Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management

Na obszarze Moncongloe w regencji Maros w prowincji Sulawesi Południowej w Indonezji zidentyfikowano mineralizację zeolitu w porfirowym ryolicie i zielonym tufie w sekwencji wulkaniczno- osadowej, należącej do mioceńskiej formacji Camba. W artykule opisano najnowsze badania mineralizacji zeolitu na podstawie danych terenowych i laboratoryjnych, które koncentrowały się na jej aspektach genetycznych i potencjalnych zastosowaniach w oparciu o jej właściwości mineralogiczne i chemiczne. Prace laboratoryjne zastosowane w tym badaniu obejmują analizę mineralogiczną (petrografia i XRD) oraz masową analizę chemiczną (XRF dla głównych tlenków, ICP-OES i ICP-MS dla pierwiastków śladowych). Badania mikroskopowe i XRD wskazują, że zeolit jest typem filipsytu, który jest związany ze smektytem i powstał jako produkt przemiany pierwotnych fenokryształów skalenia K, a także drobnokrystalicznej masy gruntowej i szkła wulkanicznego. Obecność zeolitu typu filipsytowego związanego ze smektytem została również potwierdzona przez skład chemiczny. Mineralizacja zeolitu związana ze smektytem na badanym obszarze powstała w wyniku procesu przemiany przez płyn hydrotermalny w alkalicznej wodzie morskiej, od późnego miocenu do pliocenu. Można zatem stwierdzić, że w tym przedziale czasowym nastąpiły zmiany hydrotermalne. Magma tworząca wulkaniczne skały macierzyste, to magma serii zasadowej, o składzie pośrednim do kwaśnego, pochodząca ze strefy subdukcji. Zeolit typu filipsytu bogaty w K na badanym obszarze może być stosowany m.in. do: usuwania ołowiu z wody oraz parakwatu ze ścieków, ekstrakcji potasu z wody morskiej, usuwania toru z roztworów węglanowych, jako katalizator w knoevenagelu, a także jako suplement diety dla zwierząt domowych, do wchłaniania amoniaku w wodzie oraz do terapii raka jelita grubego.

Radzenie sobie z ryzykiem z jego konsekwencjami to nieodzowny i specyficzny element każdego działania biznesowego. Celem artykułu była ocena poziomu ryzyka związanego z procesem eksploatacji złóż węgla kamiennego wykorzystywanych do produkcji koksu w Polsce, dlatego opracowano metodykę uwzględniającą wpływ istotnych czynników ryzyka wynikających zarówno z warunków geologicznych, jak i górniczych, na koszt jednostkowy wydobycia węgla. Metodologia ta stanowi kompleksowe podejście do zrównoważonego zarządzania zasobami węgla kamiennego. Kluczowym źródłem informacji o czynnikach ryzyka eksploatacyjnego jest opracowany cyfrowy model geologiczny złoża węgla kamiennego. Zawiera model strukturalny oraz model jakościowy podstawowych parametrów jakościowych węgla. Modele strukturalne i modele jakości węgla opracowano na podstawie profili litostratygraficznych z odwiertów badań geologicznych i obserwacji podziemnych (otwory wiertnicze z wyrobisk podziemnych i ich profilowanie). Model siatki strukturalnej zawiera również informacje o zaburzeniach tektonicznych (uskokach) lub zaburzeniach sedymentacji (interkalacje, wymywania itp.). Model cyfrowy posłużył jako podstawa do opracowania harmonogramów prac rozwojowych, przygotowawczych i samego wydobycia węgla. Do analizy wpływu czynników ryzyka na jednostkowe koszty operacyjne wykorzystano historyczne wyniki badań górniczych i dane ekonomiczne z 81 ścian eksploatowanych w latach 2016– –2022. W analizie wzięto pod uwagę łącznie 23 kryteria wpływające na koszty wydobycia. Z tej grupy wyłoniono 10 czynników ryzyka w drodze analizy statystycznej metodą regresji segmentowej, na podstawie których dokonano oceny prognozy poziomu czynników ryzyka dla stref złoża przeznaczonych do eksploatacji do roku 2035. Wzięto pod uwagę czynniki ryzyka, które wynikają z zagrożeń naturalnych, budowy geologicznej złoża (pokład węgla) oraz ograniczeń technicznych. Opracowano wskaźnik czynnika ryzyka (RF), do jego budowy wykorzystano proces Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP ). Wartość współczynnika RF, wyrażająca zagregowaną postać zmienności poszczególnych czynników geologiczno-górniczych, posłużyła do wyznaczenia skorygowanej własnej oceny ryzyka przy szacowaniu efektywności ekonomicznej złoża węgla koksującego dla 8 stref eksploatacyjnych przy zastosowaniu zdyskontowanych metoda przepływu środków pieniężnych. Oszacowana średnia wartość RF dla całego złoża wyniosła 0,29. Najniższy poziom RF odnotowano w strefie W (RF = 0,17), natomiast największa wartość ryzyka występuje w strefie PN (RF = 0,64). Wartości RF posłużyły do obliczenia stopy dyskonta jako skonsolidowanej miary ryzyka własnego przy ocenie projektów inwestycyjnych w górnictwie. Dla strefy W o najniższym ryzyku eksploatacyjnym stopa dyskontowa wynosi 8,34%, natomiast dla strefy PN o najwyższym poziomie ryzyka wynosi 15,02%. Ocena poziomu ryzyka eksploatacyjnego daje możliwość optymalizacji kosztów wydobycia i może być wykorzystana do podejmowania decyzji dotyczących kolejności i czasu eksploatacji poszczególnych stref złoża.

W artykule przedstawiono wyniki prac badawczych uzyskane podczas poszukiwań złóż miedzi i srebra na południowym obrzeżeniu wyniesienia Wolsztyn–Pogorzela pod kątem rozpoznania regionalnej budowy geologicznej utworów permsko-mezozoicznych, ze szczególnym uwzględnieniem stref tektonicznych. Omówiono nową metodykę opracowania danych sejsmicznych i grawimetrycznych w postaci sekcji efektywnych współczynników odbicia EWO i pionowych przekrojów grawimetrycznych, które w powiązaniu z geofizyką otworową dały możliwość uściślenia lub rozpoznania regionalnych stref tektonicznych, których nie ma na opracowanych dotychczas mapach podłoża podczechstyńskiego. Metodykę omówiono na przykładzie dwóch stref tektonicznych: rowu Rawicza i Oleśnicy. Przetworzenie sekcji sejsmicznych w przekroje EWO umożliwiło śledzenie warstw o mniejszej miąższości oraz ułatwiło rozpoznanie małoamplitudowych dyslokacji. Pionowe przekroje grawimetryczne pozwalają uwiarygodnić wyinterpretowane uskoki, rowy oraz pokazują czy uskoki są głęboko zakorzenione. Tak opracowane archiwalne materiały geofizyczne są istotnym uzupełnieniem rozpoznania budowy geologicznej basenu Dolnośląskiego, a w szczególności stref tektonicznych, które mogą być drogami migracji, krążenia roztworów i stref generacji kopalin. Zebrane materiały mogą zostać wykorzystane do uzupełnienie map strukturalno-tektonicznych podłoża cechsztynu w basenie Dolnośląskim a zastosowana metodyka i analiza danych może być zastosowana w innych regionach Polski.

Aby zbadać charakterystykę pękania pod obciążeniem quasi-statycznym określonej rudy wolframitu, opracowano model kruszenia skupisk cząstek rudy przy użyciu modelu Tavaresa. Charakterystykę pękania skupisk cząstek rudy pod obciążeniem quasi-statycznym zbadano poprzez symulację, a wyniki porównano z danymi eksperymentalnymi z testów kruszenia. Wyniki badań wykazały, że przy różnych obciążeniach quasi-statycznych rozkład wielkości cząstek po kruszeniu znacznie się różnił. Wraz ze wzrostem obciążeń quasi-statycznych zwiększał się udział mniejszych cząstek po kruszeniu, co wskazuje na wyższy stopień rozdrobnienia skupisk cząstek rudy. Dodatkowo, w miarę dalszego wzrostu obciążenia quasi-statycznego, średni rozmiar cząstek w skupiskach cząstek rudy zmniejszał się. Średni rozmiar cząstek stanowił bezpośrednią i intuicyjną miarę stanu rozdrobnienia skupisk cząstek rudy. Co więcej, skupiska cząstek rudy wykazywały fraktalne wzory przy quasi-statycznym obciążeniu, z fraktalnym wymiarem rozkładu wielkości cząstek w zakresie od 0,9205 do 1,3603 przy różnych obciążeniach quasi-statycznych. Wymiar fraktalny wzrastał wraz ze wzrostem obciążenia quasi-statycznego, wskazując na wyższy stopień kruszenia. Co więcej, wymiar fraktalny skupisk cząstek rudy podczas quasi-statycznego obciążenia wykazywał tendencję malejącą wraz ze średnim rozmiarem cząstek kruszenia. Badanie to przyczynia się do wszechstronnego zrozumienia charakterystyki fraktalnej związanej z quasi-statycznym pękaniem obciążeniowym skupisk cząstek rudy

W artykule systematycznie analizowano istotne czynniki wpływające na siłę cenową użytecznych surowców mineralnych z punktu widzenia prawa i ekonomii. Omówiono w nim kluczowe czynniki wpływające na siłę cenową użytecznych surowców mineralnych w Chinach, zarówno z perspektywy makro, jak i mikro. Analizę empiryczną przeprowadzono w oparciu o model równań strukturalnych, wykorzystując chińskie zasoby litu jako przykład do analizy danych rynkowych związanych z litem w latach 2012–2022 przez okres 10 lat. Wyniki empiryczne wykazały, że poziom wsparcia politycznego PSI, produkt krajowy brutto PKB, udział w rynku międzynarodowym IMS oraz wskaźnik relacji podaży i popytu SDRI to kluczowe czynniki wpływające na siłę cenową użytecznych surowców mineralnych na poziomie makro i mają na nie znaczący pozytywny wpływ. Relacja podaży i popytu SDRI, wskaźnik jakości zasobów RQI, wskaźnik kosztów wydobycia MCI i wskaźnik poziomu konkurencji rynkowej MCL są kluczowymi czynnikami, które wpływają na siłę cenową użytecznych surowców mineralnych na poziomie mikro i mają na nie znaczący i pozytywny wpływ. Co więcej, czynniki makro mają większy wpływ niż czynniki mikro, które oddziałują na siebie nawzajem i osiągają rozsądny rozwój i wykorzystanie zasobów poprzez regulacje polityczne, mechanizmy rynkowe i innowacje technologiczne, wpływając w ten sposób na siłę cenową surowców mineralnych. W związku z tym w rzeczywistej regulacji konieczne jest kompleksowe uwzględnienie wielu czynników, przyjęcie różnych środków i strategii w celu poprawy siły cenowej surowców mineralnych, zapewnienia zrównoważonego ich pozyskania i trwałego wzrostu gospodarki społecznej.

Węgiel jest niezbędnym źródłem energii do wytwarzania energii elektrycznej i innych zastosowań przemysłowych. Kraje wykorzystujące to źródło energii jako zasób krajowy i naturalny powinny rozważyć swoją politykę wydobycia węgla. Jest to trudne zadanie dla osób odpowiedzialnych za rozwój i planowanie inwestycji, gdyż na politykę wydobycia węgla wpływają czynniki ekonomiczne, polityczne, społeczne, narodowe i środowiskowe. Ponadto, wiele czynników cząstkowych, które można pogrupować w ramach tych czynników, ma ogromny wpływ na podejmowanie decyzji dotyczących polityki wydobycia węgla. Czynniki te i podczynniki nie są od siebie niezależne, ale również pozostają ze sobą w relacjach. W artykule zaproponowano wielokryterialny model podejmowania decyzji umożliwiający wybór najlepszej polityki wydobycia węgla w Turcji przy użyciu metody Analytical Network Process (ANP), w której uwzględniane są wszystkie te efektywne czynniki i ich relacje. Turcja stoi w obliczu problemów z dostawami energii, ponieważ zapotrzebowanie na nią wzrosło w wyniku szybkiego rozwoju gospodarczego, rosnącej liczby ludności i rosnącej industrializacji. Turcja jest w dużym stopniu uzależnione od importowanych źródeł energii, takich jak ropa naftowa, gaz i węgiel kamienny, ponieważ naturalne zasoby energetyczne kraju ograniczają się do węgla brunatnego i kamiennego. W tym zakresie Turcja musi opracować politykę wydobycia węgla zgodnie ze swoimi warunkami. Głównym celem tego badania jest zbadanie najwłaściwszej polityki węglowej Turcji poprzez przyjęcie różnych perspektyw i ocenę tej kwestii jako problemu decyzyjnego. Po badaniach modelowych z wykorzystaniem ANP stwierdzono, że znacznie większa produkcja węgla powinna zostać zapewniona poprzez nowe inwestycje w sektorze wydobycia węgla w Turcji. Metodę ANP uznano za przydatną i praktyczną technikę decydowania o problemach polityki górniczej.

Temat badań dotyczący inwestycji w sektorze przetwórczym kompleksu naftowo-gazowego Republiki Kazachstanu jest gorącym tematem, ponieważ ten przemysł jest jednym z kluczowych sektorów gospodarki kraju i odgrywa ważną rolę w jego rozwoju gospodarczym. Niemniej jednak potrzebuje nowoczesnych technologii i nowych inwestycji, aby poprawić swoją wydajność. Bez ciągłych inwestycji i modernizacji produkcji przemysł może stać się mniej konkurencyjny i niezdolny do wypełniania swojej roli w rozwoju gospodarczym. Celem tej pracy jest zbadanie obecnego stanu przemysłu naftowo-gazowego i określenie potencjału przyciągania inwestycji. W badaniach zastosowano różne metody, w tym analityczne, statystyczne, funkcjonalne, analizy systemowe, dedukcyjne, porównawcze oraz metody syntezy. W trakcie badań przeanalizowano obecną sytuację w sektorze przetwórczym przemysłu naftowo-gazowego w Republice Kazachstanu, w tym jego strukturę, głównych graczy i istniejące projekty inwestycyjne. Zbadano sytuację rynkową na rynku rafinacji ropy naftowej w Republice Kazachstanu oraz oceniono perspektywy tego przemysłu. Przestudiowano klimat inwestycyjny w kraju i jego atrakcyjność dla inwestorów, zwłaszcza w kontekście inwestycji w sektor przetwórczy przemysłu naftowo-gazowego. Zidentyfikowano obiecujące projekty w sektorze przetwórczym przemysłu naftowo-gazowego w Republice Kazachstanu, ich koszty, ryzyka i potencjalną rentowność. Przeanalizowano także społeczne i środowiskowe skutki inwestycji w przemysł naftowo- gazowy Republiki Kazachstanu, w tym kwestie zatrudnienia, zrównoważonego rozwoju środowiskowego i odpowiedzialności społecznej. Wartość praktyczna polega na wykorzystaniu uzyskanych wyników do rozwiązania kwestii związanych z inwestycjami w sektorze przetwórczym kompleksu naftowo-gazowego, aby wynieść ten proces na nowy poziom.

Kamienie szlachetne są cenione przez ludzi od tysięcy lat, jeszcze zanim powstała nauka geologii. Kamienie ozdobne są tworzone przez pierwiastki powszechnie występujące w przyrodzie, takie jak: tlen, węgiel, aluminium, krzem i magnez. Kamienie szlachetne z grupy krzemionki, o wzorze chemicznym SiO2, są najbardziej rozpowszechnioną grupą kamieni szlachetnych na świecie. Obecność pierwiastków śladowych, takich jak: Fe, Ni, Cr i Cu, nadaje im różne kolory. Kwarc jest półszlachetnym nieorganicznym kamieniem szlachetnym, który składa się z dwutlenku krzemu (SiO2) i krystalizuje naturalnie, a także wyróżnia się jako kamień szlachetny. Celem tego badania było określenie właściwości geologicznych, geochemicznych i gemmologicznych formacji cytrynowych w zachodniej Anatolii (Karacasu–Aydin–Turcja). W tym kontekście przeprowadzono badania XRF, widma Ramana i FTIR w celu określenia właściwości chemicznych i gemmologicznych próbek zebranych z badanego obszaru. Według badań, zawartość żelaza w cytrynach wynosi od 0,05 do 0,07%. W wyniku spektrometrii Ramana uzyskano wyniki długości fal 175 cm–1, 300 cm–1 i 460 cm–1. Ponadto ustalono, że formacje cytrynowe występują w postaci cienkich żył w strefach spękań na stykach jednostek metamorficznych w regionie. Żółte kryształy kwarcu, które z gemmologicznego punktu widzenia identyfikowane są jako cytryn, zostały ukształtowane i ujawniono ich wartość jako kamieni szlachetnych. Chociaż cytryny nazywane są kwarcem żelazistym, zyskują efektowny wygląd, gdy są fasetowane, polerowane i przekształcane w produkt końcowy w postaci kamieni ozdobnych. Biorąc pod uwagę, że w sektorze jubilerskim zamiast cytrynów powszechnie stosuje się kamienie poddane obróbce cieplnej, które są bardziej przystępne cenowo i łatwo dostępne, uważa się, że badanie to może dostarczyć istotnych informacji na temat charakterystyki biżuterii.

Artykuł przedstawia rezultaty badań przeprowadzonych w ramach projektu ENTRANCES (finansowanego ze środków programu Horyzont 2020), które skoncentrowały się na analizie uwarunkowań socjologicznych w procesie transformacji polegającej na rezygnacji z produkcji węgla. Polskim obszarem badawczym w tym projekcie był region Śląska. Badania dotyczyły problemów, jakie w sposób nieunikniony dosięgną społeczność regionu w miarę coraz głębszych przeobrażeń na drodze do rezygnacji z węgla kamiennego. W artykule zidentyfikowane zostały główne wyzwania, przed którymi stoi ten region kraju, w kontekście adaptacji do głębokich zmian wynikających z likwidacji podstawowych miejsc pracy, jakimi w regionie są kopalnie węgla. Ponadto, autorzy artykułu proponują strategie, które mogą być stosowane w celu skutecznego radzenia sobie z tymi wyzwaniami. Propozycje strategii obejmują zarówno działania na poziomie polityki publicznej, jak i inicjatywy podejmowane przez sektor prywatny oraz społeczność lokalną. Zastosowana metoda badawcza objęła szeroką analizę wielu wymiarów, którym poddawane jest społeczeństwo regionu w warunkach przejściowych w ramach pięciu komponentów: socjo-kulturowego, socjo-psychologicznego, socjo-politycznego, socjo-ekonomicznego i socjo-ekologiczno-technicznego. Wyodrębnione wyzwania i opracowane możliwe do zastosowania strategie stanowią podsumowanie szerokich badań. Uzyskane wyniki pozwalają na głębsze zrozumienie procesów społecznych w trakcie transformacji energetycznej w regionach węglowych, a także sformułowanie praktycznych rozwiązań dla regionu śląskiego i innych obszarów.

Głównym celem Unii Europejskiej jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., co oznacza dążenie do gospodarki o zerowej emisji gazów cieplarnianych netto. Cel ten jest kluczowym elementem Europejskiego Zielonego Ładu i doskonale wpisuje się w zaangażowanie UE w globalne działania na rzecz klimatu, wyrażone w porozumieniu paryskim. Należy podkreślić, że przejście na zrównoważoną energię niesie ze sobą znaczne ryzyko dla gospodarstw domowych doświadczających ubóstwa energetycznego, szczególnie w regionach słabo rozwiniętych i wrażliwych grupach społecznych. Uznanie tego kontekstu jest niezbędne, aby zapobiec dalszej marginalizacji ubogich energetycznie podczas sprawiedliwej transformacji. Skuteczne przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu wymaga połączenia strategii i wspólnych wysiłków na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym. Należy skupić się na odnawialnych źródłach energii i zdecentralizowanych rozwiązaniach, takich jak domowe systemy solarne i minisieci, zapewniając środki do elektryfikacji odległych i odizolowanych obszarów bez potrzeby rozbudowanej infrastruktury sieciowej. Teza artykułu zakłada, że transformacja energetyczna może wpłynąć na wzrost ubóstwa energetycznego w regionach pogórniczych. Badania przeprowadzone w artykule koncentrują się na różnych modelach transformacji energetycznej ze szczególnym uwzględnieniem Polski, Grecji i Bułgarii. W celu identyfikacji potencjalnych odbiorców wrażliwych w artykule przeanalizowano dane dotyczące osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a także stopę długotrwałego bezrobocia w analizowanych krajach. Badania wskazują, że potencjalni odbiorcy wrażliwi są najczęściej identyfikowani w Bułgarii, gdzie w 2020 roku 32,1% ludności było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a długotrwała stopa bezrobocia wynosiła 2,3% w tym samym roku. W Grecji w 2020 roku 28,8% ludności było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a długotrwała stopa bezrobocia wynosiła 10,9%. Sytuacja w Polsce jest stosunkowo lepsza – w 2020 roku 17,3% ludności było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a długotrwała stopa bezrobocia wynosiła 0,6%.

Demulgatory przyspieszają separację wody od ropy naftowej podczas jej wydobycia. Te bardziej powszechne często zawierają substancje niebezpieczne (rozpuszczalniki aromatyczne, czy słabo biodegradowalne składniki aktywne), które mogą działać negatywnie na zdrowie ludzi (szczególnie układ oddechowy) oraz na środowisko. Artykuł ocenia możliwość zastosowania środków nietoksycznych, o wysokim stopniu biodegradacji, przyjaznych środowisku, podczas badań przeprowadzanych dla ropy naftowej pochodzącej z kopalni znajdujących się w Basenie Paryskim. Powszechne, komercyjne demulgatory były testowane wraz z czterema nietoksycznymi i biodegradowalnymi. Badanie polegało na przeprowadzeniu testu butelkowego demulgatora oraz testu badającego zawartość wody w wirówce. Analizowane były cztery próbki ropy naftowej wraz z piątą próbką, będącą mieszaniną tychże czterech, mieszaną w stosunku znanym z procesu produkcyjnego dla danej instalacji. Miejscem pracy były cztery kopalnie ropy naftowej w Basenie Paryskim, we Francji. Na podstawie badania udowodniono, iż dla wszystkich czterech próbek nowy, wysoce biodegradowalny, rozpuszczalny w ropie demulgator, zawierający pochodne poliiminowe wraz z polimerami EO/PO (o RSN = 10) w rozpuszczalniku nietoksycznym, skutecznie może być użyty w celu poprawienia separacji podczas eksploatacji ropy. Nie tylko zapewnił najlepsze właściwości separacji dla wszystkich analizowanych próbek, ale również najniższą zawartość wody w ropie po separacji spośród wszystkich analizowanych produktów. Rozwiązanie to ma potencjał w wyeliminowaniu wielu problemów związanych z logistyką produktu, składowaniem oraz aspektami środowiskowymi. Jest również bardziej bezpieczne pod kątem pracy z produktem. Wnioski te w zupełności spełniają aktualny trend dotyczący użycia jak najbardziej ekologicznych rozwiązań w każdej możliwej pracy przemysłowej.