W artykule zaprezentowano przykłady zrealizowanych w Polsce modernizacji zabytkowych zespołów koszarowych. Zaprezentowano przykłady dawnych zespołów powojskowych, których funkcja została współcześnie zmieniona. Podjęto próbę uporządkowania w/w estetycznych działań projektowych, prowadzonych w ostatnich dekadach na dwie zasadnicze grupy: inspirowanych kontekstem historycznym i wpisujących się weń oraz wybijających się z zabytkowego tła nowoczesną formą akcentów i detali.

This article concerns church monuments, which are part of the cultural heritage of Dukla. This is a town with medieval origins, located within the Podkarpackie Voivodeship, in the Krosno district. In the past it was an important centre of commerce on the Hungarian Route. Merchant traditions in Dukla are mainly associated with trade and storage of wine, which was kept in the cellars under the main market square in Dukla. Because of the rank, which the town used to have in the past, it can boast numerous monuments including objects associated with the administrative, commercial and economic functions of the town, as well as — or perhaps primarily — sacred objects. Among the latter, one has to mention firstly the parish church of St Mary Magdalene, the church and monastery complex of the Bernardine Order, and the synagogue of the Jewish community, that once used to live in Dukla. Those objects, their cultural value and issues related to their protection constitute the subject of this study.

Pałac rodu Wallenberg-Pachalych wzniesiony w latach 1785-1787 we Wrocławiu, dzieło Carla Gottharda Langhansa rozbudowane przez jego syna Carla Ferdinanda, stanowi wybitny przykład niemieckiego klasycyzmu. Wykorzystywany kolejno jako rezydencja, bank i biblioteka uniwersytecka od kilku lat jest pustostanem. Artykuł prezentuje historię i niezwykłe walory architektoniczne tego zabytku. Podejmuje też próbę oceny możliwości jego wykorzystania poprzez adaptację do takiej funkcji, która będzie dobrze współdziałać z jego substancją zabytkową. Aby proces ten zakończył się sukcesem konieczne jest zastosowanie strategii określanej jako Research by Design.

Struktury architektoniczne powstają na podstawie warunków odczytywanych przez autora jako determinanty jego projektu. W przypadku Centrum Chopinowskiego i Muzeum Chopina w Żelazowej Woli, były to warunki kontekstu przyrodniczo-kulturowego, warunki konserwatorskie, funkcje. Istotne były także zmiany projektu w trakcie realizacji.