Abstrakt
W artykule podejmuje się pytanie o postawę polskiej filozofii powojennej wobec zła totalitarnych wydarzeń ubiegłego wieku, symbolizowanego przez wydarzenie „Kołymy i Oświęcimia”. Problem zostaje ukazany na gruncie trzech najbardziej reprezentatywnych dla polskiej filozofii powojennej koncepcji zła, tj. realistycznej, wyznawanej przez Mieczysława Krąpca, fenomenologiczno‑dialogicznej Józefa Tischnera oraz koncepcji zła Leszka Kołakowskiego. Pytając o zło odwieczne oraz zło doby obecnej, nie można uniknąć pytania o relację pomiędzy złem a sumieniem.
Przejdź do artykułu
Bibliografia
Adorno T.W. (1986), Rozważania o metafizyce, w: tenże, Dialektyka negatywna, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 507–573.
Bauman Z. (2013), Nowoczesność i Zagłada, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie. Jan Paweł II (2005), Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków: Znak.
Kłoczowski J.A. (1987), Sceptyk i mistyk, w: Obecność. Leszkowi Kołakowskiemu w 60. rocznicę urodzin, Londyn: Aneks, s. 52–67.
Kołakowski L. (1984), Czy diabeł może być zbawiony?, w: tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Londyn: Aneks, s. 149–157.
Kołakowski L. (1990a), Iluzje demitologizacji, w: tenże, Cywilizacja na ławie oskarżonych, Warszawa: Res Publica, s. 215–236.
Kołakowski L. (1990b), Rozmowy z diabłem, w: tenże, Bajki różne. Opowieści biblijne. Rozmowy z diabłem, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”.
Kołakowski L. (1994), Obecność mitu, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Kołakowski L. (2002), Kapłan i błazen (Rozważania o teologicznym dziedzictwie współczesnego myślenia), w: tenże, Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968, t. 2, Londyn: Puls.
Kołakowski L. (2014), Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny, przeł. D. Zańko, Kraków: Znak.
Kowalczyk S. (1995), Zło – problemem czy tajemnicą, w: tenże, Podstawy światopoglądu chrześcijańskiego, Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, s. 189–209.
Krasicki J. (2002a), Rozum i zło (zamiast wstępu), w: tenże, Przeciw nicości. Eseje. Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 9–13.
Krasicki J. (2002b), Świadek Dobra, w: tenże, Przeciw nicości. Eseje, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 129–144.
Krasicki J. (2002c), Zło epoki, w: tenże, Przeciw nicości. Eseje, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 85–89.
Krasicki J. (2011), O nagim życiu, w: tenże, Po „śmierci Boga”. Eseje eschatologiczne, Kraków: Homini, s. 167–176.
Krąpiec M.A. (1995), Dlaczego zło? Rozważania filozoficzne, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Lehman K. (1990), Tajemnica zła, przeł. L. Balter, „Communio. Międzynarodowy Przegląd Teologiczny” 3 (57), s. 22–31.
Marszałek I. (2014), Józef Tischner i filozoficzne koncepcje zła. Czy zło jest w nas, czy między nami?, Kraków: WAM.
Morawska A. (1970), Jak to się mogło stać?, „Znak” 9 (195), s. 1174–1190.
Podsiad A. (1984), Gabriel Marcel, czyli próba chrześcijańskiego egzystencjalizmu, w: G. Marcel, Homo viator, przeł. P. Lubicz, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, s. 289–316.
Różewicz T. (2017), Unde malum?, w: tenże, Wybór poezji, Wrocław: Ossolineum, s. 771–773.
Skarga B. (1993), Pytać o zło, „Znak” 3 (454), s. 4–12.
Skoczyński J. (2014), Glosy i uwagi, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Tischner J. (1970), Schyłek chrześcijaństwa tomistycznego, „Znak” 1 (187), s. 1–20.
Tischner J. (1981), Człowiek zniewolony i sprawa wolności (Hegel – Dostojewski – Descartes), „Znak” 1–2 (319–320), s. 123–142.
Tischner J. (1987), Wokół spraw wiary i rozumu, w: M. Heller, A. Michalik, J. Życiński (red.), Filozofować w kontekście nauki, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, s. 35–45.
Tischner J. (1992), Wiara w mrocznych czasach, „Znak” 4 (443), s. 5–16.
Tischner J. (1993a), Gabriel Marcel, w: tenże, Myślenie według wartości, Kraków: Znak, s. 168–172.
Tischner J. (1993b), Tomizm bez mitologii, w: tenże, Myślenie według wartości, Kraków: Znak, s. 306–315.
Tischner J. (1994), Wobec zła (wokół „Veritatis Splendor”), „Tygodnik Powszechny” 2 (2321).
Tischner J. (1998), Filozofia dramatu, Kraków: Znak.
Tokarski J. (2016), Obecność zła. O filozofii Leszka Kołakowskiego, Kraków: Universitas. „Znak” (1993), nr 3 (454): Zło odwieczne, zło dzisiejsze (numer monograficzny).
Przejdź do artykułu