The article provides calculations and feasibility study of solar power plants implementation for the states of New Jersey, New Mexico and Michigan. The average cost for grid power, average household kwh use per month and average cost for 6-kw system with 26% federal tax credit applied were taken into account. The approach outlined in this article proposes to take into account changes in the value of money, tariffs and period of service of solar power plant.
The conducted research shows that the construction of SPPs in the USA can be profitable in the conditions of constant growth in prices for electricity produced using traditional energy sources. However, with the stability of electricity prices, the use of solar energy is far from the most profitable investment.
It has been proven that there is a need to focus on the research of the latest energy storage and generation technologies in order to reduce the impact of the instability of renewable energy production on the stability of power grids in the future. Further development of SPPs can help increase their availability and competitiveness, which will contribute to the creation of a sustainable and green energy infrastructure. The development of technologies in this area will also lead to a decrease in installation prices and an increase in the efficiency of the panels.
The main limitation of solar power plants is the need for a large area for the installation of panels in order to achieve the level of industrial electricity production. Therefore, now the centralized production of electricity using the sun is possible only in areas that are unsuitable for life and economic activity.

The paper presents an analysis of the influence of the energy generated from renewable sources on an improvement in the energy efficiency of public utility building and households. It also presents the current state of the technologies for the production of electricity from renewable sources, as well as their share in the national power supply system. The conducted analysis concerns both micro, as well as large systems generating electricity. Systems generating power from renewable sources are gaining in popularity. With an increasing awareness in the society of the beneficial influence that renewable power generating systems have on the environment, as well as the support in form of various programs offering subsidies for the construction of new systems, power generation from renewable sources is becoming increasingly popular and common. Although the renewable energy systems are still not widely considered to be a profitable solution, systems using renewable sources of energy are positively perceived and treated as a new trend in the construction of multi or single-family residential buildings. The increasing share of the renewable energy in the national power supply system significantly reduces the demand for energy produced from conventional sources. This obviously translates into a reduced consumption of primary energy, for example, fossil fuels, and, in turn, leads to the reduced exploitation of natural resources, thus contributing to the protection of the natural environment. A reduced consumption of fossil fuels also means a significant reduction in environmental pollution during their processing into electricity or heat. Actions aiming at improving energy efficiency and reducing final energy consumption are being undertaken by many countries all over the world, and by the European Union. In 2012, the European Parliament and the Council issued Directive 2012/27/EU obliging the Member States to initiate actions aiming at a reduction in the consumption of final energy by 1.5% a year. The paper presents the current status of generation of energy from renewable sources during the last 13 years. The ways for using energy from the renewable sources to improve the energy efficiency of facilities were also discussed.

The energy efficiency of photovoltaic modules is one of the most important aspects in energetic and economic aspects of the project related to system installations. The efficiency of modules and the electricity produced by photovoltaic conversion in solar modules is affected by many factors, both internal, related to the module structure itself and its technical and external factors related to the energy infrastructure, which includes: cabling, inverters, climate conditions prevailing at the micro-installation location and the orientation and angle of inclination of the solar modules. The installation of photovoltaic modules should be preceded by an energy efficiency analysis, which will help to indicate the optimal solution adapted to the given conditions. The article presents a comparative analysis of the amount of energy produced under real and simulated conditions. Analyzes were made on the basis of research carried out in the Wind and Solar Energy Laboratory located at the AGH University of Science and Technology, data from solar irradiation data-bases and computer software for estimating energy resources. The study examined the correlation of the solar irradiation on the modules and the amount of electricity generated in the photovoltaic module. The electricity produced by the module was compared under real conditions and simulated based on two sources of data. The comparison and analysis of the amount of energy of the module were also made, taking simulated different angles of the module’s inclination into account.

Celem każdego rządu jest stworzenie dobrych warunków dla zrównoważonego rozwoju sektora energetycznego, co wiąże się z kolei z rozwojem gospodarki danego kraju. W poszczególnych państwach przyjmuje się indywidualne modele zarządzania sektorem energetycznym. W Polsce coraz częściej podejmowane są próby określenia nowego modelu strategii energetycznej, spełniającego oczekiwania odbiorców, przy jednoczesnym wypełnieniu wymogów stawianych przez Unię Europejską. W niniejszym artykule przeanalizowano klastry funkcjonujące na krajowym rynku. Wskazano ich wspólne i odmienne cechy, a także podkreślono ich rolę w zrównoważonym rozwoju gospodarki.

The future and development of energy is one of the most important problems in both domestic and global politics. Limiting the use of fossil fuels in the energy sector results from new legal conditions related to the protection of the natural environment. These changes require the development of a new energy strategy, taking the limits of greenhouse gas emissions in the European Union and the requirements of the Community energy policy into account. One of the documents affecting the structure of Poland’s energy mix is the Directive on renewable energy sources (2009/28/EC). Poland has committed to achieving the goal of a 15% share of energy from renewable sources (RES) in gross final energy consumption by 2020. Current changes in Polish RES support systems – in particular the transition from the system of green certificates to auctions for green energy – may threaten the achievement of the above-mentioned goal. The article analyzes whether Poland will meet renewable energy obligations by 2020 under the current conditions. In addition, the article presents current energy consumption in the world and in the country, legal conditions taken into account when creating the country’s energy mix and forecasts of renewable energy demand.

In spite of technological, logistic and economic difficulties, interest in renewable energy sources in the world is consistently increasing. This trend is also observed in Poland, mainly due to the urgent need to tackle the problem of climate change, which is caused by the increasing concentration of gaseous pollutants in the atmosphere. The paper presents a short script of the issue of estimating renewable energy resources in Poland in the context of creating local low carbon economy plans at the level of municipalities/counties where RES sources should be taken into account. The author proposed an individual approach to estimate the potential of RES, taking the local conditions and the short characteristics of the small and medium companies sector in Poland into account. These companies have a great application potential to increase the share of renewable energies and to improve energy efficiency in their business. The actions, which are taken by the Ministry of Energy in the field of civil energy development, enhancing local energy security and the sustainable development of renewable energy resources support the development of energy clusters covering one district or five municipalities. In the article, the author presents data on the number of companies possessing a concession for generating electricity in RES installations in the power range from 40 kW to 200 kW. These companies can largely be the nucleus for creating a local cluster in which microgrids will be a key element.

Obszary wiejskie zajmują ponad 93% terytorium Polski, na którym mieszka blisko 40% ludności kraju. Wzrost zapotrzebowania na energię na tych obszarach, w połączeniu ze zwiększonym jej zużyciem przez rolnictwo, wymusza na mieszkańcach wsi efektywniejsze jej wykorzystanie, a na politykach opracowanie strategii bezpieczeństwa energetycznego polskiej wsi. Wieś w dużym stopniu związana jest z produkcją oraz przetwórstwem żywności, w którym to istotne znaczenie przypisuje się gospodarstwom rolnym. Obecnie powinny być one postrzegane z jednej strony jako użytkownik energii, a z drugiej jako producent komponentów do produkcji energii lub energii finalnej, na podstawie odnawialnych źródeł energii. Dlatego ważną rolę w aspekcie zrównoważonej gospodarki energetycznej na obszarach wiejskich przypisuje się polityce energetycznej, uwzględniającej dbałość o środowisko naturalne tych obszarów oraz zachowanie ich bioróżnorodności. Mieszkańcy wsi, a przede wszystkim rolnicy, powinni zmienić swój wizerunek, związany głównie z użytkownikiem energii na konsumenta i jednocześnie producenta energii, a energetyka prosumencka i rozproszona powinna stać się istotna nie tylko ze względów ekonomicznych, ale także środowiskowych. Konieczne jest podkreślenie znaczenia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, opartego na odnawialnych źródłach energii i związanej z tym poprawie warunków środowiskowych polskiej wsi, a także jakości życia jej mieszkańców. Celem artykułu jest wskazanie kierunków rozwoju zrównoważonego gospodarki energetycznej na obszarach wiejskich Polski, uwzględniając energię wykorzystywaną we współczesnym rolnictwie, z akcentem położonym na odnawialne źródła energii.

The large variability and unpredictability of energy production from photovoltaic power microinstallations results from the dependence on the current weather conditions. These conditions depend on a number of factors and are variable over the time. Despite this specificity, photovoltaic micro-installations are becoming more and more popular in the world and in Poland. This is mainly due to the fact that the generation of energy from renewable sources has numerous advantages, the energy is free, renewable in time and ecological, and its production on its own gives partial independence from energy supplies from the power grid. In addition, the observed significant prices decrease of solar modules has further accelerated the development of the use of this energy source. Concern for this method of energy production among households has increased significantly in Poland after introducing the prosumer in the legal framework and the use of administrative and financial support. The implemented prosumer mechanisms allowed, for example, the net balancing of the energy consumed and produced by the micro-installation through storage in the power grid. The article describes the problem of balancing sources using solar energy, based on micro-installation used in the household (the so-called prosumer installation). The conducted analyses compared the load profile of a typical household and the energy generation profile from a photovoltaic installation, determining the real balancing formation level of such a system.

The Polish energy sector is, to a large extent, based on fossil fuels used in conventional energy, which is not entirely consistent with the current energy policy of the European Union. Therefore, it is necessary to increase the use of renewable energy sources that guarantee the preservation of the value of the natural environment in rural areas. It should be emphasized that in addition to the economic effect, the environmental effect is very important, understood as the impact of renewable energy on the natural environment and the quality of life of rural residents. The intensive development of RES raises a lot of controversy among politicians, as well as among rural residents, who are also associated with the myths regarding renewable energy as harmful to the natural environment.

Rural development should be connected with the socio-economic situation, and even more so with the socio-cultural situation of its inhabitants, because it assumes that the development of rural areas in Poland is associated not only with agriculture, but also with historical and natural values and their durability.

The aim of this work is to determine the attitudes of the inhabitants of rural areas of the Podkarpackie Province on the impact of renewable energy sources on the natural environment. The work assumes that the durability of rural areas is largely connected with the ability to preserve their natural values, as well as ensuring a satisfactory quality of life for residents. The basic source of data was surveys carried out in 2017 among 282 inhabitants of the Podkarpackie Province .

Odnawialne źródła energii to takie jej rodzaje, których używanie nie wiąże się z ich długotrwałym deficytem, a ich zasoby odnawiają się w krótkim czasie. Podstawową zaletą wykorzystania odnawialnych źródeł energii jest możliwość spożytkowania darmowej energii, oddziaływującej negatywnie na środowisko tylko w niewielkim stopniu, a więc dostarczającej interesariuszom wielu rodzajów efektów natury energetycznej, ekonomicznej oraz ekologicznej. Jednym z głównych problemów towarzyszących wytwarzaniu energii z takich źródeł jak wiatr i słońce, jest duża zmienność i nieprzewidywalność wielkości jej wytwarzania wynikająca z zależności ilości produkowanej energii od aktualnych warunków pogodowych. Tworzenie systemów hybrydowych opartych na kilku rodzajach technologii ma na celu wzajemne ich uzupełnianie się generujące szereg korzyści. Idealna byłaby sytuacja, gdyby oba źródła energii wchodzące w skład elektrowni hybrydowej (w tym przypadku elektrownia wiatrowa i elektrownia fotowoltaiczna), w sposób ciągły pokrywały całkowite zapotrzebowanie na energię użytkownika. Niestety z uwagi na krótko- i długoterminową zmienność warunków atmosferycznych, taki bilans jest nieosiągalny. Przy wykorzystywaniu tak mało przewidywalnych i nieciągłych źródeł energii, jakimi są słońce i wiatr, pożądane jest dołączenie do systemu energetycznego zasobników energii elektrycznej, jednak w chwili obecnej są one zbyt kosztowne, dlatego pośrednio rolę magazynu obecnie pełni sieć elektroenergetyczna. W artykule scharakteryzowano zalety i wady odnawialnych źródeł energii, ze szczególnym uwzględnieniem energii słońca i wiatru. Na podstawie rzeczywistych danych z pracujących systemów wytwórczych i zużycia energii w gospodarstwie domowym dokonano symulacji i wyznaczenia rzeczywistego bilansowania się systemu dla różnych wariantów. Następnie dokonano analiz efektów energetycznych, ekologicznych i ekonomicznych uwzględniających bilansowanie się tych źródeł wynikające z efektu wzajemnego uzupełniania się wytwarzanej energii w pewnych okresach w tych elektrowniach. Efekty te podzielono na dwie grupy – pierwszą związaną z efektami globalnymi i drugą z efektami związanymi z energią bezpośrednio zbilansowaną w gospodarstwie domowym. Efekty te świadczą o przewadze systemów hybrydowych wiatrowo-słonecznych nad systemami wykorzysującymi tylko jedno źródło wytwórcze.

The article presents selected issues from the Polish Energy Policy draft until 2040. From many issues, the authors chose the ones they considered the most revolutionary. Firstly, the National Power System should be restructured to meet the challenges of a changing environment, be adapted to the growing demand for electricity, and at the same time have the least impact on the natural environment. These goals can be achieved through reforms to reduce the importance of coal in the energy mix and the development of renewable energy sources, especially offshore wind energy. The next tasks are the development of electromobility, enabling the reduction of pollution caused by transport, and, in the longer term, after 2030, the development of nuclear energy in place of the withdrawn coal power.

Wood pellets are classified as a solid biomass type. They are one of the most popular bio-heating fuels used in Europe, especially in the small heating sector, where pellets are burned in low-power domestic boilers. The pellets and automatic pellet-fired heating devices gained popularity due to the increasing air pollution (smog) problem and the low emission limiting campaigns associated with it. Wood pellets are formed as a result of small forestry particles mechanical compression (mainly conifers originated) and they are listed among renewable energy sources. The purpose of the presented studies was to compare the quality of wood pellets used for pellet-fired boilers and to identify, qualitatively and quantitatively, impurities marked in the samples obtained from the domestic market. The application of petrographic analyses, applied so far in relation to fossil fuels, is a presented work innovation for wood pellets. The microscopic analyses were performed on both certified (ENplus/DINplus) and uncertified wood pellets available on the market. Unfortunately, the analysis revealed that the quality requirements were not met, because of the unacceptable contamination presence. The unacceptable organic inclusions in the analyzed samples are fossil coals and their derivatives, coke, and polymeric materials of natural origin. Unacceptable inorganic inclusions determined in the analyzed samples were: glass, slag, rust, pieces of metal, stone powder, plastic, and polymeric materials of inorganic origin.

Bezpieczne funkcjonowanie kopalń węgla kamiennego wymaga stałego odwadniania zarówno funkcjonujących, jak i zamkniętych już kopalń. Z kopalń położonych na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wypompowuje się na powierzchnię kilkaset tysięcy metrów sześciennych wody na dobę, które mogą znaleźć zastosowanie dla zaspokajania lokalnych potrzeb energetycznych. Wykorzystanie wód kopalnianych na terenach górniczych, bądź też pogórniczych, staje się nowoczesnym, przyjaznym środowisku, a zarazem opłacalnym ekonomiczne sposobem pozyskiwania ciepła. Stwarza możliwość spożytkowania ciepła odpadowego a zarazem uniknięcia niepotrzebnego wykorzystywania konwencjonalnych nośników energii. Ponieważ wykorzystanie wód kopalnianych w celach energetycznych jest zagadnieniem stosunkowo nowym oraz wymagającym indywidualnego podejścia do każdego z analizowanych przypadków, obarczone jest znacznym ryzykiem. Stąd też opracowano model symulacyjny, obrazujący ryzyko związane z zagospodarowywaniem wód kopalnianych w celach energetycznych. Celem opracowania niniejszego modelu jest stworzenie narzędzia pozwalającego na uświadomienie potencjalnemu inwestorowi najistotniejszych zagadnień (pozytywnych, negatywnych, obojętnych) mających wpływ na planowane przez niego przedsięwzięcie. Analiza wyników wygenerowanych przez model symulacyjny, powinna pomóc potencjalnemu inwestorowi w podjęciu decyzji dotyczących słuszności realizacji zaplanowanej przez niego inwestycji.

The overriding objective of the National Electric Power System (KSE) is to ensure the security of electricity supply. In summer, the upward trend in the demand for electric energy is caused by, among others, the proliferation of air conditioners. Therefore, the upward trend in summer’s on-peak demand is expected to be maintained. Examples from 2015, 2016 or 2018 indicate that National Electric Power System needs a summer’s on-peak source that will be able to produce electricity regardless of the hydrological conditions. Photovoltaics is a source of energy that can cover the peak demand during sweltering heat. This article briefly characterizes the problem of increasing demand for electricity in summer and uses examples that have taken place in recent years. The main conclusion is the postulate for the extension of photovoltaic power in the National Electric Power System, the purpose of which will be the production of electricity during sweltering heat, covering the peak load in the system. This article presented both the advantages and disadvantages of such a solution. Unfavorable weather conditions (high air temperature, low water level, lack of wind) limit the production of electricity from wind farms or conventional power plants, and also increase transmission losses, which is why photovoltaics is a desirable source from the National Electric Power System’s point of view. The article refers to examples from the Czech Republic and Germany, where a significant installed capacity of photovoltaics enables the stable operation of the power system during sweltering heat. It was also pointed out that the role of photovoltaics in the National Electric Power System is growing, which is consistent with the assumptions of the Polish Energy Policy Project until 2040.

Using renewable energy sources for electricity production is based on the processing of primary energy occurring in the form of sun, wind etc., into electrical energy. Economic viability using those sources in small power plants strongly depends on the support system, based mainly on financial instruments. Micro-installations, by using special instruments dedicated to the prosumer market may become more and more interesting not only in terms of environmental energy, but also financial independence. In the paper, the term hybrid power plant is understood to mean a production unit generating electricity or electricity and heat in the process of energy production, in which two or more renewable energy sources or energy sources other than renewable sources are used. The combination of the two energy sources is to their mutual complementarity, to ensure the continuity of the electricity supply. The ideal situation would be if both sources of energy included in the hybrid power plant continuously covered the total demand for energy consumers. Unfortunately, due to the short-term and long-term variability of weather conditions, such a balance is unattainable. The paper assesses the possibility of balancing the hybrid power plant in daily and monthly periods. Basic types of power plants and hybrid components and system support micro-installations were characterized. The support system is based particularly on a system of feed-in tariffs and the possibility of obtaining a preferential loan with a subsidy (redemption of part of the loan size). Then, an analysis of energy and economic efficiency for a standard set of hybrid micro-installations consisting of a wind turbine and photovoltaic panels with a total power of 5 kW, were presented. Fourteen variants of financing, economic efficiency compared with the use of the method of the simple payback period were assumed.

Pollution, climate change and energy security are significant problems. Climate-disrupting fossil fuels are being replaced by clean and non-depletable sources of energy. It requires major changes to energy infrastructures and strong support for promotion of the use of energy from renewable sources. Renewable energy is emerging as a driver of inclusive economic growth and reinforcing energy security. Public entities have to promote renewable energy development by implementing cost-effective national support schemes. By acting at national-level, several barriers to public and private investments could be tackled, addressing the lack of coordination between various authorising bodies at national level and stimulatng the administrative capacity to implement energy projects. It should be effective in promoting transparency for investors and others economic operators. In Poland there is a lack of regulatory policies creating incentives for decentralised energy. Market-based support schemes are still needed for small-scale self-consumption system. Currently operating solutions have been shown in the contrast of the ones applied abroad. The development of clean energy technologies depends on many factors. The author identified few most important ones, mainly financial, regulatory issues, social, environmental and characterized them in this work. The article presents the recommendations of regulatory framework and some proposals for energy cluster based policy’s tools, the introduction of which would significantly facilitate the wider renewable energy uses in Poland.

W artykule przedstawiono zagadnienia kwalifikacji energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w instalacjach wykorzystujących odpady jako nośnik energii, a także możliwości uczestnictwa tych instalacji w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Podstawy klasyfikacyjne stanowi zawartość w odpadach frakcji biodegradowalnej, traktowanej jako „biomasa” na podstawie definicji zamieszczonych w odpowiednich aktach prawnych. Dla celów rozliczeniowych konieczne jest określenie zawartości frakcji biodegradowalnej w odpadach. Wprowadzono dwa sposoby rozliczania udziału energii z odnawialnego źródła energii w termicznie przekształcanych odpadach: dzięki bezpośredniemu pomiarowi udziału frakcji biodegradowalnej w badanych odpadach lub (w odniesieniu do niektórych rodzajów odpadów) z uwzględnieniem wartości ryczałtowej udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w tych odpadach. Obowiązujący system aukcyjny nie daje potencjalnemu inwestorowi gwarancji uzyskania wsparcia finansowego dla wyprodukowanej energii elektrycznej z OZE, pomimo że może być tak zaklasyfikowana. Przedsiębiorstwo sprzedające ciepło odbiorcom końcowym ma obowiązek zakupu ciepła z instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych i z OZE w ilości nie większej niż zapotrzebowanie odbiorców tego przedsiębiorstwa. Spalarnie odpadów komunalnych oraz spalarnie odpadów niebezpiecznych są wyłączone z obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Dotyczy to jedynie tych spalarni odpadów, które spalają wyłącznie odpady komunalne (lub niebezpieczne) i których celem działania jest przetworzenie odpadów, a nie produkcja ciepła. Energetyczne wykorzystanie paliw alternatywnych przez instalację nie wyłącza jej automatycznie z uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji. Dla tej części paliw alternatywnych, które stanowią frakcję biodegradowalną prowadzący instalację może zastosować współczynnik emisji równy 0. Dla pozostałej części paliwa alternatywnego należy przypisać współczynnik emisji różny od 0 opierając się na wynikach badań laboratoryjnych. Aby wykazać, że paliwo alternatywne zawiera biomasę, należy przeprowadzić badania laboratoryjne określające jej zawartość w paliwie. Odzysk energii z odpadów zawierających frakcje biodegradowalne powinien być prowadzony z zachowaniem wymagań formalno-prawnych dla termicznego przekształcania odpadów.

Przyszłość i rozwój energetyki to jeden z najważniejszych problemów zarówno w polityce krajowej, jak i światowej. Odpowiedzialność sektora energetycznego za zmiany klimatyczne na Ziemi oraz troska o zapewnienie wystarczających ilości energii w najbliższych latach, stanowią główne wyzwania, jakie stoją obecnie przed energetyką. Eksploatowane w Polsce elektrownie węglowe są źródłem stabilnych i ciągłych dostaw energii. Idealnie sprawdzają się jako jednostki rezerwowe dla źródeł odnawialnych. Wobec braku odpowiednich zdolności magazynowania energii, utrzymywanie w gotowości jednostek konwencjonalnych staje się w kontekście utrzymania bezpieczeństwa energetycznego kwestią kluczową. W referacie przedstawiono stan obecny krajowego sektora wytwórczego. W perspektywie najbliższych kilkunastu lat dalej będzie się on opierał na energetyce konwencjonalnej, jednak z coraz większym udziałem źródeł odnawialnych. Konieczne jest jednak opracowanie nowej strategii energetycznej, która wskaże, w jakim kierunku będzie zmierzać krajowy sektor wytwórczy. Jest to tym bardziej istotne, że nowe uwarunkowania prawne związane szczególnie z ochroną środowiska zdecydowanie ograniczają stosowanie paliw konwencjonalnych w energetyce.

Popularyzacja i rozwój odnawialnych źródła energii są głównymi celami realizowanej obecnie europejskiej oraz polskiej polityki energetycznej. Wzrost liczby niskoemisyjnych instalacji, korzystających z alternatywnych nośników energii ma nie tylko zagwarantować zwiększenie poziomu dywersyfikacji źródeł energii, lecz również zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa energetycznego. Dzięki temu możliwe będzie również zwiększenie konkurencyjności na rynku energii oraz efektywności energetycznej, a dodatkowo – ograniczenie szkodliwego oddziaływania sektora energetyki na stan środowiska przyrodniczego. Coraz większy popyt na energię elektryczną, jak i wzrastająca świadomość ekologiczna społeczeństwa przyczyniają się do rozwoju instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii (OZE), w tym systemów fotowoltaicznych i siłowni wiatrowych. Jednakże przyłączanie alternatywnych jednostek wytwórczych do krajowego systemu elektroenergetycznego jest często procesem skomplikowanym, długotrwałym, narażonym na wiele utrudnień. Jedną z najczęściej spotykanych barier są niejasne zapisy prawne i administracyjne, które, także ze względu na swoją niestabilność, stawiają inwestorów z branży OZE w niepewnym położeniu. Brak odpowiednich instrumentów finansowych powoduje, że właściciele, zwłaszcza tych większych instalacji, muszą realizować swoje projekty wykorzystując własne nakłady pieniężne, co jest często czynnikiem zniechęcającym do inwestowania w tego rodzaju instalacje. Ponadto nienajlepszy stan techniczny majątku sieciowego oraz bariery urbanistyczne uniemożliwiają zapewnienie bezpieczeństwa przesyłu energii elektrycznej zwłaszcza na duże odległości od Głównego Punktu Zasilającego (GPZ). W niniejszym artykule przybliżono problemy, z jakimi zmagają się polscy inwestorzy, chcący przyłączyć instalację OZE do systemu elektroenergetycznego. Analizę przeprowadzono na podstawie przyłączeń instalacji fotowoltaicznych oraz elektrowni wiatrowych do sieci energetycznej.

W artykule przedstawiono w ogólnym zarysie problematykę wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gospodarce litewskiej. Na podstawie literatury przedmiotu oraz dokumentów źródłowych opisano istotne czynniki wpływające na rozwój tych źródeł energii, które też uległy zmianie po przystąpieniu Litwy do Unii Europejskiej. Z tego względu w artykule przedstawiono analizę polityki energetycznej Litwy wraz ze strategią energetyczną tego państwa do 2020 roku. W badaniu wskazano na uwarunkowania wewnętrzne wynikające między innymi ze struktury gospodarki oraz posiadanych zasobów surowców energetycznych, wyszczególniając źródła energii odnawialnej (energia wodna, słoneczna, wiatrowa, biomasa). Bilans energetyczny został poddany szczegółowej analizie, ponieważ jest podstawowym narzędziem określającym udział energii odnawialnej w bilansie paliwowo-energetycznym Litwy. Przeprowadzona analiza pozwala na sformułowanie wniosków podsumowujących artykuł.

Bezpieczeństwo energetyczne jest jednym z najważniejszych elementów bezpieczeństwa państwa. W perspektywie najbliższych lat sektor energetyczny w Polsce stoi przed poważnymi wyzwaniami. Zapotrzebowanie na energię elektryczną systematycznie wzrasta, natomiast poziom rozwoju infrastruktury wytwórczej i przesyłowej nie nadąża za tymi zmianami. Przyszłość i rozwój energetyki to jeden z najważniejszych problemów w polityce krajowej. Odpowiedzialność sektora energetycznego za zmiany klimatyczne na Ziemi oraz troska o zapewnienie wystarczających ilości energii w najbliższych latach, stanowią główne wyzwania, jakie stoją obecnie przed energetyką. Problemy, z którymi ma zmierzyć się obecnie polski przemysł elektroenergetyczny, wymuszają podjęcie działań zmierzających w kierunku rozwoju i budowy nowych technologii wytwórczych. Eksploatowane w Polsce elektrownie węglowe są źródłem stabilnych i ciągłych dostaw energii. Wobec braku odpowiednich zdolności magazynowania energii, utrzymywanie jednostek konwencjonalnych staje się kwestią kluczową. Jest to istotne z punktu widzenia utrzymania bezpieczeństwa energetycznego, zwłaszcza wobec konieczności rozwoju źródeł odnawialnych, szczególnie tych o niestabilnym i stochastycznym charakterze pracy. W referacie przedstawiono stan obecny i przyszły krajowego sektora wytwórczego. W perspektywie najbliższych kilkunastu lat będzie się on opierał na energetyce konwencjonalnej, jednak z coraz większym udziałem źródeł odnawialnych. Konieczne jest zatem opracowanie nowej strategii energetycznej, która wskaże, w jakim kierunku będzie zmierzać krajowy sektor wytwórczy. Jest to tym bardziej istotne, że nowe uwarunkowania prawne związane szczególnie z ochroną środowiska zdecydowanie ograniczają stosowanie paliw konwencjonalnych w energetyce. Kierunki rozwoju energetyki są kreowane przede wszystkim przez wymagania, jakie stawiają nowe regulacje prawne Unii Europejskiej. Obecna polityka klimatyczno-energetyczna UE oddziałuje głównie na energetykę węglową, nakładając obowiązek zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Wymóg ten stawia polską gospodarkę energetyczną w szczególnie trudnej sytuacji. Przeszkodę w realizacji dotrzymania standardów unijnych w sektorze wytwórczym stanowi wysoki stopień zależności od węgla. Paliwo węglowe pokrywa podstawę obciążenia w krajowym systemie energetycznym. Dlatego też w najbliższych latach nie jest możliwe całkowite odejście od energetyki węglowej z uwagi na zaspokojenie potrzeb na energię elektryczną i ciepło, a przede wszystkim z uwagi na bezpieczeństwo energetyczne kraju.

It is shown that the predicted energy crisis in Kazakhstan makes the issue of small-scale energy and complementary civil society institutions more than relevant. This crisis, caused by the deterioration of heating networks built during the former USSR, can be more than large-scale, as evidenced by the events in the city of Ekibastuz, where a significant proportion of the population was left without heating in the winter of 2022/2023. It is proven that the development of small-scale power generation should be complex, i.e. in the foreseeable future, one should focus attention on a combination of renewable and traditional energy sources, which implies a gradual increase in the share of renewable energy. The expediency of using the concept of “energy freedom”, at least in relation to the Republic of Kazakhstan, is substantiated. It is shown that the goal of the development of small green energy should be precisely the achievement of energy freedom for households, oriented towards the institutions of civil society. This implies, inter alia, the development of a wide range of non-trivial technical solutions that provide, for example, direct heat generation without an intermediate stage of conversion into electrical current. A specific example is considered, demonstrating the adequacy of the proposed approach. It is also shown that the primary measures to ensure the energy freedom of households can be implemented even when using equipment available on the market. Specific calculations are presented which prove that the transition to decentralized heat supply is economically feasible using available equipment.