Search results

Filters

  • Journals
  • Keywords
  • Date

Search results

Number of results: 12
items per page: 25 50 75
Sort by:
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Contrary to the prevailing methodological consensus, this article defines autopoiesis as a synonym of autocreation, or, more precisely, discursive identity construction. The latter refers to a literary ‘existential project’ which assumes that the sense of the self, or sameness, is the product of multiple, mostly discursive, interactions. They are the tex-ture of complex cultural processes which result in the determination by an individual of what he/she would like to be or what he/she would like be perceived. This construction of the self is in a state of ongoing contextualization within two distinct identity dis-courses, the discourse of individual uniqueness (founded on the sense of one’s body) and the discourse of collective participation (as defined by politics). The article argues that the two-dimensional contextualization is essentially historical and defines a broadly understood modernity. By examining the work of Gustave Flaubert the article shows how the oscillation between these two poles shapes the image of the modern writer created by Flaubert himself.
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Paweł Markowski
1

  1. University of Illinois, Chicago i Uniwersytet Jagielloński
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article focuses on selected problems which have now appeared and fall under the ideas “industry 4.0” and “society 5.0”, namely on anthropological issues. Changes in the relationships between man and technology based on trust lead to an increase of the role of the technological factor in these relations. Other aspects of the analyzed changes concern the new requirements of the responsibility and changes of human subjectivity and rationality. The future of man appears to be an area of uncertainty related to inter alia the conditions of functioning and living in the order of the post-digital world.

Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Kiepas
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W roku 2019 mija pięćdziesiąt lat od opublikowania przez Arnstein tekstu, który stał się jednym z bardziej wpływowych opracowań dotyczących partycypacji społecznej. Autorzy artykułu odnoszą się do niego i stawiają pytanie o kształt „drabiny partycypacji” w kontekście zachowań partycypacyjnych współczesnych wielkomiejskich społeczności lokalnych. Dokonują oni przeglądu stanu wiedzy, formułują konceptualną propozycję rozwinięcia „drabiny” i obrazują swoje rozważania teoretyczne poznańskimi studiami przypadków. Współczesne, złożone strukturalnie i coraz bardziej uświadomione społeczeństwo ruchów społecznych, organizacji pozarządowych, ale i zwykłych obywateli rozciąga, zdaniem autorów, „drabinę partycypacji” w kierunku dendrytu obejmującego swym zasięgiem także formy buntu. Odpowiadając na te kwestie autorzy sformułowali nowe szczeble „drabiny” Arnstein: chaos, przebudzenie, radykalizacja, nieposłuszeństwo obywatelskie oraz bunt, a także podjęli rozważania nad szerszą interpretacją uspołecznienia zarządzania jednostką terytorialną, wychodzącą poza współdecydowanie.

Go to article

Authors and Affiliations

Jacek Kotus
Tomasz Sowada
Michał Rzeszewski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Moim zamiarem jest próba zmierzenia się ze standardową koncepcją roli prawnika, która rozstrzyga kwestię potencjalnego konfliktu między tym, co intersubiektywne (moralność instytucjonalna), a jednostkowe (moralność indywidualna), poprzez kształtowanie tożsamości prawnika w oparciu o całkowitą separację życia zawodowego od życia społecznego. Realizując ten cel badawczy, za kluczowe uznałem przedstawienie standardowej koncepcji roli zawodowej prawnika jako dominującej w amerykańskim systemie prawnym, opartym na kontradyktoryjnym modelu procesu karnego.

Go to article

Authors and Affiliations

Przemysław Kaczmarek
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article offers a new reading of the complex, multidimensional, palimpsest identity of the eponymous hero of The King Spirit. Intended to be a total work of art (Gesamtkunstwerk), Juliusz Słowacki’s epic poem remains unfi nished, in a number of versions that are driven by two impulses, a centrifugal force reducing the poem to a string of inchoate fragments and a centripetal counterforce working for the poem’s unity. The same vectors seem to exert a permanent tension on the central character of the poem, a complex web of relations between body and soul, individual and universal consciousness, boundless and limited knowledge, the bright light of revelation and the inadequacy of words, and, last not least, between inspiration, memory and imagination. The peculiar construction of the ‘I’ in The King Spirit may also be seen as an attempt to relinquish the aesthetic mode of existence for the religious one (as described by Søren Kierkegaard). The poem could then be read as a dramatic record of that transition.
Go to article

Authors and Affiliations

Magdalena Siwiec
ORCID: ORCID
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Urban social movements present themselves as an answer to de3 ciencies of local politics. In this way, they situate themselves in agreement with popular diagnoses of crisis of democracy, and propose their own model of involvement in politics. However, is this model a chance for renewal of democracy, or is it just another version of politics understood as an enlightened management? Does it have the potential for broadening the political, or does it stop halfway? Presented article is an attempt in rethinking those questions. First part compares different political languages, in which critiques of contemporary democracy are formulated. Subsequently, Jacques Rancière’s conception is presented, as emphasising egalitarian and emancipatory dimensions of democracy. Examples of rhetorics and actions of urban social movements are considered in this double context of different political languages and radical character of democracy. The problem of ‘deficient political articulation’, which makes urban social movements unable to fully keep the promises they make, is stressed.

Go to article

Authors and Affiliations

Krzysztof Świrek
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czego poszukuje Elzenberg poprzez swoje zainteresowanie mistyką. Myśli Elzenberga nie można interpretować jako mistyki teologicznej ani jako mistyki czystej. Poprzez doświadczenia, które on sam określa jako mistyczne, i refleksje nad mistycyzmem Elzenberg usiłuje dotrzeć do własnej podmiotowości, do własnego „ja” i konstytuować je. Pozwala to na wpisanie jego rozważań do mistyki filozoficznej, nurtu filozoficznego, który odwraca się od myślenia społecznego, a koncentruje na rozbudzaniu świata wewnętrznego. W swoich rozważaniach autorka wykorzystuje głównie pamiętnik Elzenberga Kłopot z istnieniem oraz jego pracę doktorską Odczuwanie religii u Leconte de Lisle’a.
Go to article

Authors and Affiliations

Zofia Rosińska
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The paper is an introduction to the Historyka’s special issue about “Core Concepts of Historical Thinking.” It presents framework and assumptions which shape a profile and content of the volume. It shows understanding of “knowledge of the past” broader than discipline of history only, as well as the methodological characteristics of such an account. It pays an attention to the link between conceptual thinking and the meaning of subjectivity in the modern humanistic reflection. Discussion about “core concepts of historical thinking” concerns not an allegedly, abstract and static structure of concepts which would rule historical thinking per se, but it is focused on the role of concepts which are shaped in the practices of specific researchers and their interactions with the material analyzed. The paper also situates the discussion in the context of recognized currents and ideas about meaning of concepts in humanities, especially in the methodology of historical research. In conclusion, the circumstances of the volume’s emergence is shown.
Go to article

Bibliography

Agamben, Giorgio. The Kingdom and the Glory: For a Theological Genealogy of Economy and Government, przeł. Lorenzo Chiesa, Matteo Mandarini. Stanford: Stanford University Press, 2011.
Bal, Mieke. Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, przeł. Marta Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2012.
Burckhardt, Jacob. Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia, przeł. Maria Kreczowska (Feldmanowa). Warszawa: Czytelnik, 1965.
Cerella, Antonio. Genealogies of Political Modernity. London–New York: Bloombsbury Academic, 2020.
Charmaz, Kathy. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
Ciunajcis, Daniel. „O krytycznym zadaniu historii pojęć”. Sensus Historiae III (2011): 55–77. Deleuze, Gilles, Félix Guattari. Co to jest filozofia?, przeł. Paweł Pieniążek. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria, 2000.
Derrida, Jacques. Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, przeł. Tomasz Załuski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2016.
Domańska, Ewa. Historia egzystencjalna. Krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Domańska, Ewa. „Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?”. Teksty Drugie 121–122, nr 1/2 (2010): 45–53.
Domańska, Ewa. „Perspektywy badań historycznych w Polsce wobec zmian we współczesnej humanistyce”. W Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, red. Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki. Łódź: Ibidem, 2010.
Domańska, Ewa. „Wiedza o przeszłości – perspektywy na przyszłość”. Kwartalnik Historyczny CXX, nr 2 (2013): 221–274.
Fisher, Mark. Realizm kapitalistyczny. Czy nie ma alternatywy?, przeł. Andrzej Karalus. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2020.
Foucault, Michel. „Nietzsche, genealogia, historia”. W Michel Foucault, Filozofia, historia, polityka, przeł. Damian Leszczyński, Lotar Rasiński. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Geschichtliche Grundbegriffe: Historisches Lexikon zur politisch‑sozialen Sprache in Deutschland. T. 1, red. Otto Brunner, Werner Conze, Reinhart Koselleck. Stuttgart: Klett‑Cotta, 1972.
Gumbrecht, Hans Ulrich. Po roku 1945. Latencja jako źródło współczesności, przeł. Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2015.
Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Fenomenologia ducha, przeł. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2002.
Koselleck, Reinhart. Krytyka i kryzys. Studium patogenezy świata mieszczańskiego, przeł. Jakub Duraj, Marcin Moskalewicz. Warszawa: Fundacja Res Publica im. H. Krzeczkowskiego, 2015.
Koselleck, Reinhart. „Podstawowe pojęcia historii. Wprowadzenie”. W Reinhart Koselleck, Semantyka historyczna, przeł. Wojciech Kunicki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001.
Koselleck, Reinhart. Warstwy czasu. Studia z metahistorii, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Jarosław Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
Kowalewski, Piotr, Anna Brzezińska, Tomasz Wiśniewski. „PTPN. Konferencja «Kluczowe Pojęcia Myślenia Historycznego»”. uniwersyteckie.pl. 13.03.2020. https://uniwersyteckie.pl/nauka/ptpn‑konferencja‑kluczowe‑pojecia‑myslenia‑historycznego (dostęp: 6.08.2021).
Landwehr, Achim, Tobias Winnerling. „Chronisms: On the Past and Future of the Relation of Times”. Rethinking History 23 (4) (2019): 435–455.
Leder, Andrzej. Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydaw-nictwo Krytyki Politycznej, 2014. Leszczyński, Adam. Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2020.
Olsen, Niklas. History in the Plural: An Introduction to the Work of Reinhart Koselleck. New York–Oxford: Berghahn, 2012.
Pobłocki, Kacper. Chamstwo. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2021.
Pomorski, Jan. W poszukiwaniu modelu historii teoretycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1984.
Rymkiewicz, Wawrzyniec. „Edytorial”. Kronos 35, nr 4 (2015).
Sowa, Jan. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas, 2011.
Topolski, Jerzy. Metodologia historii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
Skinner, Quentin. „A Genealogy of the Modern State”. Proceedings of the British Academy 162 (2009): 325–370.
Skinner, Quentin. „Znaczenie i rozumienie w historii idei”, przeł. Filip Biały. Refleksje 9 (2014).: 129–168.
Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, red. Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.
White, Hayden. „Kosmos, chaos i następstwo w przedstawieniu historiologicznym”, przeł. Paulina Ambroży. W Pamięć, etyka i historia. Anglo‑amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych (Antologia przekładów), red. Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.
Wielomski, Adam. Nacjonalizm francuski 1886–1940. Geneza, przemiany i istota filozofii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky, 2007.
Go to article

Authors and Affiliations

Tomasz Wiśniewski
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article traces two lines of philosophical interpretations of the character of Don Quixote. Common to both is the view that Don Quixote should be treated as a paragon of directness, i.e. a subject that strives to attain his ideals – a sphere of sense that is general – without any mediation (in the sense of Vermittlung). For the existentialist Miguel de Unamuno, who in this respect follows Kierkegaard, the individual cannot constitute himself unless he rejects mediation, Quixote is a knight of faith, whose every intervention is an act of heroism analogous to Abraham's leap of faith. For the Hegelian Constantin Noica the opposite is true: any attempt to move from the particular to the general without mediation is a symptom of an existential and ontological disorder. Taking his cue from Hegel’s Law of the Heart and the Frenzy of Self-Conceit ( Phenomenology of Spirit), Noica repudiates Quixote’s unswerving commitment as insane folly. These two diametrically opposed assessments – one inspired by Kirkegaard, the other by Hegel – show the significance of Don Quixote as a focus of the modern debate about mediation and its dilemmas.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Zawadzki
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article brings together two authors/two poems and makes them enter into an intertextual dialogue that involves the discourses of the new materialism (Catherine Malabou), postphenomenology (Natalie Depraz and Marc Richir) and Delphic maxims. Concepts like plasticity, transformation masks, alterations in the passage of time (chronos, kairos, aeon), subjectivity, emotional excess, and the living body are used to establish the foundations a poetic conversation, which, for all one knows, may be fortuitous or in a way preordained.

Go to article

Authors and Affiliations

Iwona Misiak
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The possibility and the ways of articulating subjectivity is the main theme of both the philosophical books and essays of Dobrosław Kot as well as his fiction, written under the pseudonym Wit Szostak. His approach is grounded in ‘the relational subject’, a notion which has been developed in numerous philosophical treaties and in literature. This article examines the ways and means of the constituting the textual subject in Kot's philosophical books, Subjectivity and Loss (2009), Dramatic Thinking (2016), and Odyssseus' Raft: An essay about migrants (2020) and tries to position his thought with regard to similar studies of the relational subject in contemporary humanities. The discussion ranges from second-person narration and the semantics of personal pronouns in the structure of literary works (i.e. points of contact between philosophy and literary discourse) to the functioning of implied and thematized information in literary narratives. Crucially, the tensions between these two forms of communication offer the textual subject an opportunity to articulate his position. Finally, all the analyses point to the conclusion that loss is indeed at the heart Dobrosław Kot’s work.
Go to article

Bibliography

● Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983, s. 26–28.
● Bal M., Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, przekład zespołowy pod redakcją E. Kraskowskiej i E. Rajewskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 31.
● Baran B., Przedmowa [w:] Filozofia dialogu, red. B. Baran, Znak, Kraków 1991.
● Bartoszyński K., Dwa modele powieści: Milan Kundera i Umberto Eco, „Teksty Drugie” 1996, nr 6, s. 52–63.
● Bauman Z., Ponowoczesne wzory osobowe, „Studia Socjologiczne” 2011, nr 1 (200).
● Buber M. Ja i ty, przeł. J. Doktór, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1992.
● Butor M., Użycie zaimków osobowych w powieści, „Pamiętnik Literacki” 1970, nr 3 (61).
● Derrida J., Przemoc i metafizyka. Szkic na temat myśli Emmanuela Lévinasa [w:] tegoż, Pismo i różnica, przeł. K. Kłosiński, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004, s. 196.
● Fludernik M., An Introduction to Narratology, przeł. z j. niemieckiego P. Häusler-Greenfield, M. Fludernik, Routlege, London – New York 2009, s. 160.
● Franczak J., Maszyna do myślenia. Studia o nowoczesnej literaturze i filozofii, Universitas, Kraków 2019.
● Heidegger M., Bycie i czas, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
● Heidegger M., Objaśnienia do poezji Hölderlina, przeł. S. Lisiecka, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004.
● Hellich A., Heterologie. Między literaturoznawstwem a literaturą, [w:] Wiek teorii. Sto lat nowoczesnego literaturoznawstwa polskiego, red. D. Ulicka, IBL, Warszawa 2020.
● Kasperski E., Kierkegaard, Wydawnictwo Typografia, Pułtusk 2003.
● Kot D., Podmiotowość i utrata, Instytut Myśli Józefa Tischnera, Kraków 2009.
● Kot D., Myślenie dramatyczne, Copernicus Center Press, Kraków 2016.
● Kot D., Tratwa Odysa, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2020.
● Lalewicz J., Filozoficzne problemy językowej artykulacji podmiotowości, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1976, t. 22, s. 295–316.
● Kundera M., Zasłona. Esej w siedmiu częściach, przeł. M. Bieńczyk, PIW, Warszawa 2006.
● Lévinas, Imiona własne, przeł. J. Margański, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.
● Łebkowska A., Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku, Universitas, Kraków 2009.
● Markiewicz H., Badacze literatury jako literaci, „Dekada Literacka” 1993, nr 20, s. 1, 4, 6.
● Melville H., Kopista Bartleby. Historia z Wall Street. Z dodatkiem esejów „Bartleby albo formuła” Gilles’a Deleuze’a, „Bartleby, czyli o przypadkowości” Giorgio Agambena, przeł. A. Szostkiewicz, Sic!, Warszawa 2005.
● Michalski M., Dyskurs, apokryf, parabola. Strategie filozofowania w prozie współczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003.
● Okopień-Sławińska A., Semantyka wypowiedzi poetyckiej. Preliminaria; Universitas, Kraków 2001.
● Rembowska-Płuciennik, Narracyjne podwojenie jaźni, [na:] http://rcin.org.pl/Content/65707/WA248_84892_bez-sygn_rembowska-narracyjne_o.pdf [dostęp: 26.01.2021].
● Rosner K., Narracja, tożsamość, czas, Universitas, Kraków 2006;
● Sawicki S., Między autorem a podmiotem mówiącym, „Pamiętnik Literacki” 1977, nr 68/2, s. 111–127.
● Siwak I., Tułaczka myślenia, „Twórczość” 2021, nr 1, [na:] https://tworczosc.com.pl/artykul/tulaczka-myslenia/ [dostęp: 3.08.2021].
● Siwiec M., „Ja” Króla-Ducha – rozpraszanie i scalanie, „Ruch Literacki” 2018, z. 1 (346), [na:] http://journals.pan.pl/Content/106956/PDF/RL+1-18+2-M.Siwiec.pdf?handler=pdf [dostęp: 1.03.2020].
● Sławiński J., O kategorii podmiotu lirycznego w: Wiersz i poezja. Konferencja teoretycznoliteracka w Pcimiu, red. J. Trzynadlowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1966.
● Szostak W., Chochoły, Lampa i Iskra Boża, Warszawa 2010.
● Szostak W., Cudze słowa, Powergraph, Warszawa 2020.
● Szostak W., Fuga, Lampa i Iskra Boża, Warszawa 2012.
● Szostak W., Kazimierz i głosy, O_KAZ. Literatura o Kazimierzu, vol. 2., Kraków 2017.
● Szostak W., List, w: Ojciec. Opowiadania, Biblioteka Newsweeka, Warszawa 2017.
● Szostak W., Niewidome cieśnie, „Znak” 2019, nr 10.
● Szostak W., Obrzędy, https://strefykontaktu.pl/files/docs/obrzedy.pdf [dostęp: 8.08.2021]
● Szostak W., Pogłosy, https://strefykontaktu.pl/files/docs/witxszostakxpoglosy.pdf [15.03.2020]
● Szostak W., Poniewczasie, Powergraph, Warszawa 2019.
● Szostak W., Sto dni bez słońca, Powergrah, Warszawa 2014.
● Szostak W., Wróżenie z wnętrzności, Powergraph, Warszawa 2015.
● Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszc-zyński i in., wstęp A. Bielik-Robson, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
● Tischner J., Filozofia dramatu, Znak, Kraków 2006.
● Tischner J., Inny. Eseje o spotkaniu, posłowie D. Kot, Znak, Kraków 2017.
Go to article

Authors and Affiliations

Ilona Siwak
1
ORCID: ORCID

  1. mgr, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego

This page uses 'cookies'. Learn more