lived (ad extra). For contemporary theology its means that it cannot reject historical reasoning, placed in space and time. The second part stresses that, in spite of different situations and all historical and cultural contexts, theology before Nicea was above all an understanding of Sacred Scripture to which the key is the Risen Christ as the source and definitive fulfilment of the inspired writings. Finally, the third part of the paper focuses on the existential and spiritual experience from which pre-Nicene theology originated. For this theology the Gospel of Christ is not just the rule of faith but also the rule of life. This leads to a conclusion that a contem-porary theologian is a to take up an existential-personalistic reflection on Revelation using the historical-hermeneutic method .

Go to article

Authors and Affiliations

Ks. Krzysztof Witko

This page uses 'cookies'. Learn more