What is focused on in the undertaken study are teachers from schools educating in the Polish language in the Czech Republic. The author refers to the studies conducted in 2014–2016 and in 2017 among teachers from schools for the Polish national minority located in Zaolzie. These schools effectively compete with schools for the Czech majority. Among other things, they have survived owing to teachers and their decisive strategies, which involve not only strictly competitive but also various forms of collaborative behaviour.

Punktem wyjściowym artykułu jest teza, że zależność między jakością pracy i kształcenia nauczycieli a jakością nauczania w szkole, ma charakter sprzężenia zwrotnego. Nie tylko edukacja nauczycieli wpływa na to, co dzieje się w szkole, ale także model szkoły i programu nauczania decyduje o tym, jak i dla jakiej szkoły są kształceni nauczyciele. Dla uzasadnienia tej tezy wykorzystano analizę zasobów leksykalnych, za pomocą których w polskiej podstawie programowej dla szkół ogólnokształcących są opisane oczekiwane efekty nauczania, analizę dokumentów potwierdzających nauczycielskie kwalifi kacje kandydatów na studia podyplomowe w zakresie drugiego przedmiotu oraz nieudokumentowane dane dotyczące doboru kadry prowadzącej przedmioty pedagogiczno-psychologiczne na wydziałach kształcących nauczycieli przedmiotów. Całość analiz dowodzi rozległych obszarów niedociągnięć w zakresie edukacji nauczycieli, umacnianych modelem tradycyjnego przekazu wiedzy wytwarzanym przez obowiązujące w kraju regulacje pochodzące z resortu oświaty.

Psychodrama is a method of therapy and personal development which strongly engages – apart from the intellect – the body and emotions. It frequently makes use of symbols and metaphors based on a natural inclination to play, at the same time triggering spontaneity and creativity. Psychodrama was invented by Jacob Moreno in the early 20th century. For a long time, it has been subjected to various changes. Its development has brought about the adjustment of its tools to different needs and group situations. Today, psychodrama is widely applied in psychotherapy, personal development, business, as well as education. The presented study is aimed at showing the usefulness of psychodrama as a tool which enhances the understanding of disability by both people without disability (as it is understood by the non-disabled) and the disabled (as regards the understanding of their own limitations). An additional goal is presenting the general assumptions of psychodrama the benefits from using its techniques for the development of e.g. teachers, therapists, tutors and other people working with the intellectually disabled, post-graduate students of special pedagogy in the field of oligophrenopedagogy.

Professor architect Juliusz Żórawski was for the author of this paper, a leading personality, during his period of studiea and assistantship. Author on the wider background of events of his life, draws a portrait of his mentor according to: creative Modern projecting, thinking, talking and writing about architecture – especially on the field of form. The teacher and his pupil had similar passions, e.g. expressing oneself by free hand sketching, sensibility towards a landscape, e.g. Tatra Mountains. This is why in spite that Żórawski was rather radical Modernist, the fan of abstraction, the author of this paper owes him his own views closer to the contextualism, and a creative, more “hot”expression, and at the first – his passion towards architecture and its creation.

Postulaty poprawy jakości kształcenia nauczycieli wychodzą od wielu środowisk. Krytycznie należy spojrzeć na przygotowanie do zawodu nauczyciela również przez pryzmat doświadczeń ocen programowych i instytucjonalnych Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Na podstawie tych doświadczeń, w tekście zaprezentowano modele kształcenia nauczycieli z uwzględnieniem systemu bolońskiego po likwidacji jednolitych studiów magisterskich. Szczególną uwagę poświęcono nieprawidłowościom i akademickim patologiom w procesie kształcenia nauczycieli.

W referacie odnoszę się do kwestii O nauczycielu św. Tomasza i w jej świetle uznaję św. Alberta Wielkiego za realny przykład nauczyciela doskonałego. Św. Albert Wielki z Kolonii jest uważany za jednego z największych myślicieli średniowiecza. Był biegły zarówno w teologii, filozofii, jak i naukach przyrodniczych. Najwybitniejszym uczniem św. Alberta był św. Tomasz z Akwinu, któremu mistrz ułatwił rozkwit talentu filozoficznego i teologicznego. Między mistrzem a uczniem rozwinęła się przyjaźń i wzajemny szacunek pomimo istotnych różnic w ich systemach filozoficznych, zwłaszcza w kluczowej kwestii struktury bytu (esse). Ideał nauczyciela, według św. Tomasza, to doprowadzenie ucznia do źródła poznania, ale pozostawienie mu swobody samodzielnego odkrywania prawdy. Szczególnym wyrazem więzi mistrza i ucznia była publiczna obrona myśli św. Tomasza przed ewentualnym potępieniem już po śmierci Akwinaty, jakiej podjął się św. Albert pomimo wspomnianych różnic filozoficznych.

In the text the author makes a critical assessment of legal solutions regulating the education of teachers in Poland. In the realms of argument, he refers to his own experiences as a member of the Polish Accreditation Committee. The presentation of those experiences reveals areas of omissions, irregularities, and even pathologies in the process of conferring teaching qualifications on graduates of schools of higher education. The author derives the sources of the status quo from imperfections or contradictions in the documents regulating the same areas of education, as well as from the struggle of schools of higher education to survive in the market, leading to a dramatic reduction in the quality of education. The text ends in demands for necessary modifications of the standards of teacher education and changes in legislation.