Nauki Humanistyczne i Społeczne

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Zawartość

Rocznik Historii Prasy Polskiej | 2024 | t. 27 | No 4

Abstrakt

Tematem artykułu są czasopisma dla akwarystów i terrarystów ukazujące się w Polsce od okresu międzywojennego do chwili obecnej. Głównym jego celem jest systemowe ujęcie tego segmentu oraz pokazanie roli tych czasopism dla rozwoju ruchu oraz dla transferu wiedzy i umiejętności z zakresu obu dziedzin. Ponadto chodziło o pokazanie różnorodności tytułów wydawanych w ramach tego subsegmentu, przede wszystkim ze względu na sposób prezentowania materiałów oraz ze względu na odbiorcę. Opracowanie powstało z wykorzystaniem elementów analizy zawartości prasy, a bazę źródłową artykułu stanowiły roczniki poszczególnych czasopism, dostępne głównie w Bibliotece Narodowej i w Bibliotece Jagiellońskiej. Zgromadzone materiały zaprezentowano i omówiono w porządku chronologicznym. Część pierwsza artykułu obejmuje historię oraz charakterystykę pism wydawanych przed II wojną światową oraz w okresie PRL‑u.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Aleksandra Lubczyńska
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 17, 25-406 Kielce

Abstrakt

Niniejszy artykuł powstał w celu prezentacji, a zarazem przypomnienia czasopisma „Kultura Polski” współczesnym Czytelniczkom i Czytelnikom. To jeden z polskich periodyków utworzonych w okresie Wielkiej Wojny (1914–1918), którego celem było wsparcie walki Polaków o niepodległość i suwerenność Rzeczypospolitej. Współczesna recepcja merytorycznej zawartości czasopisma nie stanowi przedmiotu prezentacji. Uwaga została skupiona wokół strony formalnej miesięcznika/tygodnika „Kultura Polski”, a także założeń ideowych oraz celów, z jakimi redakcja czasopisma podjęła narodowowyzwoleńczą walkę piórem.

W artykule wykorzystano wyniki badań historycznych, podczas których stosowano metodę analizy źródeł i dokumentów. Badania prowadzono w archiwach oraz zbiorach specjalnych bibliotek na terenie Krakowa, Warszawy i Łodzi.

W wyniku badań historycznych ustalono, że czasopismo „Kultura Polski” wydawano tylko w latach 1917– 1918. Podlegało ono wszelkim restrykcjom ustalonym przez zaborców dla czasopism. Wiązało się to z koncesjonowaniem, cenzurą polityczną, konfiskatami prokuratorskimi oraz rewizjami prowadzonymi w siedzibie redakcji. Ponadto stwierdzono, że redakcja czasopisma „Kultura Polski” prowadziła niejawną działalność narodowowyzwoleńczą. Była siedzibą „sekretariatu łącznikowego” oraz Konwentu „A”, jednostek organizacyjnych Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). W świetle przeprowadzonych badań można jednoznacznie stwierdzić, że zarówno redaktor odpowiedzialna prezentowanego czasopisma Helena Radlińska, jak i Leon Wasilewski (nieformalny współredaktor) byli zaufanymi współbojownikami komendanta Ziuka — Józefa Piłsudskiego.

Uzyskane wyniki badań prowadzą do wniosków, które pozwalają konstruować kolejne problemy badawcze na przyszłość. Wiążą się z dalszą eksploracją historyczną, a w szczególności poszukiwaniem detali dotyczących niejawnej działalności Redakcji czasopisma „Kultura Polski”, która stanowiła swoisty zalążek struktur wywiadu oraz kontrwywiadu polskich sił zbrojnych po odzyskaniu niepodległości jesienią 1918 r. Ponadto interesująca poznawczo pozostaje analiza merytoryczna treści publikowanych na łamach „Kultury Polski”. Znaczący wkład prezentowanego czasopisma w proces budzenia postaw patriotycznych i obywatelskich wśród Polaków doświadczających „jadu niewoli” może być inspiracją dla współczesnych poszukiwaczy modelowych rozwiązań w zakresie teorii oraz praktyki wychowania patriotycznego.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Arkadiusz Żukiewicz
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Pedagogiki, Katedra Pedagogiki Społecznej, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Ingardena 4, 30-060 Kraków

Abstrakt

W Drugiej Rzeczypospolitej obok prasy — najpopularniejszego środka komunikowania — pojawiło się radio. W połowie 1937 r. mniej więcej na 24 000 000 mieszkańców wsi liczba abonentów radiowych wynosiła ok. 250 000, a pod koniec 1938 r. było ich już ok. 320 000. Wzrost liczby radioabonentów wiejskich stał się możliwy dzięki obniżeniu w 1934 r. dla tzw. drobnych rolników opłat abonamentowych. Istniała też możliwość zakupu radioodbiornika w systemie ratalnym. Na wsiach radio dostępne było początkowo głównie w świetlicach, domach ludowych lub szkołach. Z czasem jednak dzięki wskazanym powyżej udogodnieniom zaczęło się cieszyć popularnością prywatnych odbiorców. W swojej ofercie radio miało wiele audycji i pogadanek rolniczych.

W celu popularyzacji radia wśród społeczeństwa rozpoczęto edycję czasopism radiowych. W latach 1923–1939 ukazywało się ok. 50 tytułów z tego segmentu. Akcję popularyzatorską Polskie Radio prowadziło również w środowisku wiejskim. Celowi temu służyło m.in. rozpoczęcie w 1935 r. wydawania ilustrowanego kwartalnika „Radio na Wsi”.

„Radio na Wsi” należy zaliczyć do czasopism zarówno rolniczych, jak i radiowych. Artykuł jest analizą prasoznawczą tego tytułu. Łącznie ukazało się 13 numerów, które poddano analizie z autopsji. Zastosowano metodę opisowo‑analityczną zawartości treści.

W artykule skupiono się na genezie tego czasopisma, omówiono jego cechy formalne i wydawnicze, przedstawiono twórców, ale przede wszystkim przeanalizowano zawartość treściową. Przeprowadzone badania wykazały, że cele programowe, jakie założyła sobie redakcja, rozpoczynając edycję, zostały zrealizowane. „Radio na Wsi” docierało przeważnie do zainteresowanych radiem rolników.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Izabela Krasińska
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 17, 25-406 Kielce

Abstrakt

W artykule omówiono genezę nieopublikowanej książki Teresy Torańskiej w kontekście jej związków z „Kulturą” paryską i wywiadów rzek przeprowadzonych przez innych autorów z Jerzym Giedroyciem. Maszynopis książki znajduje się w Pracowni Badań nad Instytutem Literackim w Paryżu UMCS. Ze względu na wartość źródłową planowane jest krytyczne wydanie tej książki, która opiera się na rozmowach przeprowadzonych przez Torańską w latach 1985–1987. Rozmowy zostały nagrane w okresie trudnym politycznie dla Polski. Zawierają istotne komentarze Giedroycia do bieżącej sytuacji, ale także wiele wspomnień okresu przed drugą wojną światową, portrety współpracowników „Kultury” itd. Istotnym wątkiem rozmowy była emigracja jako zjawisko polityczno-społeczne. Na podstawie także niepublikowanych listów Torańskiej i Giedroycia można wnioskować o znaczeniu tej rozmowy. W artykule przedstawiono również inne ślady obecności dziennikarki w „Kulturze”, podkreślając partnerskie relacje i wspólnotę poglądów Torańskiej i Giedroycia.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Iwona Hofman
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk o Komunikacji Społeczneji Mediach Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej ul. Głęboka 45 PL 20-612 Lublin

Abstrakt

Prasa kobieca to składnik polskiego systemu medialnego, a precyzyjniej sektora prasowego, który był analizowany przez badaczy reprezentujących różne dyscypliny naukowe. Mimo licznych badań nad zawartością tematyczną, cechami formalnymi poszczególnych magazynów i subsegmentów prasy kobiecej, kwestiami własnościowymi, problemami definicyjnymi, różnorodnością gatunkową, wewnętrzną subsegmentacją – brakuje badań, których przedmiotem byłyby współczesne magazyny kobiece jako źródło informacji o politykach. Niniejszy artykuł stanowi próbę uzupełnienia luki w badaniach zawartości prasy kobiecej pod kątem prezentacji polityków i polityczek. Do analizy wybrano najmłodszy magazyn luksusowy, „Urodę Życia”, która zadebiutowała na polskim rynku prasowym w październiku 2014 r. Czasopismo poszerzyło ofertę firmy Edipresse Polska, która zaistniała w segmencie wielotematycznych luksusowych magazynów kobiecych. Celem głównym była charakterystyka najmłodszego magazynu luksusowego istniejącego na polskim rynku mediów. Cel główny uzupełniły cele szczegółowe 1) omówienie najważniejszych wydarzeń w historii istnienia „Urody Życia”; 2) określenie jej miejsca w grupie magazynów luksusowych istniejących na polskim rynku prasowym; 3) próba odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu badany magazyn był źródłem informacji o politykach. Badania przeprowadzono metodą analizy zawartości (ilościową i jakościową). Ramy czasowe stanowią lata funkcjonowania pisma na rynku, czyli 2014–2021.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Olga Dąbrowska-Cendrowska
1

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jana Kochanowskiegoul. Uniwersytecka 17 PL 25-406 Kielce

Abstrakt

Artykuł jest poświęcony ukazaniu na przykładzie diecezji siedleckiej organizacji i upowszechniania wychowania fizycznego w młodzieżowych stowarzyszeniach Akcji Katolickiej, tj. w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Męskiej i Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Żeńskiej oraz w ich poprzedniku Związku Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej. Problematyka ta jest ukazana w oparciu o katolicką prasę lokalną — tygodnik „Głos Podlaski” i „Podlaski Miesięcznik Katolicki”. Zakres czasowy pracy, 1934–1939, obejmuje niespełna pięć lat działalności stowarzyszeń AKat. w zakresie upowszechniania wychowania fizycznego. Data początkową została wyznaczona na 1934 r., gdyż wtedy pojawiły się w prasie diecezjalnej pierwsze informacje o kontaktach kierownictwa tworzącej się Akcji Katolickiej z Państwowym Urzędem Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Współpraca zaowocowała organizacją kursów dla przodowników różnych dyscyplin sportu, następnie akcją uświadamiającą znaczenie sportu i tworzeniem organizacyjnych struktur w formie kółek wychowania fizycznego. Poprzez rozwój tej aktywności młodzież ze środowisk wiejskich i małomiasteczkowych diecezji siedleckiej, zorganizowana w męskich i żeńskich stowarzyszeniach Akcji Katolickiej włączała się w realizowaną przez PUWFiPW akcję „naród pod bronią”.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jarosław Cabaj
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut HistoriiUniwersytet w Siedlcachul. Żytnia 39PL 08-110 Siedlce

Abstrakt

Istniejące na rynku prasowym tygodniki opinii odzwierciedlają podział społeczeństwa pod kątem politycznym i światopoglądowym. To sprawia, że każdy tytuł w inny sposób interpretuje rzeczywistość, a jedno wydarzenie może zostać przedstawione w diametralnie różny sposób. Z tego względu w artykule podjęto się próby opisu tego, jak wybrane tygodniki opinii („Newsweek”, „Polityka”, „Do Rzeczy”, „Wprost”, „Gazeta Polska”, „Sieci”) przedstawiły wydarzenia z 13 stycznia 2019 roku. Wtedy to zamordowany został ówczesny prezydent Gdańska, Paweł Adamowicz. W toku badań zwrócono uwagę na różnorakie rozłożenie akcentów, gdy chodzi o to wydarzenie oraz towarzyszące mu społeczno-polityczne reperkusje. Pisma liberalno-lewicowe największą uwagę poświęciły opisaniu pozytywnych przymiotów zmarłego, przedstawiając go jako osobę koncyliacyjną. Tytuły konserwatywno-liberalne skupiły się na warstwie komentatorskiej, oddając łamy periodyku ludziom mediów, kultury czy polityki, by ci wypowiedzieli się o tragedii. Z kolei czasopisma konserwatywno-prawicowe uznały, że śmierć Adamowicza może mieć daleko idące reperkusje w postaci prób narzucenia społeczeństwu lewicowej agendy. Tym samym każdy z tytułów zaproponował odbiorcom własną narrację, przekonując jednocześnie czytelników, że komentarze i osądy przedstawione na łamach danego periodyku są tymi najwłaściwszymi.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jarosław Dobrzycki
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk o Kulturze Wydział Humanistyczny Uniwersytet Śląski ul. Uniwersytecka 4 PL 40-007 Katowice

Instrukcja dla autorów

Przesyłanie tekstów

Przejdź do logowania lub Zarejestruj aby zgłosić tekst.

Sprawdzenie tekstu przed wysłaniem

Autorzy proszeni są o sprawdzenie czy tekst spełnia poniższe kryteria. Teksty, które nie spełniają wymagań redakcyjnych mogą zostać odrzucone.

  • Oświadczam, że tekst artykułu został przygotowany zgodnie z wytycznymi dla autorów RHPP
  • Oświadczam, że zapoznałem się z informacjami na temat etyki publikowania w RHPP i potwierdzam, że artykuł nie był wcześniej publikowany

Wytyczne dla autorów

Wymagania wstępne

Zapraszamy do nadsyłania pełnych tekstów artykułów w postaci elektronicznej (w formatach: *.doc, *.dox lub *.rtf,) w języku polskim lub angielskim przygotowanych zgodnie z podanymi niżej wymogami. W przypadku tekstów w języku polskim konieczne jest dołączenie także tytułu w języku angielskim oraz abstraktu i słów kluczowych zarówno w języku polskim jak i angielskim. Preferowana długość artykułu: 10-20 standardowych stron, tj. 18000 – 36000 znaków (ze spacjami).

Podczas kwalifikacji tekstu zwracamy szczególną uwagę na jasne określenie przedmiotu i celu badań, na zastosowanie odpowiednich metod badawczych oraz na konieczność nawiązania do wcześniejszych publikacji z zakresu przedmiotu badań.

Sugerowaną metodą wysyłki jest opcja w systemie "Zgłoś nowy tekst" (przycisk wyżej, opcja dostępna po zalogowaniu). W przypadkach uzasadnionych możliwa jest też wysyłka bezpośrednio na adres mailowy Sekretarza Redakcji.

Podstawowe dane o formatowaniu tekstu do publikacji

  • format strony A4 (marginesy: 2,5 cm);
  • czcionka standardowa: Times New Roman 12 pkt dla tekstu głównego oraz 10 punktów dla przypisów dolnych;
  • akapit: odstępy między wierszami - 1,5 wiersza
  • wyrównanie tekstu głównego i przypisów – do lewej.
  • grafiki (ryciny, wykresy) mogą być osadzone w dokumencie głównym, ale w tym przypadku należy je dodatkowo przesłać w oddzielnych plikach (najlepiej w formacie TIFF).

Szczegółowe wytyczne dla autorów

Szczegółowy wykaz wymagań edytorskich i merytorycznych, które należy uwzględnić w manuskryptach zgłaszanych do publikacji zawiera specjalny poradnik dla autorów: Szczegółowe zasady redagowania tekstów do RHPP. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę dokumentu i uwzględnienie wymagań.

Procedura przyjmowania tekstów do druku

  • przesłanie przez Autora tekstu do druku (sformatowanego zgodnie z podanymi wymogami) poprzez elektroniczny system przyjmowania artykułów na stronie internetowej czasopisma lub w przypadkach uzasadnionych mailem na adres Redaktora Naczelnego;
  • sprawdzenie przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego czy przesłany tekst spełnia wymogi formalne (zgodność z profilem czasopisma i odpowiednie formatowanie itp.) i ewentualne odesłanie tekstu do poprawy,
  • sprawdzenie tekstu w systemie antyplagiatowym;
  • potwierdzenie lub odmowa przyjęcia tekstu do dalszej procedury,
  • wstępna kwalifikacja tekstu pod względem merytorycznym przez Redaktora Naczelnego, ewentualne zawiadomienie o nieprzyjęciu tekstu bądź odesłaniu do korekty lub koniecznego uzupełnienia; w przypadku wątpliwości Redaktor Naczelny może skierować tekst do opinii członka Rady Naukowej lub innego specjalisty z zakresu podejmowanej problematyki w artykule,
  • przesłanie artykułu do dwóch recenzentów w systemie „double-blind review”; w przypadku znacznej interdyscyplinarności podejmowanej problematyki lub rozbieżnych opinii recenzentów tekst może być przesłany do trzeciego recenzenta,
  • zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego o nadejściu recenzji wraz z przesłaniem tekstów recenzji, ewentualnie także uwag Redaktora Naczelnego bądź redaktora tematycznego tomu i wskazaniem terminu nadesłania poprawionego tekstu,
  • przesłanie przez Autora poprawionego tekstu (w przypadku niezgadzania się z uwagami w recenzji wraz ze stanowiskiem Autora w tej sprawie) wraz z oświadczeniem dotyczącym praw autorskich,
  • akceptacja tekstu do druku i zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji o przyjęciu tekstu po recenzjach do druku (w przypadku wątpliwości co do korekty tekstu zgodnie z uwagami recenzentów bądź redaktorów, skierowanie do ponownej recenzji lub zwrot do ponownej korekty),
  • korekta językowa i skład artykułu, w razie konieczności kontakt z Autorem w sprawie wątpliwości co do sformułowań zawartych w tekście bądź rozwiązań graficznych,
  • w przypadku większych zmian redakcyjnych w tekście artykułu, przesłanie artykułu do Autora po składzie do autoryzacji, z wyznaczeniem krótkiego terminu na odpowiedź,
  • zamieszczenie wersji elektronicznej artykułu w archiwum na stronie internetowej czasopisma.

Autorzy tekstów przyjętych do druku winni w terminie 14 dni od daty informacji o przyjęciu tekstu przesłać na adres redakcji umowę wydawniczą. Prócz przeniesienia praw autorskich Umowa zawiera również deklaracje o oryginalności i wkładzie poszczególnych osób w powstanie utworu, w szczególności o autorstwie koncepcji, założeń, metod oraz informacji o źródłach finansowania utworu, w tym wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów.

Koszty publikacji

Za publikacje artykułów w czasopiśmie „Rocznik Historii Prasy Polskiej” nie pobieramy opłat.

Przewidywany czas publikacji

Przewidywany czas procedowania zgłoszonych manuskryptów wynosi 2-3 miesiące, a średni czas do publikacji artykułu - 5 miesięcy. Czas publikacji jest uzależniony głównie od tematyki danego artykułu oraz od czasu, jaki autorowi jest potrzebny na wprowadzenie korekt po recenzjach. Z reguły nie przekracza on 7 miesięcy.

Załączniki dla autorów

Procedura antyplagiatowa

  • Procedura służy do weryfikowania oryginalności artykułów i obejmuje teksty zgłoszone do redakcji. Jej głównym celem jest zapewnienia wsparcia w zakresie przeciwdziałania naruszeniom przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
  • Sprawdzanie prac odbywa się w Plagiat.pl, w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie;
  • Procedurę antyplagiatową obsługuje Sekretarz Redakcji.

Ostrzeżenia

Redakcja RHPP informuje, że przeciwdziała wszelkim próbom nierzetelności w nauce. Stosowane zasady etyczne zawiera rozdział "Zasady dotyczące autorów" w sekcji Etyka publikacji. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę zasad.

Prawa autorskie

Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu (CC By 4.0) na stronie internetowej czasopisma oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („corresponding author”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia, które jest zawarte w umowie wydawniczej.

Autorzy udzielają wydawnictwu licencji na publikację artykułu, zgodnie z polskimi przepisami prawa autorskiego. Umowa o przeniesieniu praw autorskich musi zostać podpisana przez autorów przed publikacją artykułu. Począwszy do 2021 roku artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

Polityka prywatności

Redakcja oświadcza, że zazwiska i adresy e-mail użytkowników wprowadzone na stronie naszego czasopisma będą wykorzystywane wyłącznie do celów redakcyjnych i nie będą udostępniane w żadnym innym celu ani żadnej innej stronie. Osobami upoważnionymi do posiadania ww. informacji są jedynie redaktorzy oraz wydawca. Szczegółowo omawia te kwestie poniższa deklaracja RODO.

Informacja o przetwarzaniu danych osobowych (RODO)

Na podstawie art. 13 (lub/i) 14 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE L.2016.119.1 z dnia 04.05.2016 r. – dalej: RODO lub Rozporządzenie), informujemy, że:

I. Administrator Danych Osobowych: Administratorem Danych Osobowych Autora/Autorów/Recenzentów jest Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (adres: ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, strona internetowa: www.up.krakow.pl). Z Administratorem Danych Osobowych można kontaktować się poprzez adres e-mail: info@up.krakow.pl lub pisemnie na adres korespondencyjny wskazany w pierwszym zdaniu.

II. Inspektor Ochrony Danych: Autor/Autorzy/Recenzenci mogą skontaktować się z wyznaczonym przez Administratora Inspektorem Ochrony Danych w sprawach dotyczących: przetwarzania danych osobowych, korzystania z praw dotyczących przetwarzania danych osobowych, pisząc na adres elektroniczny: iod@up.krakow.pl, lub adres Administratora Danych, wskazany w pkt I.

III. Cele przetwarzania danych osobowych: Uczelnia przetwarza dane osobowe w celu przygotowania i realizacji umowy wydawniczej zgodnie z art. 6 ust. 1 lit b) Rozporządzenia (UE), a w szczególności: --- reakcji na informacje przesłane do Wydawnictwa z wykorzystaniem formularza kontaktowego/e-maila, --- realizacji procesu wydawniczego związanego z opublikowaniem dzieła Autora/Autorów, --- publikowania imienia, nazwiska, stopnia lub tytułu naukowego oraz afiliacji Autora/Autorów, --- udostępniania danych innym podmiotom związanym z procesem wydawniczym, do baz danych i innych portali informacyjnych, promocyjnych, naukowych, --- wysyłki autorskich numerów drukowanych dzieła.

Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest warunkiem wykonania umowy, zamówienia, opublikowania dzieła Pani/Pana autorstwa/współautorstwa lub gdzie Pani/Pan występowała/ł w charakterze Recenzenta/Redaktora/Członka Rady Naukowej. Jest Pani/Pan zobowiązana/y do ich podania, a konsekwencją niepodania danych osobowych będzie odmowa publikacji lub akceptacji artykułu/recenzji przez Wydawnictwo.

IV. Odbiorcy danych osobowych: zebrane dane osobowe mogą być udostępniane podmiotom i organom publicznym uprawnionym do przetwarzania danych osobowych na podstawie przepisów powszechnie obowiązującego prawa oraz podmiotom przetwarzającym dane osobowe na zlecenie administratora w związku z wykonywaniem powierzonego im zadania.

V. Okres przechowywania danych osobowych Autora/Autorów: Dane osobowe zebrane na podstawie art. 6 ust 1 lit. b) Rozporządzenia (UE), tj. będą przetwarzane maksymalnie przez okres 50 lat licząc od daty podpisania umowy.

VI. Prawa osób, których dane dotyczą: Autor/Autorzy mają prawo do: --- dostępu do swoich danych (informacji o przetwarzanych przez Administratora Danych), w tym uzyskania kopii danych. Prawo będzie realizowane w zakresie technicznie i prawnie możliwym, --- sprostowania (poprawiania danych, gdy są niezgodne z stanem rzeczywistym), --- usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych w przypadkach przewidzianych prawem. Zebrane dane osobowe nie podlegają zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji, w tym profilowaniu.

VII. Instytucja nadzorcza w zakresie danych osobowych: Organem nadzorczym w zakresie danych osobowych jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Autor/Autorzy, w przypadku uznania, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy Rozporządzenia, ma prawo wniesienia skargi do ww. organu nadzorczego.

Zasady etyki publikacyjnej

Etyka publikacji

Redakcja „Rocznika Historii Prasy Polskiej” (RHPP) przyjęła i stosuje zasady etyki publikacyjnej zgodne z wytycznymi Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics). Wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji (redaktorzy czasopisma, autorzy, recenzenci i wydawca) winni się zapoznać ze standardami zasad etyki publikacji stosowanymi w naszym czasopiśmie.

Autorzy, zgłaszając pracę, muszą potwierdzić znajomość tych zasad. Od autorów publikacji zbiorowych wymagamy zadeklarowania rzeczywistego wkładu pracy poszczególnych autorów. Nieakceptowane jest złożenie tej samej pracy do więcej niż jednego czasopisma. Recenzenci opiniujący artykuły, podejmując się recenzji muszą potwierdzić przestrzeganie zasad etycznego postępowania (patrz: Wskazówki dla recenzentów [niżej]) oraz oświadczenie o braku konfliktu interesów.

Szczegółowe zasady dotyczące etyki publikacji, stosowane w czasopiśmie, dostępne są na stronie COPE https://publicationethics.org/guidance/Guidelines. Poniżej przedstawione zostały podstawowe standardy etyczne przestrzegane w RHPP, opracowane na podstawie kodeksu COPE - Best Practice Guidelines for Journal Editors.

Zasady dotyczące redakcji

Zasada fair play. Teksty zgłaszane do publikacji są poddawane ocenie pod względem merytorycznym. Kwestie takie, jak rasa, płeć, orientacja seksualna, wyznanie, pochodzenie, obywatelstwo czy przekonania polityczne autorów nie mają wpływu na ocenę artykułów.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w powierzonych redakcji oraz recenzowanych tekstach nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności stosuje się zasadę, zgodnie z którą recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zapora ghostwriting i guest authorship. Redakcja RHPP, dbając o rzetelność naukową publikowanych tekstów przestrzega zasad zapory ghostwriting i guest authorship. Aby przeciwdziałać przypadkom ghostwriting i guest authorship redakcja RHPP wymaga od autorów tekstu ujawnienia wkładu poszczególnych autorów w powstanie tekstu (z podaniem ich afiliacji oraz rodzaju udziału, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji), przy czym główną odpowiedzialność ponosi autor zgłaszający manuskrypt. Redakcja wymaga informacji o źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów (financial disclosure). Redakcja dokumentuje wszelkie przejawy nierzetelności naukowej, w szczególności naruszania zasad etyki obowiązujących w nauce. Wszelkie wykryte przypadki będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające autorów, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.).

Decyzje dotyczące publikacji. Redaktor naczelny podejmuje ostateczną decyzję, które materiały zostaną, a które nie zostaną opublikowane. Redaktor kieruje się opiniami recenzentów, polityką wydawniczą czasopisma oraz wymogami prawnymi odnoszącymi się w szczególności do kwestii plagiatu i innych naruszeń praw autorskich.

Zasady dotyczące recenzentów

Wkład w prace zespołu redakcyjnego. Recenzenci uczestniczą w pracach zespołu redakcyjnego i mają wpływ na decyzje podejmowane przez redaktorów. Mogą także współpracować z autorami w celu doskonalenia publikowanych tekstów (współpraca taka jest anonimowa i musi się odbywać za pośrednictwem redakcji).

Zasada kwalifikacji i terminowości. W przypadku, gdy recenzent zaproszony do pracy nad tekstem uważa, że nie ma kwalifikacji niezbędnych do jego oceny lub nie będzie w stanie przygotować recenzji w ustalonym terminie, powinien niezwłocznie poinformować o tym zespół redakcyjny.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w tekstach powierzonych redakcji oraz recenzowanych nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada zachowania standardów obiektywności. Recenzje powinny mieć charakter obiektywny. Personalna krytyka autorów prac jest niedopuszczalna. Wszystkie uwagi recenzenta powinny być odpowiednio uzasadnione.

Zasada rzetelności źródeł. Recenzenci, jeśli zachodzi taka potrzeba, powinni wskazać relewantne publikacje, które nie zostały zacytowane przez autora. Wszystkie stwierdzenia, które mają swoje źródło w opublikowanych już pracach, powinny być opatrzone odpowiednimi odesłaniami bibliograficznymi w tekście. W przypadku zauważenia istotnych podobieństw do prac już opublikowanych, recenzenci powinni zgłosić ten fakt redakcji.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności przestrzega się zasady, że recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zasady dotyczące autorów

Zasada rzetelności naukowej. Autorzy tekstów zgłaszanych do publikacji są zobowiązani do rzetelnego opisu wykonanych badań oraz obiektywnej interpretacji wyników. Zebrane dane oraz całość prac powinny być opisane w sposób umożliwiający powtórzenie badań. Nierzetelne lub niezgodne z zasadami etyki prezentowanie i interpretowanie danych oraz wyników badań jest niedopuszczalne.

Zasada oryginalności publikacji. Autorzy mogą zgłaszać do publikacji wyłącznie własne, oryginalne teksty. W sytuacji, gdy wykorzystują badania lub stwierdzenia innych autorów, powinni oznaczać je jako elementy cytowane. Redakcja poddaje teksty zgłaszane do publikacji sprawdzeniu przez system antyplagiatowy (Plagiat.pl), w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie.

Zasada udostępniania danych badawczych. Autorzy mogą zostać poproszeni o przedstawienie nieopracowanych wyników badań, w związku z tym powinni zapewnić dostęp do tych danych. Powinni również, w miarę możliwości, przechowywać te dane przez pewien czas po opublikowaniu pracy.

Zasada przeciwdziałania redundantnym publikacjom. Autorzy nie powinni publikować tekstów opisujących te same badania w więcej niż jednym czasopiśmie. Zgłaszanie tych samych publikacji do więcej niż jednego czasopisma jest niedopuszczalne i uznawane za nieetyczne.

Zasada rzetelności źródeł. Publikacje, które zostały wykorzystane przy pisaniu tekstu powinny być zawsze dokładnie zacytowane. Autorzy winni również podać tytuły publikacji, które miały decydujący wpływ na kształt ich pracy. Informacje uzyskane prywatnie, w rozmowie lub korespondencji z osobami trzecimi nie mogą być wykorzystywane w tekście bez pisemnej zgody tych osób.

Zasady autorstwa pracy. Osoby wskazane w zgłoszonym tekście jako autorzy lub współautorzy powinny mieć znaczący udział w tworzeniu publikacji: koncepcji, projektu, wykonaniu oraz interpretacji wyników opisywanych badań. Informacje o wszystkich osobach, które w jakimś stopniu przyczyniły się do powstania publikacji, powinny pojawić się w tekście. Autor zgłaszający tekst do publikacji winien zadbać o właściwe oznaczenie tych osób w tekście oraz upewnić się, że wszyscy współautorzy akceptują artykuł w formie zgłaszanej do publikacji.

Zasada konfliktu interesów. Autorzy muszą wskazać wszelkie istotne czynniki o charakterze finansowym lub sytuację konfliktu interesów, jeśli mogą być one uznane za mające wpływ na wyniki lub ich interpretację. Wszystkie źródła finansowego wsparcia badań muszą zostać podane do wiadomości. Zasady dotyczące błędów w tekstach zgłoszonych do publikacji. W sytuacji, gdy autor odkryje znaczące błędy lub nieścisłości w zgłoszonym tekście, zobowiązany jest niezwłocznie poinformować o tym redakcję czasopisma i współpracować z nią w celu wycofania tekstu lub poprawienia zaistniałych błędów.

Definicje

Ghostwriting oznacza, ukrywanie faktycznego autorstwa lub współautorstwa tekstu; istotny wkład w powstanie publikacji powinien być zawsze ujawniony przez wskazanie nazwisk wszystkich autorów lub bez wymienienia roli osoby, która wniosła taki wkład w podziękowaniach zamieszczonych w publikacji (COPE).

Guest authorship oznacza umieszczenie wśród autorów tekstu osoby, której udział w powstaniu tego tekstu jest znikomy lub w ogóle nie miał miejsca (COPE).

Plagiat. W prawie autorskim nie ma legalnej definicji plagiatu. Pośrednio definicję taką zawiera art. 115 ustawy o prawie autorskim, penalizując czyn polegający na przywłaszczeniu sobie autorstwa lub wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu. Mowa tu więc o sytuacji, w której plagiator świadomie, z zamiarem bezpośrednim przypisuje sobie autorstwo cudzego utworu lub wprowadza innych w błąd co do autorstwa. Plagiatem jest także podanie się niezgodnie z prawdą za współautora dzieła. Więcej na informacji zawiera omówienie na stronie ZAIKS.

Autoplagiat. Wielokrotne publikowanie tego samego lub w niewielkim tylko stopniu przetworzonego tekstu, w warunkach wprowadzających w błąd, że jest to utwór lub część utworu po raz pierwszy rozpowszechniana [J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2010].

Grafy COPE

Niżej przedstawiono szczegółowe ścieżki postępowania w przypadku wykrycia niektórych nadużyć nieetycznych zachowań. Źródło: COPE Flowcharts [Polish] [2023]. Interpretacja: Ewa A. Rozkosz, Wykorzystanie diagramów COPE w zasadach etyki publikacyjnej czasopisma naukowego, Materiały Konferencyjne EBIB, nr 25 (2017).

Podejrzenie o plagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o plagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o autoplagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o autoplagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w opublikowanym artykule;
Dodanie autora przed opublikowaniem;
Usunięcie autora przed opublikowaniem.

Procedura recenzowania

Proces i kryteria recenzji

Do publikacji w „Roczniku Historii Prasy Polskiej” kwalifikowane są jedynie artykuły w pełni oryginalne (nigdzie wcześniej niedrukowane), prezentujące najnowsze wyniki badań i niebędące kompilacją opracowań już istniejących.

Pierwszym etapem procedury recenzowania jest opinia Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), który podejmuje wstępną decyzję o dopuszczeniu artykułu do dalszej procedury recenzji lub odrzuceniu, o czym informują niezwłocznie autora. W przypadkach niejednoznacznych ich decyzja jest konsultowana ze specjalizującym się w danej problematyce członkiem Rady Redakcyjnej. Powodem odrzucenia na tym etapie może być m.in. niezgodność tematyki manuskryptu z profilem czasopisma, brak spełniania standardów dotyczących konstrukcji artykułu, niski poziom merytoryczny, rażące uchybienia językowe, niezgodność z zasadami etyki publikacyjnej lub inne uzasadnione powody.

Następnie zgłoszenie przechodzi do etapu recenzji zewnętrznych. Każdy artykuł zanim zostanie skierowany do Recenzentów poddawany jest anonimizacji, czyli ukryciu danych mogących zidentyfikować Autora. Do oceny każdej publikacji powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów spoza jednostki autora. Redakcja dba o to, aby w procesie recenzji pomiędzy autorami i recenzentami nie zachodził żaden konflikt interesów (w szczególności relacje służbowe lub osobiste). Recenzje są opracowywane w systemie „double-blind review process”, w którym recenzenci i autorzy nie znają swoich tożsamości.

Recenzje mają formę pisemną i opisową. W swej ocenie recenzent bierze pod uwagę oryginalność i wartość merytoryczną artykułu, jego formę (kompozycję, język), jakość źródeł, rzetelność naukową, może także wskazywać na kwalifikację artykułu do danej kategorii tekstów naukowych. Wszelkie uwagi, poprawki oraz sugestie ewentualnych zmian recenzent umieszcza w formularzu recenzji tak, by autor mógł się z nimi zapoznać i uwzględnić je w ostatecznej redakcji tekstu. Recenzja kończy się konkluzją oraz jednoznacznym wnioskiem o dopuszczenie bądź niedopuszczenie artykułu do publikacji. Warunkiem dopuszczenia artykułu do druku jest uzyskanie dwóch pozytywnych recenzji. W przypadku znaczącej rozbieżności ocen kolegium redakcyjne może podjąć decyzję o powołaniu trzeciego recenzenta.

Po zakończeniu etapu recenzji zewnętrznych autor otrzymuje od redakcji stosowną informację. Oprócz wniosków recenzentów, autor może otrzymać dodatkowe uwagi i sugestie zmian od Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), redaktora tematycznego lub redaktora językowego. Proces recenzji ma charakter poufny. Zbiorcza lista recenzentów współpracujących z czasopismem jest publikowana jeden raz w roku w zakładce Redakcja / Lista recenzentów. Etyczne aspekty obowiązków spoczywających na recenzentach i autorach przedstawiono niżej w sekcji „ Zasady etyczne”. Redakcja przyjmuje również do druku materiały nierecenzowane (sprawozdania, komentarze, listy itp.).

Zobowiązania recenzentów

Opinia recenzenta stanowi kluczowy element procesu redakcyjnego, gdyż na jej podstawie redakcja podejmuje merytoryczną decyzję o dopuszczeniu artykułu do druku. Aby proces ten przebiegał w sposób prawidłowy prosimy recenzentów o obiektywną ocenę manuskryptów oraz zobowiązujemy do zachowania tajemnicy, informowaniu o konfliktach interesów i przekazywaniu informacji o podejrzeniu o plagiat. Szczegółowe informacje na ten temat zawiera rozdział " Zasady dotyczące recenzentów" w sekcji Etyka publikacji (niżej).

Formularze dla recenzentów

  • Formularz recenzyjny (stosowany przy tradycyjnym obiegu recenzji);
  • Oświadczenie o braku konfliktów (od 2023 roku oświadczenie stanowi cześć formularza recenzji);
  • Formularz systemowy (dostępny dla zarejestrowanych recenzentów).

Wykaz recenzentów

Szczegółowy wykaz znajduję się na stronie Redakcja / Lista recenzentów

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji