Popular sciences

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Description

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN

1733-8662

Publishers

Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Dariusz Jemielniak – Redaktor naczelny

Andrzej Buko – redaktor prowadzący

Anna Bielec – sekretarz redakcji

Mariusz Karwowski – dziennikarz

Daniel Sax – redaktor wersji angielskiej, tłumacz

Aleksandra Zych – redaktor językowy

Dominik Wódz – korektor

Andrzej Figatowski – opracowanie graficzne

Sylwia Piwowar – fotograf, fotoedytor

Dorota Chabiera – koordynator projektu

Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro Upowszechniania Nauki i Wydawnictw

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl

Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.

Volumes

Select number

2025
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
- Nr 4 (4) 2005 Ciemność
- Nr 3 (3) 2005 Porcja energii
- Nr 2 (2) 2005 Sztuka bycia kobietą
- Nr 1 (1) 2005 Wodny Świat

Content

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność

1 Od redakcji

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 3

Download PDF Download RIS Download Bibtex

2 Dom dla nocnego marka

Wiesław Bogdanowicz , Ireneusz Ruczyński

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 4-8

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Nietoperze, tuż po gryzoniach, są najliczniejszym pod względem lirmy gatunków, rzędem ssaków. Ich zwyczaje, przede wszystkim ze względu na skryty tryb życia, są jednak jeszcze stosunkowo słabo zbadane. Tym niemniej okazało się, że w wyborze locum są bardzo podobne do ludzi: przynajmniej latem lubią mieszkanka suche, solidnie zbudowane i bezpieczne.

Go to article

Authors and Affiliations

Wiesław Bogdanowicz

Ireneusz Ruczyński

3 Ciemna strona Wszechświata

Ewa L. Łokas

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 9-11

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Ciemna materia stanowi podstawowy budulec galaktyk i gromad. Najobficiej występuje w obiektach największych, jak gromady galaktyk, i najmniejszych, jak galaktyki karłowate. One właśnie pozwolą prawdopodobnie wyjaśnić niektóre z zagadek ciemnej materii.

Go to article

Authors and Affiliations

Ewa L. Łokas

4 Rusz głową

Edward Nęcka

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 12-15

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Teoria inteligencji obejmuje różne podejścia do ludzkiej inteligencji i rozróżnia co najmniej dwa rodzaje świadomości. Problem polega na tym, jakie są związki między inteligencją w jej różnych postaciach a świadomością.

Go to article

Authors and Affiliations

Edward Nęcka

5 Czarne dziury na huśtawce

Włodzimierz Kluźniak

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 16-19

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Izaak Newton zważył Ziemię, wyobrażając sobie Księżyc jako spadające jabłko. Podobnie i my możemy ważyć pewne niewidzialne ciała niebieskie, pożerające towarzyszące im gwiazdy. Czym są te żarłoczne potwory o masie kilkakrotnie większej od masy Słońca i o rozmiarze kilkunastu kilometrów? To czarne dziury.6

Go to article

Authors and Affiliations

Włodzimierz Kluźniak

6 Niezwykle kryształy

Wojciech Kuczyński

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 20-22

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Ciekłe kryształy stały się w ostatnich latach materiałami codziennego użytku. Stosuje się je w przedmiotach, bez których dzisiaj trudno byłoby wyobrazić sobie życie.

Go to article

Authors and Affiliations

Wojciech Kuczyński

7 Uderzające pioruny

Piotr Barański

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 23-25

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Czy kiedyś ujarzmimy moc pioruna? Pewnie tak, lecz najpierw musimy znaleźć odpowiedzi na kilka podstawowych pytań, ponieważ dopiero zaczynamy zgłębiać sekrety atmosferycznej elektryczności.

Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Barański

8 Polska bieda

Elżbieta Tarkowska

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 26-27

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Bieda w Polsce różni się pod wieloma względami zarówno od dawnych jej form, jak i od ubóstwa znanego w innych krajach, tak postkomunistycznych, jak i zachodnich. W Polsce bieda częściej dotyka mieszkańców wsi, dzieci, kobiet, bezrobotnych i working poor.

Go to article

Authors and Affiliations

Elżbieta Tarkowska

9 Szara strefa

Paweł Kozłowski

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 28-29

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Szarą, czy inaczej nieformalną, gospodarkę traktuje się na ogół jako czynnik wpływający negatywnie na funkcjonowanie ładu gospodarczego. Jednak z perspektywy badacza zajmującego się społecznymi aspektami gospodarki istotne są korzyści płynące z istnienia szarej strefy.

Go to article

Authors and Affiliations

Paweł Kozłowski

e-mail:

ORCID:

10 Ciepło i energia z elektrociepłowni

Jacek Marecki

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 30-32

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dla odbiorców ciepła sieciowego, wytwarzanego w skojarzeniu z energią elektryczną, liczy się nie tylko jego niższa cena, lecz także wygoda użytkowania, niezawodność dostawy oraz brak emisji zanieczyszczeń.

Go to article

Authors and Affiliations

Jacek Marecki

11 Na świetle i w mroku

Jan Pilarski

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 33-35

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Rośliny żyją dzięki światłu, choć różne gatunki wykorzystują je w odmienny sposób. Ale światło nie jest jedynie źródłem energii - - razem z ciemnością dostarcza roślinom cennych informacji.

Go to article

Authors and Affiliations

Jan Pilarski

12 Podziemny kanister

Kazimierz Ślizowski

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 36-37

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Nie wtajemniczonemu w arkana gospodarki węglowodorami nonsensem mogłoby wydawać się tłoczenie wydobytej ropy naftowej lub gazu ziemnego z powrotem pod ziemię. Jest to jednak uzasadnione, gdyż stanowi rozwiązanie problemu magazynowania tych kluczowych surowców, szczególnie w krajach nie posiadających wystarczających zasobów.

Go to article

Authors and Affiliations

Kazimierz Ślizowski

13 Badając korupcję

Antoni Z. Kamiński

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2005 | Nr 4 (4) 2005 Ciemność | 38-39

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zainteresowanie badaniem korupcji w Polsce zaczęło się w latach 90. ubiegłego wieku, po opublikowaniu raportów międzynarodowych na ten temat. W pracach naukowych polskich autorów występują dwa podejścia: w pierwszym bada się postawy jednostek wobec korupcji, zaś drugie koncentruje się na regułach rządzących zachowaniami, tj. na instytucjach.

Go to article