TY - JOUR N2 - Badam problem uniwersalności nauki w jej koncepcjach epistemologicznych oraz zsocjologizowanych, a w tych drugich także tezę o antyuniwersalności nauki. Wyróżniam wśród typów uniwersalności nauki epistemiczną oraz kulturowo-społeczną globalną, w tej ostatniej — uniwersalność globalną poziomu bazowego nauki, a ponadto etyczno-aksjologiczną. Pokazuję, że w epistemologii naukę uznaje się za uniwersalną w jej podstawowych aspektach, tj. wiedzy, przedmiotu, podmiotu, wartości poznawczych oraz metody, ponieważ ta cecha jest według metatez epistemologii koniecznym efektem ważności i autonomiczności nauki. Wykazuję też, że ujęcia zsocjologizowane nauki, stojące na stanowisku multikulturalizmu, niewłaściwie traktują naukę jako nieusuwalnie antyuniwersalną, jako dziedzinę związaną tylko z kulturą zachodnią. Proponuję stanowisko uniwersalizmu globalnego poziomu bazowego postulujące, że nauka wyrasta z kulturowej bazy (zawierającej kryteria najsłabszej racjonalności, empiryczności i metodyczności) wspólnej dla wszystkich kultur. Badam ponadto, jak uniwersalność będąca własnością nauki, staje się wartością nauki i jakie znaczenie ma ta własność i zarazem wartość nauki dla ludzkiego świata. L1 - http://journals.pan.pl/Content/106812/PDF-MASTER/3-Ma%C5%82gorzata%20Czarnocka.pdf L2 - http://journals.pan.pl/Content/106812 PY - 2018 KW - epistemologia KW - zsocjologizowane koncepcje nauki KW - uniwersalność nauki KW - uniwersalność epistemiczna KW - uniwersalność globalna KW - uniwersalność jako wartość A1 - Czarnocka, Małgorzata PB - Instytut Filozofii i Socjologii PAN PB - Instytut filozofii UMCS VL - Tom 6 DA - 2018.05.15 T1 - Jak nauka jest uniwersalna? UR - http://journals.pan.pl/dlibra/publication/edition/106812 T2 - Filozofia i Nauka ER -