The aim of this article is to present the understanding of social history of Jerzy Topolski, from the theoretical side and as it was used in practical research work. The source basis, aside from the few direct quotes from the historian from Poznan on social history, are mainly analyses of his selected original works and works edited by him. The article also takes note of the discussion surrounding the term ‘social history’ itself and the research scope of social history as a historic discipline or sub-discipline which took place in the second half of the 20th century, which is the period in which Topolski published his works.

Autor rekonstruuje w tekście główne wątki filozofii nauk humanistycznych Jürgena Mittelstrassa. Niemiecki filozof wychodząc od krytyki tzw. funkcjonalistycznej, dualistycznej koncepcji humanistyki autorstwa J. Rittera-O. Marquarda, staje na stanowisku metodologicznego monizmu zakładającego jedność wszystkich nauk na gruncie uniwersalnych reguł racjonalności. Szuka przy tym symptomów tej jedności zarówno w tendencjach transdyscyplinarnych współczesnej nauki, jak i w pewnych wspólnych założeniach epistemologicznych oraz podobieństwach praktyk badawczych nauk. Autor zwraca uwagę na inspiracje kantowskie Mittelstrassa, który adaptuje interesująco dla potrzeb swej argumentacji kategorię „władzy sądzenia”. W podsumowaniu rozważań pojawiają się obok pozytywnej ogólnej oceny omawianej koncepcji także pewne uwagi krytyczne autora pod jej adresem.