Nauki Humanistyczne i Społeczne

Ruch Literacki

Zawartość

Ruch Literacki | 2021 | No 5 (368)

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This is an analysis of the epigram On the Old Man (II.42), Jan Kochanowski's single epigram ( fraszka) on a medical theme. The old man of the title suffers from priapism, i.e. an abnormal persistent erection. Part I of the article discusses the significance of the poem's place in the sequence of epigrams that make up the collection and its intertextual links to earlier literature referring to the phallic god Priapus, especially Martial's Epigrams. In Part II it is argued that Kochanowski's understanding of priapism and its underlying causes was based on humoral medicine and detailed descriptions of this condition in Renaissance (primarily Italian) medical manuals. An analysis of the poem from the medical perspective leads to the conclusion that Kochanowski's bawdy conceit contains a misrepresentation: what for humoral medicine was a possible anomaly (priapism in old men) became a well-documented condition.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bibliografia podmiotowa

●Altomari D.A., Omnia, quae hucusque in lucem prodierunt, opera [...], Sumptibus Iacobi Anieli De Maria, bibliopolae Neapolitani, Venetiis 1574.
●Polska fraszka mieszczańska. Minucje sowiźrzalskie, oprac. K. Badecki, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948.
●Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski, [w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, 1532 (edycja internetowa: https://spxvi.edu.pl/korpus/teksty/BartBydg/).
●Bauderon B., Praxis in duos tractatus distincta. In priore agitur de febribus [...]. In posteriore de symptomatis et morbis internis a capite ad pedes […], Lutetiae ex officina Nivelliana sumptibus Sebastiani Cramoisy, Parisiorum 1620.
●Bembus P., Priapus, [w:] P. Bembus, Carmina, [w:] Carmina illustrium poetarum italorum (k. 158r–159v), red. G.M. Toscano, Aegidium Gorbinum, Lutetiae 1576.
●Bonet T., Polyalthes sive Thesaurus medico-practicus, Sumptibus Leonardi Chouët, Genevae 1692.
●Bracciolini P., Opowieści ucieszne, przeł. I. Grześczak, przedm. M. Wojtkowska-Maksymik, Wydawnictwa UW, Warszawa 2019.
●Brunfels O., Herbarum vivae eicones ad naturae imitationem […], Ioannem Schottum, Argentorati 1530.
●Calepinus A., Dictionarium, Paulum Manutium, Venetiis 1558.
●Calepinus A., Dictionarium decem linguarum, […], ubi latinis dictionibus […] nunc primo et polonicae […] adjectae sunt [...], S. de La Porte, Lugduni 1588.
●Coster J., Affectuum totius corporis humani praecipuorum theoria et praxis, tabulis exhibitate. […], Sumptibus Ulrici Wetsteini, Francofurti et Lubecae 1675.
●Da Vigo G., Practica in arte chirurgica copiosa, Impressum per Stephanum Guillireti et Herculem Bononienses Socium, Romae 1514.
●Daniecki J., Zabawy, oprac. K. Lojtek, wstęp R. Grześkowiak, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Warszawa 2017.
●Dubois J., Methodus medicamenta componendi, Christianum Wechelum, Parisiis 1541.
●Estienne R., Frisius J., Lexicon trilingue, ex thesauro Roberti Stephani, et dictionario Ioannis Frisii summa fide ac diligentia collectum, Theodosius Rihelius, Argentorati 1587.
●Falimirz S., O ziołach i mocy ich, Florian Ungler, Kraków 1534.
●Falloppio G., Observationes anatomicae, Marcum Antonium Ulmum, Venetiis 1561.
●Ferdinandi E., Centum historiae seu Observationes et casus medici, omnes fere medicinae partes cunctosque corporis humani morbos continentes […], Thomam Ballionum, Venetiis 1621.
●Fernel J. (Ambiano), Opera medicinalia; nempe Phisiologia, Pathologia et Terapeutica, seu medendi ratio: quibus adiecimus de abditis rerum causis: nunc denuo recognita et impressa […], Bergominerius, Venetiis 1565.
●Foresto P., Observationum et curationum medicinalium libri 26. et 27. De penis, virgae, scroti, et testiculorum affectibus ac vitiis; deque ramicum diversis speciebus. Etiam adiectis scholiis: in quibum eorum causae, signa, prognoses, curatio graphice depinguntur, Officina Plantiniana, Franciscum Raphelengium, Lugduni Batavorum 1597.
●Franco N., Sonetti contro l’Aretino con la Priapea, G.A. Guidone, Torino 1541.
●Franco N., Delle rime di M. Nicolò Franco contro Pietro Aretino, et de la Priapea del medesimo, Con Gratia et Privilegio Pasquillico, Basilea 1548.
●Fuchs L., De curandi ratione libri octo, Gulielmum Rovillium, Lugduni 1548.
●Galenus C., Epitomes omnium Galeni Pergameni operam […], t. 3, Hieronimum Scotum, Venetiis 1548.
●Galenus C., De locis affectis libri sex, ex officina Iordani Zilleti, Venetiis 1557.
●Galenus C., Galeni Librorum Septima Classis Curativam Methodum, Iuntas, Venetiis 1586.
●Glaber A., Problemata Aristotelis. Gadki z pisma wielkiego filozofa Arystotela, Florian Ungler, Kraków 1535.
●Gordonius B., Omnium aegritudinum a vertice ad calcem, opus praeclaris, quod Lilium medicinae appellatur […], Poncetum le preux, Parisiis 1542.
●Goski K., Dzienne sprawy wedle niebieskich biegów na Rok Pański 1563, Kryspin Szarffenberg, Wrocław [1562].
●Staropolskie frywolności plebejskie, wstęp i wybór S. Grzeszczuk, Krajowa Agencja Wydawnicza, Białystok 1989.
●Guido de Cauliaco, Chyrurgia, [sine nomine], [sine loco] 1510.
●Ingrassia G.F., De tumoribus praeter naturam tomus primus. In quo generatim tumorum omnium praeter naturalium species: praesertimque earum nomina et definitiones, atque etiam causae, multaque generalia declarantur. […]. Occasione sumpta ab Auicenna verbis […], excudebat Matthaeus Cancer, Neapoli 1553. ●Ingrassia G.F., De tumoribus praeter naturam tomus primus: In quo generatim tumorum omnium praeternaturalium species: praesertimque earum nomina et definitiones, atque etiam causae, multaque generalia declarantur, [Matthaeus Cancer], Neapoli 1553.
●Jan z Kijan, Nowy Sowiźrzał, abo raczej Nowyźrzał, [w:] Polska fraszka mieszczańska. Minucje sowiźrzalskie, oprac. K. Badecki, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948.
●Katullus, Poezje wszystkie, przeł. G. Franczak, A. Klęczar, Homini, Kraków 2013.
●Kochanowski J., Jana Kochanowskiego rymy wszytkie w jedno zebrane, prócz tych, które wolniejszemi żartami uczciwych czytelników odrażały, wyd. F. Bohomolec, (przedruk) Drukarnia Jezuitów, Warszawa 1767.
Kochanowski J., Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
●Kochanowski J., Fraszki nieprzystojne, wstęp A.Z. Makowiecki, wybór A. Soszyński, oprac. graficzne K. Tur, Krajowa Agencja Wydawnicza, Białystok 1980.
●Kochanowski J., Fraszki, oprac. J. Pelc, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnic-two, Wrocław 2008.
●Kochowski W., Wespazjana Kochowskiego, wojskiego krakowskiego, pisma wierszem i prozą, wyd. K.J. Turowski, Wydawnictwa Biblioteki Polskiej, Kraków 1859.
●Leoni D., Ars medendi humanos, particularesque morbos a vertice usque ad pedes, Ioannem Rossium, Boloniae 1583.
●Marcjalis M.W., M. Walerjusza Marcjalisa epigramów ksiąg XII, przeł. J. Czubek, Akademia Umiejętności, Kraków 1908.
●Mączyński S., Lexicon latino polonicum, Regiomonti Typographus Ioannes Daubmannus, Borussiae 1564.
●Mercuriale G., Artis gymnasticae apud antiquos celeberrimae, Iuntas, Venetiis 1569.
●Mondella L., Theatrum Galeni, hoc est, universae medicinae a medicorum principe Galeno diffuse sparsimque traditae promptuarium, Eusebium Episcopium et Nicolai fratris haer-edes, Basileae 1568.
●Montaigne M., Próby, t. 3, przeł. T. Boy-Żeleński, Zielona Sowa, Kraków 2004.
●Monte G.B., Consultationes medicae, Henricum Petri et Petrum Pernam, [Basileae] 1572.
●Montuo H., Anasceves morborum tomus primus, Ioannem Tornaesium typogr. Regium, Lugduni 1560.
●Morsztyn H., Wiersze padewskie, oprac. R. Grześkowiak, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2014.
●Morsztyn H., Wybór poezji, wstęp i oprac. R. Grześkowiak, Zakład Narodowy im. Osso-lińskich, Wrocław 2016.
●Morsztyn J.A., Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971.
●Murmeliusz J., Dictionarius [...] Rozmaitych rzeczy wokabuły łacińskie z niemieckiem i polskim wykładem, Hieronim Wietor, Kraków 1528.
●Mymer F., Dictionarium trium linquarum: Latino, Teutonice et Polonice, Maciej Szarffenberg, Hieronim Wietor, Marek Szarffenberg, Kraków: 1528, 1530, 1541, 1550.
●Erotopaegnion, sive, Priapea veterum et recentiorum: veneri jocosae sacrum, red. F. Noel, C.F. Patris, Bibliopolam, via vulgò dicta quai Malaquais, Lutetiae Parisiorum 1798.
●Oczko W., Cieplice, Drukarnia Łazarzowa, Kraków 1578.
●Oczko W., Przymiot, Drukarnia Łazarzowa, Kraków 1581.Pontano G.G., Amorum libri duo; eiusdem De amore coniugali libri tres; Tumulorum libri duo; eiusdem De divinis laudibus lib. unus; Hendecasyllaborum seu Baiarum libri duo […], Officina Philippi de Giunta, Florentiae 1514.
●Priapea, przeł., wstęp, przypisy J. Ciechanowicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 1998.
●Pseudo-Galenus, Galeno ascripti libri spurii libri, qui variam artis medicae farraginem ex variis auctoribus excerptam continents, Iuntas, Venetiis 1556.
●Rej M., Przypowieści przypadłe, z których sie może wiele rzeczy przestrzec, [w:] Rej M., Źwierzyniec, w którym rozmaitych stanów, ludzi, źwirząt i ptaków kstałty, przypadki i obyczaje są właśnie wypisane. A zwłaszcza ku czasom dzisiejszym naszym niejako przypadające. Na rok od Narodzenia Pańskiego 1562, Maciej Wirzbięta, Kraków 1562.
●Rikemann J., Autoritate illustris medicorum collegii in celeberrima Saxonum Academia praeside Johanne Rikemanno, […], Satyriasin et Priapismum publicae philiatrorum disquisitioni ad d. Septembris... A.O.R. MDCLXX. sacrat Respondens Johannes Eschenbach/ Eisenberg. Misn, Officina Samuelis Krebsii, Jenae 1670.
●Savonarola M., Practica maior [...] in qua morbos omnes, quibus singulae humani corporis partes afficiuntur [...] pertractat. Eaque [...] curare docet [...], Officina haeredum Lucae Antonii Juntae, Venetiis 1559.
●Sennert D., Opera omnia, t. 2, [sine nomine], [sine loco] 1560.
●Siennik M., Lekarstwa doświadczone, Łazarz Andrysowic, Kraków 1564.
●Spiczyński H., O ziołach tutecznych i zamorskich i o mocy ich, haeredes Marci Scharfen-berger, Cracoviae 1556.
●Syreński Sz., Zielnik, herbarzem z języka łacińskiego zowią, to jest Opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutkow, i mocy ziół wszelakich […], Drukarnia Bazylego Skalskiego, Kraków 1613.
●Szymon z Łowicza, Enchiridion medicinae, Officina Ungleriana, Cracoviae 1537.
●Szymon z Łowicza, Interpretatio compendiosissima terminorum obscurorum contentorum, [w:] A. Macer, De herbarum virtutibus cum veris figuris herbarum […], Officina Ungleriana, Cracoviae 1537.
●Taranta Velasco de, Practica […] que alias Philonium dicitur […], Jacobum Myt, Lugduni 1516.
●Taranta Velasco de, Philonium pharmaceuticum, et cheirurgicum, de medendis omnibus, cum internis, tum esternis humani corporis affectibus, a Valesco de Taranta [...] concinnatum. Nunc vero post Guidonis Desideri editionem, locis infinitis emendatum, varie auctum, notisque illustratum, Officina Chalcographica Romani Beati, sumptibus Nicolai Bassaei bibliopolae, Francofurti 1599.
●Torresanus (Asulanus) Socerus A. (wyd.), Diversorum veterum poetarum in Priapum lusus, aedibus Aldi et Andreae Soceri, Venetiis: 1517, 1534.
●Trincavellii V., De ratione curandi particulares humani corporis affectus praelectiones, Camillum et Rutilium Borgominerios, Venetiis 1575.
●Vittori L., Küfner J., Practica medicinalis, Excudebat J. Lertotius, [Lugduni] 1593.

Bibliografia przedmiotowa

●Axer J., Rola kryptocytatów z literatury łacińskiej w polskojęzycznej twórczości Jana Kochanowskiego, „Pamiętnik Literacki” 1982, t. 73, z. 1/2.
●Bednarczyk A., Medycyna i filozofia w starożytności, Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii, Warszawa 1999.
● Birczyńska J., Słownik erotyczny „Fraszek” Jana Kochanowskiego, [w:] Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety (1530–1980), red. T. Michałowska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984.
●Bobrowski F., Słownik łacińsko-polski, z dodaniem wyrazów w naukach medycznych używanych, t. 2, Wydanie Adama Zawadzkiego, Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno 1844.
●Brückner A., Encyklopedia staropolska, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990.
●Buchwald-Pelcowa P., Dawne wydania dzieł Jana Kochanowskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
●Bujałowska B., Hipokrates i jego recepcja w dziejach medycyny w Polsce, [w:] red. W. Wróblewski, Wkład starożytności, średniowiecza i renesansu w rozwój nauk medycznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1983.
●Buszewicz E., Jan Kochanowski i Pani Melancholia. Dwa gesty retoryczne i ich kulturowe konteksty, [w:] „Sława z dowcipu sama wiecznie stoi…”. Prace ofiarowane Pani Profesor Alinie Nowickiej-Jeżowej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, red. M. Hanusiewicz- Lavallee, W. Pawlak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2018.
●Cybulska-Bohuszewicz E., Mars za Wenerą skryty. Jeszcze jedna próba rozwiązania „Gadki” Jana Kochanowskiego, „Pamiętnik Literacki” 2018, R. 109, z. 4.
●Eder M., Zagadkowe „źwierzę o jednym oku”, czyli o fraszce III 78 Kochanowskiego, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2017, z. 7.
●Gasparro G.S., Soteriology and Mystic Aspects in the Cult of Cybele and Attis, Brill, Leiden 1985.
●Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 1, Druk. P. Laskauera i W. Babickiego, Warszawa 1900.
●Głombiowska Z., O kilku fraszkach Jana Kochanowskiego, „Wratislaviensium Studia Classica” 2015, z. 4.
●Grześkowiak R., Porażenie cielesnością. Poetyckie relacje Hieronima Morsztyna z sekcji zwłok, [w:] Koncept w kulturze staropolskiej, red. L. Ślęk, A. Karpiński, W. Pawlak, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2005.
●Grześkowiak R., Lekcje anatomii, [w:] Amor curiosus. Studia o osobliwych tematach dawnej poezji erotycznej, Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2013.
●Grześkowiak R., O dupie Maryni. Rozwiązywanie „Gadki” Jana Kochanowskiego, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 2016, z. 60.
●Hallett J.P., „Nec castrare velis meos libellos”: Sexual and Poetic Lusus in Catullus, Martial, and the „Carmina Priapea”, [w:] Satura Lanx: Festschrift für Werner A. Krenkel zum 70. Geburtstag, red. C. Klodt, Olms, Zürich–New York 1996.
●Imieliński K., Medycyna i seks. Historia i współczesność, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
●Jędrzejewski K.S., Andreas Vesalius i jego wielkie dzieło: „De humani corporis fabrica”, „Folia Medica Lodziensia” 2013, t. 40, z. 2.
●Słownik języka polskiego, t. 3, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiecki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1904.
●Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy. Wersja polsko-łacińska, cz. 3, oprac. E. Kędelska, I. Kwilecka, A. Łuczak, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2005.
●Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy. Wersja polsko-łacińska, cz. 1–6, oprac. E. Kędelska, I. Kwilecka, A. Łuczak, L.A. Jankowiak, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa 1999–2019.
●Klęczar A., Wstęp, [w:] Katullus, Poezje wszystkie, przeł. G. Franczak, A. Klęczar, Homini, Kraków 2013.
●Koczur-Lejk K., Starość jako etap życia w dziele Bartłomieja Paprockiego „Třinácte tabulí věku lidského”, „Slavica Wratislaviensia” 2016, z. 163.
●Kroczak J., W labiryncie. O układzie „Fraszek”, [w:] Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim, red. E. Lasocińska, W. Pawlak, Instytut Badań Literackich PAN i Sto-warzyszenie „Pro Cultura Litteraria”, Warszawa 2015.
●Krzysztofik M., Studium z dziejów krakowskich kalendarzy astrologicznych XVII wieku. Almanachy Stanisława Słowakowica jako podstawa uogólnień, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.
●Krzysztofik M., Czas życia jako paradygmat kultury – starość. Stanisław Kołakowski „Wiek ludzki” (1584) i Jan Protasowicz „Konterfet człowieka starego” (1597), „Ruch Literacki” 2012, R. 53, z. 6.
●Krzywy R., Cielesność, rozterki cenzorskie i humanitas. O fraszkach nieprzystojnych Jana Kochanowskiego, „Litteraria Copernicana” 2012, nr 1.
●Krzyżanowski J., „Osiełkowi w żłoby dano” (Z „okruchów przysłowioznawczych”), „Pamiętnik Literacki” 1957, R. 48, z. 4.
●, Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, t. 1–4, red. M. Kucała, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1994–2008.
●Kuropatnicki A.K., Medyczne i religijne aspekty melancholii. Perspektywa historyczna, [w:] Światy melancholii. W 500-lecie „Melencolii” Albrechta Dürera (1514–2014), red. M. Dybizbański, A. Mazur, Uniwersytet Opolski, Opole 2016.
●Lachs J., Polscy uczniowie padewskiej szkoły lekarskiej, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 1924, t. 1, z. 2 (cz. I), z. 3–4 (cz. II).
●Lachs J., Lekarze-przyjaciele Jana Kochanowskiego. (Odbitka z „Przeglądu Współczesnego” nr 99 – lipiec 1930), Drukarnia „Czasu” pod zarządem Leopolda Wójcika, Kraków 1930.
●Larash P., Martial’s short poems and Catullus’ long poems, „The Classical Outlook” 2008, R. 85, z. 4.
●Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim, red. E. Lasocińska, W. Pawlak, Instytut Badań Literackich PAN i Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”, Warszawa 2015.
●Lawenda T., Fraszki miłosne Jana Kochanowskiego. Paradygmat elegijny, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2018.
●Marino V., Lepidi H., Anatomic Study of the Clitoris and the Bulbo-Clitoral Organ, Cham Springer International Publishing, London–New York 2014.
●Słownik polszczyzny szesnastego wieku, t. 18, red. M.R. Mayenowa, Instytut Badań Literackich, Wrocław 1988.
●Müldner-Nieckowski P., Uwagi w sprawie zdrowia, chorób i przyczyn śmierci Jana Kochanowskiego (1530–1584), „Archiwum Historii Medycyny” 1985, R. 48, nr 1.
●Nadolski B., Jan Kochanowski. Życie – twórczość – epoka, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1966.
●O’Connor E., Aroused by Laughter: Martial’s Priapic Humor, „Archimède. Archéologie et Histoire Ancienne” 2018, z. 5.
●Pelc J., Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987.
●Pelc J., Wstęp. [w:] J. Kochanowski, Fraszki, oprac. J. Pelc (s. V–CXXX), Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2008.
●Przyborowski J., „Fraszki” Kochanowskiego pod względem oryginalności, [w:] Wiadomość o życiu i pismach Jana Kochanowskiego, Księgarnia J.K. Żupańskiego, Poznań 1857.
●Quirini-Popławska, D., Środowisko naukowe Uniwersytetu Padewskiego w okresie studiów Klemensa Janickiego, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” 2017, R. 27, z. 2.
●Rusnak R., O sposobach finalizowania przez Jana Kochanowskiego poszczególnych segmentów własnej twórczości – nowe spojrzenie na problem tzw. architektury „Fraszek”, „Śląskie Studia Polonistyczne” 2019, R. 14, nr 2.
●Sajkowski A., Włoskie przygody Polaków. Wiek XVI–XVIII, PWN, Warszawa 1973.
●Schulte J., Jan Kochanowski i renesans europejski. Osiem studiów, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2012.
●Sokolski J., Lipa, Chiron i labirynt. Esej o „Fraszkach”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1998.
●Sokolski J., Cursus aetatis. O cyklu „Na XII tablic ludzkiego żywota” Jana Kochanowskiego, „Roczniki Humanistyczne” 2008, R. 56, z. 1.
●Stuchlik-Surowiak B., Obraz małżeństwa w „antyfeministycznych” utworach Bartosza Paprockiego na tle obyczajowych, religijnych oraz literackich zjawisk XVI i pierwszej połowy XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.
●Szczukowski I., „Ja inaczej nie piszę, jeno jako żyję”. Antropologia codzienności we „Fraszkach” Jana Kochanowskiego, [w:] „Dobrym towarzyszom gwoli”. Studia o „Forice-niach” i „Fraszkach” Jana Kochanowskiego, red. R. Krzywy, R. Rusnak, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014. ●Turliuc M.D., Turliuc S., Cucu A.I., Tamas C., Carauleanu A., Buzduga C., Sava A., Dumitrescu F.G., Costea C.F., Through Clinical Observation: The History of Priapism After Spinal Cord Injuries, „World Neurosurgery” 2018, Jan., 109.
●Van Driel Mels F., Physiology of Penile Erection – A Brief History of the Scientific Understanding up till the Eighties of the 20th Century, „Sexual Medicine” 2015, z. 3.
●Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, t. 7, z. 7 (58), kier. K. Weyssenhoff-Brożkowa, oprac. A. Baś-Kulbicka Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1997.
●Wierzbicka-Trwoga K., Kompozycje cykliczne w poezji Jana Kochanowskiego, [w:] Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim, red. E. Lasocińska, W. Pawlak, Instytut Badań Literackich PAN i Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”, Warszawa 2015.
●Wysocka F., Polska terminologia lekarska do roku 1838. T. IV. Anatomia. Nazwy wielo-wyrazowe, Wydawnictwo Lexis, Kraków 2013.
●Zathey S., „Fraszki” Jana Kochanowskiego. Studium literackie, Akademia Umiejętności, Kraków 1903.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Lawenda
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Filologiczny UMCS, Lublin
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This article presents a new approach to the interpretation of Juliusz Słowacki's Genesis from the Spirit (1844) from the perspective of the groundbreaking philosophical discourse of modernity. What it actually suggests is that the mystical Form of Słowacki's cosmic vision, believed to be an emanation of the Absolute or a vestige of Creation, has a historical and materialist core. This claim is based on a series of comparisons with passages from Hegel and the premises of the philosophy of Friedrich Schlegel. By following closely the spontaneous movement of inner tensions in Słowacki's poetic discourse this study demonstrates that it is driven his own philosophical project and less so by the discourse of mysticism.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

● Adorno Theodor, Horkheimer Max, Dialektyka oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 2010.
● Bielik-Robson Agata, Nowa Humanistyka: w poszukiwaniu granic, „Teksty Drugie”, nr 1, 2017.
● Blake William, Zaślubiny Nieba i Piekła, [w:] Manifesty romantyzmu. 1790–1830. Anglia, Niemcy, Francja, wyb. A. Kowalczykowa, Warszawa 1975.
● Brzozowski Stanisław, Legenda Młodej Polski, Studya o strukturze duszy kulturalnej, Kraków–Wrocław 1983.
● Coleridge Samuel, Aids to Reflection, [w:] tegoż, The Collected Works of Samuel Coleridge. Aids to Reflection, t. IX, Princeton 1993.
● Coleridge Samuel, O poezji czyli sztuce, [w:] Manifesty romantyzmu. 1790–1830. Anglia, Niemcy, Francja, wyb. A. Kowalczykowa, Warszawa 1975.
● Hegel Georg Wilhelm, Fenomenologia ducha, tłum. Ś. F. Nowicki, Warszawa 2010.
● Hegel Georg Wilhelm, Wykłady z filozofii dziejów, tłum. J. Grabowski i A. Landman, Warszawa 1958.
● J. G. Fichte, Teoria wiedzy. Wybór pism, t. 1, wyb. tłum i wstęp M. Siemek, Warszawa 1996.
● Kagarlicki Borys, Imperium peryferii. Rosja i system światowy, tłum. L. Leonkiewicz i B. Szulęcka, Warszawa 2012.
● Kojève Alexandre, Wstęp do wykładów o Heglu, tłum. Ś.F. Nowicki, Warszawa 1999.
● Kowalczykowa Alina, O „Genezis z Ducha”, „Pamiętnik Literacki”, nr 61/1, 1970.
● Maciejewski Marian, „Natury poznanie”w lirykach Słowackiego: dzieje napięć między podmiotem a przedmiotem, „Pamiętnik Literacki”, nr 57–1, 1966.
● Matuszewski Ignacy, Słowacki i nowa sztuka ( modernizm). Twórczość Słowackiego w świetle poglądów estetyki nowoczesnej. Studyum krytyczno-porównawcze, Warszawa 1904.
● Momro Jakub, Widmontologie nowoczesności. Genezy, Warszawa 2014.
● Nancy Jean-Luc, Lacoue-Labarthe Philippe, The Literary Absolute: The Theory of Literature in German Romanticism, transl. Ph. Barnard i Ch. Lester, New York 1988.
● Pawlikowski Jan Gwalbert, Mistyka Słowackiego, Lwów 1909.
● Prokopiuk Jerzy, Czy Słowacki gnostykiem był?, [w:] Słowacki mistyczny. Rewizje pod latach, red. A. Fabianowski, E. Hoffman-Piotrowska, Warszawa 2012.
● Schlegel Friedrich, Mowa o mitologii, [w:] Manifesty romantyzmu. 1790–1830. Anglia, Niemcy, Francja, wyb. A. Kowalczykowa, Warszawa 1975.
● Siemek Marek, Filozofia spełnionej nowoczesności – Hegel, Toruń 1995.
● Siemek Marek, Poznanie jako praktyka (prelegomena do przyszłej epistemologii), [w:] Marksizm w kulturze filozoficznej XX wieku, red. M. Siemek, Warszawa 1998.
● Słowacki Juliusz, Beniowski. Pięć pierwszych pieśni, [w:] tegoż, Dzieła, t. 3, Wrocław 1952.
● Słowacki Juliusz, Do emigracji o potrzebie idei, [w:] tegoż, Pisma prozą. Część druga. Pisma filozoficzne – pisma polityczne – pisma w sprawie koła Towiańczyków – pisma drobne, opr. W. Floryan, Wrocław 1959.
● Słowacki Juliusz, Genezis z Ducha, [w:] tegoż, Pisma prozą. Część druga. Pisma filozoficzne – pisma polityczne – pisma w sprawie koła Towiańczyków – pisma drobne, opr. W. Floryan, Wrocław 1959.
● Wyka Kazimierz, W kręgu „Genezis z Ducha”, „Pamiętnik Literacki”, nr 46/4, 1955.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Kacper Kutrzeba
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This article deals with Fryderyk Chopin's juvenilia and the occasional verse dedicated to him by his his relatives and friends. Extraordinarily diverse in tone and nature (versified happy birthday and nameday messages, friendship book entries, humorous and partying verse), they offer unexpected insights into various aspects of the composer's biography and his participation in the literary culture of his epoch, especially the more private occasions and celebrations.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

● [Chopin L., Chopin I.], Ludwik i Emilka, powieść moralna dla dzieci z pism Salzmana wytłumaczona i do polskich obyczajów zastosowana, Warszawa 1828.
● Clavier A., Dans l’entourage de Chopin, Lens 1984.
● Clavier A., Emilia Chopin, Lens, 1975.
● Hoesick F., Fryderyk Chopin w przededniu sławy europejskiej, „Bluszcz”, 18 sierpnia 1902.
● Jachowicz S., Nowe śpiewy dla dzieci czyli oddział drugi wydanych w roku 1855 z dodaniem śpiewów różnych autorów, śpiewów Betlejemskich i sceny lirycznej pod tytułem Jasełka, Warszawa 1856.
● Jędrzejewczowa L., Barcińska I., Pan Wojciech, czyli wzór pracy i oszczędności, Warszawa 1836.
● Korespondencja Fryderyka Chopina, tom 1: 1816-1831, oprac. Z. Helman, Z. Skowron, H. Wróblewska-Straus, Warszawa 2009.
● Korespondencja Fryderyka Chopina, tom 2, cz. I: 1831-1838, oprac. Z. Helman, Z. Skowron, H. Wróblewska-Straus, Warszawa 2017, s. 665.
● Korespondencja Fryderyka Chopina, tom 2, cz. II: 1838-1839, oprac. Z. Helman, Z. Skowron, H. Wróblewska-Straus, Warszawa 2017, s. 823-826.
● Maślanka J., Twórczość ludowa w polskiej krytyce literackiej w latach 1831-1854, „Pamiętnik Literacki”, nr 56/2, 1965.
● Niecks F., Fryderyk Chopin jako człowiek i muzyk, tłum. A. Buchner, Warszawa 2011.
● Skarbek F., Emilia Chopin, „Rozrywki dla Dzieci” 1 maja 1827, s. 236-240.
● Słowacki J., Dzieła wybrane, t. 6: Listy do matki, Wrocław 1990.
● Tomaszewski M., Chopin. Człowiek, dzieło, rezonans, Poznań 2005.
● Tomaszewski M., cykl: Fryderyka Chopina Dzieła Wszystkie (Polskie Radio II); tekst dostępny na stronie: https://pl.chopin.nifc.pl/chopin/composition/detail/name/polonez_B-dur/id/1 (dostęp: 12.09.2021).
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Iwona Puchalska
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Polonistyki Uniwerystetu Jagiellońskiego, Kraków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The possibility and the ways of articulating subjectivity is the main theme of both the philosophical books and essays of Dobrosław Kot as well as his fiction, written under the pseudonym Wit Szostak. His approach is grounded in ‘the relational subject’, a notion which has been developed in numerous philosophical treaties and in literature. This article examines the ways and means of the constituting the textual subject in Kot's philosophical books, Subjectivity and Loss (2009), Dramatic Thinking (2016), and Odyssseus' Raft: An essay about migrants (2020) and tries to position his thought with regard to similar studies of the relational subject in contemporary humanities. The discussion ranges from second-person narration and the semantics of personal pronouns in the structure of literary works (i.e. points of contact between philosophy and literary discourse) to the functioning of implied and thematized information in literary narratives. Crucially, the tensions between these two forms of communication offer the textual subject an opportunity to articulate his position. Finally, all the analyses point to the conclusion that loss is indeed at the heart Dobrosław Kot’s work.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

● Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983, s. 26–28.
● Bal M., Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, przekład zespołowy pod redakcją E. Kraskowskiej i E. Rajewskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 31.
● Baran B., Przedmowa [w:] Filozofia dialogu, red. B. Baran, Znak, Kraków 1991.
● Bartoszyński K., Dwa modele powieści: Milan Kundera i Umberto Eco, „Teksty Drugie” 1996, nr 6, s. 52–63.
● Bauman Z., Ponowoczesne wzory osobowe, „Studia Socjologiczne” 2011, nr 1 (200).
● Buber M. Ja i ty, przeł. J. Doktór, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1992.
● Butor M., Użycie zaimków osobowych w powieści, „Pamiętnik Literacki” 1970, nr 3 (61).
● Derrida J., Przemoc i metafizyka. Szkic na temat myśli Emmanuela Lévinasa [w:] tegoż, Pismo i różnica, przeł. K. Kłosiński, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004, s. 196.
● Fludernik M., An Introduction to Narratology, przeł. z j. niemieckiego P. Häusler-Greenfield, M. Fludernik, Routlege, London – New York 2009, s. 160.
● Franczak J., Maszyna do myślenia. Studia o nowoczesnej literaturze i filozofii, Universitas, Kraków 2019.
● Heidegger M., Bycie i czas, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
● Heidegger M., Objaśnienia do poezji Hölderlina, przeł. S. Lisiecka, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004.
● Hellich A., Heterologie. Między literaturoznawstwem a literaturą, [w:] Wiek teorii. Sto lat nowoczesnego literaturoznawstwa polskiego, red. D. Ulicka, IBL, Warszawa 2020.
● Kasperski E., Kierkegaard, Wydawnictwo Typografia, Pułtusk 2003.
● Kot D., Podmiotowość i utrata, Instytut Myśli Józefa Tischnera, Kraków 2009.
● Kot D., Myślenie dramatyczne, Copernicus Center Press, Kraków 2016.
● Kot D., Tratwa Odysa, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2020.
● Lalewicz J., Filozoficzne problemy językowej artykulacji podmiotowości, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1976, t. 22, s. 295–316.
● Kundera M., Zasłona. Esej w siedmiu częściach, przeł. M. Bieńczyk, PIW, Warszawa 2006.
● Lévinas, Imiona własne, przeł. J. Margański, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.
● Łebkowska A., Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku, Universitas, Kraków 2009.
● Markiewicz H., Badacze literatury jako literaci, „Dekada Literacka” 1993, nr 20, s. 1, 4, 6.
● Melville H., Kopista Bartleby. Historia z Wall Street. Z dodatkiem esejów „Bartleby albo formuła” Gilles’a Deleuze’a, „Bartleby, czyli o przypadkowości” Giorgio Agambena, przeł. A. Szostkiewicz, Sic!, Warszawa 2005.
● Michalski M., Dyskurs, apokryf, parabola. Strategie filozofowania w prozie współczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003.
● Okopień-Sławińska A., Semantyka wypowiedzi poetyckiej. Preliminaria; Universitas, Kraków 2001.
● Rembowska-Płuciennik, Narracyjne podwojenie jaźni, [na:] http://rcin.org.pl/Content/65707/WA248_84892_bez-sygn_rembowska-narracyjne_o.pdf [dostęp: 26.01.2021].
● Rosner K., Narracja, tożsamość, czas, Universitas, Kraków 2006;
● Sawicki S., Między autorem a podmiotem mówiącym, „Pamiętnik Literacki” 1977, nr 68/2, s. 111–127.
● Siwak I., Tułaczka myślenia, „Twórczość” 2021, nr 1, [na:] https://tworczosc.com.pl/artykul/tulaczka-myslenia/ [dostęp: 3.08.2021].
● Siwiec M., „Ja” Króla-Ducha – rozpraszanie i scalanie, „Ruch Literacki” 2018, z. 1 (346), [na:] http://journals.pan.pl/Content/106956/PDF/RL+1-18+2-M.Siwiec.pdf?handler=pdf [dostęp: 1.03.2020].
● Sławiński J., O kategorii podmiotu lirycznego w: Wiersz i poezja. Konferencja teoretycznoliteracka w Pcimiu, red. J. Trzynadlowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1966.
● Szostak W., Chochoły, Lampa i Iskra Boża, Warszawa 2010.
● Szostak W., Cudze słowa, Powergraph, Warszawa 2020.
● Szostak W., Fuga, Lampa i Iskra Boża, Warszawa 2012.
● Szostak W., Kazimierz i głosy, O_KAZ. Literatura o Kazimierzu, vol. 2., Kraków 2017.
● Szostak W., List, w: Ojciec. Opowiadania, Biblioteka Newsweeka, Warszawa 2017.
● Szostak W., Niewidome cieśnie, „Znak” 2019, nr 10.
● Szostak W., Obrzędy, https://strefykontaktu.pl/files/docs/obrzedy.pdf [dostęp: 8.08.2021]
● Szostak W., Pogłosy, https://strefykontaktu.pl/files/docs/witxszostakxpoglosy.pdf [15.03.2020]
● Szostak W., Poniewczasie, Powergraph, Warszawa 2019.
● Szostak W., Sto dni bez słońca, Powergrah, Warszawa 2014.
● Szostak W., Wróżenie z wnętrzności, Powergraph, Warszawa 2015.
● Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszc-zyński i in., wstęp A. Bielik-Robson, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
● Tischner J., Filozofia dramatu, Znak, Kraków 2006.
● Tischner J., Inny. Eseje o spotkaniu, posłowie D. Kot, Znak, Kraków 2017.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ilona Siwak
1
ORCID: ORCID

  1. mgr, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Jalu Kurek, a prominent member of the Cracow avant-garde, is the author of several novels. This article discusses the undeservedly neglected S.O.S., published in 1927, and suggests that its weird plotting and literary mockery is in fact an apocalyptic narrative. It has a place, it is argued, in the 'catastrophist' trends which were on the rise in the Polish literature of the late 1920s and 1930s. It should be read in the context of a growing sense of decline and crisis of European society, which, on the one hand, drew on the cultural pessimism of the turn of the 19th century, and, on the other hand, was a reaction against the wave of modernization that was sweeping the world. As this analysis shows, Jalu Kurek's S.O.S. is deeply ambivalent about the onslaught of modernity.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

● Bergel R., Dwa debiuty powieściowe, „Głos Narodu” 1926, nr 6, s. 3.
● Bergel R., S.O.S. (Katastroficzna powieść Jalu Kurka), „Głos Narodu” 1928, nr 17, s. 3.
● M. Berman, „Wszystko co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczaniu nowoczesności, tłum. M. Szuster, Kraków 2006.
● Bolecki W., Modalności modernizmu, Warszawa 2012.
● Cichla-Czarniawska E., „Heretyk awangardy” – Jalu Kurek, Lublin 1987.
● Collins J.J., The Apocalyptic Imagination. An Introduction to Jewish Apocalyptic Literature, Cambridge 1998.
● Czechowicz J., Wyobraźnia stwarzająca. Szkice literackie, oprac. T. Kłak, Lublin 1972.
● Jaworski S., Pisarz społecznej pasji – Jalu Kurek, [w:] Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Sylwetki, red. B. Faron, Warszawa 1974, s. 413–443.
● Kłosińska K., Katastroficzna odmiana powieści popularnej, [w:] Katastrofizm i awangarda, red. T. Bujnicki, T. Kłak, Katowice 1979, s. 57–76.
● Kłosiński K., Dyskurs katastrofy, [w:] Katastrofizm i awangarda, red. T. Bujnicki, T. Kłak, Katowice 1979, s. 23–39.
● Koniński K.L., Z tęsknot i myśli kryzysu, „Przegląd Współczesny” 1928, nr 80, s. 438–447.
● Kott J., Postęp i głupstwo, t. 2, Warszawa 1956.
● Kruczkowski L., Recenzja S.O.S., „Kurier Zachodni” 1928, nr 57, s. 9.
● Kryszak J., Katastrofizm ocalający. Z problematyki poezji tzw. Drugiej Awangardy, Warszawa 1978.
● Kurek J., Mój Kraków, Kraków 1978.
● Kurek J., S.O.S. (Zbaw nasze dusze!), Kraków 1927, s. 44.
● Kwiatkowski J., Literatura dwudziestolecia, Warszawa 1990.
● Matlingiewicz M., Dwa oblicza historiozofii – o katastrofizmie w powieści dwudziestolecia międzywojennego, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Studia Neofilologiczne”, pod red. P. Płusy, I. Świtały, t. 3, 2002, s. 129–136.
● Mazurek S., Witkacy – próba historiozofii humanistycznej, [w:] tegoż, Wątki katastroficzne w myśli rosyjskiej i polskiej 1917–1950, Wrocław 1996.
● Piwiński L., Powieść polska, „Przegląd Współczesny” 1928, t. 25, s. 323–355.
● Przyboś J., Listy Juliana Przybosia do Jalu Kurka, [w:] Materiały do dziejów awangardy, oprac. T. Kłak, Wrocław 1975, s. 81–82.
● Speina J., Powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza. Geneza i struktura, Toruń 1965.
● Katastrofizm i awangarda, red. T. Bujnicki, T. Kłak, Katowice 1979.
● Wat A., Mój wiek: pamiętnik mówiony, t. 1, Warszawa 1990.
● Wójtowicz A., Cogito i „sejsmograf podświadomości”. Proza Pierwszej Awangardy, Lublin 2010.
● Wójtowicz A., Modernizacja i jej cień. O prozie pierwszej Awangardy, [w:] Dwudziestolecie 1918–1939. Odkrycia. Fascynacje. Zaprzeczenia, red. A.S. Kowalczyk, T. Wójcik, A. Zieniewicz, s. 250–265.
● Wróbel E., „Rozwichrzona” powieść Jalu Kurka, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria: Filologia Polska” 2003, z. IX, s. 80.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Iwona Boruszkowska
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This article presents the results of a search aimed at identifying the original publication details of Maria Konopnicka's reportages included in Ludzie i rzeczy ( People and Things), a book of her short stories and journalism published in 1898. It has been found that “Na kwiatowej giełdzie” (The Flower Festival [in Nice]) was published in Kurier Warszawski, 1893, No. 103–104; “Akwileja” (Aquileia [Italy]) in Kurier Warszawski, 1895, No. 103, pp. 5–6, while “Po drodze” (On the way [Admont Abbey, Austria]) was originally published in Wędrowiec, 1892 (No. 46–50), and “Chryzantemy” (Chrysanthe-mums) in Kurier Warszawski, 1894, No. 1. A discussion of the motif of flowers and flower shows is based on these and Konopnicka's other texts. In her work flowers functioned as a visual representation of thought, which enabled her to establish a connection between nature, human beings and culture (whose development was conditioned by the economy).
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bibliografia

● M. Konopnicka, Akwileja „Kurierze Warszawskim” 1895, nr 103.
● M. Konopnicka, Chryzantemy, „Kurier Warszawski” 1894, nr 1.
● M.K. [M. Konopnicka], Kwiaty jako środek wychowawczy, „Świt: Część Modna i Gospodarczo-Przemysłowa” 1885, nr 45.
● M.K. [M. Konopnicka], Nizza: Korespondencja własna „Kuriera Warszawskiego”, „Kurier Warszawski” 1893, nr 103–104.
● M. Konopnicka, Pisma zebrane, pod redakcją A. Brodzkiej. 4. Nowele T. IV: Opowiadania, szkice, obrazki: Ludzie i rzeczy, Na normandzkim brzegu oraz inne opowiadania, Warszawa 1976.
● M. Konopnicka, Po drodze „Wędrowiec” 1892 (nr 46–50).
● M.K. [M. Konopnicka], Warszawskie i paryskie kwiaty, „Świt: Część Modna i Gospodarczo--Przemysłowa” 1885, nr 45.

Opracowania

● Biliński B., Marii Konopnickiej Kolumbowe reportaże z „Uroczystości imienia Kolumba” (Genua 1892), [w:] Maria Konopnicka: Nowe studia i szkice, red. J.Z. Białek T. Budrewicz, Kraków 1995, s. 19–38
● Baculewski J., Maria Konopnicka, Warszawa 1978.
● Bobrowska B., „Wilno i Werki” – czyli Konopnickiej wędrówka po ziemi i niebie, [w:] Miejsca Konopnickiej – przeżycia – pejzaż – pamięć, red. T. Budrewicz, M. Zięba, Kraków 2002, s. 101–111.
● Bordzoł P., Odwrócone decorum. „Obrazki więzienne” i „Za kratą Marii Konopnickiej, [w:] Etnos i Psyche w twórczości Marii Konopnickiej i Elizy Orzeszkowej, red. G. Marchwiński i D.M. Osiński, Warszawa 2012, s. 77–96.
● Czapczyński T., Tułacze lata Marii Konopnickiej: Przyczynki do biografii, Łódź 1957.
● Chyra-Rolicz Z., Maria Konopnicka: Opowieść o niezwykłej kobiecie, Siedlce 2012.
● Konopnicka M., Listy do synów i córek, Opracowała, wstępem i przypisami opatrzyła L. Magnone, Warszawa 2010.
● Rejter A., Jednorodność stylistyczna tekstu a problem złożoności gatunku mowy (Na przykładzie „Listów z podróży” Marii Konopnickiej), „Poradnik Językowy” 1996, nr 7, s. 59–67;
● Sikora I., Przyroda i wyobraźnia: O symbolice roślinnej w poezji Młodej Polski, Wrocław 1992
● Skotnicka G., Marii Konopnickiej relacja z pewnej podróży, [w:] Maria Konopnicka: Nowe studia i szkice, red. J.Z. Białek T. Budrewicz, Kraków 1995, s. 39–49.
● Sztachelska J., „Reporteryje” i reportaże: dokumentarne tradycje polskiej prozy 2 poł. XIX i na początku XX wieku (Prus – Konopnicka – Dygasiński – Reymont), Białystok 1997.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tadeusz Budrewicz
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This article deals primarily with La quistione polacca, an anthology of historical documents on Poland after the partitions compiled by Giorgio d’Acandia. Ever since its publication in 1916, in Italy this book has remained an important source of information about Poland and manifest proof of reciprocity of the Polish-Italian relations. Its direct effect was to raise the awareness of ‘the Polish question’ among the Italian politicians and to help them make up their minds about the justness of the struggle for Poland’s independence. The article assesses the content of the book and the selection criteria of its texts. It also presents a profile of the author Umberto Zanotti Bianco (Giorgio d’Acandia was a pseudonym), which features his contacts with Attilio Begey and the community of Italian polonophiles, his interest in Polish literature and culture, his worldview, grounded in Christianity, and, last not least, his philanthropic work and political activities.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

● G. D’Acandia [U. Zanotti Bianco], La Quistione polacca. Raccolta di documenti con Introduzione storica, traduzione di Oretta Ridolfi, e memoria geografica del Prof. G. Ricchieri (sotto gli auspici del Comitato Milanese Pro Polonia), Francesco Battiato Editore, Catania 1916
● U. Zanotti Bianco, Carteggio 1906–1918, a cura di V. Carinci, Laterza, Roma–Bari 1987.
● U. Zanotti Bianco, La mia Roma. Diario 1943–1944, a cura di C. Cassani, int. F. Grassi Orsini, Piero Lacaita Editore, Manduria – Bari – Roma 2011.

* * *
● E. Albinati, Il polacco lavatore di vetri (1989), Arnoldo Mondadori Editore, Milano 1998. ANIMI, http://www.animi.it/storia_della_associazione.html [dostęp: 08. 09.2021].
● E. Apeciti, Orione, Luigi Giovanni, santo, w: Dizionario biografico degli italiani – Volume 79 (2013), wersja online, http://www.treccani.it/enciclopedia/orione-luigi-giovanni-santo_ %28Dizionario–Biografico%29/ [dostęp: 30.05.2019].
● H. Barycz, Italofile i italofobi, [w:] Spojrzenia w przeszłość polsko-włoską, Wrocław– Warszawa–Kraków 1965.
● A. Beck, Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie podczas inwazji rosyjskiej 1914/15 roku, Lwów 1935.
● A. Begey, U źródła. Wspomnienia o Andrzeju Towiańskim, tłum. J. Kaczyńska, A. Pac-kiewiczówna, Kraków 1929.
● A. Begey, Memorie raccolte da Maria Bersano Begey. Torino 1938.
● M. Bersano Begey, Introduzione, [w:] Attilio Begey, Memorie raccolte da Maria Bersano Begey. Torino 1938.
● N. Davies, Europa – Między Wschodem a Zachodem, przeł B. Pietrzyk, Kraków 2007.
● A. Galante Garrone, Prefazione, [w:] U. Zanotti–Bianco, Carteggio 1906–1918, a cura di V. Carinci, Laterza, Roma–Bari 1987.
● J. A. Gierowski, Historia Włoch, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999.
● F. Grassi Orsini, Introduzione, [w:] U. Zanotti Bianco, La mia Roma. Diario 1943–1944, a cura di C. Cassani, int. F. Grassi Orsini, Piero Lacaita Editore, Manduria–Bari–Roma 2011.
● H. Pańczyk, Maria Konopnicka a walka z polityką germanizacyjną władz pruskich, „Przegląd Zachodni” 1960 nr 6.
● O. Płaszczewska, Włoskie divertimento. Szkice komparatystyczne, Kraków 2017.
● O. Płaszczewska, La figura del “profugo polacco” nella finzione italiana. Edmondo De Amicis e Edoardo Albinati in cerca di un mito moderno. „Italica Wratislaviensia”, 11(1)/ 2020, s. 191–213.
● S. Quasimodo, Tutte le poesie, intr. e bibliogr. G. Finzi, Mondadori, Milano 2017.
● S. Quasimodo, Poezje, opr. A. Międzyrzecki, tł. różni, Warszawa 1961.
● N. Raponi, Ispirazione ideale e sensibilità religiosa fra esponenti del liberalismo italiano del XX secolo, “L’Occidentale. Orientamento Quotidiano” 3 novembre 2006, https://www. loccidentale.it/articoli/279/ispirazione-ideale-e-sensibilita-religiosa-fra-esponenti-del-liberalismo-italiano-del [dostęp: 08.09.2021].
● N. Raponi, Ispirazione ideale e sensibilità religiosa fra esponenti del liberalismo italiano del XX secolo, [w:] I liberali italiani. Dall’antifascismo alla Repubblica, vol. 1, a cura di F.Grassi Orsini, Gerardo Nicolosi, Rubbettino, Soveria Manelli 2008.
● G. Russo, Un “santo laico” per il Sud Italia. Una biografia di Umberto Zanotti-Bianco, “Corriere della Sera” 31/01/2011 https://web.archive.org/web/20110202024828/http://www.corriere.it/cultura/11_gennaio_29/elzeviro-russo-santo-laico-sud-italia_8780bcee-2d15-11e0-becd-00144f02aabc.shtml [dostęp: 01.02.19].
● E. Słoński, Ta, co nie zginęła, w: Zbiór poetów polskich. Seria IV, opr. P. Hertz, Warszawa 1965, s. 855-856.
● M. Sokołowski, Adwokat diabła. Attilio Begey, Warszawa 2012.
● J. Torraca, Umberto Zanotti Bianco, „Nuova Antologia”, gennaio – aprile 1953, vol. CDLVII, s. 78–87.
● C. Valluari, Caffi, Andrea, w: Dizionario biografico degli italiani, a cura di R. Romanelli et al., vol. 16, 1973, http://www.treccani.it/enciclopedia/andrea-caffi_(Dizionario-Biografico) [8/09/2021].
● A. Waśko, Historia według poetów. Myślenie metahistoryczne w literaturze polskiej (1764– 1848), Kraków 2015.
● Zanotti-Bianco, Umberto, [w:] Enciclopedia Treccani online, http://www.treccani.it/enciclopedia/umberto-zanotti-bianco/ [dostęp: 08.09.2021].
● [Zanotti Bianco, Umberto, schede biografiche, il Senato]: http://www.senato.it/leg/01/BGT/Schede/Attsen/00009473.htm [dostęp: 08.09.2021]; http://www.senato.it/leg/02/BGT/Schede/Attsen/00009473.htm [dostęp: 08.09.2021]; http://www.senato.it/leg/03/BGT/Schede/Attsen/00009473.htm [dostęp: 08.09.2021]; http://www.senato.it/leg/04/BGT/Schede/Attsen/00009473.htm [dostęp: 08.09.2021].
● S. Zoppi, Umberto Zanotti-Bianco. Patriota, educatore, meridionalista: il suo progetto e il nostro tempo, Rubettino Editore, Soveria Mannelli (Catanzaro) 2009.
● M. Żywczyński, Historia powszechna 1789–1870, Warszawa 1999.
● Między literaturą a historią: Giorgio D’Acandia... 757
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Olga Płaszczewska
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

Instrukcja dla autorów

„Ruch Literacki” jest czasopismem polonistycznym i publikuje teksty dotyczące literatury polskiej (interpretacje), teorii literatury i komparatystyki.

Propozycje artykułów (do 41 000 znaków) należy przesyłać w wersji drukowanej i elektronicznej: w wersji drukowanej na adres redakcji: ul. św. Jana 28, 31-018 Kraków, w wersji elektronicznej – mailem na adres” ruchliteracki@gmail.com(lub na płycie CD dołączonej do wydruku). Prosimy o dostosowanie aparatu przypisów do zasad obowiązujących w „Ruchu Literackim”. Tekst nie może być wcześniej publikowany.

Prosimy o podanie afiliacji, adresu korespondencyjnego, w tym elektronicznego, a także o dołączenie:

1. streszczenia artykułu (do 1000 znaków),

2. słów kluczowych,

3. bibliografii według wzorca (dostępnego na stronie: https://pbn.nauka.gov.pl/pci/zakres-wymaganych-danych/bibliografia):

W przypadku książki: nazwisko i imię autora, rok, tytuł książki, miejsce wydania: wydawnictwo.

W przypadku rozdziału książki: nazwisko i imię autora, rok, tytuł rozdziału. W tytuł książki, miejsce wydania: wydawnictwo.

W przypadku publikacji w czasopiśmie: nazwisko i imię autora, rok, tytułu artykułu, tytułu czasopisma, zeszytu i stron, na których znajduje się publikacja.

Zgłoszenie artykułu do czasopisma jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na opublikowanie w wersji papierowej i elektronicznej. Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów.

Zasady kwalifikowania publikacji do druku

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji