How to search?
advanced search
Popular sciences

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Description

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Publishers
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Volumes

Select number

Content

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 2
Download PDF Download RIS Download Bibtex
2 Od redakcji: Od pierogów do Lewandowskiego
Magdalena Lesińska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 3
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Magdalena Lesińska
3 Towar eksportowy
Michał Rusinek
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 4-7 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150029
Keywords: poezja Szymborska literaturoznawstwo
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

czyli o dyplomacji kulturalnej Wisławy Szymborskiej
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Rusinek
1
  1. Katedra Teorii Komunikacji, Wydział Polonistyki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
4 Nauka i globalne interesy w krainie lodu
Małgorzata Korczak-Abshire
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 8-12 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150030
Keywords: Antarktyda pingwiny kryl
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Polscy badacze od 40 lat prowadzą obserwacje gatunków zależnych od kryla i czynnie uczestniczą w działaniach Komitetu Naukowego CCAMLR.
Go to article

Authors and Affiliations

Małgorzata Korczak-Abshire
1
  1. Zakład Biologii Antarktyki Instytut Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie
5 Trzy pokolenia w dwie dekady – polscy migranci
Magdalena Lesińska , Dominika Pszczółkowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 13-15 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150031
Keywords: migracje polityka migracyjna
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Prawie 20 lat po wejściu Polski do Unii Europejskiej Polacy nadal emigrują. Jest to już jednak inna migracja niż ta, którą obserwowaliśmy po 1 maja 2004 roku.
Go to article

Authors and Affiliations

Magdalena Lesińska
1
Dominika Pszczółkowska
2
  1. Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytet Warszawski
  2. Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytet Warszawski
6 Życie na poboczach
Dawid Moroń , Aleksandra Cwajna , Emilia Marjańska , Magdalena Lenda , Piotr Skórka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 16-18 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150032
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Struktury stworzone przez człowieka, takie jak nasypy kolejowe, pobocza autostrad i wały przeciwpowodziowe, mogą być siedliskiem życia owadów zapylających.
Go to article

Authors and Affiliations

Dawid Moroń
1
Aleksandra Cwajna
1
Emilia Marjańska
1
Magdalena Lenda
2
Piotr Skórka
2
  1. Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
  2. Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
7 CERN – największe laboratorium na Ziemi
Tadeusz Lesiak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 19-21 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150033
Keywords: CERN Wielki Zderzacz Hadronów
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Polska w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych – niezwykła historia współpracy, sukcesów i przyszłych perspektyw CERN.
Go to article

Authors and Affiliations

Tadeusz Lesiak
1
  1. Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
8 W krainie kubitów
Artur Ekert
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 22-24 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150034
Keywords: komputery kwantowe mechanika kwantowa
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Komputery kwantowe mogą rozwiązywać zadania, w których klasyczne komputery się nie sprawdzą. To zasługa mechaniki kwantowej – mówi prof. Artur Ekert z Mathematical Institute Uniwersytetu Oksfordzkiego oraz Narodowego Uniwersytetu Singapuru.
Go to article

Authors and Affiliations

Artur Ekert
1
  1. Mathematical Institute Uniwersytet Oksfordzki; Narodowy Uniwersytet Singapuru
9 Okno na Wszechświat
Grzegorz Pietrzyński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 25-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150035
Keywords: obserwatorium astronomiczne Chile teleskopy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W sercu chilijskiej pustyni Atakama znajdują się teleskopy polskiego obserwatorium, które dzięki wyjątkowej lokalizacji dają możliwość prowadzenia obserwacji kosmosu na niespotykaną dotąd skalę.
Go to article

Authors and Affiliations

Grzegorz Pietrzyński
1
  1. Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
10 Budowniczowie megalitów z Libanu
Zuzanna Wygnańska , Tara Steimer-Herbet
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 28-32 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150036
Keywords: megality Bliski Wschód
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Odkrycia polskich archeologów na Bliskim Wschodzie przybliżają kulturę pierwszych budowniczych sprzed 5 tys. lat.
Go to article

Authors and Affiliations

Zuzanna Wygnańska
1
Tara Steimer-Herbet
2
  1. Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN w Warszawie
  2. Uniwersytet Genewski
11 Odkryte tajemnice nowotworów
Maciej Giefing
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 33-35 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150037
Keywords: chłoniak Hodkina nowotwory terapia genowa
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Nowe badania komórek odpornościowych przynoszą nadzieję na wynalezienie skutecznej terapii chłoniaka Hodgkina.
Go to article

Authors and Affiliations

Maciej Giefing
1
  1. Zakład Genetyki Nowotworów, Instytut Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu
12 Przeszłość Ameryki Łacińskiej
Wiesław Więckowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 36-39 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150038
Keywords: kultura przedkolumbijska archeologia Ameryka Łacińska
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dzięki badaniom prowadzonym przez polskich archeologów w Ameryce Południowej odkrywana jest jej przedkolumbijska historia.
Go to article

Authors and Affiliations

Wiesław Więckowski
1
  1. Wydział Archeologii, Uniwersytet Warszawski
13 Ogromna siła nanocząstek
Jan Paczesny , Magdalena Osial
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 40-41 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150039
Keywords: nanocząsteczki antybiotyki patogeny
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Srebro i herbata w skali nano mogą niszczyć mikroorganizmy oporne na leczenie.
Go to article

Authors and Affiliations

Jan Paczesny
1
Magdalena Osial
2
  1. Instytut Chemii Fizycznej PAN w Warszawie
  2. Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie
14 Satelitarne spojrzenie na Bałtyk
Mirosława Ostrowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 42-47 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150040
Keywords: optyka morza satelity SatBałtyk
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Ozjawiskach zachodzących w morzach i oceanach oraz wykorzystaniu satelitów do badania tych zjawisk opowiada dr hab. Mirosława Ostrowska, prof. IO PAN, wiceprezeska PAN.
Go to article

Authors and Affiliations

Mirosława Ostrowska
1
  1. Wiceprezeska PAN, członek korespondent Wydziału III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi PAN
15 Człowiek umrze, statki ostaną...
Mikołaj Radomski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 48-51 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150041
Keywords: emigracja polonia w Brazylii Brazylia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

To zwięzła odpowiedź udzielona przez Mieczysława Waszczuka z Áurea na pytanie, dlaczego w jego miasteczku utworzono muzeum. A „statki” to nic innego jak naczynia do zmywania i jednocześnie przykład archaizmu charakterystycznego dla polszczyzny, którą posługuje się spora grupa potomków polskich emigrantów w Brazylii.
Go to article

Authors and Affiliations

Mikołaj Radomski
1
  1. Muzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołowie
16 Gdzie Europa wietrzy spisek?
Michał Kotnarowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 52-55 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150042
Keywords: Europejski Sondaż Społeczny teorie spiskowe
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

„Naukowcy manipulują dowodami, a najważniejsze decyzje w światowej polityce podejmuje niewielka, tajna grupa osób”, czyli powszechność przekonań spiskowych na podstawie danych Europejskiego Sondażu Społecznego.
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Kotnarowski
1
ORCID: ORCID
  1. Instytut Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie
17 Jurajska autostrada łącząca różne światy
Łukasz Weryński , Błażej Błażejowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 56-59 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150043
Keywords: jura Geopark Owadów-Brzeziny skamieniałości
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Jedno z najważniejszych odkryć paleontologicznych Polski z początku XXI wieku znajduje się w niepozornej wsi Owadów-Brzezinki nieopodal Piotrkowa Trybunalskiego.
Go to article

Authors and Affiliations

Łukasz Weryński
1
Błażej Błażejowski
2
  1. Szkoła Doktorska Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
  2. Instytut Paleobiologii, Muzeum Ziemi, Polska Akademia Nauk w Warszawie
18 Ocalić najgłębszy kanion
Andrzej Gałaś , Tomasz Kalicki , Andrzej Paulo , Slávka Gałaś , Melvin Benavente , Adam Flakus , Krzysztof Gaidzik
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 60-65 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150044
Keywords: Geopark Colca i Wulkany Andagua kanion Colca
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Badania polskich uczonych na obszarze Peru przyczyniły się do powstania geoparku Colca i Wulkany Andagua.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Gałaś
1
Tomasz Kalicki
2
Andrzej Paulo
3
Slávka Gałaś
3
Melvin Benavente
4
Adam Flakus
5
Krzysztof Gaidzik
6
  1. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
  2. Instytut Geografii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
  3. Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
  4. National University of San Agustín in Arequipa
  5. Instytut Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
  6. Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski w Katowicach
19 Współcześni argonauci
Katarzyna Marciniak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 66-69 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150045
Keywords: mitologia edukacja
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Mity łączą nas ponad granicami krajów i pokoleń, właśnie dlatego mitologia klasyczna została wykorzystana w programie edukacyjnym przygotowującym młodzież do wyzwań współczesnego świata.
Go to article

Authors and Affiliations

Katarzyna Marciniak
1
  1. Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną, Wydział „Artes Liberales”, Uniwersytet Warszawski
20 Polszczyzna jako język odziedziczony
Piotr Romanowski , Anna Seretny
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 70-71 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150046
Keywords: emigracja polszczyzna polonia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Język polski można dziś usłyszeć w wielu krajach świata, a to dzięki polskiej diasporze, która nie ustaje w wysiłkach na rzecz zachowania językowego dziedzictwa i tożsamości kulturowej.
Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Romanowski
1
Anna Seretny
2
  1. Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytet Warszawski
  2. Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
21 Raczej nie Polak
Jerzy Trammer
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 72-73 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150047
Keywords: felieton
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Jerzy Trammer
1
  1. Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego
22 Różne oblicza podróży
Justyna Sienkiewicz-Baraniak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 74-79 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150048
Keywords: Muzeum emigracji w Gdyni fotoreportaż
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Muzeum Emigracji w Gdyni to obowiązkowy punkt na kulturalnej mapie Trójmiasta. Charakterystyczna bryła budynku dawnego Dworca Morskiego to nie tylko jedna z pereł gdyńskiego modernizmu – dziś to przede wszystkim symbol przemian społeczno-kulturowych, których w ostatnich dziesięcioleciach doświadczają Polska i samo miasto.
Go to article

Authors and Affiliations

Justyna Sienkiewicz-Baraniak
1
  1. Specjalistka ds. komunikacji z mediami w Muzeum Emigracji w Gdyni
23 Stacja PAN w Wiedniu zaprasza gości
Konrad Maraszek
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 80-81 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150049
Keywords: Stacja Pan w Wiedniu edukacja
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Globalne ocieplenie, ślad węglowy, niszczenie bioróżnorodności… Co dzień jesteśmy bombardowani informacjami o dewastacji środowiska oraz o negatywnym wpływie człowieka na planetę, ale czy wiemy, co człowiek może zrobić dla Ziemi?
Go to article

Authors and Affiliations

Konrad Maraszek
1
  1. Polska Akademia Nauk Stacja Naukowa w Wiedniu
24 Zwierzęta Afryki
Anna Olej-Kobus
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | No 1 (77) Polska w świecie | 82 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.150220
Keywords: Afryka safari przewodnik
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Przewodnik na safari – dla wszystkich miłośników polowań z aparatem fotograficznym. Obszerne wydanie encyklopedyczne przygotowane w języku polskim przez Polkę.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Olej-Kobus
1
  1. dziennikarka i fotografka

This page uses 'cookies'. Learn more