Search for: [Keywords = "teoria"] - PAS Journals

advanced search

Search results

Search for: [Keywords = "teoria"]

Filters

Search results

Number of results: 101

items per page: 25 50 75

Sort by:

of 5

The variety of mental states in mentalization research

Adrianna Smurzyńska

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2020 | No 3 | 109-118 | DOI: 10.24425/pfns.2020.133978

Keywords mental states mentalization theory theory simulation theory interaction theory person model theory

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

In the article, the topic of mentalization as the ability to attribute mental states to oneself and others is considered. The author concentrates on the aspect of the mental states in different approaches to mentalization. She proposes that the inclusion of various mental states is justified, although it induces some difficulties. In the conclusion, consequences of applying current conceptions and using them to elucidate the variety of mental states are presented.

Authors and Affiliations

Adrianna Smurzyńska

Radykalna teoria praktyk. Rekonceptualizacyjny potencjał teorii

Przemysław Nosal Rafał Drozdowski Jan Jęcz

Studia Socjologiczne | 2023 | No 4 | 17-43 | DOI: 10.24425/sts.2023.148173

Keywords teoria praktyk socjologia kultury teoria socjologiczna

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Teoria praktyk składa obietnicę uwolnienia socjologii od „pojęć dualnych” (mikro versus makro, struktura versus działanie, subiektywne versus obiektywne itd.). Jednocześnie obietnica ta tylko pozornie jest obietnicą nową (długowieczny koncept trzeciodrogowości socjologii), bezzałożeniową (definiowany brak założeń polega na precyzyjnej operacjonalizacji wybranych założeń) i neutralną (nakierowanie na zmianę świata, socjotechniczność). Celem tekstu jest analiza rekonceptualizującego potencjału teorii praktyk. Artykuł składa się z trzech zasadniczych części: (1) próby ulokowania oferty teorii praktyk w szerszym nurcie tzw. trzecich socjologii; (2) refleksji dotyczącej potencjału teoretycznego teorii praktyk; (3) wskazania ograniczeń i barier związanych z uwolnieniem potencjału teorii praktyk. W zakończeniu tekstu zaproponowana natomiast została wizja radykalnej ścieżki stosowania teorii praktyk, która w pełni realizuje swoje własne postulaty.

Bibliography

1. Archer, Margaret S. 1982. Morphogenesis versus Structuration: On Combining Structure and Action. The British Journal of Sociology, 33, 4: 455–483. DOI: 10.2307/589357.
2. Archer, Margaret S. 1995. Realist Social Theory: The Morphogenetic Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
3. Archer, Margaret S. 2003. Structure, Agency and the Internal Conversation. Cambridge: Cambridge University Press.
4. Archer, Margaret S. [2011] 2015. Morfogeneza – ramy wyjaśniające realizmu. Przekład Dorota Leonarska. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 10: 16–46.
5. Bal, Mieke. 2012. Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych: krótki przewodnik. Przekład Marta Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
6. Benton, Ted. 1977. Philosophical foundations of the three sociologies. London, Boston: Routledge and Kegan Paul.
7. Benton, Ted. 1978. How Many Sociologies? The Sociological Review, 26, 2: 217–36. DOI: 10.1111/j.1467-954X.1978.tb00131.x.
8. Bonshor, Michael. 2014. Confidence and the choral singer: The choir as a community of practice. In: U. Geisler, K. Johansson, eds. Choral Singing. Histories and Practices. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 185–207.
9. Bourdieu, Pierre. [1972] 2007. Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Przekład Wiesław Krokier. Kęty: Wydawnictwo Marek Drzewiecki.
10. Bourdieu, Pierre. [1980] 2008. Zmysł praktyczny. Przekład Maciej Falski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
11. Bourdieu, Pierre, Loïc Wacquant. [1992] 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Przekład Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
12. Bräuchler, Birgit, John Postill, eds. 2010. Theorising media and practice. New York: Berghahn Books.
13. Capsi, Josep, Ramon Llopis-Goig. 2023. Understanding the Expansion of Running from a Social Practice Theory Perspective. A Case Study Focused on the City of Valencia. Sport in Society, 26, 1: 67–87. DOI: 10.1080/17430437.2021.1970139.
14. Chmielewski, Piotr. 1994. Nowa analiza instytucjonalna. Logika i podstawowe zasady. Studia Socjologiczne, 3–4: 134–135.
15. Dawe, Alan. 1970. The Two Sociologies. The British Journal of Sociology, 21, 2: 207. DOI: 10.2307/588409.
16. Dawe, Alan. 1978. Theories of Social Action. In: A History of sociological analysis, T. Bottomore, R. Nisbet, eds. New York: Basic Books, 362–417.
17. Den Bakker, Jan, Don Weenink, Frans Vosman. 2016. How to Make Sense of Suffering in Complex Care Practices?. In: G. Spaargaren, D. Weenink, M. Lamers, eds. Practice theory and research: exploring the dynamics of social life. London, New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 117–130.
18. Domecka, Markieta. 2013. Dualność czy dualizm? Relacje pomiędzy strukturą i podmiotowym sprawstwem we współczesnych debatach teoretycznych”. W: A. Mrozowicki, O. Nowaczyk, I. Szlachcicowa. Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych. Kraków: Nomos, 103–115.
19. Drozdowski, Rafał. 2019. Wokół społecznych badań nad codziennością. Socjologia codzienności jako krytyka socjologiczna. W: M. Zawodna-Stephan, red. Życie codzienne (w) archiwum. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 65–85. 20. Durkheim, Émile. 1968. Zasady metody socjologicznej. Przekład Jerzy Szacki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
21. Elias, Norbert. 1978. What Is Sociology? Columbia University Press.
22. Feldman, Martha, Monica Worline. 2016. The Practicality of Practice Theory. Academy of Management Learning & Education, 15, 2: 304–324. DOI: 10.5465/amle.2014.0356.
23. Foucault, Michel. [1997] 1998. Trzeba bronić społeczeństwa, Wykłady w Collège de France, 1976. Przekład Małgorzata Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo KR.
24. Geertz, Clifford. 1973. Thick Description: Toward an interpretive theory of culture. In: C. Geertz, ed. The interpretation of cultures: Selected essays. New York: Basic Books, 3–30.
25. Giddens, Anthony. [1984] 2003. Stanowienie społeczeństwa: zarys teorii strukturacji. Przekład Stefan Amsterdamski. Poznań: Zysk i S-ka.
26. Gordon, Ross, Gerda Reith. 2019. Gambling as Social Practice: A Complementary Approach for Reducing Harm? Harm Reduction Journal, 16, 1: 64. DOI: 10.1186/s12954-019-0342-2.
27. Hałas, Elżbieta. 2009. Powrót do codzienności? Szkic problematyki socjologii życia codziennego. W: M. Bogunia-Borowska, red. Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 51–64.
28. Hankiss, Elemér. 1986. Pułapki społeczne. Przekład Tomasz Kulisiewicz. Warszawa: Wiedza Powszechna.
29. Homans, George. 1975. Zachowania społeczne jako wymiana dóbr. Przekład Barbara Czarniawska. W: W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, red. Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
30. Jonas, Michael, Beate Littig, Angela Wroblewski, eds. 2017. Methodological Reflections on Practice Oriented Theories. Cham: Springer International Publishing.
31. Krajewski, Marek. 2009. Dzisiaj jak wczoraj, jutro jak dziś. Codzienność, przedmioty i reżimy podtrzymujące. W: M. Bogunia-Borowska, red. Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 178–200. 32. Krajewski, Marek. 2019. Badając codzienność. W: M. Zawodna-Stephan, red. Życie codzienne (w) archiwum. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 173–209.
33. Krzemiński, Ireneusz. 2009. Przedmowa. W: S. Rudnicki, J. Stypińska, K. Wojnicka, red. Społeczeństwo i codzienność. W stronę nowej socjologii. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 9–22.
34. Malewski, Andrzej. 1975. O nowy kształt nauk społecznych. Pisma zebrane. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
35. Martini, Natalia. 2017. Praktykowanie czasu wolnego w sytuacji niedoboru i nadmiaru. Przegląd Socjologii Jakościowej, 13, 4: 94–112. DOI: 10.18778/1733-8069.13.4.06.
36. Martini, Natalia. 2021. Mooring in the Homeless City. A Practice Theoretical Account of Homeless Urban Dwelling and Emplacement. Qualitative Sociology Review, 17, 3: 56–75. DOI: 10.18778/1733-8077.17.3.03.
37. Mateja-Jaworska, Bogumiła, Marta Zawodna-Stephan. 2019. Badania życia społecz- nego w Polsce. Rozmowy (nie)codzienne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
38. Merton, Robert. 1982. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Przekład Ewa Morawska i Jerzy Wertenstein-Żuławski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
39. Mills, Charles Wright. [1959] 2008. Wyobraźnia socjologiczna. Przekład Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
40. Modrzyk, Ariel. 2020. Normy średniego zasięgu i kwestia normatywnej integracji społecznej. Studia Socjologiczne, 2, 237: 39–62. DOI: 10.24425/sts.2020.132461.
41. Mouzelis, Nicos. 2000. The Subjectivist-Objectivist Divide: Against Transcendence. Sociology, 34, 4: 741–762.
42. Nicolini, Davide. 2012. Practice Theory, Work, and Organization: An Introduction. OUP Oxford.
43. Nicolini, Davide. 2017a. Is small the only beautiful? Making sense of ‘large phenomena’from a practice-based perspective. In: A. Hui, T. Schatzki, E. Shove, eds. The nexus of practices. London; New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 110–125.
44. Nicolini, Davide. 2017b. Practice theory as a package of theory, method and vocabulary: affordances and limitations. In: M. Jonas, B. Littig, A. Wroblewski, eds. Methodological Reflections on Practice Oriented Theories. Cham: Springer Inter- national Publishing, 19–34.
45. Nosal, Przemysław. 2023. Sportowe zakłady bukmacherskie. Społeczna praktyka grania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
46. Ortner, Sherry B. 1984. Theory in Anthropology since the Sixties. Comparative Studies in Society and History, 26, 1: 126–166.
47. Pancewicz-Puchalska, Magdalena. 2017. Wybawca Wittgenstein? Problem reguł w teorii praktyki Pierre’a Bourdieu. Studia Litteraria et Historica, 6. DOI: 10.11649/slh.1555.
48. Pérez, Francisco Perales. 2008. Voluntarism and determinism in Giddens’s and Bourdieu’s theories of human agency. The Essex Graduate Journal, 4: 12–17.
49. Płucienniczak, Piotr. 2011. Socjologia codzienności i socjologia na co dzień. W: G. Bryda, red. Światy i konteksty społeczne. Kraków: Zakład Wydawniczy, 35–44.
50. Podgórecki, Adam. 1968. Socjotechnika: praktyczne zastosowania socjologii. Książka i Wiedza.
51. Postill, John. 2010. Introduction. In: B. Bräuchler, J. Postill, eds. Theorising media and practice. New York: Berghahn Books, 35–54.
52. Reckwitz, Andreas. 2002. Toward a theory of social practices: A development in cul- turalist theorizing. European Journal of Social Theory, 5, 2: 243–263.
53. Reckwitz, Andreas. 2017. Practices and their affects. In: A. Hui, T. Schatzki, E. Shove, eds. The nexus of practices. London, New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 115–125.
54. Ritzer, George. 1996. Modern Sociological Theory. New York : McGraw-Hill Companies.
55. Schatzki, Theodore R. 1996. Social Practices: A Wittgensteinian Approach to Human Activity and the Social. Cambridge University Press.
56. Schatzki, Theodore R. 2001. Introduction. In: T. R. Schatzki, K. Knorr-Cetina, E. von Savigny, eds. The Practice Turn in Contemporary Theory. London, New York: Routledge, 10–23.
57. Schatzki, Theodore R. 2002. The Site of the Social: A Philosophical Account of the Constitution of Social Life and Change. University Park: Pennsylvania State University Press.
58. Schatzki, Theodore R. 2012. A primer on practices: Theory and research. In: J. Higgs, R. Barnett, S. Billett, M. Hutchings, F. Trede, eds. Practice-based education: Perspectives and strategies. Rotterdam: Sense Publishers, 13–26.
59. Schatzki, Theodore R. 2016. Practice Theory as Flat Ontology. In: G. Spaargaren, D. Weenink, M. Lamers, eds. Practice theory and research: exploring the dynamics of social life. London, New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 44–58.
60. Shove, Elizabeth. 2010. Beyond the ABC: Climate Change Policy and Theories of Social Change. Environment and Planning A: Economy and Space, 42, 6: 1273–1285. DOI: 10.1068/a42282.
61. Shove, Elizabeth, Mika Pantzar, Matt Watson. 2012. The Dynamics of Social Practice: Everyday Life and How It Changes. Los Angeles: SAGE.
62. Sikorska, Małgorzata. 2018. Teorie praktyk jako alternatywa dla badań nad rodziną prowadzonych w Polsce. Studia Socjologiczne, 229, 2: 31–63. DOI: 10.24425/122463.
63. Smagacz-Poziemska, Marta, Andrzej Bukowski, Karol Kurnicki. 2018. «Wspólnota parkingowania». Praktyki parkowania na osiedlach wielkomiejskich i ich strukturalne konsekwencje. Studia Socjologiczne, 228, 1: 117–142. DOI: 10.24425/119089.
64. Spaargaren, G. 2011. Theories of Practices: Agency, Technology, and Culture. Exploring the Relevance of Practice Theories for the Governance of Sustainable Consumption Practices in the New World-Order. Global Environmental Change : Human and Policy Dimensions, 21, 3: 813–822. DOI: 10.1016/j.gloenvcha.2011.03.010.
65. Spaargaren, Gert, Don Weenink, Machiel Lamers, eds. 2016. Practice Theory and Research: Exploring the Dynamics of Social Life. London, New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
66. Spurling, Nicola, Andrew McMeekin, Elizabeth Shove, Dale Southerton, Daniel Welch. 2013. Interventions in Practice: Re-Framing Policy Approaches to Consumer Behaviour. Sustainable Practices Research Group Report.
67. Strzałkowski, Andrzej. 2018. Implikacje teorii praktyk społecznych, perspektywy wielopoziomowej i podejścia behawioralnego dla badań użytecznych w polityce klimatycznej. Przegląd Socjologiczny, 67, 4. DOI: 10.26485/PS/2018/67.4/6.
68. Suwada, Katarzyna. 2011. Norbert Elias i socjologia figuracyjna. Kultura i Społeczeństwo, 55, 1: 63–80. DOI: 10.35757/KiS.2011.55.1.4.
69. Swartz, David. 2012. Culture and Power: The Sociology of Pierre Bourdieu. University of Chicago Press.
70. Sztandar-Sztanderska, Karolina. 2010. Teoria praktyki i praktyka teorii: wstęp do socjologii Pierre’a Bourdieu. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
71. Sztompka, Piotr. 1991. Society in action: The theory of social becoming. Chicago: University of Chicago Press.
72. Sztompka, Piotr. 2002. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
73. Sztompka, Piotr. 2008. Życie codzienne — temat najnowszej socjologii. W: P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, red. Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, 15–52.
74. Sztompka, Piotr. 2012. Dziesięć tez o socjologii. Nauka, 4: 7–15.
75. Tarkowska, Elżbieta. 2009. Źródła i konteksty socjologii życia codziennego. W: M. Bogunia-Borowska, red. Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 95–98.
76. Van Krieken, Robert. 2000. Beyond the ‘Parsonian Problem of Order’: Elias, Habitus and the Two Sociologies. In: A. Treibel, H. Kuzmics, R. Blomert, eds. Zivilisationstheorie in der Bilanz. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, 119–142.
77. Wacquant, Loïc. 2016. Zwięzła genealogia i anatomia habitusu. Przekład Tomasz Warczok. Praktyka Teoretyczna, 21, 3: 163. DOI: 10.14746/prt.2016.3.7.
78. Wacquant, Loïc, Aksu Akçaoğlu. 2016. Praktyka i władza symboliczna u Bourdieu: spojrzenie z Berkeley. Przekład Tomasz Warczok. Praktyka Teoretyczna, 21, 3: 174. DOI: 10.14746/prt.2016.3.8.
79. Warde, Alan. 2005. Consumption and Theories of Practice. Journal of Consumer Culture, 5, 2: 131–153. DOI: 10.1177/1469540505053090.
80. Warde, Alan, Jessica Paddock, Jennifer Whillans. 2020. Domestic Hospitality: As a Practice and an Alternative Economic Arrangement. Cultural Sociology, 14, 4: 379–398. DOI: 10.1177/1749975520922468.
81. Watson, Matt, Elizabeth Shove. 2023. How Infrastructures and Practices Shape Each Other: Aggregation, Integration and the Introduction of Gas Central Heating. Sociological Research Online, 28, 2: 373–388. DOI: 10.1177/13607804211055495.
82. Weenink, Don. 2016. Praxeologizing Street Violence: An Attempt to Understand the Teleological and Normative-Affective Structure of Violent Situations. In: G. Spaargaren, D. Weenink,M. Lamers, eds. Practice theory and research: exploring the dynamics of social life. London, New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 104–116.

Authors and Affiliations

Przemysław Nosal

1

e-mail:

ORCID:

Rafał Drozdowski

1

e-mail:

ORCID:

Jan Jęcz

1

e-mail:

ORCID:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Composition and design in landscape architecture concept, history and practice; a first survey

Martin Van Den Toorn Albert Fekete

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie | 2018 | 395–417

Keywords theory&practice terminology structur design knowledge

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

‘Composing’ and ‘composition’ are key terms in the announcement and subject of the conference. In this paper we want to investigate and analyse some backgrounds of the terms ‘composition’ and ‘design’ in landscape architecture. The two terms are related but not the same. ‘Composition’ refers to a static phenomenon; composing is the active form. ‘Design’ can be used both as active form – the act of designing – while it can also be used as a passive phenomenon; the noun ‘design’ stands for a plan. ‘Composition’ is an older term, already used in the classical architectural treatises such as by Alberti. Both terms stand for the core of what landscape architects do, making plans for realising future environments for people. We will start by giving a short overview of terms and definitions as used in references and set out the scope of the paper. We will continue with a short historical overview of the term ‘composition’ from the first architectural treatises on. Around the end of the 19th century and the beginning of the 20th, the term ‘design’ starts to emerge. Its introduction and rise is closely related to the setting up of architectural schools where the materialising of projects and the design backgrounds are separately treated in design studios. In the second part we will give a short historical outline of the development of landscape architecture over time with special attention to the turn of the last century when the first landscape architecture schools and programs started to emerge. In the last part we will develop a typological overview of the relation between composition and design, illustrated by realised projects. In the conclusion we will summarise the relation between structure, composition and design in contemporary practice; and put forward that composition in landscape architecture is ‘designed structure’. In this way the terms composition and design can be related and distinguished both in theory and practice.

Authors and Affiliations

Martin Van Den Toorn

Albert Fekete

e-mail:

ORCID:

Sacred eye-catchers

Albert Fekete Martin Van Den Toorn

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie | 2018 | 303–311

Keywords theory & practice terminology structure design knowledge

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The paper investigates and analysis sacred eye-catchers in Transylvanian gardens and parks. Interpretation of visual connections defined by landscape features with a sacred meaning (crypts, chapels, crosses, thumbs etc.) are the present study’s main purpose. The analysis of the visual connections on a landscape scale comprises the examination of outstanding visual elements (eye-catchers) that are decisive in the case of historic landscapes, gardens and parks, and among these in the case of castle gardens, manor houses and demesnes as well. In these cases the relationship between a manor garden and the surrounding landscape is the result of a conscious shaping of the environment. The sights which determine forcefully the historicity of the landscape are the results of enduring cultural influences over time. Although only just a very few of these former landscape connections persist, their preservation represents a public interest. The investigated eye-catchers – as outstanding landscape elements – determine in a decisive way the structure of garden landscapes in Transylvania. The sentimental, then romantic trends prevailing in the 19th century in many cases expected that outstanding buildings also become important parts of the gardens. The study proves the landscape compositional role and importance of the sacred features situated within the manor gardens, or outside the gardens, in the surrounding landscape, representing a visual entity with the castle garden ensemble.

Authors and Affiliations

Albert Fekete

e-mail:

ORCID:

Martin Van Den Toorn

A transcultural mosaic: Stanisław Jaworski’s theory of the avant-garde

Michalina Kmiecik

Ruch Literacki | 2018 | No 5 (350) | 497-504 | DOI: 10.24425/rl.2018.124764

Keywords Polish literary criticism of the late 20th century theory of literature modernism history of the avant-garde Stanisław Jaworski (1934–2018)

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article presents a profi le of Stanisław Jaworski as a literary scholar with a life-long involvement in avant-garde literature. He defi nes the avant-garde as a mosaic of diverse trends with no common aesthetic or ideological denominator and, at the same time, as a transcultural network of artists apparently unrelated artists. Focusing on his major studies (Foundations of the Avant-garde, Tadeusz Peiper: Writer and Theoretician, Between the Avant-garde and Surrealism, and The Avant-garde) the article reconstructs Jaworski’s insights and theoretical constructs in the context of contemporary network studies and reassesses his commitment to both history and theory of literature.

Authors and Affiliations

Michalina Kmiecik

Mieć i być

Jan Kordys

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 69-71 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142525

Keywords semiotyka poetyka teoria kultury

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Wartościujemy posiadane rzeczy, tworzymy ich hierarchie, wymieniamy na inne. Są jednakże przedmioty, których utraty nie zapomnimy, gdyż stanowiły naszą niezbywalną własność.

Authors and Affiliations

Jan Kordys

1

Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie

Przewidując fale

Andrzej Trautman

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2017 | Nr 3 (51) 2017 Automatyzacja | 52-57

Keywords teoria grawitacji fale grawitacyjne

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O konsekwencjach ogólnej teorii względności, podstawach teoretycznych fal grawitacyjnych i trudnościach z udowodnieniem ich istnienia mówi profesor Andrzej Trautman z Uniwersytetu Warszawskiego, członek rzeczywisty PAN.

Authors and Affiliations

Andrzej Trautman

Teorie praktyk: pomiędzy teorią totalną a ideą skrzynki narzędziowej

Bogumiła Mateja-Jaworska Ariel Modrzyk

Studia Socjologiczne | 2023 | No 4 | 45-68 | DOI: 10.24425/sts.2023.148174

Keywords prakseologia praktyki społeczne teorie praktyk socjologia codzienności współczesne teorie społeczne

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Starając się zrozumieć fenomen popularności teorii praktyk w XXI wieku, rozpoczynamy artykuł od wyróżnienia sześciu założeń, które łączą „rodzinę” teorii praktyk. Następnie skupiamy się na różnicach i opisujemy cztery główne orientacje w ramach teorii praktyk. W tym celu bierzemy pod uwagę postrzeganie teorii praktyk w odniesieniu do innych teorii społecznych (co określamy mianem „teorii totalnej” lub „skrzynki narzędziowej”) oraz dążenie do opisywania lub wyjaśniania analizowanych zjawisk (co za Nicolinim ujmujemy jako słaby lub mocny program teorii praktyk). Po skrzyżowaniu tych dwóch wymiarów otrzymujemy cztery główne typy uprawiania teorii praktyk. Omawiamy je podając przykłady koncepcji Theodore’a Schatzkiego, Davide Nicoliniego, opisując „pęknięcia” w teorii praktyk oraz ich „miniaturyzację”. Proponowany sposób analizy pozwala wyraźniej dostrzec zalety i wady poszczególnych typów podejść oraz zachęca badaczy do urefleksyjnienia swojej postawy względem omawianych teorii. W podsumowaniu przywołujemy podobieństwa pomiędzy teoriami praktyk a socjologią codzienności pod kątem problemów, jakie napotykają.

Bibliography

1. Abriszewski, Krzysztof. 2008. Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura. Kraków: Universitas. 2. Bakardijeva, Maria. 2020. New Paradigm or Sensitizing Concept: Finding the Proper Place of Practice Theory in Media Studies. International Journal of Communication, 14: 2928–2945.
3. Bloor, David. 1976. Knowledge and social imagery. London: Boston: Routledge and Kegan Paul.
4. Bourdieu, Pierre, Loïc J.D. Wacquant. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Przekład Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
5. Bukowski, Andrzej, Marcjanna Nóżka, Marta Smagacz-Poziemska, Karol Kunicki. 2018. Parkowanie i troska. Teoria praktyki w badaniach nad osiedlami wielkomiejskimi. Przegląd Socjologiczny, 1: 139–164.
6. Castellani, Brian, Frederic W. Hafferty. 2009. Sociology and Complexity Science. A New Field of Inquiry. Berlin; Heidelberg: Springer-Verlag.
7. Couldry, Nick. 2004. Theorising Media as Practice. Social Semiotics, 14, 2: 15–32.
8. Domańska, Ewa. 2008. Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami. Kultura Współczesna, 3: 9–21.
9. Drozdowski, Rafał, Bogumiła Mateja. 2009. Strategie eksplanacyjne socjologii codzienności. Lista obietnic i dylematów. W: M. Bogunia-Borowska, red. Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 362–371.
10. Drozdowski, Rafał. 2010. Socjologia codzienności, czyli jak przestać być modną? Kultura i Społeczeństwo, 1: 3–15.
11. Drozdowski, Rafał. 2019. Wokół społecznych badań nad codziennością. Socjologia codzienności jako krytyka socjologiczna. W: M. Zawodna-Stephan, red. Życie codzienne (w) Archiwum. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 65–85.
12. Fleck, Ludwik. 1986. Powstanie faktu naukowego: wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
13. Gawlicz, Katarzyna. 2020. Szkoły demokratyczne w Polsce. Praktykowanie alternatywnej edukacji. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
14. Giddens, Anthony. 2003. Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji. Przekład Stefan Amsterdamski. Poznań: Zysk i S-ka.
15. Habermas, Jürgen. 2002. Teoria działania komunikacyjnego. T. I. Przekład Andrzej M. Kaniowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
16. Hochschild, Arlie R. 1979. Emotion Work, Feeling Rules, and Social Structure. American Journal of Sociology. 85, 3: 551–575.
17. Hui, Allison, Theodore Schatzki, Elisabeth Shove, eds. 2017. The Nexus of Practices. Connections, constellations, practitioners. Abingdon: Routledge.
18. Jakubowska, Honorata. 2009. Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
19. Jęcz, Jan. 2022. Prawda ekranu. O praktyce screenshotowania. Przegląd Kulturoznawczy, 51, 1: 53–73.
20. Kacperczyk, Anna. 2016. Społeczne światy: teoria – empiria – przykłady badań. Na przykładzie społecznego świata wspinaczki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
21. Kaufmann, Jean-Claude. 2004. Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu. Przekład Krzysztof Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa.
22. Kopczyńska, Ewa. 2021. Jedzenie i inne rzeczy. Antropologia zmiany w systemach żywnościowych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego.
23. Krajewski, Marek. 2013. Przeciwzłożoność. Polityki prostoty. Studia Socjologiczne, 4: 37–50.
24. Kuhn, Thomas S. 2020. Struktura rewolucji naukowej. Przekład Helena Ostromęcka. Warszawa: Aletheia.
25. Latour, Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Przekład Krzysztof Abriszewski, Aleksandra Derra. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
26. Luhmann, Niklas. 2007. Systemy społeczne. Przekład Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
27. Martini, Natalia. 2017. Praktykowanie czasu wolnego w sytuacji niedoboru i nadmiaru. Przegląd Socjologii Jakościowej, 13, 4: 94–112.
28. Mateja-Jaworska, Bogumiła, Marta Zawodna-Stephan. 2019. Badania życia codziennego w Polsce. Rozmowy (nie)codzienne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
29. Mills, Charles Wright. 2007. Wyobraźnia socjologiczna. Przekład Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
30. Nicolini, Davide. 2012. Practice theory, work, and organization. Oxford University Press.
31. Nicolini, Davide. 2017a. Practice Theory as a Package of Theory, Method and Vocabulary: Affordances and Limitations. In: M. Jonas, B. Littig, A. Wroblewski, eds. Methodological Reflections on Practice Oriented Theories. Springer International Publishing, 19–34.
32. Nicolini, Davide. 2017b. Is small the only beautiful? Making sense of „large phenomena” from a practice-based perspective. In: A. Hui, T. Schatzki, E. Shove, eds. The nexus of practice: connections, constellations and practitioners. Abingdon: Routledge, 98–114.
33. Olcoń-Kubicka, Marta, Mateusz Halawa. 2018. Making a living: how middle-class couples in Warsaw start and practice a household. Kultura i Społeczeństwo, 4: 91–111.
34. Parsons, Talcott, Neil J. Smelser. 2006. Funkcjonalne zróżnicowanie społeczeństwa. Przekład Alina Bentkowska. W: A. Jasińska-Kania i in., red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 390–403.
35. Postill, John. 2010. Introduction: Theorising Media and Practice. In: B. Bräuchler, John Postill, eds. Theorising Media and Practice. New York: Berghahn Books, 1–32.
36. Reckwitz, Andreas. 2002. Toward a Theory of Social Practices: A Development in Culturalist Theorizing. European Journal of Social Theory, 5: 243–263.
37. Schatzki, Theodore. 1996. Social Practices. A Wittgensteinian Approach to Human Activity and the Social. Cambridge University Press.
38. Schatzki, Theodore. 2001. Introduction: practice theory. In: T. Schatzki, K. Knorr Cetina, E. von Savigny, eds. The Practice Turn in Contemporary Theory. London: Routledge, 10–23.
39. Schatzki, Theodore. 2002. The Site of the Social: A Philosophical Account of the Constitution of Social Life and Change. Pennsylvania State University Press.
40. Schatzki, Theodore. 2012. A primer on practices: Theory and research. In: J. Higgs, R. Barnett, S. Billett, M. Hutchings, F. Trede, eds. Practice-Based Education. Perspectives and Strategies. Rotterdam: Sense Publishers, 13–26.
41. Schatzki, Theodore. 2016. Practice theory as flat ontology. In: G. Spaargaren, D. Weenink, M. Lamers, eds. Practice Theory and Research. Exploring the dynamics of social life. Abingdon: Routledge, 29–41.
42. Shiling, Chris. 2010. Socjologia ciała. Przekład Marta Skowrońska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
43. Shove, Elizabeth, Mika Pantzar, Matt Watson. 2012. The Dynamics of Social Practices. London: Sage Publications.
44. Sikorska, Małgorzata. 2018. Teorie praktyk jako alternatywa dla badań nad rodziną prowadzonych w Polsce. Studia Socjologiczne, 2: 31–63. DOI: 10.24425/122463.
45. Sikorska, Małgorzata. 2019. Praktyki rodzinne i rodzicielskie we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
46. Sojak, Radosław. 2004. Paradoks antropologiczny. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
47. Spaargaren, Gert, Michael Lamers, Don Weenink. 2016. Introduction: Using practice theory to research social life. In: G. Spaargaren, D. Weenink, M. Lamers, eds. Practice Theory and Research. Exploring the dynamics of social life. Abingdon: Routledge, 3–27.
48. Strzałkowski, Andrzej. 2018. Implikacje teorii praktyk społecznych, perspektywy wielopoziomowej i podejścia behawioralnego dla badań użytecznych w polityce klimatycznej. Przegląd Socjologiczny, 67, 4: 117–140.
49. Swidler, Ann. 1986. Culture in Action: Symbols and Strategies. American Sociological Review, 51, 2: 273–286.
50. Swidler, Ann. 2001. What anchors cultural practices. In: T. Schatzki, K. Knorr Cetina, E. von Savigny, eds. The Practice Turn in Contemporary Theory. London: Routledge, 83–101.
51. Sztompka, Piotr. 2008. Życie codzienne – temat najnowszej socjologii. W: P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, red. Socjologia codzienności. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 15–52.
52. Sztompka, Piotr. 2011. Czy istnieje socjologia polska? Studia Socjologiczne, 201, 2: 54.
53. Turner, Jonathan H., Jan E. Stets. 2009. Socjologia emocji. Przekład Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
54. Weenink, Don, Gert Spaargaren. 2016. Emotional agency navigates a world of practices. In: G. Spaargaren, D. Weenink, M. Lamers, eds. Practice Theory and Research. Exploring the dynamics of social life. Abingdon: Routledge, 60–83.
55. Zalewska, Joanna. 2015. Człowiek stary wobec zmiany kulturowej. Perspektywa teorii praktyk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
56. Zalewska, Joanna. 2019. Practice Theory Revisited: How Flexible Metahabt Complements Habitus. Polish Sociological Review, 205, 1: 65–84.
57. Ziółkowski, Marek. 2006. Teoria socjologiczna początku XXI wieku. W: A. Jasińska-Kania i in., red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 15–32.

Authors and Affiliations

Bogumiła Mateja-Jaworska

1

e-mail:

ORCID:

Ariel Modrzyk

1

e-mail:

ORCID:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Russell and his contacts with Polish audience

Jan Woleński

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2022 | No 4 | 93-111

Keywords logic ontology philosophy „Principia Mathematica” theory of logical types theory of truth

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

In this paper I present Bertrand Russell’s contacts with Polish readers and outstanding Polish writers. In paragraphs 2 and 3 I discuss books by Russell that were published in Poland and mention his personal contacts and correspondence. Russell exchanged letters with L. Chwistek, J. Conrad‑Korzeniowski, M. Dziewicki, G. Herling-‑Grudziński, S. Leśniewski, W. Lutosławski and A. Tarski. Interesting comments on his philosophy were offered by M. Ossowska, K. Twardowski, J. Salamucha and M. Heitzman. Paragraphs 4 and 5 discuss the influence that Russell’s logical ideas have exerted on the development of logic in Poland, especially in the works of L. Chwistek and S. Leśniewski.

Authors and Affiliations

Jan Woleński

1

e-mail:

ORCID:

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Katedra Nauk Spo-łecznych, ul. Sucharskiego 2, 35-225 Rzeszów

W pogoni za światłem

Jan Chwedeńczuk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 72-74 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142526

Keywords fizyka mechanika kwantowa teoria względności

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Długość, szerokość i głębokość. Znajomość tych trzech parametrów pozwala oszacować, czy stół zmieści się w jadalni, a łóżko w sypialni. Posługując się trzema wymiarami do opisu przestrzeni, w której żyjemy, rzadko zadajemy sobie pytanie o jej naturę.

Authors and Affiliations

Jan Chwedeńczuk

1

Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

Galileusz w Krainie Czarów

Maciej Kolanowski

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 32-34 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142515

Keywords fizyka teoria względności przestrzeń wielowymiarowa

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Okazuje się, że świat po drugiej stronie lustra z opowieści Lewisa Carrolla o Alicji istnieje naprawdę – odkryli go i opisali fizycy. Jak do niego trafić?

Authors and Affiliations

Maciej Kolanowski

1

Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

Is Roman Ingarden’s critique of naturalized epistemology still sound?

Rafał Lewandowski

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2020 | No 4 | 319-337 | DOI: 10.24425/pfns.2020.135077

Keywords begging the question fallacy causal theory of knowing naturalized epistemology phenomenology psychophysiological theory of knowing underdetermination of cognition vicious circle

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article aims to show that the criticism of the psychophysiological theory of cognition formulated by Roman Ingarden in the work U podstaw teorii poznania (‘The Groundwork of Epistemology’) is in some aspects still sound. The psychophysiological theory of cognition is the forerunner of modern naturalized epistemology. Thus the author of this article undertakes to show that Ingarden’s critique applies to this modern epistemology. The paper focuses on an issue that is discussed in both theories, i.e. the problem of causal generation of cognition. Moreover, it investigates two allegations that Ingarden has formulated. The first concerns the causal explanations of the possibility of knowledge, namely the objection of a vicious circle in theory. The second concerns the objection that causal theory is unable to provide essential epistemological concepts and criteria that are necessary for the analysis of cognition. The author supports the charge of the vicious circle and agrees with the purport of the second objection by showing that it can be interpreted as the claim that causal theory is incapable of solving the problem of causal underdetermination of cognition. These responses seem to hold irrespective of whether one adopts foundationalism or anti‑foundationalism in epistemology.

Authors and Affiliations

Rafał Lewandowski

1

e-mail:

ORCID:

Uniwersytet Gdański, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych, ul. W. Stwosza 63, 80-308 Gdańsk

Czym jest ontologiczna filozofia formalna?

Andrzej Biłat

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2016 | No 2 | 499-514

Keywords filozofia formalna filozofia ontologiczna metoda aksjomatyczna kryterium wiarygodności logiczna teoria klas teoria ontologiczna teoria czasu wypełnionego

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Celem artykułu jest ustalenie podstawowego zbioru metodologiczno-logicznych zasad filozofii formalnej zgodnych z jej klasycznym, ontologicznym paradygmatem, oraz zastosowanie tych zasad w pewnej aksjomatycznej konstrukcji teorii czasu wypełnionego.

Authors and Affiliations

Andrzej Biłat

Nauka i jej krytyka: kontekst teorii aktora-sieci

Grzegorz Smoliński

Filozofia i Nauka | 2018 | Tom 6

Keywords krytyka nauki Teoria Aktora-Sieci dualizm

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł wychodzi od rozważań zaprezentowanych przez Małgorzatę Czarnocką w O krytyce nauki (Czarnocka 2017) po to, aby przyjrzeć się potencjałowi krytycznemu dualizmu ideał nauki/praktyka nauki. Przedstawione w kontekście, a następnie zestawione zostaje to z Teorią Aktora-Sieci, która z jednej strony w swoich tezach o nauce zbliża się do obrazu krytykowanego przez Czarnocką, ale z drugiej zachowuje podobny potencjał krytyczny. Dzieje się tak, mimo że teoria ta programowo odrzuca dualizm. Prezentowane rozważania koncentrują się wobec tego na tym, aby wyznaczyć punkty wspólne i różnice między podejściem dualistycznym i niedualistycznym w kontekście artykułu Czarnockiej.

Authors and Affiliations

Grzegorz Smoliński

Notion an Functions of Culture in Yurij Levada's Sociological Project

Borys Dubin

Kultura i Społeczeństwo | 2011 | No 2-3 | 131-145

Keywords Yurij Levada sociological theory culture Russian society

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article features an analysis of the ideas of Yurij Levada, an eminent Russian academic, sociologist dealing both with theory and with practice of sociology, a founder of a research institution inMoscow known as Levada-Centre. Levada gave a special place to culture within sociology and he himself called his project on theoretical sociology an “attempt at culturally justified sociology” (grounded in a perspective orientated to culture). The project was based on structurally complex, culturally conditioned and symbolically indirect social actions. In his opinion, such knowledge of culture required to be looked at retrospectively, which provides for tackling the issue of social system reproduction while enabling to understand contemporary culture at the same time. This way of thinking was a basis for Levada’s analyses of the surrounding social reality, e.g. his analyses of intelligence or the concept of “simple Soviet man”.

Authors and Affiliations

Borys Dubin

W stronę socjologii pary: propozycja paradygmatu teoretyczno-badawczego

Filip Schmidt Joanna Mizielińska Agata Stasińska Marta Olcoń-Kubicka Magdalena Żadkowska Joanna Jasińska Mateusz Halawa

Studia Socjologiczne | 2018 | No 3 | DOI: 10.24425/122471

Keywords para rodzina intymność teoria praktyk relacyjność

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Przedmiotem artykułu jest program teoretyczno-badawczy ujmujący parę intymną jako formę praktykowania bliskości, miłości i troski, zakorzenionych w praktykach życia codziennego. W ramach tego programu proponujemy analizę o charakterze: relacyjnym, nienormatywnym, intersekcjonalnym oraz procesualnym. Najpierw wyjaśniamy, dlaczego kategoria pary intymnej jest użyteczna, uzupełniając, a także zastępując takie kategorie, jak rodzina, jednostka i gospodarstwo domowe. Druga część tekstu jest poświęcona korzyściom, które wnoszą do badań par intymnych teorie praktyk społecznych, z ich naciskiem na wiedzę milczącą i habitualną, cielesność i emocjonalność, materialność oraz symbolikę i kontekst działań. Proponowany program teoretyczno-badawczy stanowi syntezę kilku nurtów teoretycznych i został przepracowany w toku szeregu zrealizowanych w Polsce projektów badawczych.

Authors and Affiliations

Filip Schmidt

Joanna Mizielińska

Agata Stasińska

Marta Olcoń-Kubicka

Magdalena Żadkowska

Joanna Jasińska

Mateusz Halawa

Przemoc skrajnej prawicy w Polsce. Analiza strategicznego pola ruchu społecznego

Daniel Płatek

Studia Socjologiczne | 2020 | No 4 | 123-153 | DOI: 10.24425/sts.2020.135140

Keywords ruchy społeczne teoria pola analiza sieci

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Podejście agregacyjne to obecnie dominujący sposób prowadzenia analiz w badaniach nad działaniami zbiorowymi i ruchami społecznymi. W obrębie metod agregacyjnych działania analizuje się jako sumę wartości odrębnych elementów (zmiennych). Artykuł zawiera praktyczną ilustrację technik uzupełnienia agregacyjnych metod badawczych metodami relacyjnymi w socjologii ruchów społecznych. Autor opisuje wyniki badania, którego przedmiotem był ruch skrajnej prawicy w Polsce, w latach 1990–2013. Po zaobserwowaniu zmian czasowych w wariancji przemocy stosowanej przez ruch skrajnej prawicy, zaistniała potrzeba zastosowania bardziej precyzyjnego narzędzia, które umożliwiłoby wyjaśnienie, dlaczego w określonym przedziale czasowym skala przemocy istotnie zmalała. Regresja logistyczna okazała się tylko częściowo pomocna w ustaleniu warunków, w których przemoc ze strony skrajnej prawicy słabnie. Dopiero relacyjne ujęcie pozwoliło uchwycić najważniejsze cechy „przestrzeni” (pola), w jakiej funkcjonuje ruch skrajnej prawicy w Polsce.

Authors and Affiliations

Daniel Płatek

Życiowa zaradność czy nieporadność – świadczenie usług seksualnych z perspektywy kobiet pracujących w agencjach towarzyskich

Izabela Ślęzak

Studia Socjologiczne | 2019 | No 4 | 183-210 | DOI: 10.24425/sts.2019.126160

Keywords usługi seksualne zaradność teoria ugruntowana badania jakościowe

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W literaturze przedmiotu kobiety świadczące usługi seksualne opisywane są przede wszystkim z dwóch perspektyw: jako bezwolne ofiary, które nie potrafią kierować swoim życiem lub zdecydowanie rzadziej, jako świadome podmioty, podejmujące decyzję o takim sposobie zarobkowania. W artykule te dwie perspektywy zostaną zestawione z doświadczeniami kobiet, które swoje zaangażowanie w usługi seksualne postrzegają w kategoriach zaradności. Zaprezentowane zostaną podtypy zaradności wyróżnione podczas analizy danych. Opisany zostanie także ambiwalentny charakter tak rozumianej zaradności, w której duma z faktu radzenia sobie w życiu splata się nierzadko z poczuciem wstydu i lęku, wynikających ze świadomości negatywnego odbioru społecznego.

Bazę empiryczną artykułu stanowią 52 wywiady swobodne z kobietami świadczącymi usługi seksualne w agencjach towarzyskich, poddane analizie za pomocą procedur metodologii teorii ugruntowanej.

Authors and Affiliations

Izabela Ślęzak

Czy grozi nam epoka neoignorancji?

Jerzy Kołodziejczak

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 1 (69) Nauka dla nauki | 56-60 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.140139

Keywords neoignorancja wolność wypowiedzi dezinformacja pseudo teorie

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Skąd się biorą ludzie kwestionujący metodologię naukową i osiągnięcia nauki? Wysuwane przez nich argumenty są prymitywne i oderwane od faktów, a jednak cieszą się rosnącym zainteresowaniem, a nawet poparciem społeczeństwa.

Authors and Affiliations

Jerzy Kołodziejczak

1

Instytut Fizyki PAN

Na obrzeżach „systemu”. Polskie szkoły demokratyczne w perspektywie teorii architektur praktyk

Katarzyna Gawlicz

Studia Socjologiczne | 2023 | No 4 | 97-122 | DOI: 10.24425/sts.2023.148176

Keywords teoria architektur praktyk szkoły demokratyczne zmiana edukacyjna

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł stanowi egzemplifikację możliwości wykorzystania teorii architektur praktyk Stephena Kemmisa jako narzędzia analitycznego w badaniach zmian edukacyjnych. Dotyczy on polskich szkół demokratycznych, czyli autonomicznych społeczności uczących się, opartych na idei wolności, które skupiają dzieci spełniające obowiązek szkolny poza szkołą. Szkoły te realizują model edukacji radykalnie odmienny od dominującego: definiują szkołę jako społeczność, której członkowie i członkinie współdecydują o kwestiach istotnych dla siebie i zbiorowości. Zmieniają także tradycyjny stosunek pedagogiczny, czyniąc dziecko współodpowiedzialnym za proces uczenia się. Materiał empiryczny zgromadzony w toku badań w ośmiu szkołach, obejmujący transkrypcje wywiadów pogłębionych i notatki terenowe, został poddany analizie z wykorzystaniem kategorii pojęciowych z teorii architektur praktyk. Pozwoliło to pokazać dyskursywne, materialne i społeczne uwarunkowania związane z usytuowaniem szkół demokratycznych na obrzeżach systemu oświaty, które umożliwiły wyłonienie się i trwanie praktyk przesądzających o specyfice szkół demokratycznych. Dzięki temu artykuł pozwala lepiej zrozumieć warunki przeobrażeń w obszarze szkolnictwa.

Bibliography

1. Ball, Stephen J. 2000. Performativities and Fabrications in the Education Economy: Towards the Performative Society? Australian Educational Researcher, 27, 2: 1–23. DOI: 10.1007/BF03219719.
2. Bingham, Charles, Alexander M. Sidorkin, eds. 2004. No Education Without Relations. New York: Peter Lang.
3. Bobrowska, Bronisława. 1962. Rzeczpospolita Dziecięca. Wrocław: Ossolineum.
4. Brzezińska, Renata, Artur Brzeziński. 2012. Idee angielskiej wolnej szkoły Summerhill w polskich egzemplifikacjach. Włocławek: WSHE.
5. Budajczak, Marek. 2004. Edukacja domowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
6. Clark, Alison. 2017. Listening to Young Children: A Guide to Understanding and Using the Mosaic Approach. London: Jessica Kingsley Publishers.
7. Dobrowolski, Stanisław, Tadeusz Nowacki. 1966. Szkoły eksperymentalne w Polsce 1900–1964. Warszawa: Nasza Księgarnia.
8. Dzierzbicka, Wanda, Stanisław Dobrowolski, red. 1963. Eksperymenty pedagogiczne w Polsce w latach 1900–1939. Wrocław: Ossolineum.
9. EUDEC. b.d. What is Democratic Education? https://eudec.org/democratic-education/what-is-democratic-education/ (dostęp: 30.06.2023).
10. Faber, Adele, Elaine Mazlish. 2013. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Przekład Mariola Więznowska, Beata Horosiewicz. Poznań: Media Rodzina.
11. Figiel, Monika. 2001. Szkoły autorskie w Polsce. Realizacje edukacyjnych utopii. Kraków: Impuls.
12. Gawlicz, Katarzyna. 2022. Szkoły demokratyczne w Polsce. Praktykowanie alternatywnej edukacji, wyd. 2. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
13. Gawlicz, Katarzyna. 2023. School as a Site of Transformative Adult Learning: Parents’ Experiences of Polish Democratic Schools. Critical Studies in Education, 64, 1: 35–50. DOI: 10.1080/17508487.2021.1957964.
14. Gobo, Giampietro. 2008. Doing Ethnography. London: Sage.
15. Gray, Peter. 2015. Wolne dzieci. Jak zabawa sprawia, że dzieci są szczęśliwsze, bardziej pewne siebie i lepiej się uczą? Przekład Grażyna Chamielec. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
16. Gudkova, Svetlana. 2012. Wywiad w badaniach jakościowych. W: D. Jemielniak, red. Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
17. Hawranek, Maria. 2021. Szkoły, do których chce się chodzić (są bliżej, niż myślisz). Kraków: Znak.
18. Juul, Jesper. 2011. Twoje kompetentne dziecko. Dlaczego powinniśmy traktować dzieci poważniej? Przekład Beata Hellmann, Barbara Baczyńska. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
19. Kemmis, Stephen. 2018. Educational Research and the Good for Humankind: Changing Education to Secure a Sustainable World. Keynote address at the Seminar „Education, Fatherland and Humanity” held on the occasion of the fiftieth anniversary of the Foundation of the Finnish Institute for Educational Research, University of Jyväskylä, Finland, June 7.
20. Kemmis, Stephen. 2019. A Practice Sensibility: An Invitation to the Theory of Practice Architectures. Singapore: Springer.
21. Kemmis, Stephen, Christine Edwards-Groves. 2018. Understanding Education: History, Politics and Practice. Singapore: Springer.
22. Kemmis, Stephen, Kathleen Mahon. 2017. Coming to „Practice Architectures”: A Genealogy of the Theory. In: K. Mahon, S. Francisco, S. Kemmis, eds. Exploring Education and Professional Practice: Through the Lens of Practice Architectures. Singapore: Springer, 219–238.
23. Kemmis, Stephen, Jane Wilkinson, Christine Edwards-Groves. 2017. Roads Not Travelled, Roads Ahead: How the Theory of Practice Architectures is Travelling. In: K. Mahon, S. Francisco, S. Kemmis, eds. Exploring Education and Professional Practice: Through the Lens of Practice Architectures. Singapore: Springer, 239– 256.
24. Kemmis, Stephen, Jane Wilkinson, Christine Edwards-Groves, Hardy Ian, Peter Grootenboer, Laurette Bristol. 2014. Changing Practices, Changing Education. Singapore: Springer.
25. Klus-Stańska, Dorota. 2013. Szkoła, jakiej nie znałam: krótka historia poszukiwania pewnej alternatywy edukacyjnej. W: H. Cervinkova, red. Edukacyjne badania w działaniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 306–336.
26. Klus-Stańska, Dorota. 2016. Jak wyjść poza horyzont pomyślenia szkoły i zrehabilitować wiedzę? Pod pretekstem reminiscencji z Autorskiej Szkoły Podstawowej „Żak”. Studia i Badania Naukowe, 1: 53–69.
27. Korczak, Janusz. 2012. Prawo dziecka do szacunku. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka.
28. Korczak, Janusz. 2013. Jak kochać dziecko. Internat – Kolonie letnie – Dom Sierot. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka.
29. Kostera, Monika. 2005. Antropologia organizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
30. Kraftl, Peter. 2015. Geographies of Alternative Education: Diverse Learning Spaces for Children and Young people. Bristol: Policy Press.
31. Kuzańska-Obrączkowa, Maria. 1966. Koncepcje wychowawcze Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci 1919–1939. Warszawa: Ossolineum.
32. Kwaśnica, Robert, red. 2000. ASSA. Czym może być szkoła? Wrocław: Towarzystwo Działań dla Samorozwoju.
33. Kwieciński, Zbigniew. 2014. Edukacja demokratyczna i humanistyczna jako ruch i dzieło społeczne. Wrocław, Toruń: [nakł. aut.].
34. Louv, Richard. 2014. Ostatnie dziecko lasu. Warszawa: Relacja.
35. Mahon, Kathleen, Christine Edwards-Groves, Susanne Francisco, Mervi Kaukko, Stephen Kemmis, Kirsten Petrie, eds. 2020. Pedagogy, Education, and Praxis in Critical Times. Singapore: Springer.
36. Mahon, Kathleen, Susanne Francisco, Stephen Kemmis, eds. 2017. Exploring Education and Professional Practice: Through the Lens of Practice Architectures. Singapore: Springer.
37. Mahon, Kathleen, Stephen Kemmis, Susanne Francisco, Annemaree Lloyd. 2017. Introduction: Practice Theory and the Theory of Practice Architectures. In: K. Mahon, S. Francisco, S. Kemmis, eds. Exploring Education and Professional Practice: Through the Lens of Practice Architectures. Singapore: Springer, 1–30.
38. Mikiewicz, Piotr, Marta Jurczak-Morris. 2023. Will Schooling Ever Change? School Culture, Distance Learning and the Covid-19 Pandemic. London and New York: Routledge.
39. Neill, A.S. 2014. Summerhill. Szkoła wolnych ludzi. Przekład Barbara Białecka. Warszawa: Wydawnictwo IPSI.
40. Rogers, Carl, H. Jerome Freiberg. 1994. Freedom to Learn. New York: Macmillan College Printing Company.
41. Rosenberg, Marshall. B. 2014. Porozumienie bez przemocy. O języku serca. Przekład Michał Kłobukowski. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
42. Schatzki, Theodore R. 2002. The Site of the Social: A Philosophical Account of the Constitution of Social Life and Change. Pennsylvania State University Press.
43. Śliwerska, Wiesława, Bogusław Śliwerski. 2008. Edukacja w wolności. Kraków: Impuls. Śliwerski, Bogusław, Michał Paluch. 2021. Uwolnić szkołę od systemu klasowo-lekcyjnego. Kraków: Impuls.
44. Smolińska-Theiss, Barbara. 2013. Korczakowskie narracje pedagogiczne. Kraków: Impuls.
45. Stein, Agnieszka. 2014. Dziecko z bliska. Zbuduj szczęśliwą relację. Warszawa: Mamania.
46. Steinke-Kalembka, Joanna. 2017. Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną? Warszawa: Edgard.
47. Stern, André. 2016. …I nigdy nie chodziłem do szkoły. Gliwice: Element.
48. Sztobryn, Sławomir. 2009. Pedagogika Nowego Wychowania. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski, red. Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, t. I, 278–29.
49. Uryga, Danuta, Marta Wiatr. 2015. Quasi-szkoły – nowe przedsięwzięcia rodzicielskie na obrzeżu systemu oświaty. Pedagogika Społeczna, 3, 57: 217–31.
50. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe Dz. U. 2017 poz. 59, Tj. Dz. U. 2023 poz. 900. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/ D20170059Lj.pdf
51. Wiatr, Marta. 2017. Polskie quasi-szkoły – ideologiczne tło rodzicielskich inicjatyw edukacyjnych. Pedagogika Społeczna, 2, 64: 185–205.
52. Wiatr, Marta. 2020. The Ambiguous Meanings of Parental Engagement in the Reflexive Modernization Era: Parental Educational Initiatives in Poland. International Journal about Parents in Education, 12, 1: 1–12.
53. Żłobicki, Wiktor. 2009. Edukacja holistyczna w podejściu Gestalt. Kraków: Impuls.
54. Zwiernik, Jolanta. 2013. Polityka rzeczy małych i projekt „Alternatywa w edukacji przedszkolnej” w latach osiemdziesiątych XX w.: studium przypadku. W: H. Cervinkova, red. Edukacyjne badania w działaniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 337–356.
55. Żylińska, Marzena. 2013. Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Authors and Affiliations

Katarzyna Gawlicz

1

e-mail:

ORCID:

Uniwersytet Dolnośląski DSW we Wrocławiu

Problem wrażliwości miary Bayesjańskiej Teorii Potwierdzania – analiza Carnapowskiego argumentu z symetrii

Paweł Pruski

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2016 | No 2 | 83-90

Keywords Bayesjańska Teoria Potwierdzania prawdopodobieństwo symetria R. Carnap

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Jednym z wyzwań Bayesjańskiej Teorii Potwierdzania jest rozwiązanie problemu wrażliwości miary. Dotyczy on relacji pomiędzy wyborem odpowiedniej miary potwierdzania oraz podatnością teorii na określone typy paradoksów. Jedną ze strategii przezwyciężenia powyższej sytuacji jest nałożenie dodatkowych warunków na miarę potwierdzania. Autorem jednej z propozycji jest Rudolf Carnap. Zaproponowane przez niego warunki bazują na symetryczności miary potwierdzania. Celem niniejszego tekstu jest analiza carnapowskich warunków symetryczności w kontekście problemu wrażliwości miary.

Authors and Affiliations

Paweł Pruski

Chaos and History- a Common Future?

Maciej Gablankowski

Historyka Studia Metodologiczne | 2006 | vol. 36 | 89-104

Keywords history theory nonlinear dynamics chaos causality

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The integration of chaos theory and history has been an issue ofmany scientific discussions, but failed to produce any results. Author reexamines the discussions, mathematical features of the theory and claims that proposed ways of integration couldn't have been used practically. Author asks if such integration is possible and i fit can have any intrinsic value for advancement of historical knowledge. Proposed solution is to use chaos theory as a tool, which enables historians to analyze causal relations in the past.

Authors and Affiliations

Maciej Gablankowski

The Past from the Perspective of Game Theory. The Case of Portugal in the 20th Century

Karol Kasprowicz

Historyka Studia Metodologiczne | 2020 | tom 50 | 213-236 | DOI: 10.24425/hsm.2020.134804

Keywords game game theory Portugal Carnation Revolution

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

In the article, I try to show the world of the past as the world of games. First of all, history appears as a game – the game of the historian with his subject of study or cognition. Secondly, history itself can be conceptualised by the metaphor of the game. The history of Portugal is treated as an example of the object of historical research, which changes along with the theories applied. The act of theorising sets the limits of the known past. On the basis of selected examples from the history of Portugal in the 20th century, I try to show how the use of various research tools allows us to ask new/different questions.

Authors and Affiliations

Karol Kasprowicz

e-mail:

ORCID:

“Methodolosies” of Jerzy Topolski

Szymon Malczewski

Historyka Studia Metodologiczne | 2009 | vol. 39 | 89–120

Keywords methodology of history theory of historiography Jerzy Topolski

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The Author tries to point out the most significant features of Jerzy Topolski’s methodological reflection, which are to be found in his three fundamental syntheses on the field of epistemology of history, and milestones of polish historiography, namely: Methodology of history, Theory of historical knowledge, and How to write and understand history.

Authors and Affiliations

Szymon Malczewski

1
2
...
5

This page uses 'cookies'. Learn more