Abstract
This is an analysis of the strategies used to create a perception of Japan, or the ‘Japan effect’ – a term inspired by Roland Barthes ‘reality effect’ ( effet de reel) – in the fiction of Wacław Sieroszewski and Ferdynand Ossendowski, two Polish writers who were first to introduce Japan to the Polish general public. Both visited Japan, Sieroszewski in 1903 and Ossendowski in 1921; both were authors of popular fiction set in exotic locations. However, each of them chose a different strategy of presenting the Japanese setting of their stories. While Ossendowski's construction of the ‘Japan effect’ can be described as ‘encyclopedic realism’ (his narrative is stitched up with multiple notes and explanations), Sieroszewski takes a more direct, dramatic approach. Sieroszewski prefers to confront the reader with various exotic ‘props’ and to take him on a journey of discovery of the peculiarities of Japanese behavior, aesthetic values and ways of thinking.
Go to article
Bibliography
● Alberowa Z., Kossowski Ł., Inspiracje sztuką Japonii w malarstwie i grafice polskich modernistów, Kielce–Kraków 1981.
● Art of Japan, Japanisms and Polish-Japanese art relations, red. A. Kluczewska-Wójcik, J. Malinowski, Toruń 2012.
● Bandrowski J., Przez jasne wrota, Lwów 1920.
● Baroni H.J., The Illustrated Encyclopedia of Zen Buddhism, New York 2002.
● Barthes R., Od dzieła do tekstu, przeł. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 1998, nr 6.
● Barthes R., Efekt rzeczywistości, przeł. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 2012, nr 4.
● Bujnicka M., Egzotyka «ad usum populi», czyli deskrypcja przestrzeni w powieściach Antoniego Marczyńskiego, [w:] Egzotyzm w literaturze, red. E. Kuźma, Szczecin 1990.
● Dalby L., Gejsza, tłum. E. Pałasz-Rutkowska, Warszawa 2001.
● Deja K., Polski japonizm literacki 1900–1939, Kraków 2021.
● Estetyka japońska. Antologia, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2008.
● Hearn L., Ko-ko-ro, Kraków 1906.
● Hedin S., Ossendowski a prawda, tłum. A. Polończyk, Olsztyn 2014.
● Henshall K.G., Historia Japonii, przeł. K. Wiśniewska, Warszawa 2011.
● Keene D., Estetyka japońska, [w:] Estetyka japońska. Antologia, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2008.
● Kempf Z., Orientalizm Wacława Sieroszewskiego. Wątki japońskie, Warszawa 1982.
● Kijak A., Odkrywca innej Syberii i Dalekiego Wschodu, Kraków 2010.
● Kluczewska-Wójcik A., Japonia w kulturze i sztuce polskiej, Warszawa–Toruń 2016.
● Kossowski Ł., Martini M., Wielka fala. Inspiracje sztuką Japonii w polskim malarstwie i grafice, Warszawa–Toruń 2016.
● Król A., Japonizm polski, Kraków 2011.
● Kubiak Ho-Chi B., Estetyka i sztuka japońska, Kraków 2009.
● Melanowicz M., Formy w literaturze japońskiej, Kraków 2003.
● Melanowicz M., Historia literatury japońskiej, Warszawa 2012.
● Michałowski W., Ossendowski. Podróż przez życie, Poznań 2015.
● Ossendowski A., Cud bogini Kwan-Non, Poznań 1924.
● Ossendowski F., Szkarłatny kwiat kamelii. Opowieści z życia Japonii, Łomianki 2011.
● Pinguet M., Śmierć z wyboru w Japonii, przeł. M. Kubiak Ho-Chi, Kraków 2007.
● Sieroszewski A., Wacława Sieroszewskiego żywot niespokojny, Warszawa 2015.
● Sieroszewski W., Miłość samuraja, Warszawa 1990.
● Sieroszewski W., Wśród kosmatych ludzi, Warszawa 1957.
● Sieroszewski W., Z fali na falę, Kraków 1910.
● Straszne trzęsienie ziemi w Japonii, „Głos Polski” 1923, nr 243, s. 1.
● Trzęsienie ziemi w Japonii, „Słowo Polskie” 1923, nr 241.
● Tubielewicz J., Historia Japonii, Wrocław 1984.
● Tubielewicz J., Mitologia japońska, Warszawa 1977.
● Yokohama w gruzach, „Ilustrowany Kuryer Codzienny” 1923, nr 217.
Go to article
en
pl
