How to search?
advanced search
Popular sciences

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Description

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Publishers
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Volumes

Select number

Content

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147754
Download PDF Download RIS Download Bibtex
2 Od Redakcji
Mirosław Bańko
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147755
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Mirosław Bańko
1
  1. Uniwersytet Warszawski
3 Genetyczne zamieszanie
Weronika B. Żukowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146993
Keywords: genetyka GMO zmiany klimatu
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zanieczyszczenia genetyczne w dobie światowego kryzysu klimatycznego to miecz obosieczny – stwarzają nie tylko nowe możliwości, lecz także ryzyko globalnej katastrofy.
Go to article

Authors and Affiliations

Weronika B. Żukowska
1
  1. Instytut Dendrologii PAN w Kórniku
4 Niewidoczne dla oczu
Wojciech Wołkowicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 9-11 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146994
Keywords: geochemia ochrona środowiska zanieczyszczenia chemiczne
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Tereny poprzemysłowe są atrakcyjne gospodarczo, deweloperzy, idąc z duchem czasu, budują tam stylowe apartamentowce. Niestety, poprodukcyjne zanieczyszczenia w glebie utrzymują się przez dziesięciolecia.
Go to article

Authors and Affiliations

Wojciech Wołkowicz
1
  1. Państwowy Instytut Geologiczny– Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie
5 Kosmiczne wysypisko
Mariusz Słonina
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 12-15 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146995
Keywords: astronomia satelity orbita
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Patrząc w czyste, błękitne niebo, nie zdajemy sobie sprawy, ile śmieci krąży w przestrzeni kosmicznej wokół Ziemi.
Go to article

Authors and Affiliations

Mariusz Słonina
1
  1. Sybilla Technologies sp. z o.o. w Bydgoszczy
6 Puryzm językowy
Mirosław Bańko
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 16-17 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146996
Keywords: lingwistyka puryzm językowy język polski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W jaki sposób zanieczyszczenia wzbogacają język?
Go to article

Authors and Affiliations

Mirosław Bańko
1
  1. Uniwersytet Warszawski
7 Zanieczyszczenie światłem i hałasem
Marek Kucharczyk , Marcin Polak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 18-21 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146997
Keywords: hałas zanieczyszczenia światłem ochrona środowiska
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Wiele badań pokazuje, że hałas jest szkodliwy dla ludzi i zwierząt. Również nadmiar sztucznego światła wpływa destrukcyjnie na ekosystemy.
Go to article

Authors and Affiliations

Marek Kucharczyk
1
Marcin Polak
1
  1. Instytut Nauk BiologicznychUniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
8 Czym oddychamy?
Lidia Morawska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 22-24 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146998
Keywords: fizyka aerozole zanieczyszczenia powietrza
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O tym, jak ciekawość prowadzi do ważnych odkryć naukowych, opowiada prof. Lidia Morawska, wykładowczyni na Uniwersytecie Technologicznym w Queensland w Australii oraz dyrektorka Międzynarodowego Laboratorium Jakości Powietrza i Zdrowia.
Go to article

Authors and Affiliations

Lidia Morawska
1 2
  1. Uniwersytet Technologiczny w Queensland, Australia
  2. InternationalLaboratory for Air Quality and Health– ILAQH
9 „Zanieczyszczenia” Starego Testamentu
Łukasz Niesiołowski-Spanò
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 25-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146999
Keywords: Biblia Stary Testament historia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Biblia jest przykładem długiej transmisji tekstu, której towarzyszyły „zanieczyszczenia” wynikające m.in. z jego wyjątkowej roli.
Go to article

Authors and Affiliations

Łukasz Niesiołowski-Spanò
1
  1. Uniwersytet Warszawski
10 Bakteryjne miasta śluzu
Mateusz Gemba
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 28-30 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147000
Keywords: bakterie żywność mikrobiologia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Choroby przenoszone przez żywność stanowią poważny problem dla zdrowia publicznego zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Bakterie tworzące biofilmy są szczególnie trudne do zwalczenia i wymagają starannych środków zaradczych.
Go to article

Authors and Affiliations

Mateusz Gemba
1
  1. Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie
11 Kłopot w poradnictwie genetycznym
Janusz G. Zimowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 31-33 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147001
Keywords: choroby genetyczne dystrofia mięśniowa mutacje genetyczne
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Nasz indywidualny genom jest uważany za niezmienny, ale czasami pojawiają się mutacje. Ich identyfikacja może stanowić wyzwanie.
Go to article

Authors and Affiliations

Janusz G. Zimowski
1
  1. Zakład Genetyki i GenomikiPaństwowy Instytut Medyczny CSK MSWiAw Warszawie
12 Historia zapisana w kościach
Anna Juras , Maciej Chyleński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 34-37 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147002
Keywords: genetyka kopalne DNA archeologia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Anna Juras
1
Maciej Chyleński
1
  1. Instytut Biologii i Ewolucji CzłowiekaWydział BiologiiUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
13 Potrzeba dyktatury ekologicznej
Magdalena Płonka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 38-41 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147003
Keywords: socjologia zanieczyszczenie środowiska
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Z byt duża wolność w produkcji i konsumpcji doprowadzi nas do zagłady, mówi dr Magdalena Płonka z Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie.
Go to article

Authors and Affiliations

Magdalena Płonka
1
  1. Wydział Nauk Historycznych i Społecznych, Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie
14 Każdy może dbać o morze
Blanka Pajda , Agata Zaborska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 42-45 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147004
Keywords: minerały ciężkie eutrofizacja morze bałtyckie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Wspólne działania krajów nadbałtyckich jest kluczem do ochrony unikatowego ekosystemu Bałtyku.
Go to article

Authors and Affiliations

Blanka Pajda
1
Agata Zaborska
1
  1. Instytut Oceanologii PAN w Sopocie
15 Czy jedna słomka ma znaczenie?
Wojciech Pol , Karolina Mierzyńska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 46-48 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147005
Keywords: mikroplastik ekologia wód zanieczyszczenie jezior
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Plastik jest obecny wszędzie. Co się z nim dzieje i jaki ma wpływ na otaczający nas świat?
Go to article

Authors and Affiliations

Wojciech Pol
1
Karolina Mierzyńska
1
  1. Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku
16 Górnictwo i hutnictwo w odległej przeszłości
Dariusz Rozmus
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 49-53 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147006
Keywords: archeologia rewolucja przemysłowa
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Nic tak nie mówi o nas jak nasze śmieci, dlatego pradawne śmietniki są dla archeologów nieprzebranym źródłem informacji.
Go to article

Authors and Affiliations

Dariusz Rozmus
1
  1. Muzeum Miejskie Sztygarkaw Dąbrowie GórniczejInstytut Nauk Prawnych, Akademia Humanitasw Sosnowcu
17 Artystyczna wartość laboratoryjnego artefaktu
Karolina Żyniewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 54-57 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147007
Keywords: sztuka alternatywna
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Sztuka i nauka posługują się różnym przekazem, prowadząc niezależnymi ścieżkami do poznania i zrozumienia świata.
Go to article

Authors and Affiliations

Karolina Żyniewicz
1
  1. Wydział Artes LiberalesUniwersytet Warszawski
18 Odra – zasłużona katastrofa
Łukasz Sługocki , Robert Czerniawski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 58-61 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147008
Keywords: ekologia katastrofa na Odrze zanieczyszczenia rzek
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Latem 2022 roku obserwowaliśmy katastrofę ekologiczną w Odrze. Zapracował na nią człowiek, lecz najgorsze konsekwencje dotknęły ekosystem rzeki.
Go to article

Authors and Affiliations

Łukasz Sługocki
1
Robert Czerniawski
1
  1. Uniwersytet Szczeciński
19 Na ratunek książce
Teresa Urszula Szmigielska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 62-65 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147009
Keywords: starodruki kwaśny papier
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Do produkcji papieru, używanego codziennie w wielu sferach życia, przez dziesięciolecia stosowano toksyczne substancje.
Go to article

Authors and Affiliations

Teresa Urszula Szmigielska
1
  1. Biblioteka PAN Archiwum w Warszawie
20 Sny o czystości
Katarzyna Kasia
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 66-67 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147010
Keywords: felieton procesy poznania zanieczyszczenie potoku doświadczeń teoria poznania
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Jakie zanieczyszczenie najbardziej przeszkadza w poznawaniu świata? Na czym polega i czy w ogóle istnieje takie zjawisko jak współpraca najważniejszych w epistemologii władz poznawczych, czyli rozumu i zmysłów? Co nam zanieczyszcza obraz świata, skutecznie oddzielając nas od możliwości dotarcia do mającej gdzieś tam istnieć prawdy?
Go to article

Authors and Affiliations

Katarzyna Kasia
1
  1. Katedra Teorii Kultury, Wydział Zarządzania Kulturą WizualnąAkademia Sztuk Pięknych w Warszawie
21 Oczyszczalnia Czajka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 68-73 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147011
Keywords: oczyszczalnia ścieków oczyszczalnia Czajka uzdatnianie wody wodociągi warszawskie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Ścieki powstające w aglomeracji warszawskiej są neutralizowane w jednym z najnowocześniejszych zakładów w Polsce.
Go to article
22 (Nie)śmiertelne fotografie
Tomasz Kozielec
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 74 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147012
Keywords: fotografia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zanieczyszczenia powietrza wpływają negatywnie na stan zachowania starych fotografii.
Go to article

Authors and Affiliations

Tomasz Kozielec
1
ORCID: ORCID
  1. Katedra Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

This page uses 'cookies'. Learn more