Nauki Humanistyczne i Społeczne

Libri Gedanenses

Opis

Libri Gedanenses jest organem naukowym PAN Biblioteki Gdańskiej, czasopismem stanowiącym forum prezentacji zbiorów gdańskiej książnicy. Twórcą wydawanego od 1968 roku rocznika był wieloletni dyrektor instytucji dr Marian Pelczar. Naukowa działalność PAN Biblioteki Gdańskiej jest ukierunkowana na poznawanie gdańskiego, polskiego i europejskiego świata książki: https://bgpan.gda.pl/

Libri Gedanenses prezentuje zarówno dorobek pracowników Biblioteki, jak i autorów z innych ośrodków naukowych, zgodnie z przyjętym profilem, nad którym czuwa Rada Programowa.
Czasopismo publikuje teksty w językach polskim i angielskim.

ISSN

ISSN 0075-9163, e-ISSN 3071-6594

Wydawcy

Polska Akademia Nauk, Biblioteka Gdańska

RADA PROGRAMOWA

prof. dr hab. Krzysztof Migoń
Uniwersytet Wrocławski, prof. em.

dr Maria Pelczar
była Dyrektor Biblioteki Gdańskiej PAN

prof. dr Guido Vannini
Università degli Studi di Firenze, prof. em.
https://orcid.org/0000-0001-7903-3961

KOMITET REDAKCYJNY

dr Aleksander Baliński (redaktor naczelny)
PAN Biblioteka Gdańska
https://orcid.org/0000-0001-5774-6637

Wanda Pętlicka (sekretarz)
PAN Biblioteka Gdańska

dr Zofia Tylewska-Ostrowska
PAN Biblioteka Gdańska
https://orcid.org/0000-0001-8497-9823

dr Anna Walczak (przewodnicząca)
Dyrektor PAN Biblioteki Gdańskiej

Libri Gedanenses
PAN Biblioteka Gdańska
80-858 Gdańsk,
ul. Wałowa 15
libri@bg.pan.pl

Czasopismo Libri Gedanenses jest indeksowane przez EBSCO i dostępne w bazie Library and Information Science Source.

Roczniki i numery
Instrukcja dla autorów
Dodatkowe informacje
Zasady etyki publikacyjnej
Procedura recenzowania
Recenzenci

Wybierz numer

Zawartość

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34

1 Strona tytułowa i redakcyjna

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

2 Jan Walter z Chojnic jako prekursor gdańskiej tradycji superekslibrisu

Arkadiusz Wagner

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 5-22

Słowa kluczowe: Jan Walter of Chojnice late Gothic bookbinding in Gdansk supralibros signet seals

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Jan Walter of Chojnice (*about 1445, †1512), initially a vicar, and then a parson of St. Peter and Paul’s Church, as well as a secretary of Gdansk City Council, is one of the best known figures associated with the old book culture in Gdansk. The article describes one of the aspects of his bibliophilia: book covers marked with supralibros. It first discusses works by local bookbinders made for Walter, and then analyses a supralibros in the form of a miniature oval featuring the mark of a bibliophile (the head of a Negro) against the background of the European and local tradition of marking books in late Middle Ages. As a result, it is demonstrated that six from among the Gdansk citizen’s books we currently know, which contain the mark, were provided with it secondarily. This is mainly indicated by the non-typical locations of the supralibros – each one is in a way “squeezed in” between the regularly spaced elements of the blind embossing adornment of the covers.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Arkadiusz Wagner

e-mail:

ORCID:

Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

3 Superekslibrisy heraldyczne gdańszczan w XVI–XVIII wieku

Helena Dzienis

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 23-55

Słowa kluczowe: Gdansk – burghers’ book collections between the 16th and 18th centuries Gdansk bibliophiles between the 16th and 18th centuries Gdansk – supralibros between the16th and 18th centuries Gdansk – heraldry

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The cult of the book in Gdansk manifested itself in the numerous substantial private libraries, marked by the features and qualities of bibliophile facilities, as indicated by the artistic bindings, ex-libris and supralibros of their owners. After their owner’s death, many of the book collections of Gdansk bibliophiles were provided to the municipal library, of which the current Gdansk PAN Library is the heir and continuator. The books have historical bindings, represent a variety of styles and epochs, and many different adornment techniques. The majority of Gdansk patrician families and wealthy burghers belonging to the political, cultural, and scientific elite of the city had coats-of-arms granted to them by the Polish, Danish, or Swedish rulers, or Roman-German emperors. From among many volumes kept in the collection of the Gdansk Library and marked with coat-of-arms supralibros, sample prints from the collections of thirteen representatives of Gdansk bibliophiles were selected.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Helena Dzienis

e-mail:

ORCID:

PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Numizmatów i Ekslibrisów

4 Gdańszczanin Bernt Stegmann i jego umoralniająca kompilacja z 1528 roku

Julia Możdżeń

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 57-89

Słowa kluczowe: town chronicle history of Gdansk Royal Prussia Teutonic Order legend of St. Hedwig of Silesia Christian II of Denmark and Sweden Kingdom of Jerusalem

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The Gdansk chronicle by Bernt Stegmann was written in the East Central German language (Ostmitteldeutsch) in 1528 and is the oldest surviving historiographic artefact concerning Gdansk. The article sums up the author’s latest findings concerning the circumstances in which the chronicle was written and the probable addressee of the work. She also puts forward some hypotheses regarding the origin of the compiler, discusses the structure of the manuscript and the manner of its production.
The chronicle is a compilation of some older historiographic sources, which place the history of the Main City of Gdansk in world history: the Jerusalem rulers and the history of the Teutonic Order. It is a type of a universal town chronicle. The content is moralizing – the compilation is a collection of historical examples teaching how to rule the town properly. It was probably written for didactic purposes for young Hans Kremer, the future mayor of Gdansk.
Bernt Stegmann was a merchant trading in such places as Stockholm and Reval. The toponymic criterion indicates that his family could originate from the area of Brandenburg or Braniewo, while the dialect in which he wrote the chronicle as well as the numerous Silesian threads in the content also make it possible to be open to the hypothesis that Stegmann’s family could have come from Silesia. This question remains unresolved. The manuscript was written and made personally by Bernt Stegmann, as indicated by the atypical arrangement of its sections and non-professional binding.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Julia Możdżeń

1 2

Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Oddział Zbiorów Specjalnych, Sekcja Starych Druków
Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Wydział I Historyczny

5 Dysertacje lekarzy gdańskich w zbiorach Biblioteki Gdańskiej – perspektywy badawcze

Bartłomiej Siek

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 91-101

Słowa kluczowe: history of Gdansk medicine Gdansk in the early modern period medical prints doctoral dissertations

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Being one of the most important centres in the history of Polish medicine, Gdansk attracted many eminent doctors. Physicians (municipal doctors) and professors from the anatomy department of the Academic Gymnasium Danzig won their doctoral degrees at European universities, and when arriving in Gdansk, they often provided a copy of their dissertation to the Library of the City Council. The article presents results of the initial analysis of the medical print resources kept by the Gdansk PAN Library, including works by the Gymnasium graduates and doctors’ publications other than their doctoral dissertations printed in Gdansk. A comparative analysis of the selected twenty five prints (call marks Fa 69 8o, Sa 30 8o, XIX q. 83d, XIX q. 83f) was carried out with a view to determining the potential research problems and their relationship with the relevant sources.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bartłomiej Siek

Zakład Historii i Filozofii Nauk Medycznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

6 Kalendarze Johanna Gottlieba Bartoldiego wydawane w Gdańsku w latach 1776–1789. Tradycja i nowoczesność

Piotr Paluchowski

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 103-115

Słowa kluczowe: Gdansk Johann Gottlieb Bartoldi calendars Enlightenment

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This article presents Gdansk calendars by the mathematician Johann Gottlieb Bartoldi (1736–1788), which were published from 1776 until 1789. The almanacs were entitled: “Neuer und Alter Kunst- und Tugend-Calender”, “Neuer und Alter Haus- und Geschichts-Calender” and “Allgemeiner Landwirtschafts-Calender”. This text highlights those aspects which depict the traditionalism and conservatism of the calendars, originating from the beginning of the eighteenth century.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Paluchowski

1 2

e-mail:

ORCID:

Zakład Historii i Filozofii Nauk Medycznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Muzeum Historyczne Miasta Gdańska

7 Niepublikowane utwory prozatorskie gdańskiego okresu twórczości Stanisławy Przybyszewskiej

Dagmara Binkowska

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 117-141

Słowa kluczowe: Stanisława Przybyszewska literature of the interwar period Free City of Danzig

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The article presents the content of non-published prose works by Stanisława Przybyszewska (1901–1935) from the Gdansk period of her oeuvre, i.e. from the period between 1923 and 1935. The author focuses on the widespread belief that Przybyszewska was interested only in the French Revolution and shows that this is erroneous: her works are much richer in topics, and are not limited solely to the play The Danton Case. On the basis of materials kept in the PAN Archives in Warsaw, the PAN Branch in Poznan and their digital copies kept in the Gdansk PAN Library, along with the description of manuscripts and typescripts, the author summarises the plot and issues discussed in such works as Asymptoty, Po omacku, Fons iuventutis, Twórczość Gerarda Gasztowta, Pasiphaë, Wybraniec losu, Eine realistische Studie, I Roma przeszła, Marcowy poranek, Sterylitas and Vanitas vanitatum, showing the extent to which Przybyszewska’s works can be useful in research devoted to the Polish literature from the interwar period as well as the history of the culture of the Free City of Danzig.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dagmara Binkowska

PAN Biblioteka Gdańska, Dział Druków XIX i 1. poł. XX w.

8 Marian Pelczar jako powojenny opiekun zbiorów Biblioteki Miejskiej w Gdańsku

Ryszard Nowicki

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 143-157

Słowa kluczowe: libraries Gdansk Marian Pelczar (1905–1983) protection of books Poland 20th century

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The article presents the significant role of director Marian Pelczar in the post-war rescuing of the collections of the Municipal Library in Gdansk (currently Gdansk Library of the Polish Academy of Sciences). The actions related to the protection of book and manuscript collections after the Second World War were of key importance for the reconstruction of the Polish libraries and library science. Of particular importance was the period from 1945 until 1946, when the fate of the physical survival of many library materials hung in the air. Dr Marian Pelczar lavished tender care on the most precious collections of the Municipal Library and managed to extend them to include fragments of historical books and manuscripts from the region of Pomerelia. Acting during the exceptionally difficult post-war times, he contributed to the preservation of the precious heritage of regional, domestic, and European written culture of various provenance.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ryszard Nowicki

Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

9 Sprawozdanie z działalności PAN Biblioteki Gdańskiej w 2016 roku

Zofia Tylewska-Ostrowska

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 159-174

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Zofia Tylewska-Ostrowska

e-mail:

ORCID:

10 Archiwum Biblioteki Gdańskiej jako źródło wiedzy przydatne badaczom

Regina Liczmańska

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34 | 175-187

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Regina Liczmańska

PAN Biblioteka Gdańska, Archiwum Zakładowe

11 Spis treści / Table of contents / Inhaltsverzeichnis

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

12 Autorzy XXXIV tomu „Libri Gedanenses”

Libri Gedanenses | 2017 | vol. 34

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Instrukcja dla autorów

INFORMACJA DLA AUTORÓW

Redakcja „Libri Gedanenses” decyduje o przyjęciu tekstu i po uzyskaniu pozytywnych recenzji o umieszczeniu w jednym z działów czasopisma: artykuły i komunikaty, materiały, eseje oraz recenzje i polemiki. Redakcja nie przyjmuje materiałów, które nie są przygotowane zgodnie z instrukcją wydawniczą oraz zastrzega sobie prawo wprowadzania zmian i skracania tekstów, a także wyboru ilustracji w uzgodnieniu z Autorami. Nadesłane materiały nie są zwracane.

Autorzy przenoszą na PAN Bibliotekę Gdańską prawa majątkowe i prawa zależne do opublikowanych tekstów na wszystkich znanych obecnie polach eksploatacji, w tym wymienionych w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a w szczególności: utrwalanie i zwielokrotnianie drukiem i techniką cyfrową oraz wprowadzanie do obrotu egzemplarzy drukowanych i rozpowszechnianie w wersji cyfrowej.

„Libri Gedanenses” nie płaci honorariów autorskich. Autor otrzymuje egzemplarz autorski rocznika i wersję cyfrową swojej publikacji (plik pdf).

Instrukcja wydawnicza

Redakcja „Libri Gedanenses” prosi o przestrzeganie przedstawionych poniżej zasad przygotowywania i nadsyłania tekstów i ilustracji.

Autorzy podają tytuł/stopień naukowy/zawodowy, aktualne miejsce pracy oraz adres e-mail i adres pocztowy.

Teksty powinny być napisane w programie WORD w formacie RTF.
Artykuł nie może przekraczać 48 000 znaków (ze spacjami), a recenzja 12 000 znaków (ze spacjami).
Formatowanie tekstu: czcionka Times New Roman 12, interlinia 1,5 wiersza; formatowanie przypisów w dole strony: czcionka Times New Roman 10, interlinia 1,5 wiersza.
Wskazane jest sporządzanie przypisów i zestawianie bibliografii na wzór stosowany w czasopiśmie.
Do każdego tekstu należy dołączyć streszczenie o objętości od 800 do 1200 znaków (ze spacjami) i 5-7 słowami kluczowymi.
Ilustracje powinny być wykonane w formacie TIFF o rozdzielczości 600 dpi.
Spis ilustracji musi zawierać informacje o wykonawcach skanów/zdjęć i właścicielach odpowiednich praw autorskich.

Teksty oraz ilustracje należy nadsyłać w formie cyfrowej na adres: libri@bg.pan.pl (wyjątkowo na płycie CD/DVD pocztą na adres: „Libri Gedanenses”, PAN Biblioteka Gdańska, 80-858 Gdańsk, ul. Wałowa 15).

Dodatkowe informacje

Archiwum

Bibliografia zawartości „Libri Gedanenses” tom 1-35 (1968-2018) jest dostępna na stronie https://bgpan.gda.pl/o-bibliotece/libri-gedanenses/

Zasady etyki publikacyjnej

Zasady etyki publikacyjnej

Zasady etyki publikacyjnej „Libri Gedanenses” są zgodne z opracowanym przez Committee on Publication Ethics „Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf

Komitet Redakcyjny ocenia nadsyłane prace pod kątem ich zawartości bez względu na osoby autorów. Wszystkie otrzymane materiały pozostają poufne. Wgląd do nich mają wyłącznie redaktorzy, recenzenci, ewentualnie doradcy redakcji. Także recenzje posiadają charakter poufny.

„Libri Gedanenses” publikuje wyłącznie teksty oryginalne. Redakcja oczekuje od autorów rzetelności naukowej i uszanowania norm publikacji, zwłaszcza staranności w przytaczaniu wyników obcych prac. Zakłada się, że autorzy zapoznali się z przywoływanymi pozycjami.

Wszystkie osoby, które wniosły istotny wkład w powstanie pracy powinny być wymienione jako współautorzy. Pierwszy z nich przesyła ostateczny tekst do czasopisma po zatwierdzeniu przez pozostałych wersji przeznaczonej do publikacji.

Komitet Redakcyjny ma zawsze prawo wycofania pracy, jeśli stanowi plagiat, tekst był wcześniej opublikowany albo przedstawione wyniki badań okazały się niewiarygodne, zarówno z powodu świadomego działania autora, jak i niezawinionego błędu.

Procedura recenzowania

Procedura recenzowania

Komitet Redakcyjny „Libri Gedanenses” podejmuje wstępną decyzję o odrzuceniu albo zakwalifikowaniu nadsyłanych prac do recenzji. Podstawowymi kryteriami oceny są: zgodność tematu z profilem czasopisma, wartość merytoryczna tekstu, jego organizacja logiczna i forma językowa. Zaakceptowane materiały podlegają redakcji w porozumieniu z autorami.

Prace recenzowane są zgodnie z zasadami double blind review process. Każda z nich opiniowana jest przez dwóch znawców, wybieranych w sposób wykluczający konflikt interesów z autorem.

Recenzenci rekomendują oceniane teksty do przyjęcia, sugerując dokonanie uzupełnień i naniesienie poprawek albo opowiadają się za ich odrzuceniem. Recenzje są sporządzane na piśmie i kończą się jednoznaczną oceną opiniowanych prac. Na ich podstawie ostateczne decyzje podejmuje Komitet Redakcyjny.

Prace niemające charakteru naukowego – recenzje i polemiki oraz wspomnienia i sprawozdania – z zasady nie podlegają recenzjom, choć mogą zostać do nich skierowane. Pełna lista recenzentów podawana jest w odpowiednim tomie czasopisma.

Recenzenci

Tom 40 (2023)

dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Sławomir Kościelak (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Krzysztof Lewalski (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Mieczysław Nurek
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Marek Stażewski
prof. dr hab. Tadeusz Stegner (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Jacek Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr Anna Żeglińska (Uniwersytet Gdański)

Tom 39 (2022)

dr Zbigniew I. Brzostowski (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku)
dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Karol Łopatecki (Uniwersytet w Białymstoku)
dr Anna Łysiak-Łątkowska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Radosław Skrycki (Uniwersytet Szczeciński)
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)

Tom 38 (2021)

dr Zbigniew I. Brzostowski (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku)
dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr Anna Łysiak-Łątkowska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Andrzej Woziński (Uniwersytet Gdański)