Search results

Filters

  • Journals
  • Keywords
  • Date

Search results

Number of results: 9
items per page: 25 50 75
Sort by:
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The paper depicts some negative consequences of the attempts of history comprehension. In the light of the settlements of the contemporary psychology such attempts lead to the biases in historical cognition results.
Go to article

Authors and Affiliations

Maciej Dymkowski
ORCID: ORCID
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Specyfika podejścia Karla Jaspersa do sposobów poznania człowieka ujawniła się już w pierwszym okresie jego działalności, w pracach psychopatologicznych, w których rozumienie, uważane za metodę nauk humanistycznych, występowało łącznie z wyjaśnianiem – metodą stosowaną na gruncie nauk przyrodniczych. Stosunek Jaspersa do obu tych metod badawczych zmieniał się wraz z nasilaniem się jego wątpliwości co do możliwości naukowej wiedzy o człowieku. W pracach psychopatologicznych rozumienie i wyjaśnianie odnosiły się do dwóch aspektów choroby psychicznej i były uzupełniane o opis fenomenologiczny. Natomiast w psychologii światopoglądów rozumienie oddzieliło się od wyjaśniania i nabrało nowego znaczenia. Uznane zostało za podstawowy element ludzkiego świata. O ile psychologia rozumiejąca stosowana w pracach psychopatologicznych Jaspersa miała wiele wspólnego z socjologią rozumiejącą Maxa Webera, a rozumienie, stanowiące jej podstawową metodę, polegało na poszukiwaniu związków sensu w przeżyciach chorego człowieka, o tyle w psychologii światopoglądów rozumienie było bliższe tradycji jego ujmowania wywodzącej się od Wilhelma Diltheya. Ta zmiana wiązała się z ukierunkowaniem refleksji Jaspersa nad człowiekiem na wolność (egzystencję), której nie da się uprzedmiotowić.

Go to article

Authors and Affiliations

Iwona Alechnowicz-Skrzypek
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł jest próbą prezentacji poglądów filozoficznych na pochodzenie ludzkiej zdolności interpretacji i rozumienia znaczeń. Autor inspiruje się wynikamy współczesnych nauk biologicznych, kognitywistycznych i psychologicznych, w świetle których można przeciwstawiać się koncepcjom hermeneutycznym, jakie tkwią w nowożytnej tradycji antropocentrycznej. Chciałbym zarysować wyjaśnienie statusu bytowego tzw. kompetencji hermeneutycznych w formie znaturalizowanej, która nie unika płynnego stopniowania struktur czy umiejętności podmiotowych bez popadania w trywialny redukcjonizm. Będę twierdził, że choć pełne ukształtowanie procesów rozumienia pozostaje zarezerwowane dla konkretnych grup spośród gatunku ludzkiego, to można racjonalnie uzasadnić, że u odmiennych gatunków zwierząt i bezpośrednich przodków człowieka mamy już do czynienia z elementami hermeneutycznych kompetencji, które legły u podstawy pojęcia Dasein. Jeżeli zasadniczym problemem książki Konrada Lorenza Odwrotna strona zwierciadła była próba rekonstrukcji historii naturalnej ludzkiego poznania i polemika z tradycją Kanta co do istoty poznania, to niniejsza praca stanowi zalążek refleksji nad naturalną historią ludzkiego rozumienia oraz nad polemiką z antropocentryczną hermeneutyką filozoficzną. Głównym celem pracy jest przyjrzenie się hipotezie, jakoby podmiotowe egzystencjały rozumienia, nastrojenia czy bycia-w-świecie można było ujmować w formie naturalnych adaptacji organizmów ludzkich i pozaludzkich.
Go to article

Authors and Affiliations

Marcin Urbaniak
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The paper aims to propose a method of historical investigation of emotions in the past. The author rethinks the phenomenon of empathy as a potential research tool for grasping the emotions of past events’ agents. He provides a psychology-based defi nition and an overview of historiographic traditions associated with empathy. He discusses limitations regarding validity (accuracy) and intersubjective control of empathy. Subsequently, the author proposes how to overcome these limitations.

Go to article

Authors and Affiliations

Michał Podsędek
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article attempts to prove that Darwinism in popular culture plays a role of a theory of everything. Bestselling authors of popular science such as Edward O. Wilson, Richard Dawkins and Bill Bryson have acquainted general public with the theory of evolution, and its newest facet — the Modern Synthesis. Darwinian paradigms, as defined by Thomas Kuhn, are also used in popular books on cosmology, sociobiology, psychology, and religious studies. Moreover, the Darwinian grand narrative of evolutional history shapes the way in which contemporary mass culture presents the history of our planet in numerous educational TV series. Last but not least, Charles Darwin himself has recently become a popular icon and the story of his life is remade in a growing number of fiction and non-fiction books and movies.

Go to article

Authors and Affiliations

Dominika Oramus
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W artykule podjęto próbę systematyzacji sposobów konceptualizacji pojęcia kultury przez jej rzeczywistych i potencjalnych konsumentów. Rozumienie kultury traktujemy jako poznawczy element postawy, który jest powiązany z praktykami uczestnictwa w kulturze. Badania jakościowe, prowadzone w ramach ewaluacji Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016, pozwoliły zidentyfikować cztery odmienne sposoby rozumienia kultury, które określają nadawany jej sens, znaczenie oraz sposoby uczestnictwa. W konkluzjach omawiamy zasadnicze czynniki różnicujące podejście do kultury. Wskazujemy także, że skuteczna polityka zorientowana na zwiększanie uczestnictwa w kulturze nie może ograniczać się do tworzenia oferty, ale powinna uwzględniać także kształtowanie i upowszechnianie inkluzywnych sposobów rozumienia kultury.

Go to article

Authors and Affiliations

Mateusz Błaszczyk
Ewa Banaszak
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

What major reflection does Dostoevsky’s work impel, when it refrains from pondering great metaphysical ideas? It invites us to consider the mystery of the human being and the impossibility of providing an ultimate explanation of this enigma. It also shows us that delving into the human psyche and judging it is an ambivalent and risky act against which human self defends itself. In this consistent evasion of cognitive and interpretive closure, it finds a mighty ally in the artistic language of the Russian novelist. Dostoevsky’s psychological and philosophical idea of the individual finds its distinct reflection in the poetics of his works. This paper explores and explains this relation by way of an analysis of Dostoevsky’s lesser known story – The Eternal Husband.
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Kruszelnicki
1
ORCID: ORCID

  1. Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wydział Studiów Stosowanych, ul. Strzegomska 55, 53‑611 Wrocław
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The aim of this paper is to examine critically a common tendency which underlies the reflection of the Polish author Witold Gombrowicz and the German philosopher Martin Heidegger. In the core of this common tendency lies the reflection on the world as such. Because of the relational structure which reveals itself to man when he is placed in its center ( resp. Dasein), both Gombrowicz and Heidegger view the world as a necessary space which enables an understanding of ourselves and of everything that surrounds us. If the possibility of self‑understanding can be realized only on the basis of that world, the question about the possibility of finding ourselves in this world is essential. The world determines us, forms us and forces us to accept the resulting consequences. However, neither Gombrowicz nor Heidegger intended to reject or to destroy this form of self‑understanding. They intimated – each in his own manner – a modified way of relating to the world and to one’s own self.
Go to article

Bibliography

Bartoszyński K. (1984), „Kosmos” i antynomie, w: Z. Łapiński (red.), Gombrowicz i krytycy, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 655–691.

Błoński J. (1994), „Dziennik”, czyli Gombrowicz dobrze utemperowany, w: tenże, Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu, Kraków: Znak, s. 141– 178.

Buczyńska‑Garewicz H. (2011), Gombrowiczowskie żarty z Heideggera, „Teksty Drugie” 1–2, s. 345–353.

Cataluccio F.M. (1991), Gombrowicz filozof, przeł. K. Bielas, w: F.M. Cataluccio, J. Illg (red.), Gombrowicz filozof, Kraków: Znak, s. 5–21.

Cern K.M. (2007), Koncepcja czasu wczesnego Heideggera, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.

Gall A. (2011), Humanizm performatywny. Polemika z filozofią w praktyce literackiej Witolda Gombrowicza, przeł. G. Sowinski, Kraków: Universitas.

Gombrowicz W. (1986a), Kosmos, Kraków – Wrocław: Wydawnictwo Literackie.

Gombrowicz W. (1986b), Ślub, w: tenże, Dramaty, Kraków – Wrocław: Wydawnictwo Literackie, s. 89–224.

Gombrowicz W. (1987), Pamiętnik Stefana Czarnieckiego, w: tenże, Bakakaj, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Gombrowicz W. (1990), Testament, Warszawa: Res Publica.

Gombrowicz W. (2006), Ferdydurke, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Gombrowicz W. (2013), Dziennik 1953–1969, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Gombrowicz W. (2017), Kurs filozofii w sześć godzin i kwadrans, przeł. I. Kania, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Heidegger M. (2005), Bycie i czas, przeł. B. Baran, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Heidegger M. (2009), Podstawowe problemy fenomenologii, przeł. B. Baran, Warszawa: Fundacja Aletheia.

Jarzębski J. (1971), Pojęcie „formy” u Gombrowicza, „Pamiętnik Literacki” LXII, z. 4, s. 69–96.

Jarzębski J. (1982), Gra w Gombrowicza, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kijowski A. (1984), Strategia Gombrowicza, w: Z. Łapiński (red.), Gombrowicz i krytycy, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 429–465.

Luchte J. (2008), Heidegger’s Early Philosophy. The Phenomenology of Ecstatic Temporality, London: Continuum International Publishing Group.

Margański J. (2001), Gombrowicz, wieczny debiutant, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Markowski M.P. (2004), Czarny nurt. Gombrowicz, świat, literatura, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Michalski K. (1978), Heidegger i filozofia współczesna, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Neuger L. (1999), „Kosmos” Witolda Gombrowicza: genologiczne podstawy hipotez sensowności, „Teksty Drugie” 6 (59), s. 57–70.

Pöggeler O. (2002), Droga myślowa Martina Heideggera, przeł. B. Baran, Warszawa: Czytelnik.

Rosales A. (1970), Transcendenz und Differenz, The Hague: Martinus Nijhoff.

Sanavio P. (1991), Gombrowicz: forma i rytuał, przeł. K. Bielas, F.M. Cataluccio, w: F.M. Cataluccio, J. Illg (red.), Gombrowicz filozof, Kraków: Znak, s. 25–68.

Sobota D.R. (2013), Źródła i inspiracje Heideggerowskiego pytania o bycie, t. 2, Bydgoszcz: Yakiza.

Strzelecki R. (2006), Ethos i wolność, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Waśko M. (2017), Myśląc z Heideggerem – między właściwością i niewłaściwością egzystencji, „Analiza i Egzystencja” 40, s. 29–48.

Wodziński C. (1994), Heidegger i problem zła, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Go to article

Authors and Affiliations

Mateusz Waśko
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filozofii, ul. Grodzka 52, 31‑044 Kraków
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł przedstawia dokonane przez Donalda Davidsona przezwyciężenie poglądu, jakoby poznanie rzeczywistości było możliwe wyłącznie poprzez odniesienie do danej, przygodnej siatki pojęciowej i w konsekwencji nie mogło nosić miana „obiektywnego”. Davidson atakuje ową tezę, wskazując, że niesie ona ze sobą presupozycję, którą sama wyklucza. Poruszony zostaje również problem przekładu, gdzie Davidson twierdzi, że już rozpoznanie lokalnej nieprzekładalności zakłada znajomość wielu przypadków przekładalności. Sama metafora siatki pojęciowej „porządkującej” lub „organizują170 Wojciech Kozyra cej” pozamentalną rzeczywistość zostaje przez Davidsona odrzucona poprzez wykazanie, że używający jej relatywiści naruszają reguły kierujące poprawnym użyciem owych słów w języku naturalnym. Po zarzuceniu prób ugruntowania obiektywności w dowodzie na istnienie świata Davidson szkicuje swój własny pogląd, zwracając naszą uwagę na sposób, w jaki obiektywność manifestuje się w ludzkim doświadczeniu. Przy tej okazji powołuje się na swoją ideę holizmu mentalnego, oraz nalega na niereistyczne podejście do indywiduacji stanów mentalnych.
Go to article

Authors and Affiliations

Wojciech Kozyra

This page uses 'cookies'. Learn more