The aim of this analysis of the oneiric representations of phantom women in the poetry of Kazimierz Przerwa-Tetmajer and Bolesław Leśmian is to compare and characterize the workings of the poetic imagination of a pair of poets who represent the first and the second generation of the Young Poland movement. Their poems are read and interpreted within the framework of Young Poland's conceptualization of dreams and its use of the dream motif so as to explain the functioning and the ontological status of the oneiric female characters. The analysis shows that both Przerwa-Tetmajer's and Leśmian's apparitions belong to more than one category. While some are wholly imaginary, others are known to have existed as real persons and have merely been transposed into an image of a man's mind.

Tekst jest poświęcony osobie i działalności naukowej profesora Jerzego Pelca (autor był jego uczniem i wieloletnim współpracownikiem). Osobowość Profesora Pelca determinują następujące cechy: autokrytycyzm, systematyczność i konsekwencja w działaniu, oszczędność, radykalny racjonalizm, antykomunizm, nonkonformizm, patriotyzm (ale nie nacjonalizm czy szowinizm) i zamiłowanie do podróży. Był świadomym kontynuatorem tradycji Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Podobnie jak większość przedstawicieli Szkoły był zwolennikiem teoretycznego minimalizmu. Zgodnie ze jej duchem cenił on w filozofii – a ogólniej w humanistyce – precyzję języka naukowego (oraz prostotę i jasność z nim związaną), a także krytycyzm: w odniesieniu do problemów, metod i rezultatów badań. Głównym obszarem zainteresowania Profesora Pelca była semiotyka logiczna (szerzej: semiotyka teoretyczna). Opowiadał się za funkcjonalną koncepcją znaku. Interpretował znaczenie wyrażeń jako sposób ich używania. Przeciwstawiał rozumieniu poczucie rozumienia. W metodologii wprowadził pojęcie treści poznawczej pytań. Analizował koncepcję prawa naukowego i interdyscyplinarności. W ontologii próbował zidentyfikować i wyeliminować problemy pozorne. Przeprowadził analizę pojęcia przedmiotu, sposobów nieistnienia i związku przyczynowego. W estetyce usiłował zdefiniować parę „forma”- -„treść”, ideologię dzieła literackiego, temat i motyw literacki, a także metaforę. Odróżniał fikcję od fikcjonalności. Badał asertywność zdań i zagadnienie intensjonalności. W etyce opowiadał się za koncepcją spolegliwego opiekuna – a przeciw nakazowi miłości do wszystkich ludzi, uważając ten ostatni za nierealny. Postulował relatywizację moralnej wartości kłamstwa. Traktował skromność jako najwyższą cnotę. Był prawdziwym humanistą – w tym sensie, który sam poddał mistrzowskiej analizie.

Autor podjął próbę odpowiedzi na pytanie: czy i jak możliwa jest refleksja nad istnieniem? Wbrew ugruntowanej tradycją tezie, odrzuca on pogląd, zgodnie z którym Parmenidejskie pojęcie bytu ma charakter egzystencjalny. Twierdzi, że Parmenides, a za nim myśl starożytna, byt pojmuje poprzez określoność, a więc jako „coś”. Utrzymuje przy tym, że pojęcie „istnienia” na trwałe pojawiło się w myśli europejskiej dopiero w filozofii św. Tomasza z Akwinu. W proponowanym przez siebie rozumieniu autor utożsamia istnienie z mnogościąi różnorodnością prezentujących się momentów, które w porządku myślenia wyraża słówko „coś” (το ον), czyli pojęcie bytu. W przedstawionym ujęciu autor nie oddziela bytu od jego bycia. Tym samym refleksja nad bytem jest zarazem refleksją nad istnieniem.

Social ontology is a philosophical discipline on the basis of which an inquiry about the actual ontological status of such objects as money or churches can be undertaken. Such objects belong to socio-cultural reality. Within the field of social ontology philosophers look for answers to the following two questions: (Q1) How does an objective social reality arise? (Q2) How does an objective social reality continue to persist? Roman Ingarden conducted advanced research on the question of existence and on different forms of existence. He was also engulfed in the study of arts and culture. In this article I undertake to analyze Ingarden’s views on socio‑cultural reality and consider his position on the nature of social ontology. I also propose answers to questions (Q1) and (Q2).

According to the usual, simplified picture of the Meinong‑Russell controversy, Meinong’s semantics is structurally amazingly simple but ontologically very expensive, while Russell’s theory contains some counter‑intuitive syntactic complica-tions, but to make up for this expense it releases us from almost all ontological troubles. Now the reality is much more complex. On the one hand it appears that the alleged ontological innocence of Russell’s solution has been highly exaggerated. In particular it assumes a Platonic ontology of universal properties. At the same time, if we look a bit closer, also Meinong’s theory turns out to be much more complicated than it looks at the first sight. It involves a hierarchy of objects exhibiting different degrees of completeness and in the later period of Meinong’s thought the structure of intentional reference takes a form very similar to that which has been proposed by Russell in his On Denoting.

The concept of the existence of the absolute being can be characterized by four criteria which correspond to four existential aspects of the ultimate reality. In volume one of the Controversy over the Existence of the World Roman Ingarden argues that the absolute being is to be characterized as self-sustained, primary, self‑activated and independent. When some general remarks are put aside, the article focuses on arguments that have been adduced by the author in support of three claims. (1) Ingarden accepts the existence of the absolute being and flanks it by additional seven kinds of relative beings. The author finds the abundance supernumerary in the material world. (2) No material (or physical) object possesses properties (or existential moments) that belong to the absolute being. (3) There are fundamental reasons which exclude the possibility that the physical world (the manifold of all material objects) can be identified with the absolute being (absolute existence).

Badania polskiego teatru w czasie pandemii mogą nas wiele nauczyć. Z jednej strony obnażyły szkodliwe praktyki w zatrudnianiu artystów. Z drugiej dały szansę na prawdziwie równy dostęp do teatru. O tych zagadnieniach opowiadają Maria Babicka i Justyna Czarnota-Misztal.

The celebrated Polish avant‑garde artist Stanisław Ignacy Witkiewicz turned form arts to philosophy in the later years of his life. He was in contact with prominent Polish professional philosophers, e.g., T. Kotarbiński and R. Ingarden. He wrote a philosophi-cal treatise of his own and published several essays explaining his views, defending them in fiery polemical tracts. Although an autodidact himself, his erudition on recent philosophical topics, scientific trends and achievements was impressive. To his favorite philosophical ‘enemies’, as he was fond to say, belonged Bertrand Russell, along with other famous thinkers of that time, e.g., A. Whitehead, R. Carnap or L. Wittgenstein.

Walter Charleton, a physician and a Christian believer, was on the first advocates of physico-theology that started on a large scale at the end of the 17 ^th century and flourished in the 18th century. In his battle with the English deism and atheism, he used the arguments of the orderliness of nature to prove the existence of God. He was one of few authors trying to reconcile atomism with Christian theology. He also grappled with the problem of the immortality of the soul supporting at one point Gassendi’s idea that humans have two souls, sensitive and rational.

This article discusses the main points in the Bertrand Russell and Frederick Copleston’s debate about the existence of God. Copleston defended the cosmological argument based on a sufficient reason and argued against radical contingency in explaining the origin of the world. During the debate, the understanding of necessity was discussed, whether the word ‘God’ is a proper name or a description, whether the universe as a whole can have a cause, and the arguments about the origin of the world formulated in modern physics. The whole debate is an excellent example of the difference between a theist and an atheist with regard to Leibnizian type of the cosmological argument.i

The ethics of ‘theistic absolute morality’ (TAM), as any other ethical theory, must offer a definition of good, describe the connection between good and duty, and provide an effective guidance to human conduct. In the ethics of TAM we find, in my rendering of its claims, an irremediably unsuccessful definition of good, permanently loose connection between moral value and moral duty, and irreparably limited practical efficacy. It is not surprising that it has to be so, as it is a common condition of all ethical systems. The TAM ethics suffers, however, additionally from a unique conceptual trouble, but that is a story I have told elsewhere.

Stanowisko Feuerbacha nazywam antropomorfizmem co do pojęcia Boga, krócej – antropomorfizmem teologicznym. Uznaję je za teorię, i akceptuję. Teza główna tej teorii głosi (w sformułowaniu semantycznym): w każdej deskrypcji „Bóg” (takiej, że jej skrótem jest nazwa „Bóg”) występują wyłącznie wyrażenia dotyczące człowieka. W języku mentalistycznym natomiast (endemicznym Feuerbachowi): nie ma w pojęciu Boga niczego, co wykraczałoby treściowo poza pojęcia dotyczące człowieka. Antropomorfizm Feuerbacha ma wersję słabą oraz wersję mocną. Słaba – pojęcie Boga ma faktycznie feuerbachowską charakterystykę. Mocna – feuerbachowska charakterystyka pojęcia Boga jest konieczna na sposób konieczności przyrodniczej. Wersje te można zespolić, korzystając z dictum znalezionego dla opisu analogicznej sytuacji – ignoramus et ignorabimus. Antropomorfizm Feuerbacha konfrontuję z najmocniejszym argumentem, jaki potrafię sobie wyobrazić – z argumentem wymierzonym w naturalizm, rezerwuar przesłanek Feuerbacha. Argument ten dozbrajam obiecującą ontologią pojęć, zaczerpniętą od Bernarda Bolzano. Pokazuję na koniec, że maszyneria ta nie pracuje, a (niefeuerbachowskie) absolutne pojęcie Boga jest (uwaga: zależność o kontrintuicyjnym przebiegu!) niekonstruowalne, bo nieskonstruowane. W tym położeniu, mając antropomorfizm teologiczny za hipotezę przyrodniczą, czekam cierpliwie (zgodnie skądinąd z postulatem Stratona) na jej obalenie.