Nauki Humanistyczne i Społeczne

Libri Gedanenses

Zawartość

Libri Gedanenses | 2018 | vol. 35

Abstrakt

Rok 1905 to dla Biblioteki Miejskiej w Gdańsku data graniczna – zbiory Książnicy po raz pierwszy w swej historii przeniesione zostają do wzniesionego specjalnie dla nich gmachu, a cała instytucja wkracza w XX wiek. Otwiera się na świat nowoczesnego bibliotekarstwa: planowego gromadzenia, naukowego opracowywania i usprawnionego udostępniania. Artykuł przedstawia specyfikę pracy Biblioteki jako placówki pruskiej i niemieckiej oraz instytucji Wolnego Miasta Gdańska, działającej podczas dwóch wojen światowych. Pokazuje, jakim zmianom podlegała na przestrzeni czterdziestu lat pod kierownictwem kolejnych dyrektorów – Ottona Günthera, Friedricha Schwarza i Hermanna Hassbargena do momentu, gdy w 1945 roku zakończył się półtorawiekowy okres dziejów gdańskiej Książnicy jako Danziger Stadtbibliothek, następczyni Bibliotheca Senatus Gedanensis i poprzedniczki Biblioteki Gdańskiej PAN.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dagmara Binkowska
1

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Druków XIX i 1. poł. XX wieku

Abstrakt

W dniu 9 kwietnia 1945 roku władze polskie przejęły oficjalnie jeden z najcenniejszych zbiorów bibliotecznych w Europie zgromadzony w Danziger Stadtbibliothek, wcześniej Bibliotheca Senatus Gedanensis. Sprawą najważniejszą było zabezpieczenie budynku oraz sprowadzenie najwartościowszych obiektów wywiezionych pod koniec wojny z Gdańska. Zostały one odnalezione w piwnicach Ratusza Starego Miasta, na Zamku w Malborku i w Seminarium Duchownym w Pelplinie. Pierwszy rok pracy zespół zaangażowanych bibliotekarzy pod kierunkiem dyrektora dr. Mariana Pelczara poświęcił na porządkowanie wnętrza budynku, czyszczenie i układanie na półkach przemieszczonego księgozbioru oraz zabezpieczenie porzuconych bibliotek na terenie Gdańska i okolicy. Mimo wyjątkowo trudnych warunków, już 22 czerwca 1946 roku została oddana czytelnikom i polskiej nauce Książnica, której zasoby, zwłaszcza gdy chodzi o polonica, były do tamtej pory mało znane naukowcom, nie tylko polskim. Zadania odrodzonej Biblioteki Miejskiej formalne określał Statut Organizacyjny uchwalony przez Kolegium Zarządu Miejskiego 25 kwietnia 1946 roku. Książnica posiadała podwójny charakter: biblioteki oświatowej, jako centrala sieci czytelni i wypożyczalni publicznych oraz naukowej, w tym także ośrodka informacyjno-bibliograficznego. Te dwa kierunki działalności wyznaczały jej historię do końca 1954 roku, gdy dział naukowy został przejęty przez Polską Akademię Nauk, a oświatowy został połączony z Biblioteką Wojewódzką.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maria Pelczar

Abstrakt

Artykuł jest próbą przedstawienia funkcjonowania Biblioteki Gdańskiej pod patronatem Polskiej Akademii Nauk. Z dniem 1 stycznia 1955 roku dział naukowy Biblioteki Miejskiej w Gdańsku został przejęty przez Polską Akademię Nauk; powstałej w ten sposób odrębnej instytucji nadano nowy statut regulujący działalność Książnicy i zakres gromadzenia zbiorów. Podstawowym źródłem do opisania historii Biblioteki Gdańskiej PAN do czasu jubileuszu czterechsetlecia gdańskiej Książnicy (powstania Bibliotheca Senatus Gedanensis) były sprawozdania dyrekcji instytucji. Na ich podstawie można prześledzić jak, w trudnych warunkach lokalowych i magazynowych, pracownicy Biblioteki wywiązywali się ze swoich statutowych obowiązków, przy stale narastającym księgozbiorze i wzroście czynności usługowych. Odnotowano też dorobek naukowy pracowników Książnicy oraz działalność wydawniczą instytucji, w tym również prace dokumentujące zbiory Biblioteki. Ważnym sposobem przybliżenia ogółowi społeczeństwa wiedzy o gdańskiej Książnicy i jej zbiorach były wystawy i pokazy organizowane przez pracowników działów informacji i zbiorów specjalnych.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Helena Dzienis
1
ORCID: ORCID

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Numizmatów i Ekslibrisów

Abstrakt

W artykule przedstawiony został wybór piętnastowiecznych druków o szeroko pojętej tematyce medycznej, przechowywanych obecnie w PAN Bibliotece Gdańskiej. Stanowią one świadectwo gdańskiej kultury w zakresie wiedzy o zdrowiu i higienie w piętnastym stuleciu i w okresie nieco późniejszym. Wspomniane druki pochodzą w większości ze zbiorów gdańskich bibliotek kościelnych, natomiast obecność wśród nich pozycji o innych proweniencjach (właściciele prywatni) pozwala prześledzić drogę jaką inkunabuły medyczne przybywały do Gdańska, by ostatecznie trafić do zasobów gdańskiej Książnicy. Autorka artykułu wyjaśnia skromność gdańskich zasobów literatury medycznej faktem, że nad Motławą w okresie nowożytnym nie funkcjonował żaden uniwersytet. Obecność tego rodzaju inkunabułów w bibliotekach kościelnych i księgozbiorach prywatnych wskazuje na stosowanie zawartej w nich wiedzy raczej w zakresie użytku osobistego niż profesjonalnej praktyki medycznej, choć pośród omawianych druków znajduje się także kilka pochodzących z księgozbiorów lekarzy.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Beata Gryzio
1
ORCID: ORCID

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Starych Druków

Abstrakt

Rytowany widok wnętrza Biblioteki Rady Miasta Gdańska został wykonany w 1687 roku, podobnie jak 56 innych rycin obrazujących miasto w dziele Reinholda Curickego Der Stadt Dantzig historische Beschreibung (Amsterdam i Gdańsk 1687). Autorka przeanalizowała widok pod względem stylistycznym, warsztatowym oraz ikonograficznym. Sięgając do roku 1596, przedstawiła okoliczności ówczesnego powołania Biblioteki Rady Miasta w jej pierwotnej lokalizacji, odwołując się do sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej po wstąpieniu na tron Zygmunta III Wazy, zwolennika kontrreformacji wymierzonej w protestancki Gdańsk. Rozpatrując walory artystyczne widoku wnętrza Biblioteki, podkreśliła odpowiednie decorum, dzięki któremu analizowana rycina odróżnia się od pozostałych ilustracji wymienionego dzieła Curickego. Zdaniem autorki, wynikło to z chęci podkreślenia przez władze miasta roli, jaką spełniało wychowanie, edukacja i nauka w rozwoju Gdańska. To przesłanie wyrażone zostało w konwencji barokizującej i alegoryzującej obraz nauki. Ta intencja odróżnia widok wnętrza Biblioteki od pozostałych realistycznych widoków budowli, fragmentów miasta oraz podmiejskich okolic Gdańska.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Krystyna Jackowska
1

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Grafiki

Abstrakt

Gdański pastor oraz profesor gimnazjalny Johann Fidalke (1703-1763) zgromadził pokaźny, liczący ponad 10 000 woluminów księgozbiór. Po jego śmierci książki zostały sprzedane na czterech aukcjach, a wartościowa kolekcja uległa rozproszeniu. Jednak dzięki zachowanemu w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej katalogowi aukcyjnemu można odtworzyć zawartość biblioteki zgromadzonej przez gdańskiego pastora. Znaczną część kolekcji stanowiły różne wydania Pisma Świętego – łącznie 95 edycji w 156 tomach. W artykule sporządzono analizę ilościową i jakościową wspomnianych Biblii, w której skupiono się m. in. na przedstawieniu języków oraz miejsca i czasu wydania poszczególnych edycji, a także na ich oprawach. Artykułowi towarzyszy aneks, w którym, na podstawie szczątkowych informacji umieszczonych w katalogu aukcyjnym, zidentyfikowano i skatalogowano, zgodnie ze współczesnymi normami, wydania Biblii w zbiorach Fidalkego.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maria Otto-Michalska
1

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Starych Druków

Abstrakt

Artykuł prezentuje zbiór 174 szklanych negatywów znajdujących się w PAN Bibliotece Gdańskiej, na których utrwalono fotograficzną dokumentację likwidacji wałów obronnych w północno-wschodnich rejonach Gdańska pomiędzy 1908 a 1928 rokiem. W tekście podjęto próbę odtworzenia historii wyjątkowej kolekcji – okoliczności powstania oraz losów przed i po II wojnie światowej. Autorka, porządkując zbiór w sposób chronologiczny, podąża śladami anonimowego fotografa, odtwarzając dawny obraz wałów miejskich, cieków wodnych i śluz po wschodniej stronie miasta, jak również rejestrując zmiany, jakie zaszły w przestrzeni przedmiejskiej dzielnicy Knipawa (Rudno) i osady Althof. Na podstawie zdjęć rozszyfrowuje miejsca wykonywania ujęć, które często są śladami pozostawionymi przez ich nieznanego autora; stawia także tezę dotyczącą tożsamości fotografa.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marta Pawlik-Flisikowska
1

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Fotografii

Abstrakt

Poeci Teresa Ferenc i Zbigniew Jankowski od 1987 roku stopniowo przekazują do zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej swoje pokaźne archiwum, na które składają się dokumenty osobiste, dyplomy i wyróżnienia, fotografie, rękopiśmienne wersje publikowanych utworów, notatki warsztatowe, korespondencja oraz wycinki prasowe, pochodzące z okresu od lat czterdziestych XX do początku XXI wieku. W zasobach Pracowni Rękopisów znajduje się obecnie około 600 rękopiśmiennych jednostek akcesyjnych; najnowsze materiały pochodzą z 2016 roku. Rozległa korespondencja obojga poetów może stać się stać się materiałem źródłowym do historii literatury polskiej na Pomorzu w drugiej połowie XX stulecia. Wśród zbiorów listów zgromadzonych w Bibliotece jest to jeden z pokaźniejszych zespołów epistolarnych. Między korespondentami sopockich poetów przewijają się nazwiska, które na stałe weszły do kanonu literatury polskiej: Anna Kamieńska, Tadeusz Różewicz, Wisława Szymborska i ks. Jan Twardowski.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Sabina Drożdziecka
1

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Rękopisów

Instrukcja dla autorów

INFORMACJA DLA AUTORÓW


Redakcja „Libri Gedanenses” decyduje o przyjęciu tekstu i po uzyskaniu pozytywnych recenzji o umieszczeniu w jednym z działów czasopisma: artykuły i komunikaty, materiały, eseje oraz recenzje i polemiki. Redakcja nie przyjmuje materiałów, które nie są przygotowane zgodnie z instrukcją wydawniczą oraz zastrzega sobie prawo wprowadzania zmian i skracania tekstów, a także wyboru ilustracji w uzgodnieniu z Autorami. Nadesłane materiały nie są zwracane.

Autorzy przenoszą na PAN Bibliotekę Gdańską prawa majątkowe i prawa zależne do opublikowanych tekstów na wszystkich znanych obecnie polach eksploatacji, w tym wymienionych w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a w szczególności: utrwalanie i zwielokrotnianie drukiem i techniką cyfrową oraz wprowadzanie do obrotu egzemplarzy drukowanych i rozpowszechnianie w wersji cyfrowej.

„Libri Gedanenses” nie płaci honorariów autorskich. Autor otrzymuje egzemplarz autorski rocznika i wersję cyfrową swojej publikacji (plik pdf).


Instrukcja wydawnicza

Redakcja „Libri Gedanenses” prosi o przestrzeganie przedstawionych poniżej zasad przygotowywania i nadsyłania tekstów i ilustracji.

Autorzy podają tytuł/stopień naukowy/zawodowy, aktualne miejsce pracy oraz adres e-mail i adres pocztowy.

Teksty powinny być napisane w programie WORD w formacie RTF.
Artykuł nie może przekraczać 48 000 znaków (ze spacjami), a recenzja 12 000 znaków (ze spacjami).
Formatowanie tekstu: czcionka Times New Roman 12, interlinia 1,5 wiersza; formatowanie przypisów w dole strony: czcionka Times New Roman 10, interlinia 1,5 wiersza.
Wskazane jest sporządzanie przypisów i zestawianie bibliografii na wzór stosowany w czasopiśmie.
Do każdego tekstu należy dołączyć streszczenie o objętości od 800 do 1200 znaków (ze spacjami) i 5-7 słowami kluczowymi.
Ilustracje powinny być wykonane w formacie TIFF o rozdzielczości 600 dpi.
Spis ilustracji musi zawierać informacje o wykonawcach skanów/zdjęć i właścicielach odpowiednich praw autorskich.

Teksty oraz ilustracje należy nadsyłać w formie cyfrowej na adres: libri@bg.pan.pl (wyjątkowo na płycie CD/DVD pocztą na adres: „Libri Gedanenses”, PAN Biblioteka Gdańska, 80-858 Gdańsk, ul. Wałowa 15).

Dodatkowe informacje

Archiwum

Bibliografia zawartości „Libri Gedanenses” tom 1-35 (1968-2018) jest dostępna na stronie https://bgpan.gda.pl/o-bibliotece/libri-gedanenses/

Zasady etyki publikacyjnej

Zasady etyki publikacyjnej

Zasady etyki publikacyjnej „Libri Gedanenses” są zgodne z opracowanym przez Committee on Publication Ethics „Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf

Komitet Redakcyjny ocenia nadsyłane prace pod kątem ich zawartości bez względu na osoby autorów. Wszystkie otrzymane materiały pozostają poufne. Wgląd do nich mają wyłącznie redaktorzy, recenzenci, ewentualnie doradcy redakcji. Także recenzje posiadają charakter poufny.

„Libri Gedanenses” publikuje wyłącznie teksty oryginalne. Redakcja oczekuje od autorów rzetelności naukowej i uszanowania norm publikacji, zwłaszcza staranności w przytaczaniu wyników obcych prac. Zakłada się, że autorzy zapoznali się z przywoływanymi pozycjami.

Wszystkie osoby, które wniosły istotny wkład w powstanie pracy powinny być wymienione jako współautorzy. Pierwszy z nich przesyła ostateczny tekst do czasopisma po zatwierdzeniu przez pozostałych wersji przeznaczonej do publikacji.

Komitet Redakcyjny ma zawsze prawo wycofania pracy, jeśli stanowi plagiat, tekst był wcześniej opublikowany albo przedstawione wyniki badań okazały się niewiarygodne, zarówno z powodu świadomego działania autora, jak i niezawinionego błędu.

Procedura recenzowania

Procedura recenzowania


Komitet Redakcyjny „Libri Gedanenses” podejmuje wstępną decyzję o odrzuceniu albo zakwalifikowaniu nadsyłanych prac do recenzji. Podstawowymi kryteriami oceny są: zgodność tematu z profilem czasopisma, wartość merytoryczna tekstu, jego organizacja logiczna i forma językowa. Zaakceptowane materiały podlegają redakcji w porozumieniu z autorami.

Prace recenzowane są zgodnie z zasadami double blind review process. Każda z nich opiniowana jest przez dwóch znawców, wybieranych w sposób wykluczający konflikt interesów z autorem.

Recenzenci rekomendują oceniane teksty do przyjęcia, sugerując dokonanie uzupełnień i naniesienie poprawek albo opowiadają się za ich odrzuceniem. Recenzje są sporządzane na piśmie i kończą się jednoznaczną oceną opiniowanych prac. Na ich podstawie ostateczne decyzje podejmuje Komitet Redakcyjny.

Prace niemające charakteru naukowego – recenzje i polemiki oraz wspomnienia i sprawozdania – z zasady nie podlegają recenzjom, choć mogą zostać do nich skierowane. Pełna lista recenzentów podawana jest w odpowiednim tomie czasopisma.

Recenzenci

Tom 40 (2023)

dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Sławomir Kościelak (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Krzysztof Lewalski (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Mieczysław Nurek
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Marek Stażewski
prof. dr hab. Tadeusz Stegner (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Jacek Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr Anna Żeglińska (Uniwersytet Gdański)

Tom 39 (2022)

dr Zbigniew I. Brzostowski (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku)
dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Karol Łopatecki (Uniwersytet w Białymstoku)
dr Anna Łysiak-Łątkowska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Radosław Skrycki (Uniwersytet Szczeciński)
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)

Tom 38 (2021)

dr Zbigniew I. Brzostowski (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku)
dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr Anna Łysiak-Łątkowska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Andrzej Woziński (Uniwersytet Gdański)


Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji