Search results

Filters

  • Journals
  • Keywords
  • Date

Search results

Number of results: 71
items per page: 25 50 75
Sort by:
Keywords socjologia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Otym, jak funkcjonuje w Polsce społeczeństwo obywatelskie i czy jego rozwojowi sprzyja Internet, mówi dr Artur Kościański z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Go to article

Authors and Affiliations

Artur Kościański
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Cel artykułu to pokazanie, że badania z zakresu socjologii cyfrowej są ważnym uzupełnieniem większości projektów badań społecznych oraz wprowadzenie systematyzacji pojęciowej. Omawiam różnice znaczeniowe i kategoryzacyjne pojęć. Przedstawiam podstawowe zalety badań ilościowych i Big Data, argumentując, że pełne ich wykorzystanie jest możliwe przede wszystkim dzięki uzupełnieniu badań ilościowych o thick data pochodzące z pogłębionych badań jakościowych. Postuluję, że dostęp do Big Data w większym stopniu wymusza umiejętną triangulację metodyczną i stosowanie etnografii cyfrowej. Twierdzę również, że socjologia w niedalekiej przyszłości będzie musiała nie tylko uwzględniać badania społeczności internetowych w niemal każdym projekcie badawczym, oraz nie tylko wchłonąć znaczną część warsztatu badawczego z zakresu analizy danych rozwiniętego w naukach ścisłych, ale także wypracować metody łączenia Big Data z etnografią cyfrową.
Go to article

Authors and Affiliations

Dariusz Jemielniak
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

According to a widespread view, reviews in science are an instrument for the selection of ideas and people. The article analyzes the gatekeeping role of habilitation proceedings in Polish sociology, taking into account three main areas: (1) the power held in the field of sociology by individual and institutional selectors, (2) statistics on the results of selection, and (3) the fate of academics rejected in the gatekeeping process. It has been found that (1) in Polish sociology there are leading institutions that play the largest role in awarding habilitation degrees, but unlike in other disciplines, there is no phenomenon of domination in the field of review by specific scholars. (2) In the proceedings from 2013–2019, 12.5% of the proceedings ended with a refusal to grant the degree. In the set, no proceedings with a controversial outcome were found (e.g., conferring a degree with a preponderance of negative reviews or vice versa). In the examination of the review results, no trend of systematic gender discrimination was found. (3) 32% of those who were denied a degree left the scientific community, while 63% are still working at the same university as before the denial.
Go to article

Authors and Affiliations

Łukasz Remisiewicz
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Gdański, Instytut Socjologii
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Szkic związany jest z książką, w której Jerzy J. Wiatr, odpowiadając na pytania Pawła Kozłowskiego, opowiada o swoim życiu i socjologii w Polsce okresu socjalizmu realnego (1944–1989). Wykorzystując podane w książce informacje i wyrażone opinie, szkic pokazuje, jakie zagadnienia z historii socjologii i socjologii nauki można podjąć pod jej wpływem lub badać na podstawie jej treści. Należą do nich: typy karier naukowych w socjologii, rola mistrzów i szkół naukowych, autobiografie socjologów, polityczne zaangażowanie socjologii i jego dylematy.
Go to article

Bibliography

1. Chałubiński, Mirosław. 1991. Polityka i socjologia. Studium koncepcji Juliana Hochfelda. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii UW.
2. Dahrendorf, Ralf. 2003. Ponad granicami: wspomnienia. Przekład Małgorzata Łukasiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
3. Greenwald, Anthony G. 1980. The Totalitarian Ego. Fabrication and Revision of Personal History. American Psychologist, 35, 7: 603–618.
4. Hochfeld, Julian. 1962. Sociology and the Public in the Present-day Poland. W: Transactions of Fifth World Congress of Sociology, Washington D.C., 2–8 September 1962, ss. 131–143; https://www.isa-sociology.org/en/conferences/world-congress/washingtondc-1962 [dostęp 15 XII 2022].
5. Hoess, Andreas. 2021. The Liquefaction of Memory: An Intellectual History and Critique of Zygmunt Bauman’s Diffusionist Social Theory. Global Intellectual History, 6, 2: 190–214.
6. Karpiński, Jakub. 1988. Taternictwo nizinne. Paryż: Instytut Literacki.
7. Kilias, Jarosław. 2017. Głos w dyskusji nt. spuścizny Juliana Hochfelda. Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa, nr 1: Dziedzictwo Juliana Hochfelda i Zygmunta Baumana, 43–44.
8. Kovács, Éva. 2002. What’s New in East-Central European Sociology? Regio – Minorities, Politics, Societies, 5, 1: 89–111.
9. Kraśko, Nina. 1996. Instytucjonalizacja socjologii w Polsce 1920-1970. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
10. Łukasiewicz, Piotr. 1991. Socjologia ograniczona. Krytyka, 32/35: 47–50.
11. Motrenko, Jakub Bazyli. 2021. Przełom antypozytywistyczny w polskiej socjologii. Analiza kręgu myślowego Stefana Nowaka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
12. Nowak, Stefan. 1970. Stanisław Ossowski 1897–1963. Posłowie do: Stanisław Ossowski, Dzieła. T. 6. Warszawa: PWN, 433–465.
13. Ossowski, Stanisław. 2019–2022. Dzienniki 1905–1963. T. 1–3. Oprac. Róża Sułek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
14. Pakulski, Jan. 1986. Leaders of the Solidarity Movement: A Sociological Portrait. Sociology, 20, 1: 64–81.
15. Raciborski, Jacek. 2012. Marksizm w warszawskiej socjologii uniwersyteckiej: rozkwit i zmierzch. W: A. Sułek (oprac.). Socjologia na Uniwersytecie Warszawskim. Fragmenty historii. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 240–261.
16. Rakowski, Mieczysław F., red. 2000. Polska pod rządami PZPR. Warszawa: Profi.
17. Rychard, Andrzej. 1992. Krytyczna socjologia instytucji realnego socjalizmu a poznawcze wyzwania transformacji: ile kontynuacji a ile rewizji? Studia Socjologiczne, 1–2: 18–23.
18. Sułek, Antoni. 2015. O socjologię zaangażowaną – na rzecz społeczeństwa. W: M. Lewicki i in. (red.). Socjologia uspołecznienia. Księga dedykowana Profesor Mirosławie Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 21–38.
19. Sułek, Antoni. 2020a. Historia socjologii na Uniwersytecie Warszawskim – od Szkoły Głównej do naszych dni. W: Monumenta Universitatis Varsoviensis 1816–2016: Nauki społeczne na Uniwersytecie Warszawskim. Warszawa: Wydawnictwa UW, 305–385.
20. Sułek, Antoni, red. 2020b. Spotkania z Ossowskim. Seria: W kręgu Stanisława Ossowskiego, 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
21. Synak, Brunon, 2010. Moja kaszubska stegna. Pelplin: Bernardinum.
22. Szczepański, Jan. 2009–2013. Dzienniki z lat 1935–1968. T. 1–2. Oprac. Daniel Kadłubiec. Ustroń: Galeria i Wydawnictwo „Na Gojach”.
23. Weber, Max. [1919] 1998. Polityka jako zawód i jako powołanie. Oprac. Zdzisław Krasnodębski. Przekład Andrzej Kopacki, Paweł Dybel. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja Batorego.
24. Wiatr, Jerzy J. 1965. Socjologia zaangażowana: szkice o socjologii i polityce. Warszawa: Książka i Wiedza.
25. Wiatr, Jerzy J. 1967. The Hegemonic Party System in Poland. W: J. J. Wiatr (red.). Studies in Polish Political System. Wrocław: Ossolineum, 108–123.
26. Wiatr, Jerzy J. 2008, 2012. Życie w ciekawych czasach. Warszawa: Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji.
27. Wnuk-Lipiński, Edmund. 2015. Światy równoległe. Autobiografia subiektywna w sensie ścisłym. Warszawa: Pruszyński i S-ka.

Go to article

Authors and Affiliations

Antoni Sułek
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski, emeritus
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zmiany klimatu potęgują migracje do miast. Jak je organizować w sposób, który wspomaga integrację międzykulturową?
Go to article

Authors and Affiliations

Marta Piechocka-Nowakowska
1

  1. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Warszawie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Przełom jest zdrową reakcją tkanki społecznej, gdy potrzebuje ona regeneracji – mówi dr Anna Wylegała z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Wylegała
1

  1. Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Z byt duża wolność w produkcji i konsumpcji doprowadzi nas do zagłady, mówi dr Magdalena Płonka z Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie.
Go to article

Authors and Affiliations

Magdalena Płonka
1

  1. Wydział Nauk Historycznych i Społecznych, Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The Author presents a review of the book: For and against the Revolution. Two "Militant" Ideologies by Janusz Goćkowski.
Go to article

Authors and Affiliations

Stanisław Grzybowski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The subject of this article falls within the sociology of art. By analyzing selected aspects of a novel (Bolesław Prus’s The Doll) and a film (the Oscar-winning Green Book directed by Peter Farrelly), the author raises the problem of what he calls “ambiguous hospitality.” His point of departure and theoretical basis are George Ritzer’s concept of “inhospitality” and Jacques Derrida’s idea of “hostipitality.” The author treats each artistic depiction of reality as a source of situations to be read in light of elements of Erving Goffman’s reflections. He uses the ideas of symbolic interactionism, the interactive ritual, and the metaphor of the performance as tools for interpreting a film or literary situation that illustrates cultural attitudes and practices. In conclusion, he states that hosting someone could result from something other than a sincere desire to react to another human being in a friendly manner. However, this does necessarily undermine the sincerity of openness toward strangers. Realization of the maxim to “have dignity and respect others,” even if enforced by social sanction, can be a way to maintain or build relationships between those who are “one’s own” and “other,” “one’s own” and “strangers,” and finally, between a guest and host.
Go to article

Authors and Affiliations

Paweł Ćwikła
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Śląski w Katowicach
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Celem artykułu jest pokazanie zmian użycia metafor „czerwony autobus” i „autobus” w polskiej kulturze popularnej na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Znaczenie badania leży w powiązaniu ich ze sposobem przedstawiania społeczeństwa polskiego oraz zbiorowym doświadczaniem i wytwarzaniem emocji. Autorzy zastosowali koncepcje teoretyczne i narzędzia analizy dyskursu. Jako materiał badawczy wykorzystali zbiór 20 polskich utworów muzycznych z lat 1952–2014, w których metafora „autobus” pełniła ważną rolę, wykorzystując ją jako domenę źródłową dla obrazowania stanu zbiorowości. W rezultacie syntetycznego zestawienia treści metafory i zbadania jej umieszczenia w tekście oraz bardziej szczegółowej analizy kontekstowej wybranych utworów autorzy wykazali tendencję do ukazywania społeczeństwa jako wspólnoty ludzi obcych, ale jednocześnie bliskich ze względu na podzielanie pozycji relatywnego wykluczenia, braku zbiorowego celu i indywidualnego wpływu, a także doświadczanie różnych emocji negatywnych.

Go to article

Authors and Affiliations

Dorota Rancew-Sikora
ORCID: ORCID
Adam Konopka
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł omawia zachodnie spory wokół strategii upodmiotowienia socjologicznego dorobku peryferyjnych badaczy i specyfiki doświadczeń globalnego Południa. Ich początek wyznacza sformułowanie w I dekadzie XXI wieku przez Michaela Burawoya koncepcji socjologii globalnej jako programu deprowincjalizacji i odnowy socjologii. Spotkała się ona wówczas z krytyczną odpowiedzią zwolenników alternatywnych wizji przezwyciężenia europocentryzmu dyscypliny. W ostatnich latach spór ten toczy się wokół zasadności i ograniczeń klasycznego kanonu socjologii, w wyniku której pojawiły się nowe propozycje upodmiotowienia peryferii. Omawiając stanowisko Burawoya, odwołuję się również do prac Raewyn Connell, Juliana Go i Gurminder K. Bhambry jako najważniejszych oponentów amerykańskiego badacza. Podsumowaniem tej debaty są niepokojące głosy na temat niepożądanych konsekwencji zwrotu w stronę Południa, które rodzą pytania o granice krytycznej roli socjologii.
Go to article

Bibliography

  1. Afeltowicz, Łukasz, Krzysztof Pietrowicz. 2013. Maszyny społeczne. Wszystko ujdzie, o ile działa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. Bacevic, Jana. 2019. Knowing Neoliberalism. Social Epistemology, 33, 4: 380-392. DOI: 10.1080/02691728.2019.1638990.
  3. Barszczewski, Jakub Piotr. 2022. Myśleć, ucząc się od globalnego Południa. Socjologia Boaventury de Sousy Santosa na tle współczesnych sporów w ramach nauk społecznych. Kraków: Nomos.
  4. Behbehanian, Laleh, Michael Burawoy. 2011. “Global Sociology”: Reflections on an Experimental Course. “Global Sociology, Live!”, http://globalsociologylive.blogspot.co.uk/. Dostęp 15.03.2023.
  5. Bhambra, Gurminder K. 2009. Introduction - Global Social Inquiry: The Challenge of Listening. Sociological Research Online, 14, 4, http://www.socresonline.org. uk/14/4/11.html. Dostęp 15.03.2023. DOI: 10.5153/sro.1991.
  6. Bhambra, Gurminder K. 2014. Connected Sociologies. London: Bloomsbury Academic.
  7. Bhambra, Gurminder K. 2016. Undoing the Epistemic Disavowal of the Haitian Revolution: A Contribution to Global Social Thought. Journal of Intercultural Studies, 37,1: 1-16. DOI: 10.1080/07256868.2015.1122578.
  8. Bhambra, Gurminder K. 2022. For a reparatory social science. Global Social Challenges Journal, 1, 1: 8-20.
  9. Bhambra, Gurminder K., Boaventura de Sousa Santos. 2017. Introduction: Global Challenges for Sociology, Sociology, 51, 1: 3-10.
  10. Bhambra, Gurminder K., John Holmwood. 2021. Capitalism and Modern Social Theory. Cambridge: Polity Press.
  11. Bourdieu, Pierre, Loïc J. D. Wacquant. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Przekład Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
  12. Bourdieu, Pierre. 1984. Specyfika dziedziny naukowej i społeczne warunki rozwoju wiedzy. W: E. Mokrzycki, red. Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. 2. Przekład Elżbieta Neyman. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 87-136.
  13. Buchowski, Michał. 2006. The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother. Anthropological Quarterly, 79, 4: 463-482.
  14. Burawoy, Michael. 2001. Manufacturing the global. Ethnography, 2, 147: 147-159.
  15. Burawoy, Michael. 2005. Provincializing the Social Sciences. In: G. Steinmetz, ed. The Politics of Method in the Human. Sciences: Positivism and Its Epistemological Others. Durham-London: Duke University Press, 508-525.
  16. Burawoy, Michael. 2008. Rejoinder: For a Subaltern Global Sociology? Current Sociology, 56, 3: 435-444.
  17. Burawoy, Michael. 2009. O socjologię publiczną. Przemówienie prezydenckie z roku 2004. W: A. Manterys, J. Mucha, red. Nowe perspektywy teorii socjologicznej. Przekład Agata Dziuban. Kraków: ZW Nomos, 525-561.
  18. Burawoy, Michael. 2021a. Decolonizing sociology: The significance of W.E.B. Du Bois. Critical Sociology, 47, 4-5: 545-554. DOI: 10.1177/08969205211005180.
  19. Burawoy, Michael. 2021b. Living Sociology: On Being in the World One Studies. Annual Review of Sociology, 47: 17-40. DOI: 10.1146/annurev-soc-072320-101856.
  20. Burawoy, Michael. 2022. Walking on Two Legs: Black Marxism and the Sociological Canon. Critical Sociology, 48: 571- 586. DOI: 10.1177/0896920522108564.
  21. Burawoy, Michael, Mau-kuei Chang, Michelle Fei-yu Hsieh, eds. 2010. Facing an Unequal World: Challenges for a Global Sociology, t. 1-3. Taipei: Academia Sinica and the Council of National Associations of the International Sociological Association. 
  22. Connell, Raewyn. 2010. Learning from Each Other: Sociology on a World Scale. In: S. Patel, ed. The ISA Handbook of Diverse Sociological Traditions. London: Sage, 52-65.
  23. Connell, Raewyn. 2014. Epistemologies of the South: Justice against Epistemicide by Boaventura de Sousa Santos. American Journal of Sociology, 120, 3: 949-951. DOI: 10.1086/678449.
  24. Connell, Raewyn. 2015. Meeting at the edge of fear: theory on a world scale. Feminist Theory, 16, 1: 49-66. DOI: 10.1177/14647001145625.
  25. Connell, Raewyn. 2018. Teoria z globalnego Południa. W stronę ogólnoświatowej nauki o społeczeństwie. Przekład Paweł Tomanek. Kraków: Nomos.
  26. Connell, Raewyn. 2019. Canons and Colonies: The Global Trajectory of Sociology. Estudos Históricos (Rio de Janeiro). 32, 67: 349-367.
  27. Connell, Raewyn, Fran Collyer, Joao Maia, Robert Morell, Rebecca Pearse. 2017. Re-making the global economy of knowledge: do new fields of research change the structure of North-South relations? British Journal of Sociology, 69: 738-757. DOI: 10.1111/1468-4446.12294.
  28. Connell, Raewyn, Fran Collyer, Joao Maia, Robert Morell. 2017. Toward a global sociology of knowledge: post-colonial realities and intellectual practices. International Sociology, 32,1: 21-37. DOI: 10.1177/026858091667691.
  29. Go, Julian. 2016a. Postcolonial thought and social theory. New York: Oxford University Press.
  30. Go, Julian. 2016b. Globalizing Sociology, Turning South. Perspectival Realism and the Southern Standpoint. Sociologica, 2. DOI: 10.2383/85279.
  31. Go, Julian. 2020a. The Imperial Origins of American Policing: Militarization and Imperial Feedback in the Early 20th Century. American Journal of Sociology, 125, 5: 1193-1254.
  32. Go, Julian. 2020b. Race, Empire, and Epistemic Exclusion: Or the Structures of SociologicalThought.Sociological Theory, 38, 2: 79-100.DOI: 10.1177/0735275120926213.
  33. Gundorova, Tamara. 2014. W jaki sposób peryferie rozmawiają między sobą albo teoria postkolonialna pozbawiona „Centrum”. Przekład Marcin Gaczkowski. Porównania, 15, 15: 33-44.
  34. Karkov, Nikolay R., Zhivka Valiavicharska. 2018. Rethinking East-European Socialism: Notes Toward an Anti-Capitalist Decolonial Methodology. Interventions, 1-29.
  35. Mark, James, Artemy M. Kalinovsky, Steffi Marung, eds. 2020. Alternative Globalizations: Eastern Europe and the Postcolonial World. Bloomington: Indiana University Press.
  36. Moosavi, Leon. 2020. The decolonial bandwagon and the dangers of intellectual decolonisation. International Review of Sociology, 30, 2: 332-354, DOI: 10.1080/03906701.2020.1776919.
  37. Müller, Martin. 2020. W poszukiwaniu Globalnego Wschodu: myślenie między Północą a Południem. Przekład Anna Piekarska. Praktyka Teoretyczna, 3, 37: 157-186.
  38. Patel, Sujata, ed. 2010. The ISA Handbook of Diverse Sociological Traditions. London: Sage. 
  39. Puwar, Nirmal. 2020. Puzzlement of a déjà vu: Illuminaries of the global South. The Sociological Review, 68, 3: 540-556. DOI: 10.1177/0038026119890254.
  40. Santos, Boaventura de Sousa. 2014. Epistemologies of the south: Justice against Epistemicide. Boulder: Paradigm Publishers.
  41. Santos, Boaventura de Sousa. 2018. The End of the Cognitive Empire: The Coming Age of Epistemologies of the South. Durham-London: Duke University Press.
  42. Santos, Boaventura de Sousa. 2020. Gdyby Bóg był aktywistą praw człowieka. Przekład Jakub Piotr Barszczewski. Kraków: Nomos.
  43. Santos, Boaventura de Sousa, Maria P. Meneses, eds. 2019. Knowledges Born in the Struggle: Constructing the Epistemologies of the Global South. New York-London: Routledge.
  44. Shariati, Ali.1979. On the Sociology of Islam. ByAli Shariati. Berkeley, Calif.: Mizan Press.
  45. Snochowska-Gonzalez, Claudia. 2012. Post-colonial Poland: On an unavoidable misuse. East European Politics & Societies, 26, 4: 708-723.
  46. Steinmetz, George. 2013. A Child of the Empire: British Sociology and Colonialism, 1940s-1960s. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 49, 4: 353-378.
  47. Steinmetz, George. 2014. Scientific Autonomy and Empire, 1880-1945: Four German Sociologists.” In: German Colonialism in a Global Age. G. Eley, B. Naranch, eds. Durham and London: Duke University Press, 46-73.
  48. Steinmetz, George. 2023. The Colonial Origins of Modern Social Thought: French Sociology and the Overseas Empire. Princeton, NJ: Princeton University Press.
  49. Sztompka, Piotr. 2012. Kolejna socjologiczna utopia. Studia Litteraria et Historica, 1: 335-349.
  50. Turkowski, Andrzej, Tomasz Zarycki. 2022. Od paradygmatu zależności do neoliberalizmu. Niedostrzeżona rewolucja w polskim polu nauk społecznych. W: T. Zarycki, red. Polskie nauki społeczne w kontekście relacji władzy i zależności międzynarodowych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 263-296.
  51. Waldstein, Maxim. 2010. Theorizing the Second World. Ab Imperio, 1: 98-117.
  52. Warczok, Tomasz. 2016. Globalne pole nauk społecznych a socjologia polska. Zarys centro-peryferyjnego przepływu idei. W: T. Zarycki, red. Polska jako peryferie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 170-186.
  53. Warczok, Tomasz, Tomasz Zarycki. 2014. (Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność: Strukturalne ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej w warunkach pół-peryferyjnych. Stan Rzeczy, 6: 129-158.
  54. Warczok, Tomasz, Tomasz Zarycki. 2016. Gra peryferyjna. Polska politologia w globalnym polu nauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  55. Zarycki, Tomasz. 2022. The Polish Elite and Language Sciences. A Perspective of Global Historical Sociology. Cham: Palgrave Macmillan.
Go to article

Authors and Affiliations

Jakub P. Barszczewski
1

  1. Uniwersytet w Białymstoku
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Problem badawczy dotyczy sposobów, w jaki historycznie zorientowane analizy socjologiczne podejmują kwestię sprawczości (zbiorowej czy indywidualnej). Chodzi o prace, w których uwzględnia się rolę przeszłości w opisie współczesnych zjawisk. Pytaniem badawczym jest rozstrzygnięcie, czy odwołania do polskiej historii akcentują podmiotowość czy bardziej podnoszą znaczenie zewnętrznych kontekstów niezależnych od działań ludzi. Analiza przebiega w trzech wyróżnionych obszarach historycznej socjologii w Polsce: (1) modernizacja po zmianie ustrojowej; (2) odrębność Europy Wschodniej; (3) lokalne ścieżki zmian. Socjologowie zajmują się historią głównie z perspektywy zbiorowości. Przeważa uznanie dla zdolności sprawczych i kreowania rzeczywistości społecznej. Wzrosła świadomość strukturalnych ograniczeń determinujących szanse autonomicznego działania. Sprzyja to częstszemu uwzględnieniu przeszłości. Socjologiczne rewizje historii mają też funkcje społeczne, służą odrzuceniu mitów historycznych, aby wzmocnić podmiotowość i tożsamości społeczne.

Go to article

Authors and Affiliations

Agnieszka Kolasa-Nowak
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Socjologiczne rozumienie smaku naznaczone jest silnie teorią Pierre’a Bourdieu, który uczynił go jednym z podstawowych obszarów kulturowej analizy zróżnicowania klasowego. Hierarchiczna opozycja smaku z konieczności i smaku z luksusu jest stałym punktem odniesienia w badaniach gustów kulinarnych. Artykuł jest próbą rehabilitacji znaczeń wiązanych ze smakiem z konieczności postrzeganym w relacji do smaku z luksusu jako brak tego, co charakteryzuje klasy uprzywilejowane, a więc tego, co prawomocne. Analizując wypowiedzi przedstawicieli klas zdominowanych na temat ich upodobań i praktyk kulinarnych staram się pokazać, że smak z konieczności rządzi się własną logiką i systemem wartości, które przez swoją nieprawomocność pozostają niedowartościowane. Hierarchię znaczeń wiązaną ze smakiem umacniają często badacze, traktując habitusowe dyspozycje jako stałe właściwości podmiotów i epifenomeny klasowych hierarchii. Odwołując się do teorii praktyk, próbuję również pokazać, że w zależności od ekspozycji na określone doświadczenia i charakter praktyk, których smak jest częścią, można kształtować upodobania niezależnie od habitusowych dyspozycji.
Go to article

Bibliography

1. Atkinson, Will, Chirstopher Deeming. 2015. Class and cuisine in contemporary Britain: the social space, the space of food and their homology. The Sociological Review, 63: 876–896. DOI:10.1111/1467-954X.12335.
2. Bennett, Tony, Mike Savage, Elisabeth Silva, Alan Warde i in. 2008. Culture, Class, Distinction. Routledge.
3. Bourdieu, Pierre. 1987. What makes a social class? On The Theoretical and Practical Existence Of Groups. Berkeley Journal of Sociology, 32: 1–17.
4. Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Przekład Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
5. Bourdieu, Pierre. 2003. Participant Objectivation. The Journal of the Royal Anthropological Institute, 9, 2: 281–294.
6. Buchowski, Michał. 2018. Czyściec. Antropologia neoliberalnego postsocjalizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
7. Cebula, Michał. 2013. Społeczne uwarunkowania gustów i praktyk konsumpcyjnych. Zbieżność pozycji społecznych i stylów życia czy autonomizacja kultury? Studia Socjologiczne, 209, 2: 97–125.
8. Cebula, Michał. 2018. Wszechstronność upodobań kulinarnych. O dystynktywnych i komunikacyjnych właściwościach jedzenia. Forum Socjologiczne, 9: 131–150. DOI: 10.19195/2083-7763.9.11.
9. Charles, Nikie, Marion Kerr. 1988. Women, Food and Families. Manchester: Manchester University Press.
10. DeVault, Marjorie. 1994. Feeding the Family. Chicago: University of Chicago Press.
11. Domański, Henryk, Zbigniew Karpiński, Dariusz Przybysz, Justyna Straczuk. 2015. Wzory jedzenia a struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
12. Domański, Henryk. 2017. Omnivorism of Eating and ‘Highbrow–Lowbrow’ Distinction: Cultural Stratification in Poland. Polish Sociological Review, 3: 199–213.
13. Dunn, Elisabeth. 2008. Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Przekład Przemysław Sadura. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
14. Finn, Margot S. 2017. Discriminating Taste. How Class Anxiety Created the American Food Revolution. London: Rutgers.
15. Gdula, Maciej, Przemysław Sadura. 2012. Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
16. Gdula, Maciej, Mikołaj Lewicki, Przemysław Sadura. 2014. Praktyki kulturowe klasy ludowej. Warszawa: Instytut Studiów Zaawansowanych.
17. Hennion, Antoine. 2007a. Those things that hold us together: Taste and sociology. Cultural Sociology, 1: 97–114. DOI: 10.1177/1749975507073923.
18. Hennion, Antoine. 2007b. Pragmatics of Taste. W: The Blackwell Companion to the Sociology of Culture. Blackwell Publishing, 131–144.
19. Jehlicka, Petr, Joe Smith. 2007. Stories around Food. Politics and Change in Poland and the Czech Republic. Transactions of the Institute of British Geographers. New Series, 32, 3: 395–410. DOI: 10.1111/j.1475-5661.2007.00258.x.
20. Jehlička, Petr, Joe Smith. 2013. Quiet sustainability: Fertile lessons from Europe’s productive gardeners. Journal of Rural Studies, 32: 148–157. DOI: 10.1016/j.jrurstud.2013.05.002.
21. Modrzyk, Ariel. 2018. Społeczeństwo marnotrawców? Funkcje i status normy niemarnowania żywności. Kraków: Nomos.
22. Naccarato, Peter, Kathleen Lebesco. 2013. Culinary Capital. Bloomsbury Publishing.
23. Peterson Richard A., Kern Roger M., 1996. Changing highbrow taste: from snob to omnivore. American Sociological Review, 61, 5: 900–907.
24. Rancew-Sikora, Dorota 2020. Polska gościnność w świetle zapisów autobiograficznych. Kultura i Społeczeństwo, 64, 1: 61–82. DOI:10.35757/KiS.2020.64.1.3.
25. Skeggs, Beverly. 2004. Class, Self, Culture. London: Rutledge.
26. Straczuk, Justyna. 2021. Different Meanings of Proper Nutrition: The Sociopolitical Dynamics of the Relationship between Body and State in the 1970s and 2010s Poland. East European Politics and Societies and Cultures, online first. DOI: 10.1177/0888325420983421.
27. Tomlinson, Mark.1994 Do distinct class preferences for foods exist? British Food Journal, 96, 7: 11–17. DOI: 10.1108/00070709410076315.
28. Wacquant, Loïc. 2016. Zwięzła genealogia i anatomia habitusu. Praktyka Teoretyczna, 21, 3: 163–173. DOI: 10.14746/prt.2016.3.7.
29. Warde Alan. 2015. The Practice of Eating. Cambridge: Polity Press.
30. Warde, Alan, Lydia Martens. 2000. Eating Out: Social Differentiation, Consumption and Pleasure. Cambridge: Cambridge University Press.
31. Warde Alan, David Wright, Modesto Gayo-Cal. 2007. Understanding cultural omnivorousness: Or the myth of the cultural omnivore, Cultural Sociology, 1, 2: 143–164. DOI:10.1177/1749975507078185.

Go to article

Authors and Affiliations

Justyna Straczuk
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Otym, że zasięg i skala internetu wprowadzają zmianę cywilizacyjną niezależnie od tego, jakie technologie są najpopularniejsze, opowiada Kamil Śliwowski z Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Go to article

Authors and Affiliations

Kamil Śliwowski
1

  1. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Kategoria sztuki społecznej nie jest zupełnie nowa. Historia zjawiska sięga co najmniej lat 70. XX wieku. Jej współczesny renesans pozwala jednak na nowo postawić pytanie o społeczny i obywatelski potencjał działań artystycznych.
Go to article

Authors and Affiliations

Katarzyna Niziołek
1

  1. Instytut Socjologii, Uniwersytet w Białymstoku
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

For several decades of the last century, semiotic arrangements enriched the sociology of culture. The aim of the article is to show the achievements of the empirical school of sociology of culture in the perspective of the significant semiotic issues on the example of selectively selected works of the eminent scientist Antonina Kłoskowska and the “Łódź school” which she created. Thanks to Antonina Kłoskowska, the empirical way of the “Łódź school” sociology of culture led from literature reception research to visual arts research. Her students made a significant contribution to Polish sociology of art, sociology of literature, sociology of film, sociology of theater, and visual sociology. The text attempts to sketch semiotic theoretical inspirations, a characteristic theoretical and methodological approach to the study of symbolic culture. The problems of research on the reception of works were described in the context of selected studies on film reception. The starting point was the empirical research of Antonina Kłoskowska regarding the reception of the screening of the Wedding (dir. A. Wajda, 1973).

Go to article

Authors and Affiliations

Ewelina Wejbert-Wąsiewicz
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób wiedza o rzeczywistości społecznej może zyskiwać praktyczną przydatność dzięki swojej generatywności, tj. udziałowi w wytwarzaniu obiektów, które są następnie społecznie uznawane za realne i warte poznania. W warstwie teoretycznej artykuł wpisuje się w nurt badań na temat wytwórczego charakteru wiedzy rozwijany w ramach Studiów nad Nauką i Technologią (STS), a na poziomie empirycznym wykorzystuje dane zebrane w trakcie studium badań user experience (UX), czyli badań społecznych, które są stosowane w projektowaniu produktów cyfrowych. Artykuł pokazuje, że efekty wytwórcze prowadzące do praktycznej użyteczności wiedzy o świecie społecznym mogą być trudniejsze do uzyskania niż do tej pory często zakładano. W szczególności potrzebne może się okazać wytwarzanie obiektów epistemicznych o określonym kształcie – takich, które są „oddziaływalne”, a jednocześnie kompatybilne z praktykami i szerszymi kontekstami, do których trafia wiedza – a to z kolei może być znacznym wyzwaniem dla socjologii.
Go to article

Bibliography

1. Afeltowicz, Łukasz. 2016. Performatywność: w jaki sposób ekonomia współtworzy przedmiot swoich badań. Studia Metodologiczne, 36: 199–232.
2. Barad, Karen. 2003. Posthumanist performativity: Toward an understanding of how matter comes to matter. S igns: Journal of Women in Culture and Society, 28, 3: 801–831.
3. Bińczyk, Ewa. 2006. Obraz, który nas zniewala. Współczesne ujęcia języka wobec esencjalizmu i problemu referencji. Kraków: Universitas.
4. Boltanski, Luc, Eve Chiapello. 2005. The new spirit of capitalism. International Journal of Politics, Culture, and Society, 18, 3: 161–188.
5. Brisset, Nicolas. 2016. Economics is not always performative: some limits for performativity. Journal of Economic Methodology, 23, 2: 160–184.
6. Buley, Leah. 2013. The user experience team of one: A research and design survival guide. Rosenfeld Media.
7. Butler, Judith. 1990. Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Routledge.
8. Callon, Michel. 1998. The Laws of the Markets. Oxford: Blackwell Publishers.
9. Callon, Michel, Yuval Millo, Fabian Muniesa, eds. 2007. Market devices. Blackwell Publishing.
10. Camic, Charles, Neil Gross, Michèle Lamont, eds. 2011. Social Knowledge in the Making. University of Chicago Press.
11. Carlile, Paul R. 2004. Transferring, translating, and transforming: An integrative framework for managing knowledge across boundaries. Organization Science, 15, 5: 555–568.
12. Collins, Randall. 1994. Why the Social Sciences Won’t Become High-Consensus Rapid Discovery Science. Sociological Forum, 9, 2: 155–177.
13. Cooper, Alan, Robert Reimann, David Cronin. 2014. About Face 3. The Essentials of Interaction Design. Wiley Publishing.
14. Coopmans, Catelijne, Janet Vertesi, Michael Lynch, Steve Woolgar, eds. 2014. Representation is scientific practice revisited. Cambridge: MIT Press.
15. Design Management Institute. 2015. The Power and Value of Design Continues to Grow Across the S&P 500. https://www.dmi.org/page/2015DVIandOTW (dostęp 3.09.2020).
16. Entwistle, Joanne, Don Slater. 2019. Making space for ‘the social’: Connecting sociology and professional practices in urban lighting design. The British Journal of Sociology, 70, 5: 2020–2041.
17. Ewenstein, Boris, Jennifer Whyte. 2009. Knowledge practices in design: the role of visual representations as epistemic objects. Organization Studies, 30, 1: 7–30. DOI: https://doi.org/10.1177/0170840608083014.
18. Foucault, Michel. 1980. Power/Knowledge. Selected Interviews and Other Essays 1972-1977. Colin Gordon (red.). Pantheon Book: New York.
19. Forrester. 2018. The Total Economic Impact of IBM’s Design Thinking Practice. How IBM Drives Client Value And Measurable Outcomes With Its Design Thinking Framework. https://www.ibm.com/design/thinking/static/Enterprise-Design-Thinking-Report-8ab1e9e1622899654844a5fe1d760ed5.pdf. (dostęp 11.05.2022).
20. Garret, Jesse James. 2011. The elements of user experience. Berkeley, CA: New Riders.
21. Garrety, Karin, Richard Badham. 2004. User-centered design and the normative politics of technology. Science, Technology & Human Values, 29, 2: 191–212.
22. Gibson, James. 2014. The Theory of Affordances. In: J. J. Gieseking et al., eds. The People, Place, and Space Reader. New York: Routledge, 56–60.
23. Goodwin, Kim. 2009. Designing for the digital age: How to create human-centered products and services. Wiley Publishing.
24. Gothelf, Jeff, Josh Seiden. 2016. Lean UX: Designing Great Products with Agile Teams. O’Reilly Media.
25. Hacking, Ian. 1998. Rewriting the Soul: Multiple Personality and the Sciences of Memory. Princeton University Press.
26. Hyken, Shep. 2018. Customer Experience Is The New Brand. Forbes, 15 July.
27. ISO 9241-210:2019. 2019. Ergonomics of human-system interaction. https://www.iso.org/standard/77520.html (dostęp 27.02.2023).
28. King, Simon, Kuen Chang. 2016. Understanding Industrial Design: Principles for UX and interaction design. Sebastopol, CA: O’Reilly Media.
29. Knorr-Cetina, Karin. 1999. Epistemic cultures: How the sciences make knowledge. Harvard University Press.
30. Knorr-Cetina, Karin. 2001. „Objectual practice.” W: Th. Schatzki, K. Knorr-Cetina, E. Von Savigny, eds. The practice turn in contemporary theory. London: Routledge, 184–197.
31. Knorr-Cetina, Karin. 2014. Etnograficzne stadium pracy naukowej: w stronę konstruktywistycznej interpretacji nauki. Przekład Michał Wróblewski. W: E. Bińczyk, A. Derra, red. Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 181–214.
32. Latour, Bruno. 1987. Science in action: How to follow scientists and engineers through society. Harvard University Press.
33. Latour, Bruno. 1999. Pandora’s Hope: Essays on the Reality of Science Studies. Harvard University Press.
34. Latour, Bruno. 2000. When Things Strike Back: A Possible Contribution of ‘Science Studies’ to the Social Sciences. British Journal of Sociology, 51, 1: 107–123.
35. Latour, Bruno. 2014. The More Manipulations, the Better. W: Coopmans, Catelijne, Janet Vertesi, Michael Lynch, Steve Woolgar, eds. Representation is scientific practice revisited. Cambridge: MIT Press, 347–350.
36. Latour, Bruno, Steve Woolgar. 2013. Laboratory Life: The Social Construction of Scientific Facts. Princeton University Press.
37. Law, John. 2004. After method: Mess in social science research. Routledge.
38. Law, John. 2009. Seeing like a survey. Cultural Sociology, 3, 2: 239–256.
39. Law, John, John Urry. 2004. Enacting the social. Economy and Society, 33, 3: 390–410.
40. Lezaun, Javier. 2007. A market of opinions: the political epistemology of focus groups. The Sociological Review, 55, 2: 130–151.
41. Lezaun, Javier, Linda Soneryd. 2007. Consulting citizens: Technologies of elicitation and the mobility of publics. Public Understanding of Science, 16, 3: 279–297.
42. Lury, Celia, Nina Wakeford. 2012. Inventive methods. London: Routledge.
43. MacKenzie, Donald. 2008. Material markets: How economic agents are constructed. Oxford University Press.
44. Marres, Noortje, Michael Guggenheim, Alex Wilkie. 2018. Inventing the Social. Mattering Press.
45. Mol, Annemarie. 1999. Ontological politics. A word and some questions. The Sociological Review, 47. 1: 74–89.
46. Mol, Annemarie. 2002. The body multiple: Ontology in medical practice. Duke University Press.
47. Mościchowska, Iga, Barbara Rogoś-Turek. 2015. Badania jako podstawa projektowania user experience. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
48. Nielsen, Jakob. 2000. Why You Only Need to Test with 5 Users. https://www.nngroup.com/articles/why-you-only-need-to-test-with-5-users/ (dostęp 21.08.2020).
49. Nielsen, Jakob. 2017. A 100-Year View on User Experience. https://www.nngroup.com/articles/100-years-ux/ (dostęp 10.06.2020).
50. Norman, Don. 2014. Dizajn na co dzień. Przekład Dorota Malina. Kraków: Karakter.
51. Norman, Don, Jakob Nielsen. nd. The Definition of User Experience (UX). https://www.nngroup.com/articles/definition-user-experience/ (dostęp 20.09.2022).
52. Osborne, Thomas, Nikolas Rose. 1999. Do the social sciences create phenomena? The example of public opinion research. The British Journal of Sociology, 50, 3: 367–396.
53. Pine, Joseph B., James H. Gilmore. 2011. The Experience Economy. Harvard: Harvard Business Press.
54. Reckwitz, Andreas. 2002. Toward a theory of social practices: A development in culturalist theorizing. European Journal of Social Theory, 5: 243–263.
55. Reeves, Stuart. 2019. How UX practitioners produce findings in usability testing. ACM Transactions on Computer-Human Interaction (TOCHI), 26, 1: 1–38.
56. Rheinberger, Hans-Jörg. 1997. Toward a history of epistemic things: Synthesizing proteins in the test tube. Stanford University Press
57. Rudnicki, Seweryn. 2021. Not a mirror but a tool: User experience research and the production of useful social knowledge. Current Sociology [Online First], https://doi.org/10.1177/00113921211039269.
58. Ruppert, Evelyn. 2019. Different data futures: An experiment in citizen data. Statistical Journal of the IAOS, 35, 4: 633–641. DOI: 10.3233/SJI-190538.
59. Ruppert, Evelyn, John Law, Mike Savage. 2013. Reassembling social science methods: The challenge of digital devices. Theory, Culture & Society, 30, 4: 22–46.
60. Savage, Mike, Roger Burrows. 2007. The Coming Crisis of Empirical Sociology. Sociology, 41, 5: 885–899.
61. Schaffer, Eric, Apala Lahiri. 2013. Institutionalization of UX: a step-by-step guide to a user experience practice. Addison-Wesley.
62. Schatzki, Theodore R., Karin Knorr-Cetina, Eike Von Savigny, eds. 2001. The practice turn in contemporary theory. London: Routledge.
63. Seitz, Tim. 2019. Design Thinking and the New Spirit of Capitalism: Sociological Reflections on Innovation Culture. Springer Nature.
64. Sheppard, Benedict, Garen Kouyoumjian, Hugo Sarrazin, Fabricio Dore. 2018. The Business Value of Design. McKinsey Quarterly.
65. Shove, Elizabeth, Mika Pantzar, Matt Watson. 2012. The Dynamics of Social Practice: Everyday Life and How It Changes. SAGE.
66. Spee, Andreas Paul, Paula Jarzabkowski. 2009. Strategy tools as boundary objects. Strategic Organization, 7, 2: 223–232.
67. Star, Leigh Susan. 2010. This is not a boundary object: Reflections on the origin of a concept. Science, Technology, & Human Values, 35, 5: 601–617.
68. Thrift, Nigel. 2005. Knowing Capitalism. Sage. 69. Woolgar, Steve. 1990. Configuring the user: the case of usability trials. The Sociological Review, 38, 1: 58–99.


Go to article

Authors and Affiliations

Seweryn Rudnicki
1
ORCID: ORCID

  1. Katedra Studiów nad Społeczeństwem i Technologią, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Klasyfikacja dyscyplin szczegółowych, ich wyróżnianie, uzasadnianie potrzeby istnienia, a w konsekwencji także rozwijanie, jest jednym z ciekawszych problemów metodologicznych nauk empirycznych. W artykule przedstawione zostaną różne strategie wyróżniania subdyscyplin socjologicznych. Rozważania te będą punktem wyjścia do określenia obecnego statusu naukowego socjologii morskiej jako odrębnej dyscypliny szczegółowej.
Go to article

Authors and Affiliations

Arkadiusz Kołodziej
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The word ‘narrative’ is used unusually often in the social sciences. The basic aim of this article is to draw the attention of social researchers, particularly sociologists, to problems with narrative theory. Narratology constitutes an important source of inspiration for sociologists. There are many perspectives and analytical approaches to the theory of the narrative. In this article, it is viewed from the perspective of sociological thought inspired by phenomenology and hermeneutics. Narration should certainly not be perceived as synonymous with other notions, as it has its own history and meaning. The author points, however, to the possibility of a link, on sociological grounds, between narrative and life history (biography) as two different but mutually interacting ideas.

Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Kulas
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The author analyses a history of research on culture in communist Poland and the USSR (later Russian Federation). She finds similarities and differences. During the time of communist Poland a tendency was to standardize the supply of culture and make the access to it more democratic. The basic task of the sociology of culture in communist Poland was to control the advancement process of culture dissemination and research into the various forms of participation. However, in the second half of the 70s attention was more and more focused on the directions of cultural sociology development and functions. Following the fall of communism this discipline was faced with a challenge of embracing all the important directions of changes while indicating a now socio-cultural model at the same time. In the USSR, on the other hand, the government was interested only in the cultural research which was to confirm a hypothesis on fast cultural development of masses. Sociology of culture did not exist as a science, though. Following years of deep crisis, when perestroika period began, sociologists of post soviet Russia faced a serious challenge: how to move from “the only one true” Marxist paradigm to the mastering and usage of various theories which functioned in sociology around the world. The Author indicated the contribution in this respect i.a. of Vladimir Yadov or academics circled around Yurij Levada. In general one can say that in Poland as well as in Russia, the sociology of culture following the fall of communist regime and following certain major political, economic, social and cultural changes, found itself in entirely new reality.

Go to article

Authors and Affiliations

Victoria Dunaeva
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Przemoc domowa jest problemem społecznym istotnym ze względu na dotkliwe koszty społeczne i indywidualne. Na podstawie przeglądu czołowych czasopism socjologicznych z ostatnich 10 lat oraz programów Zjazdów Socjologicznych od 2013 do 2022 roku, autorki stawiają tezę, że problem przemocy domowej jest niemal nieobecny we współczesnej socjologii polskojęzycznej. Badaczki, używając perspektywy feministycznej wyobraźni socjologicznej, proponują trzy prowokujące do dyskusji hipotezy wyjaśniające tę sytuację. Pierwsza z nich dotyczy procesu demokratyzacji Polski po 1989, druga – wpływu Kościoła katolickiego, a trzecia – specyficznego podejścia socjologów/żek do nauk o rodzinie. Autorki konkludują, że brak dyskursu socjologicznego dotyczącego przemocy domowej może przyczyniać się do tabuizacji przemocy. W zakończeniu artykułu autorki wskazują, dlaczego socjologia przemocy domowej jest ważna i potrzebna. Scharakteryzowane zostały również możliwe obszary badań socjologicznych oraz podkreślono konieczność uwzględnienia specyfiki polskiej i wprowadzenia tematu przemocy domowej do badań socjologicznych.
Go to article

Bibliography

1. Adamczyk, Paulina. 2021. Diagnoza: niemiłość? Działania pozorne a system wsparcia dzieci i młodzieży po próbach samobójczych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 17, 1: 114–134. DOI: 10.18778/1733-8069.17.1.08.
2. Adelman, Miriam, Lennita Ruggi. 2016. The sociology of the body. Current Sociology, 64, 6: 907–930. DOI: 10.1177/0011392115596561.
3. Alsop, Rachel, Annette Fitzsimons, Kathleen Lennon 2002. Theorizing gender. Malden, MA: Blackwell.
4. Banasiuk, Joanna, Aleksander Stępkowski. 2018. Teoretyczne założenia gender based violence w świetle danych empirycznych. Przegląd Sejmowy, 3, 146: 21–38.
5. Bjørnholt, Margunn. 2021. Domestic violence and abuse through a feminist lens. In: The Routledge international handbook of domestic violence and abuse. Routledge, 11–16.
6. Bradbury-Jones, Caroline, Jane V. Appleton, Maria Clark, Eija Paavilainen. 2019. A Profile of Gender-Based Violence Research in Europe: Findings from a Focused Mapping Review and Synthesis. Trauma, Violence, & Abuse, 20, 4: 470–483. DOI: 10.1177/1524838017719234.
7. Buchanan, Fiona. 2013. A Critical Analysis of the use of Attachment Theory in Cases of Domestic Violence. Critical Social Work, 14, 2: 19–30.
8. Burdziej, Stanisław, Zofia Branicka, Daria Hofman. 2022. Wymiar sprawiedliwości wobec przemocy domowej: Raport z badań empirycznych („Court Watch przeciw przemocy domowej” finansowanego z dotacji nr K1d/0675 programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy z Funduszy EOG.). F. C. W. Polska.
9. Butler, Judith. 1999. Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Routledge.
10. CBOS. 2019. Komunikat z badań: Przemoc i konflikty w domu. Nr 48/2019. Centrum Badania Opinii Społecznej.
11. Council of Europe. 2021. Grevio’s (Baseline) Evaluation Report on legislative and other measures giving effect to the provisions of the Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence against Women and Domestic Violence (Istanbul Convention) Poland.
12. Curanović, Alicja. 2021. The International Activity of Ordo Iuris. The Central European Actor and the Global Christian Right. Religions, 12, 1038. DOI: 10.3390/rel12121038.
13. Czaderny, Krzysztof. 2017. Jednostronne podejmowanie decyzji w rodzinie. Analiza uwarunkowań metodą równań strukturalnych. Studia Socjologiczne, 3: 155–173.
14. Devaney, John, Caroline Bradbury-Jones, Rebecca J. Macy, Carolina Øverlien, Stephanie Holt, eds. 2021. The Routledge International Handbook of Domestic Violence and Abuse (1st ed.). Routledge. DOI: 10.4324/9780429331053.
15. DeKeseredy, Walter 2021. Bringing Feminist Sociological Analyses of Patriarchy Back to the Forefront of the Study of Woman Abuse. Violence Against Women, 27, 5: 621–638. DOI: 10.1177/1077801220958485.
16. Dębska, Katarzyna. 2019. Obce/obcy w domu rodzinnym. Intensywna bliskość i obcość jako sposoby kształtowania się relacji między dorosłym rodzeństwem w kontekście doświadczania przemocy w rodzinie. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
17. Dębska, Katarzyna. 2020. Czy „rodzeństwo zawsze się bije”? Znormalizowana przemoc między rodzeństwem w dzieciństwie-stan badań, skala zjawiska, doświadczenia dorosłego rodzeństwa. Kultura i Społeczeństwo, 64, 3: 51–74. DOI: 10.35757/ KiS.2020.64.3.3.
18. Dobash, R. Emerson, Russell P. Dobash. 1979. Violence against wives: a case against the patriarchy. Open Books.
19. EU Monitor. 2022. How the EU is tackling gender-based violence – EU monitor. https://www.eumonitor.eu/9353000/1/j9vvik7m1c3gyxp/vlmlkfsdb5tu?ctx=vh-77h7u7qdx6&v=1. Dostęp 11.09.2022.
20. FRA. 2014. Violence Against Women: an EU-wide Survey. FRA – European Union Agency for Fundamental Rights.
21. Gość Niedzielny. 2018. Wychowałem się w Trójkącie Bermudzkim. Wywiad z Mateuszem Morawieckim. 1/2018, https://www.gosc.pl/doc/4408019.Wychowalem-sie-w-trojkacie-bermudzkim. Dostęp 11.09.2022.
22. Graff, Agnieszka. 2001. Świat bez kobiet: płeć w polskim życiu publicznym. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
23. Graff, Agnieszka. 2022. What Happens When You Lose Abortion Rights and How to Win Them Back: 6 Lessons from Poland. Balkan Insight. https://balkaninsight.com/2022/08/10/what-happens-when-you-lose-abortion-rights-and-how-to-win-them-back-6-lessons-from-poland/ Dostęp 15.09.2022.
24. Grevio Response Poland. 2021. Comments submitted by Poland on Grevio’s final report on the implementation of the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (Baseline Report). 25. Grzyb, Magdalena. 2018. Making Domestic Violence Visible in Poland. Global Dialogue. https://globaldialogue.isa-sociology.org/articles/making-domestic-violence-visible-in-poland. Dostęp 17.09.2022.
26. Grzymała-Busse, Anna. 2015. Nations under God: How Churches Use Moral Authority to Influence Policy. Princeton: Princeton University Press.
27. Halicka, Małgorzata. 2013. Przemoc w związku małżeńskim/partnerskim – perspektywa gerontologiczna. Poster, XV Zjazd Socjologiczny, Szczecin.
28. Hay, Charisse, Magdalena Grobbelaar, Marika Guggisberg. 2021. Mothers’ Post-Separation Experiences of Male Partner Abuse: An Exploratory Study. Journal of Family Issues, 0, 0. DOI: 10.1177/0192513x211057541.
29. Hearn, Jeff. 2013. The sociological significance of domestic violence: Tensions, paradoxes and implications. Current Sociology, 61, 2: 152–170. DOI: 10.1177/0011392112456503.
30. Hesse-Biber, Sharlene. 2012. Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis. Sage Publications.
31. Hines, Sally. 2018. Is Gender Fluid? A Primer for the 21st Century. Thames & Hudson.
32. Hochschild, Arlie Russell. 2012. The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling. University of California Press.
33. Jackson, Stevi. 1999. Feminist Sociology and Sociological Feminism: Recovering the Social in Feminist Thought. Sociological Research Online, 4, 3: 43–56. DOI: 10.5153/sro.341.
34. Jackson, Stevi. 2016. For a Feminist Sociological Imagination: A Personal Retrospective on C. Wright Mills. In: G. Oakes, ed. The Anthem Companion to C. Wright Mills. Anthem Press, 159–178.
35. Janion, Maria. 2009. Przemówienie Marii Janion z I Kongresu Kobiet. https://www.kongreskobiet.pl/post/przem%C3%B3wienie-marii-janion-z-i-kongresu-kobiet. Dostęp 12.09.2022.
36. Jęczeń, Józef. 2014. Rodzino, stań się tym, czym jesteś! W: M. Brzeziński, J. Jęczeń, red. Tożsamość i posłannictwo rodziny. Lublin: Wydawnictwo KUL.
37. Johnson, Michael 2008. A Typology of Domestic Violence. University Press of New England.
38. Kantar Polska. 2019. Ogólnopolska diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie. Raport Kantar Polska dla Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
39. Katechizm Katolicki. n.d. The Family in God’s Plan. https://www.vatican.va/archive/ENG0015/P7S.HTM. Dostęp 12.09.2022.
40. Katz, Emma. 2022. Coercive Control in Children’s and Mothers’ Lives. Oxford University Press.
41. Kokociński, Maciej. 2013. Wpływ kryzysu ekonomicznego na postrzeganie zjawiska przemocy domowej. Referat wyłożony, XV Zjazd Socjologiczny, Szczecin.
42. Kolasa-Nowak, Agnieszka. 2016. Socjologia historyczna polskich zmian społecznych. Od powstania Solidarności do transformacji systemowej. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia, 40, 2: 20–35. DOI: 10.17951/i.2015.40.2.19.
43. Kołodziejczak, Sebastian, Albert Terelak. 2019. Przemoc domowa wobec dzieci i młodzieży szkolnej na obszarach wiejskich, wiejsko-miejskich i w mieście. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
44. Konecki, Krzysztof. 2020. Uwagi na temat tego, co jest postrzegane jako ważne i nieważne w socjologii. Przegląd Socjologii Jakościowej, 16, 2: 188–207. DOI: 10.18778/1733-8069.16.2.11.
45. Korolczuk, Elżbietka, Julia Kubisa, Dorota Szelewa. 2017. Ruch Feministyczny w Polsce a Kwestia Socjalna. Friedrich-Ebert-Stiftung, Przedstawicielstwo w Polsce wspólnie z Fundacją Międzynarodowe Centrum Badań i Analiz (ICRA).
46. Kowalczyk, Krzysztof. 2019. Wpływ prokościelnych grup interesu na ustawodawstwo. Casus regulacji antyaborcyjnych w Sejmie VIII kadencji. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia, 26, 1: 93–106. DOI: 10.17951/k.2019.26.1.93-106.
47. Kováts, Eszter, Elena Zacharenko. 2022. The Right-Wing Opposition to “Gender” in the Light of the Ambiguity of the Meaning of the Term in EU Documents. Politické vedy, 24, 4: 56–82. DOI: 10.24040/politickevedy.2021.24.4.56-82.
48. Król, Agnieszka. 2019. Niepełnosprawność i sprawiedliwość reprodukcyjna. Analiza perspektyw kobiet z niepełnosprawnościami. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny. Wrocław.
49. Kubisa, Julia. 2017. Zwykły feminizm. W: E. Korolczuk, J. Kubisa, D. Szelewa, red. Ruch Feministyczny w Polsce a Kwestia Socjalna. Friedrich-Ebert-Stiftung, Przedstawicielstwo w Polsce wspólnie z Fundacją Międzynarodowe Centrum Badań i Analiz (ICRA).
50. Kruczyński, Wojciech. 2004. Patriarchat jako źródło przemocy. Niebieska Linia, 1/2004, https://psychologia.edu.pl/czytelnia/131-przemoc/1457-patriarchat-jako-zrodlo-przemocy-wojciech-kruczynski.html. Dostep 25.05.2023.
51. Lapierre, Simon, Isabelle Côté. 2014. Abortion and Domestic Violence: Women’s Decision-Making Process. Affilia, 29, 3: 285–297. DOI: 10.1177/0886109913519791.
52. Letherby, Gayle. 2003. Feminist Research in Theory and Practice. McGraw-Hill Education.
53. Letherby, Gayle. 2018. The Sociological Imagination and Feminist Auto/Biographical Approaches. In: C. Matthews, U. Edgington, A. Channon, eds. Teaching with Sociological Imagination in Higher and Further Education. Springer. DOI: 10.1007/978-981-10-6725-9_10.
54. Mazur, Jadwiga. 2002. Przemoc w rodzinie: teoria i rzeczywistość. Wydawnictwo Akademickie Żak.
55. Meier, Joan, Sean Dickson, Chris O’Sullivan, Leora Rosen. 2022. The Trouble with Harman and Lorandos’ Parental Alienation Allegations in Family Court Study (2020). Journal of Family Trauma, Child Custody & Child Development, 19, 3-4: 295–317. DOI: 10.1080/26904586.2022.2036286.
56. Messing, Jill. 2011. The Social Control of Family Violence. Affilia, 26, 2: 154–68. DOI: 10.1177/0886109911405492.
57. Miedzik, Monika, Justyna Godlewska-Szurkowska. 2014. ,,Badania porównawcze oraz diagnoza skali występowania przemocy w rodzinie wśród osób dorosłych i dzieci, z podziałem na poszczególne formy przemocy wraz z opisem charakterystyki ofiar przemocy i sprawców”. Raport. Polish Ministry of Work and Social Policy.
58. Mills, Charles Wright. [1959] 2000. The Sociological Imagination. Oxford University Press.
59. Misiąg, Malwina. 2016. Zjawisko przemocy. W: M. Malikowski, B. Szluz, red. Współczesny Rzeszów. Problemy społeczno-kulturowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 170–195. DOI: 10.15584/978-83-7996-333-1_10.
60. Młyński, Józef. 2012. Przemoc w rodzinie – skala zjawiska, ofiary przemocy i formy pomocy pracowników socjalnych. Studia Socialia Cracoviensia, 4, 2: 141–156.
61. Mostowska, Magdalena. 2022. Widzialne kobiety – niewidzialny gender. Produkcja wiedzy na temat bezdomności. Referat wyłożony. XVIII Zjazd Socjologiczny, Warszawa.
62. Mshweshwe, Linda. 2020. Understanding domestic violence: masculinity, culture, traditions. Helion, 6, 10. DOI: 10.1016/j.heliyon.2020.e05334.
63. Nehring, Daniel, Dylam Kerrigan. 2022. Therapeutic politics reconsidered: Power, post-colonialism and the psychologisation of society in the Global South. International Sociology, 37, 3: 286–04. DOI: 10.1177/02685809221076266.
64. NIK. 2016. Informacja o wynikach kontroli: Pomoc Osobom Dotkniętym Przemocą Domową (KPS.410.004.00.2015 Nr ewid. 48/2016/P/15/046/KPS).
65. Nowicka, Wanda. 1996. Roman catholic fundamentalism against women’s reproductive rights in Poland. Reproductive Health Matters, 4, 8: 21–29. DOI: 10.1016/S0968-8080(96)90298-0.
66. RPO. 2020. Raport alternatywny Rzecznika Praw Obywatelskich dla Grevio o wdrażaniu Konwencji Stambulskiej.
67. Pokorna-Ignatowicz, Katarzyna. 2014. „Ideologia gender” i Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w polskich mediach katolickich. W: A. Frątczak, red. Gender mainstriming w polskim dyskursie medialnym na przykładzie debaty nad Konwencją o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Oficyna Wydawnicza AFM. DOI: 978-83-7571-235-3.
68. Przybyłek, Zbigniew. 2017. O zjawisku przemocy domowej w kontekście formy, stabilności, związku i orientacji seksualnej partnerów (wybrane aspekty dyskursu naukowego i medialnego). Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 18, 1: 111–116.
69. Ramazanoglu, Caroline. 1992. On Feminist Methodology: Male Reason Versus Female Empowerment. Sociology, 26, 2: 207–212. DOI: 10.1177/0038038592026002003.
70. Ratzinger, Joseph, Alberto Bovone. 1986. List do biskupów Kościoła Katolickiego o duszpasterstwie osób homoseksualnych. https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19861001_homosexual-persons_pl.html. Dostęp 12.09.2022.
71. Russell, Brenda, John Hamel. 2022. Gender and Domestic Violence: Contemporary Legal Practice and Intervention Reforms. Oxford University Press.
72. Słomczyński, Kazimierz. 2020. Co to są ‘nauki socjologiczne’ w polskiej klasyfikacji dziedzin i dyscyplin naukowych? Analiza konsekwencji decyzji biurokratycznych. Studia Socjologiczne, 3, 238: 187–205. DOI: 10.24425/sts.2020.13247.
73. Sosnowska-Buxton, Patrycja. 2025. Reimagining Stepmother: A Feminist Analysis of Step(m)otherings. Bristol University Press [w przygotowaniu].
74. Sosnowska-Buxton, Patrycja. 2022. Keeping mum: How church and state marginalise Polish women facing domestic violence [Online]. The Sociological Review Magazine. DOI: 10.51428/tsr.ocru7249.
75. Sosnowska-Buxton, Patrycja, Ingunn Studsrød. 2023. Female Body as the Site of Suffering and Recovering from Domestic Violence: Stories from Poland and Norway. Referat wygłoszony XX ISA World Congress of Sociology, Melbourne, Australia. 25.06-01.07.2023.
76. Sosnowska-Buxton, Patrycja, Iwona Zielinska-Pocwiardowska. 2023. ‘It’s a fallacy that gender is the reason for domestic violence’: a sociological perspective on the struggle to recognise the gendered dimension of domestic violence in Poland. Referat wygłoszony. AC2023 – BSA Annual Conference 2023 – Sociological Voices in Public Discourse, Manchester, Wielka Brytania. 12-14.04.2023.
77. Spearman, Kathryn, Jennifer Hardesty, Jacquelyn Campbell. 2022. Post-separation abuse: A concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 79, 4: 1225–1246. DOI: 10.1111/jan.15310.
78. Stanley, Liz, Sue Wise. 1993. Breaking out Again: Feminist Ontology and Epistemology. London: Routledge.
79. Studsrød, Ingunn, Irina Erdvik, Brita Gjerstad, Kathrine Skoland, Svein Ingve Nødland. 2021. Prevention of Domestic Violence: Literature and document review concerning the prevention of domestic violence, support of family relations and accessibility of services in Norway. DOI: 10.31265/usps.100.
80. Taylor, Jessica. 2020. Why Women are Blamed for Everything: Exposing the Culture of Victim-blaming. Constable.
81. Taylor, Jessica. 2022. Sexy But Psycho: How the Patriarchy Uses Women’s Trauma Against Them. Little, Brown Book Group.
82. Thwaites, Rachel. 2016. Changing Names and Gendering Identity: Social Organisation in Contemporary Britain. Taylor & Francis.
83. Tomanek, Paweł. 2019. Osadzenie problemu społecznego: grupowe, ideowe i retoryczne. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
84. Walby, Sylvia, Jude Towers, Brian Francis. 2014. Mainstreaming Domestic and Gender-Based Violence into Sociology and the Criminology of Violence. The Sociological Review, 62, 2 suppl: 187–214. DOI: 10.1111/1467-954X.12198.
85. Warczok, Tomasz, Tomasz Zarycki. 2014. (Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność. Strukturalne ograniczenie rozwoju socjologii krytycznej w warunkach półperyferyjnych. Stan Rzeczy, 1, 6: 129–158.
86. Warrington, Molly. 2001. ‘I must get out’: the geographies of domestic violence. Transactions of the Institute of British Geographers, 26, 3: 365–382. DOI: 10.1111/1475-5661.00028.
87. Wendt, Sarah, Lana Zannettino. 2015. Domestic Violence in Diverse Contexts: A Re-Examination of Gender. Taylor & Francis Group.
88. Wilk, Sławomir. 2019. Pracownik socjalny w systemie (nie)bezpieczeństwa społeczności lokalnych. Referat wyłożony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
89. Wilk, Sławomir. 2022. Działania pomocowe pracowników socjalnych podczas pandemii Covid-19. Referat wygłoszony. XVIII Zjazd Socjologiczny, Warszawa.
90. Witkowska, Sylwia. 2018. Polski Feminizm – Paradygmaty. Dyskurs: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu, 25: 194–241.
91. Wróbel, Józef. 2019. Transseksualizm z perspektywy eklezjalnej. Family Forum, 6: 113–136.
92. Yardley, Elizabeth. 2021. Technology-Facilitated Domestic Abuse in Political Economy: A New Theoretical Framework. Violence Against Women, 27, 10: 1479–1498. DOI: 10.1177/1077801220947172.
93. Zielińska, Iwona. 2019. Przemoc domowa w polskich rodzinach w Anglii z perspektywy brytyjskich praktyków. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
94. Zielińska, Iwona, Anitha Sundari, Roslyn Kane, Michael Rasell. 2020. Polish Women’s Experiences of Domestic Abuse and Violence in the United Kingdom. Interim raport. EDAN Lincs. Dostępny: https://dvsupport.blogs.lincoln.ac.uk/project-report/


Go to article

Authors and Affiliations

Iwona Zielińska-Poćwiardowska
1
ORCID: ORCID
Patrycja Sosnowska-Buxton
2
ORCID: ORCID

  1. Instytut Filozofii i Socjologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej
  2. Instytut Nauk Społecznych, Uniwersytet w Stavanger, Norwegia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Tekst jest wprowadzeniem do sekcji tematycznej poświęconej alternatywnym wizjom dobrego życia. Ma on na celu wskazanie miejsca i roli tego pojęcia w procesach, które charakteryzują współczesne społeczeństwa. Szczególnie podkreślono w artykule podatność pojęcia „dobre życie” na zawłaszczenie i stosowanie go w sposób manipulacyjny przez rynek i państwo, oraz na kulturowe znaczenia poszukiwania alternatyw dla tych zawężających społeczną wyobraźnię użyć. Ponadto, tekst zawiera przegląd wybranych teoretycznych ram stosowania pojęcia „dobre życie” w literaturze naukowej, który pozwala na lepsze powiązanie przedstawionych w sekcji tematycznej tekstów z kontekstem zwiększonego zainteresowania wartościami i moralnością w socjologii i antropologii.
Go to article

Bibliography

1. Abbott, Owen. 2019. T he Self, Relational Sociology, and Morality in Practice. London: Palgrave Macmillan.
2. Ahmed, Sara. 2010. The Promise of Happiness. Durham–London: Duke University Press.
3. Appadurai, Arjun. 2013. The Future as Cultural Fact: Essays on the Global Condition. London: Verso.
4. Arendt, Hannah. [1958] 2010. Kondycja ludzka. Przekład Anna Łagodzka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
5. Arystoteles. 1982. Etyka nikomachejska. Przekład i opracowanie Daniela Gromska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
6. Back, Les. 2021. Hope’s Work. Antipode, 53, 1: 3–21. DOI: 10.1111/anti.12644.
7. Bauman, Zygmunt. 1996. Etyka ponowoczesna. Przekład Janina Bauman, Joanna Tokarska-Bakir. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
8. Bauman, Zygmunt. 2006. Płynna nowoczesność. Przekład Tadeusz Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
9. Berlant, Lauren. 2011. Cruel Optimism. Durham–London: Duke University Press.
10. Bloch, Natalia. 2018. Bliscy nieznajomi: turystyka i przezwyciężanie podporządkowania w postkolonialnych Indiach. Poznań: Wydawnictwo UAM.
11. Boatcă, Manuela. 2022. Unequal Citizenship: Between Solidarity Norms and Regulations of Social Mobility. Wykład inauguracyjny, XVIII Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny, Warszawa, 14–17 września 2022 r.
12. Boltanski, Luc, Laurent Thévenot. 2006. On Justification. Economies of Worth. Translation Cathrine Porter. Princeton–Oxford: Princeton University Press.
13. Bookchin, Murray. 1995. Social Anarchism or Lifestyle Anarchism. An Unbridgeable Chasm. Edinburgh–San Francisco: AK Press.
14. Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przekład Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
15. Buchowski, Michał. 2006. The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother. Anthropological Quarterly, 79, 3: 463–482.
16. Calestani, Melania. 2009. An Anthropology of ‘The Good Life’ in the Bolivian Plateau. Social Indicators Research, 90: 141–153. DOI: 10.1007/s11205-008-9317-5.
17. Caillé, Alain. 2020. The Gift Paradigm. A Short Introduction to the Anti-Utilitarian Movement in the Social Sciences. Chicago: Prickly Paradigm Press.
18. Carrier, James G. 2018. Moral economy: What’s in a name? Anthropological Theory, 18, 1: 18–35. DOI: 10.1177/1463499617735259.
19. Catedral, Lydia. 2018. Discursive scaling: Moral stability and neoliberal dominance in the narratives of transnational migrant women. Discourse and Society, 29, 1: 23–42. DOI: 10.1177/0957926517726111.
20. Chua, Jocelyn Lim. 2014. Pursuit of the Good Life: Aspiration and Suicide in Globalizing South India. Berkeley–London: University of California Press.
21. Cohen, Stanley. 1972. Folk Devils and Moral Panics. London: Routledge.
22. Costanza, Robert i in. 2014. Time to Leave GDP Behind. Nature, 505: 283–285. DOI: 10.1038/505283a.
23. Dépelteau, François, ed. 2018. The Palgrave Handbook of Relational Sociology. Cham: Palgrave Macmillan.
24. Donati, Pierpaolo. 2010. Relational Sociology. A New Paradigm for the Social Sciences. London–New York: Routledge.
25. Donati, Pierpaolo. 2017. The good life as a sharing of relational goods. Relational Social Work, 1, 2: 5–25. DOI: 10.14605/RSW121701.
26. Donati, Pierpaolo, Margaret S. Archer. 2015. The Relational Subject. Cambridge University Press.
27. Duncan, Simon, Rosalind Edwards, eds. 1997. Single Mothers in International Context. Mothers Or Workers? London: Routledge.
28. Dyring, Rasmus, Cheryl Mattingly, Maria Louw. 2017. The Question of ‘Moral Engines’. Introducing a Philosophical Anthropological Dialogue. In: Ch. Mattingly et al., eds. Moral Engines. Exploring the Ethical Drives in Human Life. New York–London: Berghahn, 9–36.
29. Etzioni, Amitai. 2018. Happiness is the Wrong Metric. A Liberal Communitarian Response to Populism. Cham: Springer.
30. Erdmans, Mary P. 1992. The Social Construction of Emigration as a Moral Issue. Polish American Studies, 49, 1: 7–25.
31. Ettlinger, Nancy, Christopher D. Hartmann. 2015. Post/neo/liberalism in relational perspective. Political Geography, 48: 37–48. DOI: 10.1016/j.polgeo.2015.05.009.
32. Fassin, Didier. 2008. Beyond good and evil? Questioning the anthropological discomfort with morals. Anthropological Theory, 8, 4: 333–344. DOI: 10.1177/1463499608096642.
33. Fassin, Didier, ed. 2012. A Companion to Moral Anthropology. Malden: Wiley-Blackwell.
34. Fischer, Edward F. 2014. The Good Life. Aspiration, Dignity, and the Anthropology of Wellbeing. Stanford: University of California Press.
35. Fisher, Josh. 2019. Nicaragua’s Buen Vivir: a strategy for tourism development? Journal of Sustainable Tourism, 27, 4: 452–471. DOI: 10.1080/09669582.2018.1457035.
36. Foucault, Michel. 1991. Governmentality. In: G. Burchell, C. Gordon, P. Miller, eds. The Foucault Effect: Studies in Governmentality. The University of Chicago Press, 87–104.
37. Foucault, Michel. 1997. On the genealogy of ethics: an overview of work in progress. In: P. Rabinow, ed. Michel Foucault. Ethics: subjectivity and truth. New York: The New Press, 253–280.
38. Galbraith, John Kenneth. [1958] 1998. The Affluent Society. Fortieth Anniversary Edition. New York: Houghton Mifflin Company.
39. Gardawski, Juliusz, red. 2009. Polacy pracujący a kryzys fordyzmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
40. Gardner, Katy. 2015. The path to happiness? Prosperity, suffering, and transnational migration in Britain and Sylhet. Hau: Journal of Ethnographic Theory, 5, 3: 197–214. DOI: 10.14318/hau5.3.011.
41. Glick Schiller, Nina, Noel Salazar. 2013. Regimes of Mobility Across the Globe. Journal of Ethnic and Migration Studies, 39, 2: 183–200. DOI: 10.1080/1369183X.2013.723253.
42. Graeber, David. 2001. Toward An Anthropological Theory of Value: The False Coin of Our Own Dreams. New York: Palgrave.
43. Grillo, Ralph. 2010. Contesting diversity in Europe: alternative regimes and moral orders. Max-Planck-Gesellschaft Working Papers, WP 10-02. Online: https://www.mmg.mpg.de/58894/wp-10-02.
44. Hall, Stuart. 1978. Racism and reaction. In: Five Views of Multi-Cultural Britain. London: Commission on Racial Equality, 23–35.
45. Hałas, Elżbieta. 2021. Relational Care: Rethinking Altruism. In: E. Hałas, A. Manterys, eds. Relational Reason, Morals and Sociality. Berlin: Peter Lang, 69–93.
46. Hałas, Elżbieta. 2020. Gift and the Coefficient of Sociability. Relational Sociology and the Anti-Utilitarian Movement in the Social Sciences. Polish Sociological Review, 4, 212: 399–410. DOI: 10.26412/psr212.01.
47. Heintz, Monica, ed. 2009. The Anthropology of Moralities. London–New York: Berghahn.
48. Heintz, Monica. 2021. Anthropology of Morality. A Dynamic and Interactionist Approach. London–New York: Routledge.
49. Henig, David, Anna Strhan. 2022. Introduction. The Good Between Social Theory and Philosophy. In: D. Henig, A. Strhan, J. Robbins, eds. Where is the Good in the World? Ethical Life between Social Theory and Philosophy. London–New York: Berghahn, 1–30.
50. Hitlin, Steven, Stephen Vaisey, eds. 2010. Handbook of the Sociology of Morality. New York: Springer.
51. Hitlin, Steven, Stephen Vaisey. 2013. The New Sociology of Morality. Annual Review of Sociology, 39: 51–68. DOI: 10.1146/annurev-soc-071312-145628.
52. Honneth, Axel. 2013. Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych. Przekład Jerzy Duraj. Seria: Współczesne Teorie Socjologiczne, T. XXII. Kraków: Nomos.
53. Horolets, Anna. 2018. Czas wolny migrantów zamorskich: przypadek polskich migrantów w Chicago. Studia Sociologica, 10, 1: 25–46. DOI: 10.24917/20816642.10.1.3.
54. Hunnicutt, Benjamin K. 2006. Kellog’s Six-Hour Day. Philadelphia: Temple University Press.
55. Hunnicutt, Benjamin K. 2013. Free Time. The Forgotten American Dream. Philadelphia: Temple University Press.
56. Hunnicutt, Benjamin K. 2020. The Age of Experiences: Harnessing Happiness to Build a New Economy. Philadelphia: Temple University Press.
57. Iwasiński, Łukasz. 2016. Socjologiczne dyskursy o konsumpcji. Gdańsk: Katedra.
58. Jackson, Michael. 2013. The Wherewithal of Life. Ethics, Migration, and the Question of Well-Being. Berkeley–Los Angeles: University of California Press.
59. Jacyno, Małgorzata. 2007. Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
60. Jawłowska, Aldona. 1975. Drogi kontrkultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
61. Joas, Hans. 2009. Powstawanie wartości. Przekład Michał Kaczmarczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa.
62. Kanasz, Tatiana. 2015. Uwarunkowania szczęścia. Socjologiczna analiza wyobrażeń młodzieży akademickiej o szczęściu i udanym życiu. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
63. Kapferer, Bruce, Marina Gold, eds. 2018. Moral Anthropology: A Critique. New York–Oxford: Berghahn.
64. Kingsfisher, Catherine. 2021. Collaborative Happiness. Building the Good Life in Urban Cohousing Communities. London–New York: Berghahn.
65. Kromer, Oktawia. 2021. Usługa czysto platoniczna. Jak z samotności robi się biznes. Wołowiec: Czarne.
66. Krzyżanowski, Michał, Anna Triandafyllidou, Ruth Wodak. 2018. The Mediatization and the Politicization of the „Refugee Crisis” in Europe. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 16: 1–14. DOI: 10.1080/15562948.2017.1353189.
67. Kubala, Petr, Tomáš H. Samec. 2021. The pace of “the good life”: Connecting past, present, and future in the context of a housing affordability crisis. Time and Society, 30, 2: 198–222. DOI: 10.1177/0961463X20987814.
68. Kulas, Piotr, Andrzej Waśkiewicz, Stanisław Krawczyk, eds. 2023. Understanding Recognition: Conceptual and Empirical Studies. London–New York: Routledge.
69. Laidlaw, James. 2014. The Subject of Virtue. An Anthropology of Ethics and Freedom. Cambridge University Press.
70. Lambek, Michael. 2015. The Ethical Condition: Essays on Action, Person and Value. The University of Chicago Press.
71. Lamont, Michele. 2019. From ‘having’ to ‘being’: self-worth and the current crisis of American society. British Journal of Sociology, 70, 3: 660–701. DOI: 10.1111/1468-4446.12667.
72. Lamont, Michele. 2018. Addressing Recognition Gaps: Destigmatization and the Reduction of Inequality. American Sociological Review, 83, 3: 419–444. DOI: 10.1117/0003122418773775.
73. Latouche, Serge. 2018. The misadventures of the good life between modernity and degrowth: from happiness to GDP to Buen Vivir. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 17–28.
74. Lenz, Claudia. 2005. The End or the Apotheosis of „Labor”? Hannah Arendt’s Contribution to the Question of the Good Life in Times of Global Superfluity of Human Labor Power. Hypatia, 20, 2: 135–154. DOI: 10.1111/j.1527-2001.2005.tb00472.x.
75. Leszczyński, Damian, Lotar Rasińki. 2000. Michel Foucault: Filozofia, historia, polityka. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
76. Mattingly, Cheryl. 2014. Moral Laboratories: Family Peril and the Struggle for a Good Life. Oakland: University of California Press.
77. Mattingly, Cheryl, Jason Throop. 2018. The Anthropology of Ethics and Morality. Annual Review of Anthropology, 47: 475–92. DOI: 10.1146/annurev-anthro-102317-050129.
78. McIntyre, Alasdair. 1990. The Privatization of Good: An Inaugural Lecture. The Review of Politics, 52, 3: 344–377.
79. McKenzie, Jordan. 2018. Is there such a thing as happiness in the present? Happiness and temporality. Journal of Classical Sociology, 18, 2: 154–168. DOI: 10.1177/1468795X17736259.
80. McKenzie, Jordan. 2016. Happiness Vs Contentment? A Case for a Sociology of the Good Life. Journal for the Theory of Social Behaviour, 46, 3: 252–267. DOI: 10.1111/jtsb.12098.
81. Milanovic, Branko. 2016. Global Inequality. A New Approach for the Age of Globalization. Cambridge–London: Harvard University Press.
82. Nietzsche, Friedrich. 2018. Poza dobrem i złem. Z genealogii moralności. Przekład Paweł Pieniążek. Łódź: Officyna.
83. O’Neill, John. 2018. How not to argue against growth: happiness, austerity and inequality. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 141–152.
84. Orłowska, Małgorzata. 2007. Przymus bezczynności. Studium pedagogiczno-społeczne czasu wolnego bezrobotnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
85. Ortner, Sherry B. 2016. Dark anthropology and its others: Theory since the eighties. HAU: Journal of Ethnographic Theory, 6, 1: 47–73. DOI: 10.14318/hau6.1.004.
86. Ossowska, Maria. 1947. Podstawy nauki o moralności. Warszawa: Czytelnik.
87. Ossowska, Maria. 1971. Normy moralne: próba systematyzacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
88. Ostrom, Elinor. 1990. Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action. Cambridge University Press.
89. Pasieka, Agnieszka. 2015. Hierarchy and pluralism: living religious difference in Catholic Poland. New York: Palgrave Macmillan.
90. Pijpers, Roos. 2006. ‘Help! The Poles Are Coming’: Narrating a Contemporary Moral Panic. Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, 88, 1: 91–103. DOI: 10.1111/j.0435-3684.2006.00207.x.
91. Putnam, Robert. 2006. Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Przekład Przemysław Sadura, Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
92. Ragazzi, Francesco. 2016. Suspect community or suspect category? The impact of counter-terrorism as ‘policed multiculturalism’. Journal of Ethnic and Migration Studies, 42, 5: 724–741. DOI: 10.1080/1369183X.2015.1121807.
93. Rakowski, Tomasz. 2019. Przepływy, współdziałania, kręgi możliwego: antropologia powodzenia. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki.
94. Ranciere, Jacques. [1981] 1989. The Night of Labor. The Workers’ Dream in Nineteenth Century France. Translation John Drury. Philadelphia: Temple University Press.
95. Rifkin, Jeremy. 2000. The Age of Access: The New Culture of Hypercapitalism, Where All of Life Is a Paid-for Experience. New York: J. P. Tarcher and Putnam.
96. Robbins, Joel. 2013. Beyond the suffering subject: toward an anthropology of the good. Journal of the Royal Anthropological Institute (N.S.), 19: 447–462. DOI: 10.1111/1467-9655.12044.
97. Robbins, Joel. 2015. On Happiness, Values, and Time: The Long and the Short of It. HAU: Journal of Ethnographic Theory, 5, 13: 215–33. DOI: 10.14318/hau5.3.012.
98. Rosa, Hartmut. 2019. Resonance: A Sociology of Our Relationship to the World. Translation James Wagner. Cambridge–Medford: Polity.
99. Rosa, Hartmut. 2013. Social Acceleration. A New Theory of Modernity. Translation Jonathan Trejo-Mathys. New York: Columbia University Press.
100. Rosa, Hartmut, Christoph Henning. 2018. Good life beyond growth. An introduction. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 2–14.
101. Sayer, Andrew. 2011. Why Things Matter to People: Social Science, Values and Ethical Life. Cambridge University Press.
102. Schaap, Andrew. 2011. Enacting the right to have rights: Jacques Ranciere’s critique of Hannah Arendt. European Journal of Political Theory, 10, 1: 22–45. DOI: 10.1177/1474885110386004.
103. Skeggs, Bev. 2014. Values beyond Value? Is Anything beyond the Logic of Capital? British Journal of Sociology, 65, 1: 1–20. DOI: 10.1111/1468-4446.12072.
104. Skidelsky, Robert, Edward Skidelsky. 2012. How Much Is Enough? The Love of Money and the Case for the Good Life. London: Penguin.
105. Snyder, Benjamin. 2016. The Disrupted Workplace. Time and the Moral Order of Capitalism. Oxford University Press.
106. Stiglitz, Joseph E. 2013. The Price of Inequality. How Today’s Divided Society Endangers Our Future. New York: W.W. Norton & Co.
107. Szlendak, Tomasz. 2021. Czy rezonans zarezonuje? Hartmut Rosa o gorączce przyspieszenia trawiącej nowoczesność. Studia Socjologiczne, 3, 242: 137–153. DOI: 10.24425/sts.2021.138478.
108. Tatarkiewicz, Władysław. 2003. O szczęściu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
109. Taylor, Charles. 2018. Resonance and the romantic era: a comment on Rosa’s conception of the good life. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 55–69.
110. Veblen, Thorstein. [1899] 2008. Teoria klasy próżniaczej. Przekład Janina Frenzel-Zagórska. Warszawa: Muza.
111. Villalba, Unai. 2013. Buen Vivir vs Development: a paradigm change in the Andes? Third World Quarterly, 34, 8: 1427–1442. DOI: 10.1080/01436597.2013.831594.
112. Walker, Laura S., ed. 2015. The Good Life and the Greater Good in a Global Context. Lanham: Lexington Books.
113. Wikan, Unni. 2002. Generous Betrayal. Politics of Culture in New Europe. The University of Chicago Press.
114. Wolfinger, Emily. 2021. Australia’s Welfare Discourse and News: Presenting Single Mothers. Global Media Journal. Australian Edition, 15, 1. Online: https://www.hca.westernsydney.edu.au/gmjau/?p=1543
115. Zigon, Jarrett. 2008. Morality: An Anthropological Perspective. Oxford: Berg.

Go to article

Authors and Affiliations

Anna Horolets
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet Warszawski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Celem artykułu jest ukazanie i porównanie doświadczeń rodzinności migrantów osiedlonych i tymczasowych na różnych etapach cykli życia rodzin (CŻR), tj. od powstania pary, przez posiadanie i wychowanie potomstwa, aż do fazy schyłkowej rodziny. Przekrojowe spojrzenie na jakościowy materiał empiryczny z trzech projektów badawczych pozwala na aplikację soczewki CŻR do rodzin migracyjnych w kontekście polskim. Sytuacje dwóch typów rodzin nuklearnych, tj. Polaków wychowujących dzieci poza krajem i rodzin, które doświadczają migracji sezonowej/czasowej jednego z partnerów/rodziców, analizowane są z uwzględnieniem wymiaru temporalnego (reprezentowanego przez kolejne fazy cyklu życia rodzin oraz przez pryzmat płci (doświadczenia migrujących kobiet versus mężczyzn).

Go to article

Authors and Affiliations

Paula Pustułka
ORCID: ORCID

This page uses 'cookies'. Learn more