Integracja badań polarnych w Polsce w ramach Komitetu Badań Polarnych PAN, Polskiego Konsorcjum Polarnego i Centrum Studiów Polarnych KNOW to sukces krajowego środowiska polarnego. Dzięki niej możliwe było wypracowanie Strategii Polskich Badań Polarnych (SPBP).
Rola mistrza maleje. Młodzi badacze sprawni w przygotowaniu projektów i biegle władający językiem angielskim stają się niezależni.
The role of mentors is waning: young Polish scientists, efficient at winning their own grants and proficient at English, are growing increasingly independent.
W sytuacji gdy eksploatacja złóż rud miedzi w Polsce prowadzona jest w coraz trudniejszych warunkach geologiczno-górniczych, jednym z priorytetowych zadań do rozwiązania jest zapewnienie efektywnej i bezpiecznej eksploatacji, głównie w zakresie systemów obudów wyrobisk, adekwatnych dla nowych warunków geologiczno-górniczych. Warunki te, jak można się spodziewać, będą się charakteryzować większymi wartościami składowych tensora naprężeń pierwotnych, a także mniejszą odkształcalnością i większą wytrzymałością skał otaczających złoże rud miedzi. Oznacza to, że w niedalekiej przyszłości problem wyrzutów skał stanie się jednym z zagadnień, które zadecydują o ekonomice i bezpieczeństwie eksploatacji w nowych obszarach górniczych. W tym aspekcie znaczenia nabiera opracowanie takich systemów obudowy, które byłyby zdolne do kontrolowania dynamicznych przejawów ciśnienia górotworu poprzez absorpcję energii kinetycznej przemieszczających się odspojonych bloków skalnych. Podstawowym elementem tego rodzaju systemów są różnego typu kotwy podatne, rozpraszające energię kinetyczną gwałtownie odspojonych fragmentów otoczenia skalnego, pozwalające znacząco spowolnić lub nawet całkowicie wyhamować ich przemieszczanie się w głąb wyrobiska. W ramach niniejszego artykułu przedstawiono koncepcję ekonomicznie uzasadnionej i efektywnej w zastosowaniach dołowych nowej konstrukcji podatnej kotwy spoiwowej, której gładka, o przekroju prostokątnym żerdź, została uformowana w postaci spirali o zmiennej charakterystyce geometrycznej. Wykonane prototypy kotew skręconych zostały przetestowane w warunkach kopalnianych w oddziale G-11 zlokalizowanym w zachodniej części kopalni Rudna. Próby wyrywania kotew z otworu wiertniczego wykazały, że ich skuteczność zależy przede wszystkim od ich kształtu oraz rodzaju substancji izolująco-poślizgowej, którą została pokryta.
Badanie możliwości rozwojowych należy do podstawowych kwestii strategicznych, z którymi muszą zmierzyć się kopalnie węgla kamiennego. Jest to szczególnie trudne w obecnych warunkach, zdeterminowanych ich sytuacją kryzysową. W takich warunkach konieczne jest podjęcie trudnych decyzji i poważnych strategicznych wyzwań, które pozwolą na pokonanie kryzysu, odnowę i efektywne ekonomicznie funkcjonowanie w przyszłości tych kopalń, które mają potencjał rozwojowy, a także na wygaszanie kopalń, które tego potencjału nie mają. Ze względu na skutki decyzji, które dotyczą nie tylko kopalń węgla kamiennego, ale także regionu Śląska, ważne znaczenie ma przygotowanie informacji, które będą je wspomagały i doprowadzą do racjonalnych wyborów, co wiąże się z problematyką badania możliwości rozwojowych. W publikacji przedstawiono rozważania w zakresie problematyki badania możliwości rozwojowych kopalń węgla kamiennego w sytuacji kryzysowej. W świetle wyników studium literatury określono model procesu badawczego oraz wskazano problemy badawcze, które dotyczą:
- identyfikacji czynników zewnętrznych, które determinują możliwości rozwojowe polskich kopalń węgla kamiennego i opracowania scenariuszy ich zmian w przyszłości,
- identyfikacji czynników wewnętrznych polskich kopalń węgla kamiennego, które determinują ich możliwości rozwojowe,
- opracowania sposobu dokonania oceny potencjału rozwojowego kopalń węgla kamiennego dla wskazania odpowiednich opcji strategicznych, a także programów działań dla wdrożenia tych opcji,
- określenia możliwych opcji strategicznych i odpowiadających im wariantów programów działań, dostosowanych do specyfiki kopalń węgla kamiennego.
Propozycje rozwiązania wskazanych problemów, uzyskane w toku zastosowania określonych metod i narzędzi badawczych, pozwoliły na przedstawienie wytycznych w zakresie badania możliwości rozwojowych kopalń węgla kamiennego.
The article describes the idea of a compact city, due to the needs and capabilities of contemporary Polish cities, with an emphasis on the Silesia region. Special attention has been paid to the possibility of increasing the cities’ density and several examples have been shown to present the possibilities of densifying the cities with new housing investments. Also, the article presents the studies that indicate the capacity for the internal development of selected Silesian cities: Katowice and Gliwice. The article ends with the recommendations for cities to become more compact.
Odpady wydobywcze są to uboczne produkty powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej czy chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin. W 2017 roku odpady z grupy 01 stanowiły 60% odpadów wytwarzanych w Polsce ogółem. Według danych statystycznych około 92% odpadów powstających podczas eksploatacji oraz przeróbki węgla kamiennego jest wykorzystywana gospodarczo, z czego zaledwie 30% wykorzystywane jest przemysłowo, a prawie 70% do robót odtworzeniowych i rekultywacyjnych terenów zdegradowanych. Obecny trend w Unii E uropejskiej mówi o przejściu z gospodarki linearnej do obiegu zamkniętego. Cel to zachować wartość dodaną zasobów w obrębie gospodarki między innymi poprzez ich ponowne wykorzystanie w sposób produktywny, eliminując tym samym odpady. Jedną z gałęzi przemysłowych, w której można zrealizować założenia Circular Economy jest górnictwo. Odpady wydobywcze mogą stanowić jedno ze źródeł minerałów antropologicznych, ponieważ są zaliczane do kruszyw alternatywnych. Uważa się, że złoża minerałów antropogenicznych stanowią zasób wartościowych surowców, gwarantujących wysoką jakość wytworzonych na ich bazie produktów. W artykule przedstawiono wyniki badań parametrów fizykochemicznych, wymywalność zanieczyszczeń oraz testu fitotoksyczność przeprowadzonych na wybranym odpadzie wydobywczym w kontekście zamknięcia obiegu.
The economy of Slovakia experienced a turning point in the 1st half of 2008 and entered a phase of decline. The negative impacts of the global economic crisis became evident in the 2nd half of 2008 and led into a recession in the 1st quarter of 2009. The composite leading indicator was originally intended for forecasting of business cycle turning points between the decline and growth phases. The aim of this paper is to transform the qualitative information from composite leading indicator into quantitative forecast and verify whether the beginning of recession in Slovakia could have been identied in advance. The ARIMAX and error correction models are used for the composite reference series and GDP forecasts respectively. The nal result shows that the composite leading indicator is useful not only for identifying turning points, but also for the prediction of recession phase.
Koncepcja kontroli nad zapisem elektronicznym jest centralnym założeniem Ustawy wzorcowej o zbywalnych zapisach elektronicznych UNCITRAL. Wskazuje ona metodę określenia strony, której przysługują prawa ucieleśnione w zbywalnym zapisie elektronicznym. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych kwestii związanych z dokumentami i instrumentami, pełniącymi w obrocie morskim funkcję obiegową, dla których Ustawa wzorcowa stworzyła ramy prawne, gdy przyjmą postać zapisów elektronicznych.
Opracowanie podejmuje kwestie wyzwań, przed którymi stoi prawo morza. Wprawdzie UNCLOS określana jest słusznie jako konstytucja prawa morza, ale nie daje ona i nie może dać odpowiedzi na wszystkie problemy i wątpliwości, które powstają w praktyce i są związane z ociepleniem klimatu, ochroną różnorodności biologicznej, statusem prawnym zasobów genetycznych, kontrowersjami dotyczącymi żeglugi, delimitacją obszarów morskich czy ochroną podwodnego dziedzictwa kulturalnego. Stąd powstaje pytanie, jakie są drogi i środki dalszego rozwoju prawa morza. Niewątpliwie jedną z możliwości jest wypracowanie porozumień implementacyjnych, z których trzecie poświęcone jest ochronie i zrównoważonemu korzystaniu z morskiej różnorodności biologicznej poza granicami jurysdykcji narodowej i jest przedmiotem konferencji międzynarodowej zwołanej przez Zgromadzenie Ogólne, którego rezolucje w obszarze prawa morza odgrywają istotną rolę. Niewątpliwie ważne znaczenie ma też działalność organizacji systemu Narodów Zjednoczonych, jak IMO, FAO, UNESCO, UNEP. Istnieje też możliwość przyjmowania umów podejmujących kwestie pozostawione przez UNCLOS bez rozwiązania czy zdefiniowania. Nie bez znaczenia jest też miękkie prawo oraz praktyka państw, a także stanowisko organów powołanych przez UNCLOS.
Przedstawiono położenie, budowę geologiczną i charakterystykę struktury Kamionek pod kątem podziemnego składowania dwutlenku węgla. Leży ona na terenie niecki płockiej, w SW części bloku Płońska i jest ona przykładem rowu synsedymentacyjnego o założeniach wczesno- i środkowojurajskich. Została rozpoznana półszczegółowym zdjęciem sejsmiki refleksyjnej oraz trzema głębokimi otworami wiertniczymi (Kamionki 1, Kamionki 2 i Kamionki IG-3). Przyjmując umownie zarys antykliny wyznaczony izohipsą stropu jury dolnej, jej długość wynosi około 15 km, szerokość około 5 km i powierzchnia około 75 km2. Dane geologiczne, sejsmiczne i złożowe pozwalają stwierdzić, że struktura ta dobrze spełnia warunki stawiane miejscom podziemnego składowania dwutlenku węgla. Pierwszoplanowym poziomem zbiornikowym dla podziemnego składowania CO2 są utwory formacji mogileńskiej barremu-albu środkowego, o śmiąższości średnio 170 metrów, średnim udziale piaskowców 85%, porowatości około 20%, przepuszczalności powyżej 100 mD sięgającej do 2000 mD. Serię uszczelniającą stanowią margle, wapienie, opoki i kreda pisząca kredy górnej o miąższości około 1000 metrów. Drugoplanowym poziomem zbiornikowym są osady formacji borucickiej toarsu górnego. Struktura Kamionek jest jedną z dziewięciu struktur wytypowanych w utworach mezozoiku niecki płockiej do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Znajduje się w niewielkiej odległości od dużego emitenta CO2 - PKN ORLEN SA (Płock), natomiast w odległości od 50-100 km znajdują się kolejni duzi emitenci (Vettenfall Heat Poland SA - Żerań, Soda Polska Ciech Sp. z o.o. - Janikowo i Inowrocław oraz Dalkia Łódź ZEC SA) mogący być zainteresowani geologicznym unieszkodliwianiem dwutlenku węgla.
The subject of the performed experiments comprised standard RSMM 110-02, RSMM 110-02 nozzles, AI 110-02, AI 110-02 air induction nozzles as well as AZMM 110-02, AZMM 110-03 low drift nozzles. The working speed during spraying was vp = 7 km/h. Each sprayer was tested at the following three levels of working pressures: p1 = 0.2 MPa, p2 = 0.4 MPa and p3 = 0.6 MPa. The spray liquid was pure water at the temperature of 20°C. The plant coverage was determined: sk – spray coverage, nk – number of droplets per 1 cm2 of the leaf.
Reactive distillation (RD) has already demonstrated its potential to significantly increase reactant conversion and the purity of the target product. Our work focuses on the application of RD to reaction systems that feature more than one main reaction. In such multiple-reaction systems, the application of RD would enhance not only the reactant conversion but also the selectivity of the target product. The potential of RD to improve the product selectivity of multiple-reaction systems has not yet been fully exploited because of a shortage of available comprehensive experimental and theoretical studies. In the present article, we want to theoretically identify the full potential of RD technology in multiple-reaction systems by performing a detailed optimisation study. An evolutionary algorithm was applied and the obtained results were compared with those of a conventional stirred tank reactor to quantify the potential of RD to improve the target product selectivity of multiple-reaction systems. The consecutive transesterification of dimethyl carbonate with ethanol to form ethyl methyl carbonate and diethyl carbonate was used as a case study.
In this work, the design of current mode Fractional order filter using VDTAs (Voltage differencing trans-conductance amplifier) as an active element with grounded capacitors has been proposed. The approximate transfer functions of low and high pass filters of fractional order on the basis of the integer order transfer has been shown and the form of those functions of filters is also implemented using VDTA as an active building block. In this work, filters of the different sequence have been realized. The frequency domain simulation results of the proposed filters are obtained on Matlab and PSPICE with TSMC CMOS 180 nm technology parameters. Stability and sensitivity is also verified.
Termin „przyczyna” jest wszechobecny w życiu i nauce. Jest rzeczą zaskakującą, jak zazwyczaj nieporadne są istniejące ogólno-słownikowe a nawet «fachowe» definicje „przyczyny” i terminów pochodnych. Istnieje więc pilna potrzeba sformułowania satysfakcjonujących definicji tych terminów. Moja propozycja definicji „przyczyny” brzmi w ogromnym uproszczeniu następująco: oddziaływanie przedmiotu x na przedmiot y jest przyczyną tego, że y zmienia się, gdy zarazem: x oddziałuje na y i y zmienia się, i ilekroć coś typu x-a oddziałuje na coś typu y, tylekroć coś typu y zmienia się. Po szczegółowym rozwinięciu zaproponowanej definicji rozważam m.in.: (a) tradycyjne kontrargumenty wymierzone w istnienie związków przyczynowo-skutkowych, (b) kwestię konieczności jako komponentu pojęcia przyczynowości, (c) pojęcie oddziaływania i okoliczności jego zachodzenia oraz (d) istotę zmiany i (e) zasadę przyczynowości. Ponadto szkicuję relację zrekonstruowanego pojęcia związku przyczynowo-skutkowego do pojęć: motywacji, sprawstwa oraz aktu tworzenia (w sztukach i w katolicyzmie).
Artykuł omawia dyskusję wokół argumentu z ukrycia. Wpierw odróżnia dwie jego wersje przedstawione przez J.L. Schellenberga na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat z zaznaczeniem najistotniejszych jego tez. Następnie wskazuje na możliwe kontrargumenty, segregując je kolejno według podważanych przesłanek. Na szczególną uwagę zasługują te teistyczne odpowiedzi, które zarzucają wyobrażeniom Boga zakładanym przez argument zbytnią antropomorfizację, oraz te, które próbują wskazać na wyższe dobro usprawiedliwiające Boga w Jego ukryciu. We wnioskach autor artykułu stwierdza, że argument z ukrycia dowodzi ateizmu, tylko jeśli pod pojęciem teizmu rozumie się personalizm teistyczny. Inne stanowiska, takie jak ultymizm czy teizm transcendencji nie są przezeń zagrożone.