Messina in the stories of Polish travelers over the course of centuries: the double face of the city – The article presents Messina’s ‘verbal postcards’ left by Polish participants in the Grand Tour and travelers who visited Sicily in later times. Travelers whose accounts are widely known, such as Anonymous (1595), Michał Borch, Julian Ursyn Niemcewicz, Chrystian Kamsetzer (XVIII c.), Zygmunt Krasiński (nineteenth century), but also less well-known ones such as writer Zofia Sokołowska, arriving in Sicily in the tragic year of the earthquake (1908), left descriptions from their stays in Messina about the emotional charge they felt, one closely related to the historical moment in which they arrived on the island. This will therefore be a thorough analysis of a fragment of the Sicilian journey concerning Messina left by some Polish travelers, taking into account their professions, areas of interest and the period in which they were in Sicily.

Artykuł podejmuje analizę opisów uczestników podróży oświeceniowych w ramach Grand Tour tragicznego w skutkach trzęsienia ziemi, jakie miało miejsce na Sycylii I w Kalabrii w roku 1783. Każdy z podróżników polskich, którzy bezpośrednio lub też w odległości kilku lat po tej katastrofie znaleźli się w jej obszarze na swój sposób przedstawia zgliszcza, ruiny i dewastacje zarówno świątyń, jak i zabudowań mieszkalnych. Celem artykułu jest prześledzenie różnych punktów widzenia, zestawienie i skomentowanie emocjonalnych, lecz także niekiedy niesłychanie praktycznych obserwacji zastanej sytuacji zarówno w Messynie, jak i/lub w Reggio di Calabria, czasem ubarwionej przekazem literackim ujętych w formę listów lub pamiętników z podróży, cennych w aspekcie zarówno ‘ludzkim’, jak i poznawczym.

The article is an attempt to reflect upon the way in which some terms coming from modern anthropology (local knowledge, thick description) can be used in studies regarding proper names in the cultural and social perspective. This anthropological way of thinking has been presented in Artur Rejter’s new book “Proper Names in (Con)texts of Culture”. The author of the article shows that studying culture through proper names must entail the widening of the variety of scientific methods and strategies and adding those used in social studies and humanities.

We wstępie do książki Indywidua. Próba metafizyki opisowej Peter Strawson dokonuje rozróżnienia na dwa typy metafizyki: rewizjonistyczną i opisową. Metafizyka opisowa jest tu zdefiniowana jako ten rodzaj refleksji filozoficznej, który „opisuje faktyczną strukturę naszego myślenia o świecie”. Inna formuła, którą posługuje się Strawson, głosi, że metafizyka opisowa „ujawnia najbardziej ogólne cechy naszego systemu pojęciowego”. Jako jednego z najważniejszych przedstawicieli metafizyki opisowej Strawson wymienia Arystotelesa. Powstaje jednak pytanie, czy formuły stosowane przez Strawsona dobrze określają faktyczną praktykę badawczą Stagiryty. Wszak celem badań Arystotelesa jest ujawnienie struktury realnie istniejących bytów oraz znalezienie przyczyn faktycznie działających w rzeczywistości, nie zaś badanie tylko naszych pojęć, za pomocą których opisujemy świat. W swoim artykule pokazuję kilka różnych sposobów rozumienia metafizyki u Arystotelesa oraz staram się ustalić, pod jakim względem jego projekt może być uznany za metafizykę opisową w sensie Strawsona, pod jakim zaś wykracza poza zaproponowaną przez niego formułę. W szczególności interesuje mnie pytanie, na ile Arystoteles wykorzystuje w metafizyce metody znane z jego teorii dyskusji dialektycznej, której celem było badanie potocznie przyjmowanych pojęć i przekonań (endoxa).

Portulaca oleracea L. (Portulacaceae) is used as functional food and its nutritional and therapeutic properties are related to the high levels of organic and fatty acids, polyphenols, polysaccharides and cyclo-dopa amides. This study presents a strategy based on liquid chromatography – high resolution accurate mass spectrometry method (LC – HRAMS) and bioinformatic methods to analyze 33 purslane accessions originating from 11 floristic regions in Bulgaria together with 5 accessions of Greek provenance. Extracts were obtained by microwave extraction. Based on the LC-MS metabolic “fingerprints” of assayed samples, a purslane metabolic database was developed. LC-MS data were proceeded with Software application Compound Discover 2.0 (Thermo Fischer Sci., USA). Principal Component Analysis (PCA) combined with both descriptive and differential analyses were used to find marker metabolites to distinguish different geographical regions. The differential analysis of the Bulgarian and Greek samples allowed the identification of 50 marker metabolites. Based on accurate masses, retention times, fragmentation patterns in MS/MS, comparison with commercial standards and literature data, these secondary metabolites were identified after detailed analysis of Volcano-plots. For the first time, 29 compounds are reported. The identified compounds were used to perform a study of the biosynthetic pathways of purslane secondary metabolites using Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes (KEGG) software platform. The statistical treatments identified marker compounds that can be used to distinguish the origin of accession set. Combining LC-MS data with multivariate statistical analysis was shown to be effective in studying the purslane metabolites, allowing for integration of chemistry with geographic origin.

This paper gives a description of the head shield of Alona protzi, a rare species of Cladocera (water fleas) whose separated head shield has not yet been described in detail. Subfossil head shields of A. protzi were found in sediment cores taken from lakes in Denmark, Sweden, Finland, Estonia and Poland. Despite the rarity of the species this suggests a wide distribution of A. protzi in northern Europe. The ecology of A. protzi is poorly known. The environmental spectrum of the finding sites was wide and ranged from relatively nutrient poor clear water lakes to eutrophic turbid water lakes, indicating that A. protzi is not narrowly restricted. Most of the lakes were, however, meso-eutrophic with neutral to high pH, and with a relatively low abundance of submerged macrophytes. However, we cannot exclude the possibility that A. protzi mainly lives in groundwater and is only occasionally transported into lakes.

W artykule przedstawia się spór o charakter deskrypcji określonych, który miał miejsce na łamach czasopisma „Mind” między Peterem Strawsonem a Bertrandem Russellem. Spór ten wykracza poza próbę uzasadnienia odmiennych rozstrzygnięć pewnych problemów związanym z użyciem deskrypcji, gdyż odwołuje się do dwóch odmiennych tradycji w ramach filozofii analitycznej, które można nazwać filozofią języka naturalnego oraz filozofią języka idealnego. Celem artykułu jest zarysowanie głównych cech owych tradycji oraz wskazanie, w jaki sposób rzutowały one na ową polemikę. W pierwszym paragrafie omawiam teorię deskrypcji Russella na tle przemian jego poglądów filozoficznych, które następowały od końca XIX wieku do opublikowania w roku 1905 słynnego artykułu On Denoting. Drugi paragraf poświęcam krótkiemu omówieniu wspomnianych tradycji oraz roli Strawsona w filozofii języka naturalnego. W kolejnym paragrafie analizuję zarzuty Strawsona wobec teorii deskrypcji, skupiając się niekiedy na detalach, które są zazwyczaj pomijane w standardowych prezentacjach. Ostatni paragraf poświęcony jest odpowiedzi Russella na zarzuty Strawsona. Kontrargumenty Russella omawiam w kontekście reprezentowanej przez niego filozofii języka idealnego i sugeruję, w jaki sposób można niekiedy pogodzić oba podejścia.

Z historycznego punktu widzenia prace Petera F. Strawsona wpisują się w początek współczesnych interdycyplinarnych badań nad problemem umysł-ciało. Tematem niniejszego artykułu jest prezentacja i analiza Strawsona programu metafizyki opisowej i związanego z nim pojęcia osoby. W drugiej części przedstawiam nieredukcyjny naturalizm Strawsona, skupiając się przy tym na dwóch zagadnieniach należących do zakresu umysł-ciało: pytaniu o istnienie innych umysłów oraz pytaniu o nomologiczną redukcję stanów mentalnych osoby do stanów fizycznych jej ciała (tzw. teoria identyczności umysł-ciało). Następnie wskazuję na kilka możliwości użycia Strawsonowskiej koncepcji osoby w perspektywie innych pytań z zakresu problemu umysł-ciało (tożsamość osób z rozdwojonym mózgiem, fazy rozwoju osoby).

The jubilee volume “Slavica Wratislaviensia”, CLIX: Wyraz i zdanie w językach słowiańskich (8), is a collection of contributions by pupils, collegues, and friends, dedicated to Professor Jan Sokołowski slavist of Wroclaw University, on the occasion of his 70th birthday. The publication topics covered subjects connected with researches on word and sentence in Slavic languages, their description, comparative and contrastive studies, and translation. They take up important current topics, reliably and comprehensively analyze problems that have not been noticed before or have not been solved yet. Due to the selection of topics and high scientific level (most authors are renowned linguists) the volume should be considered as representative for contemporary Slavic linguistics.

In the Hajnówka district, over 450 surnames with the suffix (derivational morp heme) -uk are recorded which were mostly formed from patronymics based on given names of Greek origin, less frequently of Hebrew, Latin and Slavic. The goal of the present article is to discuss patronymic surnames with the suffix -uk found exclusively in Poland or in largest numbers in the Hajnówka district in the Białystok region, which is overwhelmingly inhabited by the Orthodox population, who usually speak Belarusian, Ukrainian or sometimes mixed dialects. The material basis of the present study is therefore the surnames with the suffix -uk most characteristic of the area investigated and strictly associated with this territory from the time of its settlement.

The author set himself the following specific objectives: a) establish the number of people with a particular surname in Poland; b) establish the number of people with a particular surname in the Hajnówka district; c) establish the surnames with the suffix -uk found exclusively in Poland or in largest numbers in the Hajnówka district; d) establish the origin of the surname investigated. The article may prove useful not only in establishing the origin of the surnames studied but also in determining the place where they arose and the directions of migration of the population within Poland.