@ARTICLE{Gniazdowski_Andrzej_Radykalizm_2021,
 author={Gniazdowski, Andrzej},
 number={No 2},
 journal={Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria},
 pages={175-194},
 howpublished={online},
 year={2021},
 publisher={Komitet Nauk Filozoficznych PAN},
 publisher={Wydział Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego},
 abstract={Celem artykułu jest przedstawienie rezultatów badań z zakresu historii idei zarówno europejskiego republikanizmu, jak i radykalizmu politycznego. Punktem wyjścia podjętych analiz jest rekonstrukcja interpretacji historycznego sensu sarmackiego republikanizmu szlacheckiego wypracowanej przez jednego z głównych przedstawicieli Warszawskiej Szkoły Historii Idei – Andrzeja Walickiego. W nawiązaniu do tej interpretacji, argumentacja przedstawiona w artykule kieruje się przeciwko szeroko akceptowanej tezie o jednoznacznym konserwatyzmie tej formy republikanizmu. Drogą argumentacji jest wskazanie na wewnętrzną paradoksalność opisywanego zjawiska intelektualnego, będącego z perspektywy historii idei anty-absolutystyczną, obywatelską ideologią wolności politycznej. Tym, co stanowi w artykule przedmiot krytyki, jest podjęta przez Walickiego próba interpretacji republikanizmu szlacheckie-go jako „zalążkowej” postaci nowoczesnego nacjonalizmu obywatelskiego. Argumentem przeciwko tej interpretacji jest stwierdzenie, iż jest ona oparta na normatywnym, a nie tylko opisowym podejściu do idei nowoczesności oraz ukrytej tezie na temat wewnętrznej logiki historii. W myśl głównej tezy artykułu, właściwszą drogą rozwiązania paradoksu związanego z interpretacją sarmackiego republikanizmu szlacheckiego jako „konserwatyzmu wolności” jest wpisanie tego zjawiska w euro-pejską tradycję radykalizmu politycznego. Oryginalność przedstawionych tu badań z zakresu historii radykalizmu polega na wypracowaniu w ich ramach uogólnionego pojęcia „radykalizmu stanowego”. Celem tej konstrukcji pojęciowej jest umożliwienie zidentyfikowania idei samej nowoczesności jako integralnego elementu ideologii radykalizmu trzeciego stanu względnie radykalizmu klasy średniej. Zgodnie z przed-stawioną w artykule interpretacją, sarmacki republikanizm szlachecki należałoby z kolei zidentyfikować tak samo, jak francuski „frondyzm” – jako swoisty radykalizm szlachecki, w którym można widzieć pewną sekularną religię polityczną.},
 type={Artykuły / Articles},
 title={Radykalizm szlachecki. Próba konstrukcji pojęcia},
 URL={http://journals.pan.pl/Content/120395/2021-02-PFIL-14-Gniazdowski.pdf},
 doi={10.24425/pfns.2021.137378},
 keywords={ideologia mieszczańska, konserwatyzm, marksizm, nacjonalizm obywatelski, nowoczesność, radykalizm, republikanizm szlachecki, stan trzeci, A. Walicki, złota wolność},
}