Nauki Techniczne

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie

Zawartość

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie | 2025 | vol. LIII

Abstrakt

Artykuł podejmuje temat przemian morfologicznych krakowskiego Zabłocia — obszaru, który w ciągu ostatnich dekad przeszedł intensywną transformację z dzielnicy poprzemysłowej w dynamicznie rozwijającą się część miasta, przyciągającą nie tylko nowych mieszkańców, lecz także sektor innowacyjny i kreatywny. Analizie poddano zmiany w strukturze urbanistycznej, oraz funkcji przestrzennych, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu procesów inwestycyjnych na układ morfologiczny tej części Krakowa. Opracowanie opiera się na analizach przestrzennych oraz przeglądzie dokumentów planistycznych — zarówno obowiązujących, jak i historycznych — które kształtują lub pozostają w konflikcie z rzeczywistymi procesami rozwoju. Studium Zabłocia ukazuje wyzwania związane z równoważeniem interesów inwestorów, ochrony dziedzictwa i ładu przestrzennego w warunkach dynamicznej urbanizacji oraz rosnącej presji ze strony nowych funkcji miejskich. Artykuł wskazuje także potencjalną rolę nowych dokumentów planistycznych jako narzędzi mogących lepiej integrować kierunki rozwoju z istniejącą strukturą przestrzenną.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ilona Morawska
1
ORCID: ORCID

  1. Urban and Rural Development Planning Unit, Institute of Urban and Regional Development

Abstrakt

Polska jest swoistym skansenem fortyfikacji o unikalnej wartości. Krajobrazy warowne obejmują twierdze, miasta ufortyfikowane, wieże, mury obronne, zamki czy zespoły fortyfikacyjne, wraz ze zintegrowanymi przestrzennie i funkcjonalnie elementami przyrodniczymi współtworzącymi krajobraz warowny oraz infrastrukturą techniczną. Jako materialne dokumenty historii są istotnymi składnikami krajobrazu kulturowego i dziedzictwa narodowego.

Jednym z takich właśnie miejsc jest zespół opactwa Benedyktynów w Tyńcu, wpisany na listę Pomników Historii w 2017 roku. Niepodważalna jest powszechnie znana i ceniona ranga wzgórza klasztornego pod kątem historycznym, kulturowym i krajobrazowym. Położony na malowniczym wzgórzu w Tyńcu ufortyfikowany (głównie w czasach konfederacji barskiej w latach 1771–1772) klasztor, stanowi jednak dziś mało czytelne i słabiej rozpoznawalne pod kątem fortecznym założenie. Celem pracy jest próba rejestracji krajobrazu warownego wzgórza klasztornego. Adaptacje zespołów fortyfikacyjnych do współczesnych funkcji oraz wzrost zainteresowania kulturową turystyką militarną skłaniają do próby szerszego rozpoznania tego miejsca właśnie pod kątem fortecznym. Badania skupiały się głównie na uczytelnieniu fortyfikacji oraz towarzyszącej im zieleni fortecznej. Dla rejestracji krajobrazu warownego całego założenia wykorzystano następujące metody: studium historyczne, studium krajobrazowe, studium widokowe, metodę analizy panoram. Przy opracowaniu szczegółowych analiz posłużono się metodą wnętrz architektoniczno-krajobrazowych JARK-WAK, będącą kluczem do późniejszego zwaloryzowania oraz sformułowania wytycznych, kierunków adaptacji, zasad ochrony i konserwacji. Zastosowane metody pozwoliły na stworzenie projektu krajobrazowego o charakterze dydaktycznym i poznawczym.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Wioletta Zalasińska
1
ORCID: ORCID

  1. Institute of Urban and Regional Development Urban and Rural Development Team

Abstrakt

Rewitalizacja Starego Miasta w Jeddah, znanego jako Al-Balad, stanowi istotny element strategii „Wizja 2030”, której celem jest ochrona dziedzictwa kulturowego, rozwój turystyki oraz modernizacja przestrzeni miejskich przy jednoczesnym zachowaniu ich historycznego charakteru. Al-Balad, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, charakteryzuje się unikalną architekturą i bogatą historią regionu jako kluczowy port na szlaku handlowym Morza Czerwonego. Jednakże wieloletnie zaniedbania, rozwój nowych dzielnic oraz problemy infrastrukturalne doprowadziły do degradacji zabytkowej zabudowy i spadku liczby mieszkańców. W odpowiedzi na te wyzwania w ostatnich latach podjęto intensywne działania rewitalizacyjne, koncentrując się na przestrzeniach publicznych, ich dostępności, funkcjonalności oraz estetyce. Celem niniejszego badania była analiza procesu rewitalizacji przestrzeni publicznych w Al-Balad, ze szczególnym uwzględnieniem zmian funkcjonalnych i przestrzennych na placach oraz roli zieleni w dobie zmian klimatycznych. W badaniach zastosowano metody analizy urbanistycznej, dokumentacji źródłowej oraz obserwacji terenowej, które pozwoliły na ocenę aktualnego stanu zagospodarowania placów pod kątem użytkowania przestrzeni. Analizowane place i skwery podzielono na obszary odnowione oraz wymagające interwencji, co umożliwiło identyfikację kluczowych wyzwań i rekomendację przyszłych działań projektowych. Wyniki wskazują na konieczność wprowadzenia elementów roślinnych na placach pozbawionych zieleni, co wpłynie pozytywnie na komfort użytkowania przestrzeni publicznych oraz ich adaptację do warunków klimatycznych regionu. Badania podkreślają znaczenie integracji tradycyjnych i nowoczesnych rozwiązań z uwzględnieniem form zieleni.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Agnieszka Jaszczak
1 2
ORCID: ORCID
Ewelina Pochodyła-Ducka
1
ORCID: ORCID
Abdalla Elkhatib
1
Sultan Jazzar
3

  1. University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Department of Landscape Architecture
  2. Vytautas Magnus University, Lithuania, Bioeconomy Research Institute
  3. Council of Ministers’ Committee of Experts, Saudi Arabia

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja założeń teoretycznych strategii Rozwoju Zorientowanego na Transport (TOD) oraz jej wpływu na planowanie przestrzenne. Artykuł przedstawia przegląd czynników i wskaźników strategii TOD z perspektywy polskiego badacza, a także analizę przykładu najlepszych praktyk wybranego przez amerykańskiego propagatora strategii TOD. W artykule przedstawiono również wyniki wstępnych analiz powiązania między metodą oceny potencjału Wskaźnika TOD a autorską metodą oceny porządku fizjonomicznego. Metoda oceny ładu przestrzennego przedstawiona w niniejszym artykule może być wykorzystana do analizy powiązania węzła komunikacji publicznej z centrum jednostki osadniczej. Jakość wizualna i funkcjonalna przestrzeni publicznych stanowiących ciąg pieszy, łączący dworzec kolejowy z główną przestrzenią publiczną, jest jednym z istotnych elementów decydujących o sukcesie TOD.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bartosz Kaźmierczak
1
ORCID: ORCID
Marc Weiss
2

  1. Poznań University of Technology, Faculty of Architecture
  2. University of California, Berkeley, United States, College of Environmental Design

Abstrakt

Plac Śreniawitów jest jednym z najważniejszych komponentów struktury urbanistycznej Rzeszowa. Przestrzeń ta nie została zaprojektowana jako plac, lecz uzyskała swój status w następstwie wyburzeń. Po kilkudziesięciu latach pełni funkcję węzła w układzie drogowym miasta, natomiast nie wypełnia typowych funkcji placu miejskiego, mimo istotnego potencjału wynikającego z historii, topografii oraz sąsiedztwa znaczących obiektów. Niewydolny układ drogowy i duże obciążenie ruchem pojazdów przyczyniły się do zaniku ruchu pieszych. Autorzy dokonali wszechstronnej analizy urbanistycznej rozpatrywanego miejsca w aspektach historycznym, geograficznym, krajobrazowym i funkcjonalnym. Dodatkowo analiza została osadzona w kontekście współczesnych teorii urbanistycznych. W oparciu o wyprowadzone wnioski sformułowano szereg propozycji ukierunkowanych na udrożnienie ruchu pojazdów, ograniczenie dedykowanej im powierzchni, stworzenia węzła przesiadkowego w transporcie zbiorowym oraz uatrakcyjnienie przestrzeni publicznej. Inwersję sposobu użytkowania przestrzeni oraz ujawnienie zakodowanych w niej znaczeń i reminiscencję dawnego krajobrazu potraktowano jako równorzędne wyzwania projektowe. Choć opracowanie odnosi się do konkretnej przestrzeni w Rzeszowie, to przyjęta metoda oraz holistyczne podejście do zagadnienia transformacji funkcjonalno-przestrzennej placu może inspirować osoby zaangażowane w projektowanie urbanistyczne oraz ochronę krajobrazu kulturowego również w innych miastach.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maciej Grzegorz Piekarski
1
ORCID: ORCID
Joanna Dudek
1
ORCID: ORCID

  1. Rzeszów University of Technology, Faculty of Civil and Environmental Engineering and Architecture

Abstrakt

Niedostatek terenów zieleni w centrach miast o wysokim wskaźniku intensywności zabudowy przekłada się na pogorszenie warunków sanitarnych i zdrowotnych jego mieszkańców, a także wpływa na zmniejszenie potencjału retencji wód, co często prowadzi do lokalnych podtopień w porach deszczowych. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Zielonego Ładu, szczególnie w większych aglomeracjach, do 2050 roku planuje się miedzy innymi przywrócenie różnorodności biologicznej na terenach zdegradowanych, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych oraz wzmocnienie odporności i redukcji podatności na zmianę klimatu (The European Green Deal…, 2024). Realizacja tych postulatów jest znacznie utrudniona w silnie zurbanizowanych obszarach miast, gdzie na ogół brakuje terenów biologicznie czynnych i wolnych terenów do przyrodniczego zagospodarowania. W przestrzeni miast, oprócz tradycyjnych terenów zielonych w postaci parków czy skwerów, istnieje także dodatkowa przestrzeń na dachach budynków, którą można udostępnić pod nasadzenia roślinnością i przeznaczyć pod powierzchnię biologicznie czynną. W niniejszym artykule poddano analizie silnie zurbanizowany fragment dzielnicy Szczecina pod względem potencjalnej przestrzeni możliwej pod nasadzenia roślinnością na dachach istniejących budynków. Z przeprowadzonych badań wynika, że na badanym obszarze powierzchnia ta zajmuje 41,27% analizowanego terenu, z czego 83,45% powierzchni dachów stanowi potencjalne podłoże pod zielone dachy.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jarosław Piesik
1
ORCID: ORCID

  1. University of Zielona Góra, Institute of Architecture and Urban Planning

Abstrakt

Współczesne biblioteki akademickie przeszły proces transformacji – od tradycyjnych repozytoriów wiedzy do wielofunkcyjnych przestrzeni, które kształtują nie tylko życie akademickie, ale także społeczne i miejskie związane z uczelnią. Niniejszy artykuł pokazuje przykłady różnorodnych strategii integracji obiektów edukacyjnych z przestrzenią kampusu i miasta. Analizie poddano cztery biblioteki akademickie powstałe we Wrocławiu w latach 2011–2017. Należą do nich: Biblioteka Uniwersytecka, Strefa Otwartej Nauki Politechniki Wrocławskiej / Bibliotech, Centrum Naukowej Informacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego oraz Biblioteka Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. W oparciu o analizę literatury, badania urbanistyczne, historyczne oraz in-situ, autorzy przeprowadzili badania, czy i w jaki sposób biblioteki te przyczyniły się do odnowy zaniedbanych obszarów miejskich. Szczególną uwagę poświęcono relacji architektury bibliotek w odniesieniu do najbliższego otoczenia oraz ich funkcji urbanistycznej w strukturze kampusów uczelnianych. Mimo że biblioteki akademickie w pierwszej kolejności służą społecznościom uczelni, ich oddziaływanie wykracza poza skalę kampusu i zmienia się w zależności od przyjętych strategii projektowych oraz kontekstu przestrzennego i funkcjonalnego. Biblioteki mogą porządkować przestrzeń kampusu i w zależności od przyjętego podejścia wpływać na dostępność i jakość otaczających przestrzeni publicznych. Artykuł wpisuje się w szerszą dyskusję na temat roli instytucji akademickich w przekształcaniu przestrzeni miejskich i organizacji kampusów uczelnianych, podkreślając ich potencjał w procesach kształtowania współczesnego miasta Słowa kluczowe: Wrocław, przestrzeń publiczna, kampus uniwersytecki, biblioteka akademicka, rewitalizacja miejska
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jakub Świerzawski
1
ORCID: ORCID
Justyna Kleszcz
2
ORCID: ORCID
Piotr Kmiecik
3
ORCID: ORCID
Ming Hu
4
ORCID: ORCID

  1. Academy of Silesia, Faculty of Architecture, Civil Engineering and Applied Arts
  2. Opole University of Technology, Faculty of Civil Engineering and Architecture
  3. The Angelus Silesius University of Applied SciencesInstitute of Natural and Technical Studies
  4. University of Notre Dame, United StatesSchool of Architecture

Abstrakt

Już od ponad dwóch lat obowiązuje znowelizowana Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wprowadziła szereg zmian w systemie planowania, od nowych opracowań planistycznych, takich jak plany ogólne, po szczegółowe obowiązki legislacyjne i definicyjne na poziomie planów miejscowych. Zmiany te były wyczekiwane przez środowisko urbanistów, między innymi dlatego, że ich nadrzędnym celem miało być uporządkowanie przestrzeni i przywrócenie skuteczności projektowania urbanistycznego w ramach systemu planowania. Niniejszy artykuł prezentuje efekty przeprowadzonego szkolenia „Planowanie po Nowemu”, zorganizowanego na zlecenie Ministerstwa Rozwoju i Technologii we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Poznańskiej, Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Miejską Pracownią Urbanistyczną w Poznaniu. W ramach Modułu 2.1, zatytułowanego „Projektowanie urbanistyczne w kontekście nowych narzędzi systemu planowania”, zgodnie z celami zleceniodawcy, szkolenie koncentrowało się na analizie „Metod włączania kompozycji do dokumentów planowania przestrzennego” oraz na możliwościach przełożenia „języka” urbanistyki na zasady legislacyjne określone w Ustawie. Korzystając ze szczegółowych materiałów źródłowych, uczestnicy przygotowali „projekty” miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla wybranych części miast Cieszyna i Płocka. Analizy i wnioski wynikające z przeprowadzonych warsztatów — podsumowujące wyniki prac — zostały zebrane i przedstawione w niniejszym artykule.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Magdalena Kostencka-Burek
1
ORCID: ORCID

  1. Poznań University of Technology, Faculty of Architecture

Abstrakt

Obszary miejskie na całym świecie stoją w obliczu narastających wyzwań związanych z wysoką gęstością zaludnienia, zanieczyszczeniem środowiska, zmianami klimatu i problemami zdrowia publicznego, a tradycyjne, odgórne metody planowania okazują się coraz bardziej niewystarczające do rozwiązania tych złożonych problemów w kontekście praw człowieka. W odpowiedzi na tę sytuację liderzy miejscy i lokalni decydenci zostali zmuszeni do opracowania innowacyjnych rozwiązań wykorzystujących potencjał natury, co doprowadziło do powstania taktyk opartych na naturze jako zrównoważonych rozwiązań problemów miejskich. Te strategie środowiskowe zyskały uznanie jako idealne odpowiedzi z perspektywy zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że ramy prawne znacząco wpływają na zachowania obywateli w kontekście miejskim. Prawidłowo opracowane i wdrożone przepisy środowiskowe mogą pozytywnie wpływać na zachowania społeczne i poprawiać ogólny dobrobyt na obszarach miejskich, co rodzi istotne pytania o to, czy istniejące prawo odpowiednio wspiera polityki i zobowiązania środowiskowe. Niniejsze badania odpowiadają na te pytania poprzez systematyczną analizę tureckich ram prawnych i politycznych wspierających rozwiązania oparte na przyrodzie, poprzez kompleksową jakościową analizę dokumentów krajowych, strategii klimatycznych i wdrożeń w miastach. Głównym celem badania jest nie tylko opisanie tureckich przepisów prawnych, ale także krytyczna ocena, na ile te ramy są zgodne z uznanymi na arenie międzynarodowej kryteriami rozwiązań opartych na przyrodzie, w szczególności tymi ustanowionymi przez wiodące światowe standardy. Analiza ta ujawnia istotne rozbieżności między kompleksową architekturą legislacyjną Turcji a praktycznym wdrażaniem rozwiązań opartych na przyrodzie, analizując kluczowy etap przejścia od ram regulacyjnych do faktycznego wdrożenia. Odkrycia te dostarczają cennych spostrzeżeń, wykraczających poza granice państwowe, oferując szersze implikacje dla globalnych podejść do zarządzania i przyczyniając się do naszego zrozumienia spójności polityki i skuteczności wdrażania w kontekście zrównoważonego rozwoju miast.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Azadeh Rezafar
1
ORCID: ORCID
Selda Kabuloğlu Karaosman
1
ORCID: ORCID

  1. Istanbul Arel University, Architecture

Abstrakt

Struktura terenów zieleni jest tak samo różnorodna jak miast, w których się znajdują. Przeprowadzone badania wykazały dużą różnorodność zarówno ośrodków miejskich, jak i układów zieleni będących ich składnikiem. Celem badań była analiza struktury terenów zieleni, jej ocena pod względem ciągłości przestrzennej oraz zdefiniowanie systemu terenów zieleni danego miasta. W badaniach posłużono się między innymi analizą przestrzenną poprzez digitalizację ortofotomapy w programie QGIS oraz obliczenie powierzchni 6 kategorii pokrycia terenu, które uznano za najistotniejsze. Na podstawie ich usytuowania określono rodzaj i ciągłość przestrzenną systemów zieleni miejskiej. Obliczono założone wskaźniki oraz dokonano docelowej oceny. W wyniku analiz dowiedziono, że każde z wybranych miast charakteryzuje się odmienną strukturą terenów 10 zieleni, a istniejące układy rozpoznano i przydzielono do kategorii wyróżnianych w literaturze, przy czym za najpowszechniej występujący uznano układ mieszany. Ocena miast według obranych kryteriów wykazała między innymi, że systemy mieszane i rozproszenie terenów zieleni wpływają na ich większą dostępność poprzez położenie ich w niedalekiej odległości od terenów zainwestowania miejskiego. Istotne jest jednak, aby rozproszone tereny zieleni były ze sobą połączone w możliwie jak największą sieć.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Fabian Miszewski
1
ORCID: ORCID
Wiesława Gadomska
2
ORCID: ORCID

  1. University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Department of Land Management
  2. University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Department of Landscape Architecture

Abstrakt

Współczesna polska architektura odkrywa przed nami przykłady wykorzystywania betonu jako bardzo istotnego materiału w formułowaniu architektonicznych idei i poglądów formalnych. Towarzyszy temu coraz większa świadomość rozumienia, czym jest beton i jakie są jego możliwości technologiczne, plastyczne, estetyczne. Drogą dla zrozumienia tego trwającego niezmiennie od stu lat fenomenu jest wgląd w realizacje budowlane, które poprzez świadomą racjonalizację idei architektury tworzą zaskakujący odrębny język wizualny — zarówno wśród zrealizowanych w Polsce domów, jak i budynków użyteczności publicznej.

Założeniem artykułu jest prezentacja obiektów z ostatnich lat, stanowiących o wyjątkowej transformacji polskiej architektury, wykorzystującej technologię betonu monolitycznego oraz betonowej prefabrykacji. Celem pracy jest analiza przykładów architektonicznych określających beton jako odpowiednie medium ideowe, służące przekształceniu konceptu architektonicznego w fizyczny obraz formy końcowej. Rezultatem tak przyjętej analitycznej perspektywy jest zestawienie autorskich idei zilustrowanych rysunkami i zdjęciami, określającymi stan wiedzy technologicznej w polskiej architekturze betonowej.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marcin Charciarek
1
ORCID: ORCID

  1. Cracow University of Technology, Faculty of Architecture, Chair of Architectural Design A-6

Abstrakt

Projektowanie architektoniczne stale rozwija się pod względem jakości i cyfryzacji procesu projektowego. Wśród wielu zaawansowanych metod, jak na przykład projektowanie 2D w środowisku CAD lub modelowanie BIM, istnieją również rozwiązania cyfrowe, umożliwiające wprowadzenie kodu parametrów określających architekturę obiektu. Takie środowisko projektowania można wykorzystać m.in. w Revit Dynamo lub Rhino 3D Grasshopper. Celem badań naukowych jest zweryfikowanie zaplanowanego sposobu fabrykacji poprzez wykorzystanie wybranej aparatury sterowanej numerycznie. Wykorzystanie parametryzacji danych dotyczących wymiarów, podziałów, ilości elementów itp. umożliwia dowolną ich modyfikację i wybór najlepszego i najbardziej optymalnego rozwiązania projektowego, zbieżnego z początkową ideą twórcy. W większości przykładów zaprojektowane elementy, ze względu na skomplikowaną geometrię, nie są możliwe w realizacji poprzez tradycyjne i powszechnie stosowane technologie. Elementy architektoniczne zaprojektowane w ten sposób fabrykowane są przy użyciu danych projektowych oraz odpowiednich maszyn i narzędzi. Metodyka badań uwzględnia specjalistyczne oprogramowanie oraz narzędzia umożliwiające wytworzenie rzeczywistego, fizycznego elementu. Główne zakresy metodyki to oprogramowanie oraz aparatura, natomiast realizacja elementu architektonicznego nie byłaby możliwa bez użycia odpowiednich materiałów oraz odczynników do ich obróbki. Wykorzystanie technologii CNC oraz obróbki danych CAM umożliwia precyzyjną fabrykację zaprojektowanych elementów z wykorzystaniem specjalnie przygotowanego na ten cel procesu. Natomiast w tym procesie istnieje wiele wyzwań oraz konieczność optymalizacji, które usprawniają i ułatwiają wykonanie rzeczywistych elementów na podstawie cyfrowych modeli. Realizacja detalu, od momentu zaprojektowania jako modelu cyfrowego, aż do fizycznego modelu, ujawnia pozytywne aspekty wybranych sposobów, jak i niedoskonałości wynikające z kalibracji urządzeń oraz wybranych materiałów. Wyniki badań wykazują potwierdzenie słuszności zaplanowanych czynności fabrykacyjnych, wybranej aparatury, materiałów oraz odczynników.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Wojciech Kocki
1
ORCID: ORCID
Paweł Olszewski
2
ORCID: ORCID

  1. Lublin University of Technology, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Chair of Temporary Architecture
  2. WSEI University in Lublin, Faculty of Transport and Computer Science

Abstrakt

Celem badań była analiza możliwości wykorzystania warsztatów projektowych jako efektywnego narzędzia do diagnozy problemów, poszukiwania rozwiązań oraz ich wdrożeń w procesie poprawy warunków środowiskowych budynku hospicjum. Studium przypadku stanowiło Hospicjum Dobrego Samarytanina w Lublinie, które z uwagi na swoją złożoność może być uznane za przykład reprezentatywny dla budynków pełniących rolę hospicjów stacjonarnych, powstałych w ramach adaptacji, rozbudów bądź wykorzystania istniejących obiektów. W artykule zwrócono uwagę na rolę poszczególnych uczestników procesu — od momentu powstania idei przez proces organizacji i przeprowadzenia warsztatów oraz realizacji pierwszych z wypracowanych elementów. Na podstawie analizy problemów wypracowano rozwiązania zbieżne ze współczesnymi tendencjami w projektowaniu obiektów opieki paliatywnej. Analiza studium przypadku może pozwolić na wyciągnięcie wniosków natury ogólnej i wskazać jedną z metod podnoszenia jakości środowiska architektonicznego istniejących obiektów, jaką są warsztaty projektowe.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Natalia Przesmycka
1
ORCID: ORCID
Rafał Strojny
1
ORCID: ORCID
Paweł Adamiec
2
ORCID: ORCID

  1. Lublin University of Technology, Faculty of Civil Engineering and Architecture
  2. John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Natural and Technical Sciences

Abstrakt

W artykule skupiono się na problemie współczesnych interwencji architektonicznych w otoczeniu historycznych obiektów powstających w procesie przebudowy portów w wybranych miastach europejskich — w Lyonie i Marsylii. Przykłady ukazano na tle transformacji, a także procesów rozwojowych analizowanych miast europejskich. Omówiono szeroko wybrane współczesne realizacje zlokalizowane w dawnej tkance portowej przy historycznych obiektach. Odniesiono się do postaw kształtujących podejścia do interwencji w procesie wprowadzania nowoczesnych obiektów w zabytkową tkankę. Badania oparto przede wszystkim na studiach in situ, a także online — za pośrednictwem aplikacji Google Earth Pro oraz na badaniach literatury przedmiotu i przeglądzie dokumentów planistycznych oraz studium przypadku. Przeanalizowane obiekty stanowią kluczowy element interwencji urbanistycznych. Ich awangardowe formy i stylistyka charakterystyczna dla nurtu nowego dekoracjonizmu tworzą współczesne innowacyjne wizerunki miast.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewa Anna Węcławowicz-Gyurkovich
1
ORCID: ORCID
Matylda Wdowiarz-Bilska
2
ORCID: ORCID
Iwona Dudek-Blaise
3
ORCID: ORCID

  1. Silesian Academy, Faculty of Architecture Building and Applied Arts
  2. Krakow University of Technology, Faculty of Architecture, ICGOZ PK
  3. UMR/MAP, National Centre for Scientific Research, France

Abstrakt

Beton jest materiałem plastycznym, który można dowolnie kształtować. W zależności od zastosowanej technologii, możliwe jest zarówno uzyskanie różnych rozpiętości i wytrzymałości konstrukcyjnych, jak i licznych efektów plastyczności. W kontekście współpracy architektonicznej i konstrukcyjnej, beton zapewnia wielowymiarowe możliwości. Przedmiotem badań jest „architektura znaczenia”, w odniesieniu do której nie tylko forma konstrukcyjna, ale także materialna, tj. jej właściwości i sposób ukształtowania, dostarczają wyraźnych cech semantycznych.

Pierwsza część pracy zawiera ogólną analizę dwóch wybranych kierunków obróbki betonu. Druga — przedstawia dyskusję na temat cech materiału w kontekście technologii i omawia temat rzeźbiarskiego podejścia do betonu w kształtowaniu miejsc pamięci. Jest to studium przypadku skoncentrowane na wybranych przykładach europejskich, które odnoszą się do dramatycznych wydarzeń, które miały miejsce od czasu I wojny światowej. Celem badań jest określenie kierunku przetwarzania betonu i określenie zakresu modyfikacji jego pierwotnej struktury w kontekście kształtowania miejsc pamięci.

W artykule zwrócono uwagę na znaczenie materii w kształtowaniu architektury idei oraz jakość współpracy architektów i konstruktorów w kształtowaniu architektury upamiętniającej. Istotnym elementem pracy jest opisanie zależności pomiędzy właściwościami konstrukcyjnymi i semantycznymi w kontekście wybranych technologii obróbki materiału. Wskazuje to nie tylko na formalną, ale także na znaczeniową treść.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Maria Wierzbicka
1
ORCID: ORCID
Konrad Kucza-Kuczyński
1
ORCID: ORCID
Ewelina Gawell
2
ORCID: ORCID
Magdalena Jagiełło-Kowalczyk
3
ORCID: ORCID

  1. Warsaw University of Technology, Faculty of Architecture, Architectural and Urban Design Department
  2. Warsaw University of Technology, Faculty of Architecture, Department of Architecture of Living Environment
  3. Cracow University of Technology, Faculty of Architecture, Department of Residential Environment Shaping

Abstrakt

Celem artykułu jest przybliżenie pojęcia architektury niewidocznej, rozumianej jako architektura wtapiająca się w otoczenie, a także kategoryzacja reprezentatywnych rozwiązań, rozpoznanie trendów materiałowych i zależności w zakresie funkcji i formy obiektów. Wyróżniono dwie główne kategorie wizualnie niewidocznej architektury ze względu na otaczający krajobraz: 1) obiekty w krajobrazie naturalnym, w tym: nizinnym i wyżynnym, 2) obiekty w krajobrazie miejskim: na tle zabudowy i na tle zieleni miejskiej. Systematykę obiektów poszerzono o podział obiektów wizualnie niewidocznych ze względu na ich powiązanie z gruntem. Rozpoznano także stopień ekologicznej niewidoczności obiektów, wynikający z udziału rozwiązań zrównoważonych, w tym ochrony ptaków przed kolizjami z elewacjami szklanymi. W pracy przeanalizowano łącznie 24 przykłady realizacji z XXI wieku z zakresu architektury niewidocznej, jako podstawę do analizy porównawczej przypadków i analizy cech w kategoriach. Zauważono, iż najczęściej występującą funkcją obiektów architektury niewidocznej jest funkcja kulturowa (50%) i rekreacyjna (42%). Dominują obiekty niskie, o zwartej formie. Refleksyjne panele, najczęściej stalowe, zostały wykorzystane w 46% obiektów, szkło lustrzane — w 17% obiektów, a w obrębie 33% obiektów zastosowano rozwiązania z zakresu infrastruktury zielonej. Jedynie 17% obiektów posiadało informacje dotyczące zabezpieczeń przed kolizjami ptaków z fasadami. Łącznie 71% obiektów uwzględnia rozwiązania proekologiczne, co wskazuje, że estetyczna (wizualna) niewidoczność nie zawsze pokrywa się z podejściem proekologicznym. W projektowaniu krajobrazowym integracja tych aspektów powinna być jednak priorytetem.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Karolina Życzkowska
1
ORCID: ORCID
Wiktoria Kalińska
2
ORCID: ORCID

  1. Gdańsk University of Technology, Department of Housing and Architecture of Public Buildings
  2. Independent Researcher, graduate of the Faculty of Architecture at Gdańsk University of Technology

Abstrakt

Niniejszy artykuł omawia relacje między przestrzenią trójwymiarową a świętością, gdzie przestrzeń rozumiana jest jako euklidesowa, realistyczna podstawa rzeczywistości naszego życia, a pojęcie świętości odnosi się do Świętości Boga.

Głównym celem niniejszego artykułu jest zestawienie dwóch interpretacji pojęcia świętości przestrzeni — powszechnego rozumienia jej jako odnoszącej się do dowolnej zdefiniowanej wartości przejawiającej się w trójwymiarowej rzeczywistości oraz rozumienia jej zgodnie z doktryną katolicką.

Stąd, dla zilustrowania pierwszej z tych interpretacji, odwołano się do prac Mircea Eliadego, którego dorobek naukowy zorientowany jest na poszukiwanie wątków wspólnych dla różnych kultur religijnych. W odniesieniu tym przedstawiono stopień uświęcenia przestrzeni i obecność w tej przestrzeni Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie, człowieka, który może być święty Świętością Boga oraz wspólnoty Świętego Kościoła Chrystusowego.

Zestawienie to ujawnia zasadnicze różnice zarówno w rozumieniu tego pojęcia, jak i w zakresie jego stosowania.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Agata Kantarek
1
ORCID: ORCID

  1. Krakow University of Technology, Faculty of Architecture

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych prac z konkursu SARP na centrum Łodzi z lat 60.XX wieku. Konkurs wyznaczył ważny moment w rozwoju miasta, stając się swego rodzaju początkiembudowy nowego centrum Łodzi. Chociaż wszystkie projekty konkursowe powstały w duchu modernizmu, tozaproponowane przez architektów rozwiązania projektowe wyraźnie się między sobą różniły. Artykuł stanowi analizę archiwalnych projektów, do których uzyskano dostęp w ramach pogłębionej kwerendy obejmującej szereg różnych źródeł (między innymi archiwa, literaturę, opracowania i prasę branżową oraz codzienną). Artykuł przybliża sposób myślenia o mieście ówczesnych architektów i urbanistów. Podkreśla też, że modernizm nie był jednorodnym trendem — w jego ramach powstawać mogły projekty z jednej strony podobne, z drugiej natomiast bardzo zróżnicowane.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Krystkowski
1
ORCID: ORCID

  1. Lodz University of Technology, Institute of Architecture and Urban Planning, Faculty of Civil Engineering, Architecture and Environmental Engineering

Abstrakt

Tematem artykułu jest omówienie przekształceń architektury kościoła parafialnego w Złotym Stoku. Dotychczasowe opracowania historii przekształceń kościoła są bardzo ogólne. Opierają się na ustaleniach badaczy przedwojennych oraz na ogólnym oglądzie otynkowanej budowli. We wstępie przedstawiono cel pracy, metodologię, źródła i dotychczasową literaturę. Przeprowadzone badania architektoniczne umożliwiły wydzielenie etapów budowy średniowiecznej bryły kościoła w XIV i XV wieku. Jako pierwsze powstało dwuprzęsłowe prezbiterium, a następnie — jednonawowy korpus. Nowożytne przekształcenia kościoła objęły wzniesienie wieży w 1545 roku oraz przebudowę korpusu około 1561 roku. W podsumowaniu omówiono realizację gotyckiego prezbiterium oraz renesansowej przebudowy nawy na tle innych przykładów śląskich. Wskazano kierunki nurtów stylistycznych płynących z Europy, stanowiących pierwowzór dla rozwiązań omawianego kościoła.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Andrzej Legendziewicz
1
ORCID: ORCID
Daria Weronika Dobrasiak
1
ORCID: ORCID

  1. Wroclaw University of Science and Technology, Faculty of Architecture

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest postaci Czesława Thullie — architekta, pedagoga, badacza, historyka architektury — teoretyka i praktyka zaangażowanego w proces odbudowy kraju po obu wojnach światowych, absolwenta Politechniki Lwowskiej, zmuszonego do opuszczenia rodzinnego miasta po zajęciu ziem wschodnich przez Związek Sowiecki, jednego z założycieli Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Celem pracy jest przybliżenie twórczości projektowej i badawczej osoby na wielu płaszczyznach zasłużonej, a jednocześnie naukowo słabo rozpoznanej i powszechnie nieznanej. Podstawę badań stanowiła kwerenda archiwalna, gruntowny przegląd fachowych czasopism z okresu działalności zawodowej bohatera tekstu oraz informacje udostępnione przez rodzinę. Sięgnięto także po współczesne opracowania dotyczące architektury II Rzeczypospolitej, którą Czesław Thullie współtworzył. Ze względu na obfitość źródeł i ramy objętościowe artykułu na ogólnym tle całokształtu działalności Czesława Thullie szczegółowo zaprezentowano pierwszy okres aktywnego życia architekta — do czasu, gdy zmuszony był opuścić Lwów po II wojnie światowej. Przeprowadzona kwerenda zaowocowała pozyskaniem większości przedwojennych tekstów Czesława Thullie oraz części projektów jego autorstwa. Dorobek architekta ukazuje wielopłaszczyznowe zaangażowanie na polu dydaktycznym, projektowym i naukowym — w zakresie szeroko rozumianej historii architektury i troski o zachowanie narodowego dziedzictwa.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Tejszerska
1
ORCID: ORCID

  1. Bialystok University of Technology, Faculty of Architecture

Abstrakt

Niniejszy artykuł przedstawia studium historii drewnianej dzwonnicy w Strzeszowie — największej spośród dzwonnic powiatu trzebnickiego. Wybudzona na przełomie XVIII i XIX wieku dzwonnica wyróżnia się ciągłą, wykonaną z litego drewna konstrukcją oraz tradycyjnym systemem łączenia na wręb i kołki. Opierając się na dokumentacji archiwalnej z lat 1967 i 1975, szczegółowych oględzinach przeprowadzonych w 2022 roku oraz obszernej dokumentacji fotograficznej, w artykule oceniono znaczenie historyczne, konstrukcję oraz wpływ interwencji remontowych na integralność strukturalną dzwonnicy. Analiza historii wieży ujawnia, że interwencje przeprowadzone w latach 70. XX wieku — w szczególności częściowe betonowanie drewnianych podwalin i usunięcie oryginalnych elementów łączeniowych — negatywnie wpłynęły na autentyczność historyczną i stabilność konstrukcji dzwonnicy. W wyniku tych zmian doszło do znacznego pogorszenia stanu drewna oraz rozluźnienia istotnych węzłów, co obniżyło odporność obiektu na działanie wiatru i innych czynników środowiskowych. Artykuł przedstawia strategię renowacyjną, planowaną na rok 2025, obejmującą usunięcie i wymianę skorodowanych elementów, przywrócenie tradycyjnych łączeń drewnianych oraz wzmocnienie fundamentu. Rekomendacje mają na celu odtworzenie pierwotnego charakteru architektonicznego dzwonnicy przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności technicznej i ochrony dziedzictwa kulturowego. Wyniki badań podkreślają konieczność lokalnie dostosowanych działań konserwatorskich w celu ochrony takich obiektów o wysokiej wartości kulturowej. Słowa kluczowe: architektura drewniana, ochrona dziedzictwa kulturowego, powiat trzebnicki, dzwonnica
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Magdalena Wąsowicz
1
ORCID: ORCID
Piotr Szarejko
2
Barbara Misztal
3
ORCID: ORCID

  1. Wrocław University of Science and Technology, Faculty of Architecture
  2. Polish Association of Construction Engineers and Technicians, Office Wrocław
  3. Wrocław University of Science and TechnologyFaculty of Architecture

Abstrakt

Krajobraz wiejski ulega przemianom w wyniku zachodzących procesów społecznych i gospodarczych. Zmianie ulega styl życia i zarobkowania mieszkańców wsi, co przekłada się na likwidację lub przekształcanie dawnej zabudowy zagrodowej, w tym budynków mieszkalnych i gospodarczych, które były ważnymi wyróżnikami wiejskiego krajobrazu. Przemiany ustrojowe po 1945 roku przyczyniły się do degradacji dawnych założeń pałacowo-parkowych i folwarcznych, stanowiących także historycznie ważny element lokalnego krajobrazu. W związku z licznymi przeobrażeniami pojawia się potrzeba oceny stanu obecnego wiejskiego krajobrazu i wskazania tych jego elementów, które mogą być podstawą budowy jego tożsamości. Celem przeprowadzonych badań było rozpoznanie cech tradycyjnej architektury Dolnego Śląska oraz wskazanie obszarów koncentracji obiektów je reprezentujących (wyróżników krajobrazu) w wybranych krajobrazach priorytetowych województwa dolnośląskiego. Analizy przeprowadzono w ramach prac nad audytem krajobrazowym. W analizach zastosowano Metodę wyróżników krajobrazu (MWKraj). Badaniami objęto 348 miejscowości wiejskich. Za podstawę identyfikacji wyróżników przyjęto elementy krajobrazu rdzenia wsi (ang. Core of the villages — CoV) widoczne ze szlaków komunikacyjnych. Pod uwagę brano ich formę, stan zachowania oraz cechy wyróżniające. Wyniki badań pozwoliły na wskazanie regionalnych wyróżników krajobrazu oraz charakterystycznych i unikatowych cech tradycyjnej architektury. Na ich bazie możliwe było określenie mikroregionów architektonicznych w obrębie krajobrazów priorytetowych Dolnego Śląska. Uzyskane informacje stanowią podstawę do dalszych działań planistycznych i ochronnych — nie tylko w zakresie zachowania, ale również świadomego kontynuowania lokalnych wartości krajobrazowych regionu.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Irena Niedźwiecka-Filipiak
1
ORCID: ORCID
Janusz Gubański
1
ORCID: ORCID
Anna Podolska
1
ORCID: ORCID
Jerzy Potyrała
1
ORCID: ORCID
Justyna Rubaszek
1
ORCID: ORCID
Paweł Filipiak
2
ORCID: ORCID

  1. Wrocław University of Environmental and Life Sciences, Department of Landscape Architecture
  2. Wrocław University of Environmental and Life Sciences, Faculty of Spatial Management and Landscape Architecture

Abstrakt

W artykule analizie poddano wpływ zieleni miejskiej na otoczenie. Badanie w skali lokalnej (odcinek ulicy) przeprowadzono z wykorzystaniem danych przestrzennych 3D i narzędzi analizy przestrzennej 3D. Na podstawie danych projektowych 2D (rewitalizacja odcinka ulicy Chmielnej w centrum Warszawy) zasymulowano rozmieszczenie nowych nasadzeń drzew w przestrzeni miejskiej 3D w środowisku GIS. Następnie przeprowadzono analizy widoczności, nasłonecznienia i zacienienia przed i po rewitalizacji. Wyniki pozwoliły na zaproponowanie metodyki oceny wpływu wprowadzonej zieleni miejskiej na zacienienie samej ulicy i towarzyszącej jej zabudowy. Pozwala ona szczegółowo pokazać, jak zmienia się zacienienie i zacienienie elewacji budynków, a także jakie znaczenie dla tych parametrów ma wielkość nasadzonych drzew. W badaniu uwzględniono zmienność dostępności światła słonecznego w ciągu roku. Wskazano również na możliwość zastosowania proponowanego podejścia w opracowaniu różnych alternatyw dla projektowanych zmian. Analizę stanu przed i po rewitalizacji porównano z alternatywną wersją przekształcenia ulicy dla przypadku, gdyby posadzone drzewa miały połowę wielkości założonej w analizowanym projekcie rewitalizacji.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Urszula Rosoł
1
ORCID: ORCID
Anna Fijałkowska
1
ORCID: ORCID

  1. Warsaw University of Technology, Faculty of Geodesy and Cartography, Department of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Systems

Abstrakt

Mała architektura sakralna stanowi nieodłączny element krajobrazu kulturowego obszarów wiejskich południowo-wschodniej części województwa podlaskiego, zamieszkiwanych w większości przez społeczności określające się jako prawosławne lub białoruskie. Celem artykułu jest inwentaryzacja krzyży i kapliczek (łącznie 201 obiektów), zlokalizowanych na obszarze gminy Czyże, a także uświadomienie, jakie znaczenie miały one dawniej i mają obecnie w światopoglądzie prawosławnych Białorusinów. Badanie obejmuje zarówno aspekty materialne, takie jak: lokalizacja w przestrzeni, architektura, typologia, użyte materiały, stan zachowania i sposoby ochrony, jak również niematerialne, do których należą aktualnie realizowane wokół nich praktyki dewocyjne lokalnych społeczności. Za metody badawcze posłużyły kwerendy ilościowe realizowane in situ, jak również jakościowe, polegające na wywiadach przeprowadzonych z mieszkańcami wsi pogranicza. Mając na uwadze fakt sukcesywnie postępujących przeobrażeń kulturowych, w tym stopniowe zacieranie warstwy duchowej i sekularyzację życia, zaproponowana perspektywa naukowa posłuży sprawdzeniu, czy i w jakim stopniu zmiany cywilizacyjne dotknęły swoim zasięgiem współczesną wieś podlaską, a w jakim, poprzez m.in. te sakralne znaki przestrzeni, zachowała ona cechy trwałości, podtrzymując tożsamość kulturową na tych terenach.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Magdalena Sulima
1
Zuzanna Maria Dąbkowska
2
Naomi Marcelina Filipowicz
2

  1. Bialystok University of Technology, Faculty of Architecture, Department of Housing Architecture and Urban Planning
  2. Bialystok University of Technology, Faculty of Architecture

Abstrakt

Teoria urbanistyki krajobrazowej współcześnie wyznacza globalne trendy w planowaniu i projektowaniu przestrzeni miejskiej. Charakteryzuje ją wielowarstwowy i elastyczny sposób analizy przekształcanego krajobrazu, uwzględniający jego charakter i lokalną tożsamość. Czytelne jest to szczególnie w czterech głównych motywach teorii urbanistyki krajobrazowej zaproponowanych przez Jamesa Cornera. Na tle motywów urbanistyki krajobrazowej podjęto próbę wyabstrahowania takich cech krajobrazu miejskiego, które budują jego charakter. Odwołano się do cech podstawowych. Rozumiane w ujęciu ontologicznym, stanowią stosunkowo ogólne, stałe i obiektywne właściwości przedmiotu, pierwotne względem innych jego cech. Konstytuują charakter przedmiotu w sposób niezbędny i rozpoznawalny. Uznając krajobraz za zbiór składowych, które możemy postrzegać, rozumieć i analizować na różnych płaszczyznach, zdiagnozowano cztery cechy podstawowe elementów takiego zbioru: ilość, wielkość, zróżnicowanie oraz spójność. Zakładając, że krajobraz jest konstruktem wielowarstwowym, przyjęto że cechy te można wskazać i zbadać odrębnie i równolegle w każdej z przyjętych warstw krajobrazu. W poszczególnych warstwach cechy podstawowe można doprecyzować jako determinanty charakteru krajobrazu. Zaproponowana koncepcja daje możliwość diagnozy źródeł skomplikowanego charakteru krajobrazu miejskiego oraz dokonania porównań pomiędzy analizowanymi aspektami (warstwami), co przedstawiono na przykładzie wymiaru kulturowego krajobrazu. Odniesiono go również do motywów Jamesa Cornera. Koncept otwiera pole dla dalszych klasyfikacji, ocen i weryfikacji.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Eliza Sochacka
1
ORCID: ORCID

  1. West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Department of Landscape Architecture

Abstrakt

Odtwarzanie kolekcji roślin oranżeryjnych to jedno z najtrudniejszych zadań w konserwacji ogrodów historycznych, wymagające szerokiej wiedzy i znajomości tradycyjnego rzemiosła. Zrealizowane w ostatnich dziesięcioleciach w całej Europie projekty stanowią niezmierzone dotąd źródło dobrych praktyk. Celem artykułu jest przedstawienie wyników pierwszych przekrojowych badań nad doświadczeniami i potrzebami profesjonalistów w tym zakresie.

Dane zostały zebrane z użyciem kwestionariusza dostępnego w 8 językach i zawierającego 13 pytań. Badanie ankietowe online (CAWI) zostało zrealizowane w 2023 roku wśród założeń posiadających kolekcje roślin oranżeryjnych uprawianych w pojemnikach i przechowywanych zimą w oranżeriach lub szklarniach. Kwestionariusz wypełnili przedstawiciele 47 instytucji i ogrodów historycznych z 13 krajów europejskich.

Wyniki badań pozwoliły na ogólną charakterystykę kolekcji roślin i określenie najpowszechniejszych metod odtwarzania kolekcji. W pierwszej grupie określono m.in. szacunkową wielkość kolekcji, ilość gatunków roślin i ich najczęściej stosowane rodzaje. Sprawdzono również reprezentowany styl lub epokę historyczną oraz typy pojemników. Druga grupa pytań pozwoliła wskazać źródła wiedzy o doborze elementów kolekcji.

Wyniki badań wykazały znaczenie rzemiosła ogrodniczego i najważniejsze obszary tradycyjnej wiedzy i umiejętności, niezbędnych przy odtwarzaniu kolekcji roślin oranżeryjnych. Posłużą one jako punkt wyjściowy do dalszych pogłębionych badań i sformułowania zaleceń dla wsparcia profesjonalistów w procesie konserwatorskim.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jacek Kuśmierski
1
Katarzyna Hodor
2

  1. Museum of King Jan III’s Palace at Wilanów
  2. Cracow University of Technology, Chair of Landscape Architecture

Abstrakt

Celem artykułu było określenie stylu współczesnego ogrodu w Étretat na podstawie oceny zakresów jego podobieństw i odmienności z ogrodami historycznymi i współczesnymi. W badaniach zastosowano metodę studium przypadku. W drugim etapie badań zastosowano metodę porównawczą z elementami oceny jakości opartej na skali porządkowej, która posłużyła do określenia stylu ogrodu w Étretat na podstawie porównania z dziewięcioma wybranymi stylami ogrodów. Porównanie cech badanych ogrodów zestawiono w tabeli, a następnie w podsumowaniu zestawiono w formie opisowej podobieństwa i różnice ogrodu w Étretat z porównywanymi ogrodami. Les Jardins d’Étretat to przykład współczesnej sztuki ogrodowej, która nawiązuje do przeszłości, ale reinterpretuje klasyczne style ogrodowe w artystyczny, nowoczesny sposób. Materiałem analitycznym do porównania stylów były zestawienia podstawowych cech ogrodów w stylach historycznych: włoskim, francuskim, angielskim oraz w stylach współczesnych: surrealistycznym, neofuturystycznym, japońskim spacerowym, minimalistycznym, festiwalowym i postmodernistycznym. Badania wskazują, że w przypadku ogrodów historycznych występują nadrzędne zasady uporządkowania, kompozycji i zagospodarowania, które stanowią kanwę powielaną w kolejnych realizacjach. Natomiast w ogrodzie w Étretat nie obowiązują już te sztywne zasady kompozycyjne. Ogród z Étretat czerpie z ogrodów historycznych oraz z ogrodów współczesnych.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Paweł Piotr Szumigała
1
ORCID: ORCID
Karolina Olenia Szumigała
2
ORCID: ORCID

  1. Poznań University of Life Sciences, Department of Landscape Architecture
  2. Poznań University of Life Sciences, Studio of Civil Engineering, Engineering Structures and Architecture

Abstrakt

W pracy analizie poddano zrealizowane projekty upamiętniające kulturę żydowską w Polsce i za zagranicą. Celem artykułu jest przeprowadzenie porównawczej analizy dziesięciu wybranych obiektów, wskazanie uniwersalnych elementów pozwalających ogrodom pamięci pełnić rolę miejsc kontemplacji i edukacji historycznej oraz zidentyfikowanie relacji formalno-przestrzennych między zielenią a strukturą monumentu. Badaniem objęto: Ogród Wygnania w Berlinie, Dolinę Społeczności Żydowskich w Jerozolimie, Pomnik Pomordowanych Żydów Europy w Berlinie, Babi Yar Memorial Park w Denver, Holocaust Museum LA Garden w Los Angeles, Park Ocalałych w Łodzi, Raoul Wallenberg Holocaust Memorial Park w Budapeszcie, Holocaust Memorial Park w Brooklynie, Holocaust Memorial Garden w Londynie oraz Giardino dei Giusti w Mediolanie. W badaniach zastosowano analizę ikonograficzno-symboliczną, kwerendę archiwalną oraz studium przypadku. Wyniki ujawniają powtarzające się motywy odrodzenia, kontrastu pustka/zieleń i sekwencji ruchu prowadzącej odbiorcę od dezorientacji do katharsis.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Karol Wysznacki
1
ORCID: ORCID

  1. Lodz University of Technology, Faculty of Civil Engineering, Architecture and Environmental Engineering

Instrukcja dla autorów

MANUSCRIPT ACCEPTANCE RULES

Papers that fulfill the substantive and technical requirements of the current volume will be accepted for consideration. Manuscripts must be submitted using the Editorial System. The total size of the manuscript must not exceed 70,000 characters for texts in two languages (Polish and English) or 35,000 characters for texts in one language (English), including an abstract (250 words maximum). A manuscript can feature no more than 10 illustrations and/or tables in total, which should not occupy more than 5 pages (detailed guidelines can be found in the instructions for authors here).

ACCEPTANCE FOR PEER REVIEW

The journal’s Editorial office reserves the right to accept papers for peer review at its discretion. Only papers that fit within the scope of the journal and the theme of its current volume will be accepted for peer review, provided that technical requirements have been met.

More detiled instructions:
http://teka.pk.edu.pl/index.php/dla-autorow/



Zasady etyki publikacyjnej

Ethics rules

Author’s duties:
-
The authors are responsible for the content of the published texts and the reliability of the data used therein, as well as the infringement of personal rights of third parties.

- Submited works must be original texts – it is excluded to publish works that are plagiarized (appropriating the authorship of someone else's work or part of it by distributing it under one's own name, including attributing the authorship of creative elements from someone else's work used in one's own work without stating the authorship and information about the source of the quotation), self-plagiarism (duplicating one's own publication in conditions misleading that it is a work or part of it for the first time published – without making changes to the text and providing information about the first edition) or co-authored works without indicating their co-authors, or as a result of unreliable practices such as ghostwriting (works created by a person agreeing to publish their works under the name of another person) or guest authorship (giving co-authors whose contribution to the publication was negligible or none).

- The originality of the text is confirmed by the authors in an appropriate statement (avalabe by Editorial Sytem)

- The authors also agree to the publication of their work in the so-called Open Access for scientific non-commercial purposes on the journal's website and in scientific repositories and full-text databases in which the journal is registered. (avalabe by Editorial Sytem)

-The authors undertake to obtain consents, in accordance with the principles of copyright law, from the authors, other owners of copyrights or heirs of the iconographic materials and other source materials used in the work for the use of these sources. Declarations on the right to dispose of source materials available in the Editorial System.

- If the text is the result of cooperation between two or more authors, all co-authors are obliged to specify the percentage of creative contributions made by them to the joint work (preparation of the article)

 

Editor’s duties:
-The editorial team is responsible for the efficient organization of the various stages of the publishing process: initial evaluation of the submitted article, opinion of the scientific board (Scientific Council and members of the editorial doard), submission of the text for external reviews, linguistic and technical editing, typesetting, typesetting, and proofreading.

-The Editorial Board determines the rules and course of the publishing process, takes care of their observance, provides relevant information to authors and reviewers via a constantly updated website and individual e-mail correspondence (treated as confidential documentation), acting on the basis of the law.

-The Editorial Board undertakes to avoid conflicts of interest in relation to accepted texts – a situation in which certain relationships (professional, personal or other) may affect the evaluation of the article or the decision to publish it.

-The initial assessment of the text is carried out objectively by the editorial team, taking into account the following criteria: compliance of the subject matter of the submitted article with the profile of the journal, originality of the text (checked with an anti-plagiarism program), technical correctness and compliance with editorial requirements, as well as its substantive value.

- During the discussion, the Editorial Board (the Scientific Council and the editorial team of the journal) decides to submit for review external texts pre-qualified for publication and to include them in the next issue of the annual or in subsequent issues, as well as to reject articles that do not meet formal requirements (e.g. subject matter inconsistent with the profile of the journal, lack of standards appropriate for a scientific text) or substantive requirements.

-The Editorial Board establishes consistent criteria for the evaluation of the article and requires reviewers to comply with the principles of reviewing ethics and the absence of conflicts of interest. A conflict of interest is considered to be a relationship of subordination, direct personal relations, kinship, affinity or close scientific cooperation with the author of the reviewed article in the period of the last 2 years before the submission of the text.

-The editorial board guards compliance with the principles of publication ethics. In the event of suspicion of misconduct or violation of the rules, the editorial board proceeds by documenting the cases of violation of ethical principles encountered and taking appropriate actions, including: publishing a correction, suspending the publication of the article, notifying the institution to whose achievements the author affiliates his text.

- Any changes made during the editorial work must not distort the author's actual thought, they are only aimed at caring for the substantive, linguistic and compositional correctness as well as the clarity of the message.

- If the submitted material is not qualified for publication, the editors do not use it in any way without obtaining the author's prior written consent.

- The Editorial Board makes every effort to prevent the process of violating the principles of intellectual property and ethical standards of publications through all kinds of business activities (marketing, promotion, sales).

 

Reviewer’s duties:
-An expert who undertakes to prepare a written review accepting or rejecting a text for publication confirms that he or she has appropriate competence in a given field and is ready to perform the work on time (so as not to delay the publishing process).

-Recenzent podejmując się recenzji poświadcza brak konfliktu interesów.

-By undertaking the review, the reviewer certifies that there is no conflict of interest.

-The review must take into account the following criteria: objectivity of the assessment, reliable argumentation, in the case of required additions, reference to appropriate studies and sources.

-The reviewer undertakes not to use the materials received from the editors in any form, treating them in accordance with the principle of confidentiality.

Publisher’s duties:
-All text and graphic materials published in the journal (in electronic and paper versions) are protected by the provisions of applicable law, including copyright, regulations on combating unfair competition, and the provisions of the Civil Code.

-The materials are published on the Internet in Open Aaccess: free of charge and without technical limitations; users can use them online or download PDF files in accordance with fair use laws and provided that the authors of the works are acknowledged and the source is cited.

If a breach of the principles of ethics is detected or reported by any of the parties, a committee composed of representatives of the Council, the Editorial Board and the Publisher is appointed, an investigation is initiated, and at the same time the authorities of the institution to which the entity reports is notified of the actions taken by the committee.

Procedura recenzowania

Peer review

Urbanism and Architecture Files journal follows a double anonymized review process. The submission will initially be assessed by our editors to determine suitability for publication in this journal. If your submission is deemed suitable, it will typically be sent to a minimum of two reviewers for an independent expert assessment of the scientific quality. The decision as to whether your article is accepted or rejected will be taken by our editors.

Our editors are not involved in making decisions about papers which they have written themselves; have been written by family members or colleagues; relate to products or services in which they have an interest.

Any such submissions will be subject to the journal's usual procedures and peer review will be handled independently of the editor involved and their research group.

All submissions are conduted by Editorial System which ensures anonymization during peer reviewing.

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji