Slavia Orientalis – kwartalnik poświęcony badaniom nad literaturą, kulturą, językiem, folklorem, myślą filozoficzną, religijną i polityczno-społeczną, historią i sztuką narodów wschodniosłowiańskich. Pismo zamieszcza także teksty o związkach Rosjan, Ukraińców i Białorusinów z kulturą polską i zachodnioeuropejską. Zajmuje się epokami najdawniejszymi i współczesnością. Zawiera dział recenzji i informacji o książkach oraz sprawozdania z sesji naukowych.
Czasopismo indeksowane w bazie Scopus:
CiteScore metrics from Scopus 2022: 0.1
SCImago Journal Rank (SJR) 2022: 0.117
Source Normalized Impact per Paper (SNIP) 2022: 0.178
The article is a contribution to the methodology of reading and interpreting Dostoevsky’s famous novels. It owes its genesis to the refl ection upon the evolution of literary theory discourse in XX century and upon transformations in global (mainly Russian and Western) reception and modes of interpreting the oeuvre of the great Russian artist. The aim of the text is to prepare ground for reorienting Polish “dostoevskology” from the dominant reconstructive course onto the more creative, interpretative one. The order of my inquiries presents itself as follows. In the fi rst part of the article I focus on the questions of ideas, the protagonist and narrative techniques in Dostoevsky so that to highlight the specifi city of the writer’s approach to these issues. It will allow me to speak up for the minimum of methodological awareness which implies acknowledgment of the paradigm of polyphony, polysemy and complexity of Dostoevsky’s text. Perhaps it will also become possible to reveal some gaps in the hitherto existing state of research, debunk several stereotypes still functioning in Polish “dostoevskology”, and draw attention to still unrecognized interpretative clues in context of those crucial aspects of Dostoevsky’s work. In the second part I will reconstruct several most popular approaches to Dostoevsky’s text which differ in terms of understanding of what the relation between the reader and the text should comprise of. I will try to determine the benefi ts they can bring but also to sensitize to pitfalls they may entail. In the fi nal, third part of the study I will propose a project of a new interpretative approach which would rise to the challenge of Dostoevsky’s “spirit” as well as the spirit of his text the way it is construed by the most advanced contemporary critical studies and as I have learnt to perceive it.
The article is an attempt to present Józef Czechowicz’s relationships with the early works of Oleh Olzhych from the Камінь (1932) and Бронза (1932) cycles, preceding his debut collection of poems entitled Рінь (1935). Oleh Kandyba’s poems became the subject of interest of Polish literary circles as early as in the 1930s. His poems were translated mostly by writers associated with the Kamena magazine based in Chełm, a group whose member was also Józef Czechowicz. Kandyba’s poetry, described as “tragic optimism,” is to a large extent analogous with the works of the poet from Lublin. Both authors include apocalyptic and Arcadian motifs in their poems. Their compositions, based on contrast, are accompanied by Biblical and classical motifs, in which the imagery of stone played a special role. Both Olzhych and Czechowicz took care over the clarity of their poetry and focused on the right choice of words. Poems provided them with a means of escape from the realities of war and constituted a kind of an appeal to the nation.
The article aims to prove that the narrative structure of The Stormy Life of Lasik Roitschwantz by Ilya Ehrenburg can be viewed as a starting point for understanding the overriding idea of the novel. In the material for interpretation among other things analysed what follows: the similarity between the narrative of the fi rst few chapters and the skaz narrative (Russian oral form of narrative) based on the defi nition of formal mimesis, the introduction to a “foreign word” narrative (the protagonist using reported speech and free indirect speech), the restriction of the storyteller’s role (which is the overriding element of the skaz narrative) and simultaneously putting the protagonist at the forefront, the language markers used in order to mask the convergence between the storyteller’s and the protagonist’s points of view. As a result, the article implies that the presence of a skaz storyteller allows analysing the fi gure of Lasik Roitschwantz not as a character from a book or of a certain type, but rather as a human being in a universal sense.
In this article, strategies and writing tricks (the trick of “defamiliarization”, imagery) which in Nabokov’s short story A Guide to Berlin serve to design the image of the city and simultaneously to explore the world of values (axiological map of Berlin/Eden) are being interpreted. The author of this article proves that the semantics of the title guide is connected with the strategy of transition from empirical observation and one “fragment of space” to expression of a situation in which the subject of speech has found himself. Moreover, it is shown that the subjectivity of the observer, his way of experiencing the world and his creative sensitivity seem crucial in the story, because he evaluates the surrounding reality and in the “act of individual creativity” builds upon it yet another space – an unusual, transformed one, close to the emigrant/the author of the guidebook. Attention is also paid to the differentiation of two ways of perceiving the world and two types of consciousness: the artist’s/narrator’s and his listener’s (“average consciousness”).
The article focuses on the term “train situation” created by Vyacheslav Kuricin, which is considered a metaphor of the work of the contemporary Russian writer Elena Dolgopyat. The proper analysis of Dolgopyat’s works is preceded by an introduction in which the definition of magical realism and its history in Russia is briefl y presented. The attitude of the Russian literary scholars to this phenomenon is presented as well. Next, the meanings of the figure of train in the writer’s stories are discussed. It is noteworthy that the features of magical realism (specific space-time construction, polyphonic narrative, fantastic elements perceived as something natural) are realized in her texts often through the image of a train. In works in which this picture does not exist, we deal with the „train situation”, which boils down to the combination in the presented world of various aspects of reality, unlimited by matter. The heroes live between different dimensions of reality, and combining into one cohesive whole of various space-times, ways of existence, realistic and fantastic elements allows to see the term of Kuricin also as a metaphor of all magical realism.
Vasyl Stus is the Ukrainian existential poet, who used aesthetic of surrealism and expressionism. This text presents surreal elements in the Vasyl Stus’s poems which are connected with the idea of hell. Author gives examples of different images of hell in European culture and literature and also analyzes the surrealist poems of Vasyl Stus from his book Merry Cemetery.
This article describes the results of the pilot stage of qualitative fi eld research on Russian social memory in the second half of the 1980s. The aim of the research was to reveal what is the image of perestroika preserved in today’s social memory of those Russians who remember the events of those years. The main objective of the pilot stage was the identifi cation of the lexicon of terms and the set of concepts used to verbalize the memories of the perestroika period, as well as the caesuras and temporal characteristics related to the memory of this time. The results are outlined in the main topics, terms and concepts that pop up in conversations with respondents.
Death is one of the key concepts present in the traditional image of the world. It means an end and is related to the process of wearing out and losing original properties. In folk anthropology, death is understood in terms of the transition from the earth world to the land of the dead, as the beginning of eternal existence. Death is one of the rites of passage and as such is correlated with other crucial moments of human existence, mainly with birth and marriage. Death is a common motif present in various genres of folklore. Researchers are interested in death predominantly because of its belief- and ritual-related image. The aim of the article is to analyse depictions of death in folk fablesand other kinds of prose works. Special emphasis is placed on the personifi cation of death as well as on its genesis and ontological status. The article also deals with the idea of death understood as both an event and a process, and it addresses death seen as a transcendental and unmaterialised force which determines a person’s life against his or her will.
The article shows that during the forming of grammatical category of gender in Indo-European languages, names of non-living objects and names of those animals whose sex is unimportant for humans were receiving grammatical meanings of gender on the basis of similarity or dissimilarity of designated objects with males or females. Such grammatical metaphors were based on the ideas of different peoples about some minor characteristics of persons of different sex, such as the difference between men and women with higher activity, greater size, strength and independence. By now, the metaphorical motivation of category of gender in the Russian language has survived only in certain nouns. These nouns are interrogative pronouns кто (masc.) ʻwhoʼ and что (neut.) ʻwhatʼ, paired nouns-synonyms, e. g. конь (masc.) ʻstrong horseʼ – лошадь (fem.) ʻordinary horseʼ, generic versions of nouns, e. g. ворон (masc.) ʻravenʼ – ворона (fem.) ʻcrowʼ, and nouns-occasionalisms used in speech oriented to expressiveness and creativity.
The author discusses the problem of reference of (nominal, verbal, adjectival groups, and adverbial) sentence components realized within coordinate relationships. Initially, the author refers to the theory of compactness as an explanation of the processes of generating coordinate constructions in the structure of simple sentences. There are evidences in favor of the thesis that the compactness theory does not explain coordination in semantic aspect. This applies not only to the structure with the main predicate with plural distribution (valence), but also to the entire range of coordination. The author distinguishes two types of references of coordinated phrases (in structure of a simple sentence): a distributional and a collective one. The constructional and semantic peculiarities of the expressions of both types have been described in relation to the contemporary Polish and Russian language.
The aim of the article is to analyze Russian words transcribed into the Polish alphabet extracted from the texts of a Polish conservative-liberal author, S. Michalkiewicz, from the years 2003−2015. The lists of both correctly and incorrectly transcribed units are presented and the mistranscribed words are examined. The categories of transcription errors are provided along with the examples of words in which they occur. The results of the analysis may serve as a point of reference in further studies concerning adherence to the transcription rules of Russian performed on a larger number of texts written by a greater variety of authors.
Zasady publikowania w kwartalniku „Slavia Orientalis”
I. „Slavia Orientalis” przyjmuje do druku materiały nigdzie dotąd niepublikowane. Wszelkie formy plagiatu, autoplagiatu, działań typu „ghostwriting” i „guest authorship” będą traktowane przez Redakcję jako przejawy nierzetelności naukowej. Redakcja będzie dokumentować oraz powiadamiać stosowne instytucje o naruszaniu zasad etyki obowiązujących w nauce.
Przysyłany do redakcji tekst powinien być zaopatrzony w oświadczenie o oryginalności przekazywanego materiału: „Oświadczam, że artykuł ...(Tytuł)...................................... przesłany do druku w kwartalniku „Slavia Orientalis” do tej pory nie był nigdzie publikowany ani nie został zgłoszony do rozpatrzenia w innym czasopiśmie bądź książce. Data.............................. Podpis.......................................”
Autor nie jest obciążany żadnymi opłatami za ocenę i publikację tekstu.
II. „Slavia Orientalis” zamieszcza materiały w języku rosyjskim, białoruskim, ukraińskim, polskim i angielskim.
III. Do tekstu prosimy dołączyć: polską, angielską i rosyjską wersję tytułu, tekst streszczenia artykułu w języku angielskim (do 0,5 stronicy), pięć angielskich słów kluczowych, podpisane oświadczenie o oryginalności tekstu, krótką informację o autorze, zawierającą następujące dane: imię i nazwisko, tytuł i stopień naukowy, miejsce pracy i stanowisko, adres pocztowy i elektroniczny, a także adres zatrudnienia, tytuły najważniejszych publikacji (książki i artykuły), ze wskazaniem miejsca i roku wydania (5 pozycji).
IV. Oprócz artykułów Redakcja zamieszcza także:
a) recenzje merytoryczne, oceniające i polemiczne o objętości do 5 stronic maszynopisu;
b) informacje o książkach o objętości do 2 stronic maszynopisu;
c) sprawozdania z sesji i konferencji naukowych o objętości do 3 stronic maszynopisu.
V. Wymogi techniczne:
a) teksty w wariancie elektronicznym (jednocześnie w formatach rtf i pdf) prosimy przysyłać na adres mailowy kwartalnika: slavia-orientalis@uj.edu.pl ;
b) teksty w języku angielskim winny się rozpoczynać streszczeniem w języku rosyjskim lub polskim (ok. 0,5 stronicy);
c) teksty w językach: polskim, rosyjskim, ukraińskim, białoruskim winny się rozpoczynać streszczeniem w języku angielskim (ok. 0,5 stronicy);
d) w tekstach w języku polskim i angielskim cytaty i przypisy w języku rosyjskim, ukraińskim i białoruskim prosimy przytaczać w oryginale (nie w transliteracji);
e) tytuły utworów występujących w tekście w języku polskim po raz pierwszy należy podać w nawiasie w wersji oryginalnej (nie w transliteracji);
f) maszynopis winien być przygotowany z zachowaniem interlinii i marginesu po lewej stronie;
g) czcionka: Times New Roman (CE lub CYR) o wielkości 12 pkt z interlinią 1,5 wiersza;
h) strona znormalizowanego maszynopisu zawiera 30 wersów tekstu z ok. 60 znakami w wersie (1800 znaków na stronie);
i) objętość tekstów nie powinna przekraczać 40 tys. znaków ze spacjami;
j) przypisy: pod stroną w numeracji ciągłej dla całego tekstu (przygotowane przez opcję „Wstaw przypis”);
k) tekst powinien być zaopatrzony w zestawienie adresów bibliograficznych prac, do których odwołania pojawiają się w artykule (References). Adresy prac w językach zapisanych alfabetem cyrylicznym powinny zostać przetransliterowane na alfabet łaciński wg systemu BGN/PCGN (U.S. Board on Geographic Names / Permanent Committee on Geographical Names for British Official Use) Transliteracji można dokonać online np. w programie Transliteration: https://www.translitteration.com – wybierając opcję właściwą dla języka białoruskiego, rosyjskiego lub rosyjskiego.
l) opis źródeł w przypisach prosimy dostosować do przedstawionego poniżej wzorca:
Książka:
J. Kowalski, Historia literatury, Kraków 1990, s. 23.
Ibidem, s. 13.
J. Kowalski, Historia..., s. 56.
Fragment książki:
A. Nowak, Z dziejów piśmiennictwa, [w:] Historia cywilizacji, Warszawa 1987, s. 98.
Ibidem, s.13.
A. Nowak, Z dziejów..., s. 135.
Artykuł w czasopiśmie:
L. Nowacka, Teoria aktów mowy, „Przegląd Językoznawczy” 1963, nr 7, s. 45.
Źródło internetowe:
I. Yazykova, Obraz Bogurodzicy w ruskiej ikonografii, [w:] https://www.ortodox.ru (28.03.2011).
VI. Wszelkie zmiany o charakterze merytorycznym wprowadzane przez Autora w korekcie dokonywane będą na koszt Autora.
VII. Materiałów niezamówionych Redakcja nie zwraca.
VIII. Tekst powinien być przygotowany według wzoru:
Imię i nazwisko
Miasto, miejsce pracy
TYTUŁ W JĘZYKU ARTYKUŁU
Tytuł w języku angielskim
ABSTRACT:
KEYWORDS:
Tekst artykułu
References
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Требования, предъявляемые к текстам, публикуемым в квартальнике „Slavia Orientalis”
I. „Slavia Orientalis” принимает в печать материалы, которые до сих пор нигде не публиковались. Все формы плагиата, автоплагиата, действий типа „ghostwriting” и „guest author-ship” будут признаны редакцией как проявление научной недобросовестности. Редакция будет документировать и извещать соответствующие учреждения о нарушении этических законов, обязывающих в науке.
Текст, направляемый в Редакцию, должен сопровождаться заявлением об оригинальности присылаемомого материала: „Заявляю, что статья …(Заглавие)……., отправленная в журнал „Slavia Orientalis” до сих пор нигде не публиковалась, ни не передавалась для рассмотрения в другие журналы или книги.
Дата………………………… Подпись......................”
С авторов не взимается плата за рассмотрение и публикацию текстов.
II. „Slavia Orientalis” помещает материалы на русском, белорусском, украинском, польском и английском языках.
III. Редакция обращается к авторам с просьбой предоставить: польскую, английскую и русскую версии заглавия, резюме на английском языке (до 0,5 страницы), пять ключевых слов на английском языке, подписанное заявление об оригинальности текста, а также краткую информацию о себе, содержащую следующие данные: имя и фамилия автора, ученая степень и звание, место работы, должность, почтовый и электронный адреса; заглавия важнейших публикаций (книг и статей) с указанием места и года издания (5 заглавий).
IV. Кроме статей, редакция помещает также:
а) научно-аналитические рецензии, заключающие в себе оценку и полемику, – объемом до 5 машинописных страниц;
б) информацию о новых книгах – объемом до 2 машинописных страниц;
в) обзоры, посвященные научным симпозиумам и конференциям, – объемом до 3 машинописных страниц.
V. Технические требования:
а) просьба присылать тексты в форме электронной записи (одновременно в форматах rft и pdf) по адресу квартальника: slavia-orientalis@uj.edu.pl ;
б) тексты на английском языке в начале статьи должны сопровождаться резюме на русском или польском языке (ок. 0,5 страницы);
в) тексты на польском, русском, украинском и белорусском языках в начале статьи должны сопровождаться резюме на английском языке (0,5 страницы);
г) в текстах на польском и английском языках цитаты и примечания на русском, украинском и белорусском языках следует приводить в оригинальной версии (не в транслитерации);
д) заглавия литературных произведений, приводимые в тексте на польском языке впервые, должны сопровождаться в скобках оригинальной версией (не в транслитерации);
е) подготовленная к печати машинопись должна содержать регулярный интервал и поля с левой стороны;
ж) шрифт: Times New Roman (CE или CYR) размером 12, расстояние между строчками 1,5;
з) согласно принятым нормам, машинописная страница содержит 30 строк текста по ок. 60 печатных знаков в каждой строке (т. е. 1800 печатных знаков на странице);
и) объем присылаемых текстов не может превышать 20 машинописных страниц;
й) сноски: внизу страницы при непрерывной нумерации для всего текста (выполняемые при помощи „Вставка сносок”);
к) статья должна сопровождаться библиографическим списком адресов (References), охватывающим только работы, названные в сносках. Адреса, записанные кириллицей, просьба привести в списке в латынской транслитерации, выполненнопй в системе BGN/PCGN (U.S. Board on Geographic Names / Permanent Committee on Geographical Names for British Official Use). Tранслитерацию можно выполнить online, например с помощью программы Transliteration (https://www.translitteration.com), выбирая вариант для белоруского, русского или украинского языка;
л) при ссылках на источники следует соблюдать форму записи, соответствующую приводимому ниже образцу:
Книга:
А.И. Иванов, История литературы, Москва 1990, с. 23.
Там же, с. 13.
А.И. Иванов, История..., с. 56.
Фрагмент книги:
Е. Сидоров, Из истории письменности, [в:] История цивилизации, Москва 1987, с. 98.
Там же, с. 13.
Е. Сидоров, Из истории..., с. 135.
Статья в журнале:
О. Ахманова, Теория речевых актов, „Вопросы языкознания” 1963, № 1, с. 45.
Источник по Интернету:
П. Паламарчук, Москва, [в:] https://www.omolenko.com/publicistic/palamarchuk.htm (28.03.2011).
VI. Любого рода существенные изменения, вносимые автором в корректуру, будут реализованы за счет автора.
VII. Материалы, присланные не по просьбе Редакции, обратно не высылаются.
VIII. Текст должен быть приготовлен по данному образцу:
Имя и фамилия
Город, место работы
ЗАГЛАВИЕ НА ЯЗЫКЕ СТАТЬИ
Заглавие на английском языке
ABSTRACT:
KEYWORDS:
Текст статьи
References
Recenzenci (2012-2014)
Bartwicka, Halina, dr hab., prof. UKW, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
Bednarczyk, Anna, dr hab., prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki
Cymborska-Leboda, Maria, prof. zw., dr hab. Uniwersyey Marii Curie-Skłodowskie
Chlebda, Wojciech, prof. zw., dr hab., Uniwersytet Opolski
Czyżewski, Feliks, prof. dr hab. UMCS w Lublinie
Diec, Joachim, dr hab., prof. UJ, Uniwersytet Jagielloński
Duda, Katarzyna, dr hab., prof. UJ, Uniwersytet Jagielloński
Dudek, Andrzej, dr hab., Uniwersytet Jagielloński
Fałowski, Adam, prof.dr hab. Uniwersyetet Jagielloński
Fast, Piotr, prof. zw., dr hab., Wyższa Szkoła Lingwistyczna w Częstochowie
Kiklewicz, Aleksander, prof. zw., dr hab., Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Korytkowska, Małgorzata, prof. zw., dr hab., Instytut Slawistyki PAN
Kościołek, Anna, dr hab., prof. UMK, Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Kowalczyk, Witold, dr hab., prof. UMCS, Uniwersytet Marii Curie -Skłodowskiej
Kozak, Stefan, em. prof. zw., dr hab., Uniwersytet Warszawski
Laszczak, Wanda, prof. zw., dr hab., Uniwersytet Opolski
Łucewicz, Ludmiła, prof.zw., dr hab., Uniwersytet Warszawski
Majmieskułow, Anna, dr hab., prof. UKW, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
Malej, Izabella, prof. zw., dr hab., Uniwersytet Wrocławski
Małek, Eliza, prof. zw., dr hab., Uniwersytet Łódzki
Mędelska, Jolanta, prof. zw., dr hab., Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
Mianowska, Joanna, em. prof. zw., dr hab., Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
Mikiciuk, Elżbieta, dr hab., prof. UG, Uniwersytet Gdański
Mozer, Michael, prof., Instytut Slawistyki, Uniwersytet w Wiedniu
Orłowski, Jan, em. prof. zw., dr hab., Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Pluskota, Teresa, dr hab., prof. UKW, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
Ranczin, Andriej, prof., Moskiewski Uniwersytet im. M. Łomonosowa
Raźny, Anna, prof. zw., dr hab., Uniwersytet Jagielloński
Rieger, Janusz, em. prof. zw., dr hab., Uniwersytet Warszawski
Stawarz, Barbara, dr hab., prof. UP, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Suchanek, Lucjan, em. prof. zw., dr hab., Uniwersytet Jagielloński
Wawrzyńczyk, Jan, em. prof. zw., dr hab., Uniwersytet Warszawski
Wołodźko-Butkiewicz, Alicja, prof.zw., dr hab., Uniwersytet Warszawski
pl
en
