Search results

Filters

  • Journals
  • Keywords
  • Date

Search results

Number of results: 7
items per page: 25 50 75
Sort by:
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article douments the impact of Kazimierz Twardowski's philosophy and scientific methodology on the criticism of literature and art criticism produced in Lwów between c. 1900 and 1939.

Go to article

Authors and Affiliations

Katarzyna Sadkowska
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article is to attempt to explain the concept of subtlety, recommended by Karol Irzykowski, one of Poland’s great minds of the early 20th century, to his fellow literary critics as a supreme guide in their work, including the sorting out of a work's historical and cultural contexts. Irzykowskis ‘subtlety’ is a highly complex concept as it reaches out to the cognitive mechanisms of the brain to throw light on and account for the dynamic relationship of consciousness and unconsciousness in the creative process. Conse-quently, subtlety in that sense is not just another analytical tool of literary criticism. It is more like a sophisticated sensor tracing the interfaces of psychology and aesthetics (the ‘chiaroscuro of criticism’). In criticism, when used to its fullest capacity, subtlety would not only take into account the recipient but also the impact (creative impulse) of the critical text.
Go to article

Authors and Affiliations

Kamil Kaczmarek
1
ORCID: ORCID

  1. doktorant, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych UJ
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

During the three decades since 1989 Gazeta Wyborcza published a considerable number of articles, reviews, reports, essays (feuilletons) and news items about various aspects of Czech cultural life, especially contemporary literature (i.e. individual authors as well as issues and sites with literary connections). While a steady focus was kept on the work of the most popular, award-winning writers like Václav Hrabal, Milan Kundera, Ota Pavel, Jaroslav Hašek, Karel Čapek and Josef Škvorecký, Gazeta Wyborcza also promoted the fiction of Michal Viewegh, Irena Obermannová and Jáchym Topol.
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Rogoż
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, ul. Podchorążych 2, PL 30-084 Kraków
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

After 1918 it was by no means uncommon for literary critics of renown to give up their familiar pursuits and move on to new fields. This article traces and brings to light the largely forgotten literary criticism of Władysław Jabłonowski, better known as an influential politician and journalist. He had made his name as a prolific literary critic with the rising tide of the Young Poland movement, but, as life resumed in an independent Poland, he scaled down his activity in that field quite considerably. Moreover, he abandoned the ‘empathic’ model of Modernist criticism for a steady commitment to classical aesthetics, especially as it manifested itself in French literature, of which he was always a great admirer. In this new phase he remained invariably loyal to nationalist ideology and a mythologized idea of ‘the West’.
Go to article

Bibliography

dzieła i teksty W. Jabłonowskiego:

●„Amica Italia” (Rzecz o faszyzmie). Wrażenia i rozważania, Poznań–Warszawa–Wilno– Lublin 1926.
●Chwila obecna (dążności i usposobienia), Warszawa 1901.
●Dokoła Sfinksa (Studia o życiu i twórczości narodu rosyjskiego), Warszawa 1910.
●Dwie kultury. Studya historyczne i literackie, Warszawa 1913.
●Faszyzm a machiavellizm, „Myśl Narodowa”, 1927, nr 24.
●Franciszek Mauriac, „Myśl Narodowa” 1933, nr 33.
●Humanista na wygnaniu (Léon Daudet), „Myśl Narodowa”, 1929, nr 36, 37.
●Italia współczesna, „Myśl Narodowa” 1932, nr 21.
●Jak z rogu Amaltei…, „Myśl Narodowa”, 1938, nr 50.
●Jeszcze jedna krucjata, „Myśl Narodowa”, 1938, nr 7.
●Kryzys powieści, „Gazeta Warszawska” 1932, nr 274–276.
●Krytycyzm w krytyce literackiej, „Myśl Narodowa”, 1929, nr 15, 16.
●Maskarada się kończy, „Myśl Narodowa” 1935, nr 18.
●Nowa powieść autorki „Pożogi”, „Myśl Narodowa”, 1929, nr 7.
●Niemiec o Francji, „Myśl Narodowa” 1932, nr 37.
●O pewnym „arcydziele” współczesnem, „Myśl Narodowa” 1935, nr 19.
●Odczyty o Leopardim, „Myśl Narodowa”, 1939, nr 34.
●Paweł Bourget (wspomnienie pośmiertne), „Myśl Narodowa” 1936, nr 1.
●Pokłosie Barrèsa, „Myśl Narodowa” 1928, nr 8.
●Poruszyły się płazy, „Myśl Narodowa” 1925, nr 13.
●Słońce Prowansji (Fryderyk Mistral), „Myśl Narodowa”, 1929, nr 42.
●Sto pięćdziesiąta rocznica Wielkiej Rewolucji, „Myśl Narodowa” 1939, nr 28.
●W obronie Zachodu, „Myśl Narodowa”, 1927, nr 20.
●W odwiecznej sprawie (Uwagi o sztuce i krytyce), „Melitele. Noworocznik Literacki”, Kraków 1902.
●U wezgłowia chorej Europy, „Myśl Narodowa” 1932, nr 47.
●Uwagi o Wielkiej Rewolucji, „Myśl Narodowa” 1928, nr 23.
●W hołdzie Maurras’owi, „Myśl Narodowa” 1927, nr 19.
●Wesoła wiedza, „Myśl Narodowa”, 1929, nr 20.
●Wielki czarodziej, „Myśl Narodowa”, 1934, nr 52.
●Wizerunki wielkopolskie, „Myśl Narodowa”, 1937, nr 51.
●Wśród obcych, Lwów 1905. ●Z ojczyzny Danta. Szkice i wrażenia, Warszawa 1921.
●Z okazji jubileuszu Ch. Maurras’a, „Myśl Narodowa” 1936, nr 36, s. 564.
●Ze studiów dantejskich, „Myśl Narodowa” 1933, nr 42.
●[Żydzi Rudnickiego], „Nowe Książki” 1938, z. VI.

inne dzieła:

●Biernacki A., Władysław Jabłonowski (1865–1956), „Polski Słownik Biograficzny” 1962– 1964, t. X, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/wladyslaw-jablonowski
●Brzozowski S., Dzieła pod redakcją Mieczysława Sroki. Współczesna powieść i krytyka, wstępem poprzedził T. Burek, oprac. J. Bahr i M. Rydlowa, teksty z rękopisu opracował M. Sroka, Kraków–Wrocław 1984.
●Chlebowski B., [rec. Rozpraw i wrażeń literackich], „Książka” 1908, nr 4.
●Chmielowski P., Dzieje krytyki literackiej w Polsce, Warszawa 1902.
●Fryde L., Drogi współczesnej krytyki literackiej, „Wiedza i Życie” 1938, z. 12 [w:] tenże, Wybór pism krytycznych, oprac. A. Biernacki, Warszawa 1966.
●Głowiński M., Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.
●Hutnikiewicz A., Młoda Polska, Warszawa 1994.
●Kaźmierczyk Z., Władysław Jabłonowski a wileńska szkoła myślenia o Rosji, [w:] Poza rusofobią a rusofilią?, red. E. Mikiciuk, Słupsk 2019.
●Leśmian B., Dokoła Sfinksa. Studia o życiu i twórczości narodu rosyjskiego, „Prawda” 1910, nr 8 [cyt. za:] tenże, Dzieła wszystkie. Szkice literackie, zebrał i opracował J. Trznadel, Warszawa 2011.
●Kiwior-Filo M., „Rewolucja faszystowska” w interpretacji Władysława Jabłonowskiego, „Studia na Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2011, t. 33.
●Mowy Mussoliniego, wybrał, przełożył i przedmową poprzedził W. Jabłonowski, Warszawa 1927.
●Skiwski J.E., O krytyce naukowej i profetycznej, „Myśl Narodowa” 1928, nr 15 [w:] tenże, „Na przełaj” oraz inne szkice o literaturze i kulturze, oprac. M. Urbanowski, Kraków 1999.
●Skórczewski D., Spory o krytykę literacką w dwudziestoleciu międzywojennym, Kraków 2002.
●Speina J., Władysław Jabłonowski, [w:] Obraz literatury polskiej. Literatura okresu Młodej Polski, s. 5, t. IV, Kraków 1977.
●Stern A., O zmianę metod naszej krytyki, „Wiadomości Literackie” 1928, nr 31.
●Urbanowski M., Od Brzozowskiego do Herberta. Studia o ideach literatury polskiej XX wieku, Łomianki 2012.
●Wyka K., Felietonomania, „Tygodnik Ilustrowany” 1937, nr 38 [w:] tenże, Stara szuflada i inne szkice z lat 1932–1939, oprac. M. Urbanowski, Kraków 2000.
Go to article

Authors and Affiliations

Maciej Urbanowski
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

In his article titled ‘Rzut oka na ścieżkę, którą poszedłem’ [A look back at the path I have taken], published in 1832, the twenty-year old Józef Ignacy Kraszewski named a few novelists he thought worth imitating. Among them was the author of Don Quixote, “a man with an intimate knowledge of the human heart, a great investigator, and an exquisite painter”. His masterpiece was “a small collection of essays”, a treasure house of major literary forms for all European writers that came after him. Unexpectedly, however, in the last paragraph of his feuilleton Kraszewski declares he is not interested in following Cervantes because in his writing practice he makes a point of not imitating anybody. “Good or bad”, he concludes, “I am content with myself and with what I write.” I am doing my myself. Yet, if the article is put side by side with some extracts from Don Quixote shows that his demonstrative rejection of literary models does not include the legacy of Cervantes. So, in the end, it is no more than a tongue-in-cheek declaration by a young writer. After all, the novel entitled Pan Walery he is about to write, as it is announced in the article, will be a Cervantes throwback. Its unconventional form (what with interleaved, contrapuntal narrative technique, fragmentary narratives, experiment-ing with hybridity and improvisation) is in fact a literary game with Don Quixote and an ironic appendix to Cervantes' inquiry into the nature of imitatio.
Go to article

Authors and Affiliations

Alina Borkowska-Rychlewska
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article presents a reappraisal of the concept of the 1890–1918 literary period from the perspective of sociology of literature, and in particular Pierre Bourdieu’s theory of literary field ( le champ littéraire), set out in his Les règles de l’art (1992). It goes without saying that the turn of the 19th century saw the emergence of a modernist movement, or, an autonomous literary field, dedicated to ‘pure’ art and literature, divorced from any social obligations. Within the Bourdieuesque perspective the dynamics of the literary field can be examined from a number of perspectives with the aim of assessing the success or failure of its strategies of consecration (i.e. the building of legitimacy and prestige), the habitus of its key figures, or its role as a space of mediation between external forces ( les logiques externs) and the autonomy of literary production. The ultimate aim of conducting all those probes is to validate the claim that the 1890–1910 modernist literary field was indeed autonomous. In fact, its emergence in Poland bore a marked resemblance to the developments in mid-19th century French literature, as described by Bourdieu. The peculiar character of the Polish literary field resulted mainly from the one external factor, Poland’s political status until the declaration of independence in 1918.
Go to article

Bibliography

● Berent W., Próchno, oprac. J. Paszek, wyd. II, Wrocław 1998.
● Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa 2005.
● Bourdieu P., Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przeł. A. Zawadzki, Kraków 2001.
● Brzozowski S., My młodzi, [w:] Programy i dyskusje literackie Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. III, Wrocław 2000.
● Casanova P., Światowa republika literatury, przeł. E. Gałuszka, A. Turczyn, Kraków 2017.
● Czabanowska-Wróbel A., „Kolega, rówieśnik, towarzysz i przyjaciółka”. Miejsce Maryli Wolskiej wśród lwowskich Płanetników, „Ruch Literacki”, 2019, nr 2.
● Czabanowska-Wróbel, A., Wacław Rolicz-Lieder niewczesny i nowoczesny, „Wiek XIX” 2017.
● Franczak J., Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury, Warszawa 2017.
● Franczak J., Jacques Rancière: historia literatury i polityka, „Teksty Drugie”, 2012, nr 3.
● Głowiński M., Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.
● Heinich N., Być artystą. Rzecz o przekształceniach statusu malarzy i rzeźbiarzy, przeł. L. Mazur, Warszawa 2007.
● Heinich N. , Socjologia sztuki, przekład A. Karpowicz, Warszawa 2010.
● Jankowicz G., Marecki P., Palęcka A., Sowa J., Warczok T., Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu, Kraków 2014.
● Kaufman J., Ego. Socjologia jednostki, przeł. K. Wakar, Warszawa 2004.
● Kluba A., Autotelizm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia, terminy, zjawiska, przekroje, t. 1, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska, M. Strzyżewski, Toruń 2016.
● Lahire B., La Condition littéraire. La double vie des écrivains, Paryż 2006.
● Lahire B. , Podwójne życie pisarzy, przeł. I. Okulska, [w:] Socjologia literatury. Antologia, red. G. Jankowicz, M. Tabaczyński, Kraków 2015.
● Leśmian B., Szkice literackie, oprac. J. Trznadel, Warszawa 2011.
● Matuchniak-Krasuska A., Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu, Warszawa 2010.
● Matuszek G., Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny, Kraków 2008.
● Miodońska-Brookes E., „Sprzykrzyły mi się biedne słowa…” czyli krytyk przeciw poecie, [w:] K.M. Górski, Wiersze wybrane, Kraków 1987.
● Niedźwiedź D., Jak Tadeusz Żeleński stworzył Boya. Strategie, autokreacje, wizerunki, rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński 2021.
● Okulicz-Kozaryn M., Okulicz-Kozaryn R., Tropami Bractwa Wielkiego Dzwonu. Szkice o literaturze przełomu XIX i XX wieku, Poznań 2020.
● Paczoska E., Stolica nowoczesności? W poszukiwaniu „tekstu lwowskiego”, [w:] Moder-nistyczny Lwów. Teksty życia, teksty sztuki, pod red. E. Paczoskiej i D.M. Osińskiego, Warszawa 2009.
● Popiel M., Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty, Kraków 2007.
● Potocki A., Polska literatura współczesna, cz. I, Kult zbiorowości 1860–1890, Warszawa 1911.
● Rancière J., Polityka literatury, przeł. J. Franczak, [w:] Socjologia literatury. Antologia, red. G. Jankowicz, M. Tabaczyński, Kraków 2015.
● Rolicz-Lieder W., Poezje wybrane, wstęp, wybór i oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 2003.
● Siwiec M., Norwid, Baudelaire i reguły sztuki, „Teksty Drugie”, 2020, nr 5.
● Skucha M., Niesytość pragnienia. W kręgu młodopolskiej liryki kobiet, Kraków 2016.
● Szczepańska A., Chimera. Tekstowa kolekcja Zenona Przesmyckiego, Gdańsk 2009.
● Wolska M., Obertyńska B., Wspomnienia, Warszawa 1974.
● Wyspiański S., Dzieła zebrane, t. 11, Rapsody, hymny, wiersze, Kraków 1961.
● Zabawa K., „Cień niesytej duszy”, [w:] M. Wolska, Poezje wybrane, Kraków 2002.
● Zarychta P., Widzialność tłumacza jako kapitał. O działalności Ryszarda Wojnakowskiego na przykładzie serii „Śpiewać to być. Współcześni poeci austriaccy znani i nieznani”, [w:] Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translato-logicznych, red. J. Kita-Huber, R. Makarska, Kraków 2020.
● Ziejka F., Paryż młodopolski, Warszawa 1995.
● Zięba J., Pieniądz i słowo. Nowoczesne paradoksy Leśmianowskiego języka poetyckiego, „Teksty Drugie”, 2010, nr 6.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Czabanowska-Wróbel
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This paper is a contribution to research on the reflection on art in literary criticism and cultural journalism of the interwar period. It discusses the interest in graphic arts of the Silesian born right-wing reviewer and literary critic, Alfred Jesionowski (1902–1945?), which resulted in his popularizing discussions on the works of such artistic personalities of the interwar period as Paweł Steller (wood engraver and watercolourist), Stanisław Brzęczkowski (wood engraver) and Jan Kuglin (typographer).
Go to article

Authors and Affiliations

Olga Płaszczewska
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Jagielloński

This page uses 'cookies'. Learn more