Jak wyszukiwać?
wyszukiwanie zaawansowane
Nauki Humanistyczne i Społeczne

Historyka Studia Metodologiczne

Historyka Studia Metodologiczne

Opis
HISTORYKA. STUDIA METODOLOGICZNE jest rocznikiem poświęconym teorii historii, metodom historycznym i historii historiografii. Czasopismo ukazuje się od 1967 roku.
ISSN
ISSN 0073-277X; e-ISSN 3071-6608
Wydawcy
Polska Akademia Nauk Oddział PAN w Krakowie, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego
HISTORYKA. STUDIA METODOLOGICZNE jest rocznikiem poświęconym teorii historii, metodom historycznym i historii historiografii. Czasopismo ukazuje się od 1967 roku.

Jakub Basista (Uniwersytet Jagielloński),
Dipesh Chakrabarty (University of Chicago),
Andrzej Chwalba (Uniwersytet Jagielloński),
Ewa Domańska (Stanford University; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza),
Maciej Dymkowski (SWPS, Wrocław),
François Hartog (L'École des hautes études en sciences sociales, L'EHESS),
Marta Kurkowska-Budzan (Uniwersytet Jagielloński),
Allan Megill (University of Virginia), Tomasz Pawelec (Uniwersytet Śląski),
Jan Pomorski (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej),
Maciej Salamon (Uniwersytet Jagielloński),
Rafał Stobiecki (Uniwersytet Łódzki),
Jan Skoczyński (Uniwersytet Jagielloński),
Piotr Sztompka (Uniwersytet Jagielloński),
Veronica Tozzi (Universidad de Buenos Aires),
Wojciech Wrzosek (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza),
Anna Ziębińska-Witek (Maria Curie Skłodowska University)


Redaktor naczelny:
Krzysztof Zamorski (Uniwersytet Jagielloński) jest redaktorem czasopisma "Historyka. Studia Metodologiczne" od 2019 roku. W latach 1997-2019 był jego współredaktorem.

Krzysztof Zamorski pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego i jest kierownikiem Katedry Antropologii Historycznej i Teorii Historii. Studiował historię i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim; odbył staże badawcze na Uniwersytecie Genewskim i w Laboratorium Demografii Historycznej EESH w Paryżu oraz na Uniwersytecie w Liege. Był stypendystą Uniwersytetu Columbia i dwukrotnie Uniwersytetu Rochester (1999, 2005).

Autor pięciu książek, współredaktor trzech, autor 170 artykułów. W latach 1993-2003 był dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego, w latach 2013-2022 pełnił funkcję prezesa Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Stworzył serię "Historia Życia" wydawaną przez renomowane polskie wydawnictwo "Universitas".

Zajmuje się teorią historii i historią historiografii (ostatnie publikacje w języku angielskim: "The Warsaw Congress: A Historiographic Reflection", w: With a Zest and in a Refined Form, Krzysztof Makowski, Maciej Michalski, Tomasz Schramm, Karolina Filipowska eds., XXIII Międzynarodowy Kongres Nauk Historycznych, Poznań 2022, 2020-2022); demografią historyczną oraz historią społeczną i gospodarczą czasów nowożytnych i najnowszych (Polish-Lithuanian Commonwealth. History, Memory, Legacy. Andrzej Chwalba i Krzysztof Zamorski. Eds., Routledge. New York and London, 2020).

Sekretarze Redakcji:
Jakub Muchowski (Uniwersytet Jagielloński), Rafał Swakoń (Uniwersytet Jagielloński)

Redaktorzy językowi:
Barbara Ratecka
Caroline Stupnicka
Robin Gill


e-mail: historyka@uj.edu.pl
Instytut Historii
Uniwersytet Jagielloński
ul. Gołębia 13
31-007 Kraków

Historyka is an open access journal with all content available with no charge in full text version.


The journal content is available under the license CC BY-NC-SA 4.0. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/


Historyka jest indeksowana w bazach:

- Arianta
- BazHum
- CEJSH
- ERIH Plus

  • Roczniki i numery
  • Instrukcja dla autorów
  • Zasady etyki publikacyjnej
  • Procedura recenzowania
  • Recenzenci

Wybierz numer

Zawartość

Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51

1 Spis treści
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
2 Table of contents
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
3 Kluczowe pojęcia myślenia historycznego: wprowadzenie do dyskusji
Tomasz Wiśniewski
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 7-24 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138362
Słowa kluczowe: kluczowe pojęcia myślenie historyczne myślenie pojęciowe historia teoretyczna metodologia praktyczna studia przypadku podmiotowość młodzi badacze
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The paper is an introduction to the Historyka’s special issue about “Core Concepts of Historical Thinking.” It presents framework and assumptions which shape a profile and content of the volume. It shows understanding of “knowledge of the past” broader than discipline of history only, as well as the methodological characteristics of such an account. It pays an attention to the link between conceptual thinking and the meaning of subjectivity in the modern humanistic reflection. Discussion about “core concepts of historical thinking” concerns not an allegedly, abstract and static structure of concepts which would rule historical thinking per se, but it is focused on the role of concepts which are shaped in the practices of specific researchers and their interactions with the material analyzed. The paper also situates the discussion in the context of recognized currents and ideas about meaning of concepts in humanities, especially in the methodology of historical research. In conclusion, the circumstances of the volume’s emergence is shown.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Agamben, Giorgio. The Kingdom and the Glory: For a Theological Genealogy of Economy and Government, przeł. Lorenzo Chiesa, Matteo Mandarini. Stanford: Stanford University Press, 2011.
Bal, Mieke. Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, przeł. Marta Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2012.
Burckhardt, Jacob. Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia, przeł. Maria Kreczowska (Feldmanowa). Warszawa: Czytelnik, 1965.
Cerella, Antonio. Genealogies of Political Modernity. London–New York: Bloombsbury Academic, 2020.
Charmaz, Kathy. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
Ciunajcis, Daniel. „O krytycznym zadaniu historii pojęć”. Sensus Historiae III (2011): 55–77. Deleuze, Gilles, Félix Guattari. Co to jest filozofia?, przeł. Paweł Pieniążek. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria, 2000.
Derrida, Jacques. Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, przeł. Tomasz Załuski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2016.
Domańska, Ewa. Historia egzystencjalna. Krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Domańska, Ewa. „Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?”. Teksty Drugie 121–122, nr 1/2 (2010): 45–53.
Domańska, Ewa. „Perspektywy badań historycznych w Polsce wobec zmian we współczesnej humanistyce”. W Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, red. Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki. Łódź: Ibidem, 2010.
Domańska, Ewa. „Wiedza o przeszłości – perspektywy na przyszłość”. Kwartalnik Historyczny CXX, nr 2 (2013): 221–274.
Fisher, Mark. Realizm kapitalistyczny. Czy nie ma alternatywy?, przeł. Andrzej Karalus. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2020.
Foucault, Michel. „Nietzsche, genealogia, historia”. W Michel Foucault, Filozofia, historia, polityka, przeł. Damian Leszczyński, Lotar Rasiński. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Geschichtliche Grundbegriffe: Historisches Lexikon zur politisch‑sozialen Sprache in Deutschland. T. 1, red. Otto Brunner, Werner Conze, Reinhart Koselleck. Stuttgart: Klett‑Cotta, 1972.
Gumbrecht, Hans Ulrich. Po roku 1945. Latencja jako źródło współczesności, przeł. Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2015.
Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Fenomenologia ducha, przeł. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2002.
Koselleck, Reinhart. Krytyka i kryzys. Studium patogenezy świata mieszczańskiego, przeł. Jakub Duraj, Marcin Moskalewicz. Warszawa: Fundacja Res Publica im. H. Krzeczkowskiego, 2015.
Koselleck, Reinhart. „Podstawowe pojęcia historii. Wprowadzenie”. W Reinhart Koselleck, Semantyka historyczna, przeł. Wojciech Kunicki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001.
Koselleck, Reinhart. Warstwy czasu. Studia z metahistorii, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Jarosław Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
Kowalewski, Piotr, Anna Brzezińska, Tomasz Wiśniewski. „PTPN. Konferencja «Kluczowe Pojęcia Myślenia Historycznego»”. uniwersyteckie.pl. 13.03.2020. https://uniwersyteckie.pl/nauka/ptpn‑konferencja‑kluczowe‑pojecia‑myslenia‑historycznego (dostęp: 6.08.2021).
Landwehr, Achim, Tobias Winnerling. „Chronisms: On the Past and Future of the Relation of Times”. Rethinking History 23 (4) (2019): 435–455.
Leder, Andrzej. Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydaw-nictwo Krytyki Politycznej, 2014. Leszczyński, Adam. Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2020.
Olsen, Niklas. History in the Plural: An Introduction to the Work of Reinhart Koselleck. New York–Oxford: Berghahn, 2012.
Pobłocki, Kacper. Chamstwo. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2021.
Pomorski, Jan. W poszukiwaniu modelu historii teoretycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1984.
Rymkiewicz, Wawrzyniec. „Edytorial”. Kronos 35, nr 4 (2015).
Sowa, Jan. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas, 2011.
Topolski, Jerzy. Metodologia historii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
Skinner, Quentin. „A Genealogy of the Modern State”. Proceedings of the British Academy 162 (2009): 325–370.
Skinner, Quentin. „Znaczenie i rozumienie w historii idei”, przeł. Filip Biały. Refleksje 9 (2014).: 129–168.
Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, red. Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.
White, Hayden. „Kosmos, chaos i następstwo w przedstawieniu historiologicznym”, przeł. Paulina Ambroży. W Pamięć, etyka i historia. Anglo‑amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych (Antologia przekładów), red. Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.
Wielomski, Adam. Nacjonalizm francuski 1886–1940. Geneza, przemiany i istota filozofii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky, 2007.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Wiśniewski
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
4 Społeczna rola historii: María Inés la Greca, Kalle Pihlainen i Jacques Rancière
Jakub Muchowski
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 25-39 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138363
Słowa kluczowe: społeczna rola historii María Inés La Greca Kalle Pihlainen Jacques Rancière Hayden White
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

In the paper I only partially address questions about the social role of history: to what extent can historiography change the world? What are history's inherent practices, knowledge resources, or writing forms that allow it to be an effective instrument of political action? What relationship between historians and their readers can a responsible historical discourse establish? I critically discuss how contemporary English‑language historical theory responds to these questions draw-ing on the contributions of María Inés La Greca and Kalle Pihlainen. In doing so, I make use of the philosophy of Jacques Rancière and thus attempt to incorporate his ideas into this debate. As a result, I propose some directions for further thinking about the social role of history.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Ahlbäck, Pia M. „The Reader! The Reader! The Mimetic Challenge of Addressivity and Response in Historical Writing”. Storia della Storiografia 52 (2007): 31–48.
Ahlskog, Jonas. „Michael Oakeshott and Hayden White on the Practical and the Historical Past”. Rethinking History 20, 3 (2016): 375–394.
Czyżewski, Andrzej. „Pesymizm sprzecznych tez, czyli co dalej? Kilka uwag o «Forum Historyków Dziejów Najnowszych» (Warszawa 10.12.2016 r.)”. Sensus Historiae 24, 3 (2016): 265–276.
Davies, Olivier. Jacques Rancière. Cambridge: Polity Press, 2010.
Domańska, Ewa. Historie niekonwencjonalne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2006.
Franczak, Jerzy. Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2017.
Guldi, Jo, David Armitage. The History Manifesto. Cambridge: Cambridge University Press, 2014.
Jacques Rancière. Key Concepts, red. Jean‑Philippe Deranty. Durham: Acumen, 2010.
Kleinberg, Ethan, Joan Scott, Gary Wilder. „Theses on Theory and History”, 2018, http://theoryrevolt.com/; pol. przekład: „Tezy o teorii i historii”, przeł. Ewa Domańska, Tomasz Wiśniewski, Historyka 49 (2019): 289–299.
La Greca, María Inés. „Hayden White and Joan W. Scott’s Feminist History: The Practical past, the Political Present and an Open Future”. Rethinking History 20, 3 (2016): 395–413.
La Greca, María Inés. „Narrative Trouble, or Hayden White’s Desire for a Progressive Historiography Refigured by Judith Butler’s Performativity Theory”. Storia Della Storiografia 65, 1 (2014): 117–129.
Lorenz, Chris. „It Takes Three to Tango: History between the «Practical» and the «Historical» Past”. Storia Della Storiografia 65, 1 (2014): 29–46.
May, Todd. The Political Thought of Jacques Rancière. Creating Equality. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2008.
Muchowski, Jakub. „Długie trwanie, warsztat historyka i publiczna rola historii. Anglojęzyczna recepcja History Manifesto”. Historyka 47 (2017): 127–135.
Muchowski, Jakub. „Heteronomizacja pola historiograficznego we współczesnej Polsce. Analiza Forum Badaczy Dziejów Najnowszych”. Res Historica 46 (2018): 321–333.
Muchowski, Jakub. „Hayden White i autonomia historii”. W Hayden White w Polsce: fakty, krytyka, recepcja, red. Ewa Domańska, Edward Skibiński, Paweł Stróżyk, 223–236. Kraków: Universitas, 2019.
Pihlainen, Kalle. „The distinction of history: on valuing the insularity of the historical past”. Rethinking History 20:3 (2016): 414–432.
Pihlainen, Kalle. The Work of History. New York: Routledge, 2017.
Pihlainen, Kalle. „Historia jako komunikacja i zobowiązanie”, przeł. Karina Jarzyńska. Historyka 50, 2020: 173–197.
Pomorski, Jan. „Polityzacja/mitologizacja historii, czyli w czym neuronauka (i metodologia) może pomóc badaczowi historii najnowszej?”. Historia@Teoria 4, 6 (2017): 15–42.
Rancière, Jacques. „Wyemancypowany widz”, przeł. Adam Ostolski. Krytyka Polityczna 13 (2007): 310–319.
Rancière, Jacques. Disagreement: Politics and Philosophy, przeł. Julie Rose. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1999.
Rancière, Jacques. Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, przeł. Maciej Kropiwnicki i Jan Sowa. Kraków: Korporacja Ha!art, 2007.
Rancière, Jacques. Estetyka jako polityka, przeł. Julian Kutyła, Paweł Mościcki. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2007.
Rancière, Jacques. Figures de l'histoire. Paris: Presses Universitaires de France, 2012.
Rancière, Jacques. La nuit des prolétaires: Archives du rêveouvrier. Paris: Fayard, 2012.
Rancière, Jacques. Le philosophe et ses pauvres. Paris: Fayard, 1983.
Rancière, Jacques. Les noms de l’histoire. Essai de poétique du savoir. Paris: Seuil, 1993.
Rancière, Jacques. Philosopher and His Poor, przeł. John Drury, Corinne Oster, Andrew Parker. Durham: Duke University Press, 2003.
Rancière, Public Education and the Taming of Democracy, red. Maarten Simons, Jan Masschelein. Oxford: Wiley‑Blackwell, 2011.
Reading Rancière, red. Paul Bowman, Richard Stamp. London: Continuum, 2011.
Rockhill, Gabriel. Interventions in Contemporary Thought: History, Politics, Aesthetics. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2016.
Simon, Zoltán Boldizsár. „History Manifested: Making Sense of Unprecedented Change”. European Review of History 22, 5 (2015): 819–834.
Spiegel, Gabrielle M. „Above, about and beyond the Writing of History: A Retrospective View of Hayden White’s Metahistory on the 40th Anniversary of Its Publication”. Rethinking History 17, 4 (2013): 492–508.
Tamm, Marek. „Truth, Objectivity and Evidence”. Journal of the Philosophy of History 8 (2014): 265–290.
Tanke, Joseph J. Jacques Rancière: an introduction. London: Continuum, 2011.
White, Hayden. „Foreword: Rancière’s Revisionism”. W Jacques Rancière, The Names of History: On Poetics of Knowledge, przeł. Hassan Melehy, VII–XIX. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1994.
White, Hayden. „Przeszłość praktyczna”, przeł. Agata Czarnacka. W Hayden White, Przeszłość praktyczna, red. Ewa Domańska, 43–66. Kraków: Universitas, 2014.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jakub Muchowski
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
5 Historyk profesjonalista i społeczeństwo. O potrzebie słuchania
Anna Brzezińska
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 41-61 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138364
Słowa kluczowe: historiografia akademicka historyk interakcja kobieta‑historyk kryzys autorytetu słuchanie społeczna rola historii historiografia polska
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Reflecting on the question of the contemporary condition of historical thinking, focusing on the case study of Poland, I consider the causes of the crisis of authority of the professional historian in the modern information society, in particular the lack of interaction between academic historiography and society. Against this backdrop, I propose a reflection on a possible modifica-tion of the understanding of the historian's profession for the sake of dialogue with the "ordin-ary" recipient of history.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bachtin, Michaił. Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. Natalia Modzelewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
Bauman, Zygmunt. Prawodawcy i tłumacze. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN, 1988.
Bloch, Marc. Pochwała historii, czyli o zawodzie historyka, przeł. Wanda Jedlicka, oprac. Witold Kula. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.
Bocheński, Józef Maria. Logika i filozofia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Brzezińska, Anna M. Spór o średniowiecze. Z rozważań nad tożsamością kulturową Europy. Jacques Le Goff, Jerzy Kłoczowski, Aron Guriewicz. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019.
Brzostek, Błażej. „Nachodźców zatopić! [PRAWICA PISZE HISTORIĘ DLA LUDU]”. Wolna Sobota. Magazyn Wyborczej. 23.01.2021. https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,26711230,nachodzcow‑zatopic‑prawica‑pisze‑historie‑dla‑ludu.html (dostęp: 26.05.2021).
Cambridge Advanced Learner's Dictionary & Thesaurus https://dictionary.cambridge.org/pl/dictionary/english/meal‑ticket (dostęp: 1.04.2021).
Chudoba, Ewa, Anna Smywińska‑Pohl. Córki Nawojki: filozofki na Uniwersytecie Jagiellońskim 1897–1967. Kraków: Libron, 2017.
„Dawno, dawno czemu – odc. 2 – Estera Flieger, Maria Poprzęcka, Jerzy Giebułtowski, Adam Sitarek, Iza Terela”. Reset Obywatelski. 13.03.2021. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=6nGFVe8zvLQ, (dostęp: 6.04.2021).
Domańska, Ewa. Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2006.
„Evelyn Glennie – perkusistka nadsłysząca”. Jazzarium. https://www.jazzarium.pl/przeczytaj/ artyku%C5%82y/evelyn‑glennie‑perkusistka‑nads%C5%82ysz%C4%85ca (dostęp: 6.04.2021).
Foucault, Michel. „Podmiot i władza”, przeł. Jacek Zychowicz. Lewą Nogą 10 (1998). http://www.ekologiasztuka.pl/articles.php?article_id=67 (dostęp: 6.04.2021).
Gieysztor, Aleksander, „Rec. Polska Piastów”. Twórczość 12 (1960): [zakres stron]. Glennie, Evelyn. „How to truly listen”. TED 2003. https://www.ted.com/talks/evelyn_glennie_-how_to_truly_listen (dostęp: 22.02.2021).
Glennie, Evelyn, „The hearing essay”. 2011. http://www.evelyn.co.uk/Evelyn_old/live/hear-ing_essay.htm (dostęp: 22.02.2021).
Grabski, Andzej F. Zarys historii historiografii polskiej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2000.
„Wręczono Nagrodę Historyczną im. Kazimierza Moczarskiego”. Dzieje.pl. 11.12.2017. https://dzieje.pl/kultura‑i‑sztuka/wreczono‑nagrode‑historyczna‑im‑kazimierza‑moczarskiego (dostęp: 6.04.2021).
Interact or Die!, red. Joke Brouwer, Arjen Mulder. Rotterdam: V2_Lab for the Unstable Media 2007. https://v2.nl/archive/articles/intro‑interact‑or‑die (dostęp: 10.04.2021).
Jasienica, Paweł. Rzeczpospolita Obojga Narodów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967.
Kolbuszewska, Jolanta. Kobiety w drodze na naukowy Olimp. Akademicki awans polskich historyczek (od schyłku XIX wieku po rok 1989). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
Kolbuszewska, Jolanta. „Spór o profesjonalizm – czyli kto był historykiem w XIX stuleciu?”. W Między wolnością a zniewoleniem, red. Barbara Klassa, Leonid Zaszkilniak, 151–165. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2021.
Kowalska‑Pietrzak, Anna. „Polska Piastów Pawła Jasienicy z perspektywy dawnej i współczesnej mediewistyki”. W „Wolno każdemu mieć własny pogląd na historię, pod warunkiem, że się nie udaje i nie podrabia nauki”, red. Rafał Stobiecki, 155–176. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2019.
Lelewel, Joachim, „Jakim być ma historyk?”, Tygodnik Wileński 116,117 (1818): 338, 369.
Mintz, Steven. „Reimagining the Humanities for the 21st Century”., https://www.inside-highered.com/blogs/higher‑ed‑gamma/reimagining‑humanities‑21st‑century (dostęp: 6.04.2021).
Nowak, Andrzej, „Ankieta «Kwartalnika». Konteksty historyczne, formuła i pytania”. Kwar-talnik Historyczny r. XXVIII, nr 1 (2021): 5–15.
Nowak, Andrzej. O historii nie dla idiotów. Rozmowy i przypadki. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2019.
Nowak, Andrzej, Jan Pomorski, Maciej Janowski. „Jakiej historii Polacy dziś potrzebują?”. Ale Historia. 16.09.2019. https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,25183712,jakiej‑historii-‑polacy‑dzis‑potrzebuja.html (dostęp: 26.05.2021).
Kodeks etyki Polskiego Towarzystwa Historycznego przyjęty przez Zarząd Główny PTH 26 marca 2021 roku. http://pth.net.pl/o‑nas/kodeks‑etyki (dostęp: 26.05.2021).
Ratajczak, Mikołaj. „Kryzys doświadczenia i autorytetu. Esej filozoficzno‑polityczny”. Teksty Drugie 4 (2020): 296–316.
Serejski, Marian H. Historycy o historii 1918–1939, t. 2. Warszawa: Państwowe Wdawnictwo Naukowe, 1966.
Serejski, Marian H. Historycy o historii. Od Adama Naruszewicza do Stanisława Kętrzyńskiego 1775–1918, t.1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963.
Sosa, Arturo SJ. „Generał jezuitów: to klerykalizm stworzył kryzys nadużyć w kościele”. Deon. https://deon.pl/magazyn/general‑jezuitow‑to‑klerykalizm‑stworzyl‑kryzys‑naduzyc,521073 (dostęp: 6.04.2021).
Stobiecka, Monika, Rafał Stobiecki. „W obronie autonomii historii w muzeum”. Teksty Drugie 4 (2020): 87–88.
Stobiecki, Rafał. „Historiografia na przełomie XX i XXI wieku. Krajobraz po bitwie”. http://www.pthlodz.uni.lodz.pl/teksty/historiografia.pdf (dostęp: 6.04.2021).
Stobiecki, Rafał. Historiografia PRL. Zamiast podręcznika. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
Stobiecki, Rafał. Historycy polscy wobec wyzwań XX wieku. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2014.
Tetlock, Philip, Dan Gardner. Superprognozowanie. Sztuka i nauka prognozowania, przeł. Maciej Markiewicz. Warszawa: CeDeWu, 2017.
Wiślicz, Tomasz, „Historiografia polska 1989–2009. Bardzo subiektywne podsumowanie”. Przegląd Humanistyczny 5/6 (2010): 37–48.
Wójcik, Artur. Fantazmat Wielkiej Lechii. Jak pseudonauka zawładnęła umysłami Polaków. Kraków: Wydawnictwo Napoleon V, 2019.
„Young Historians for a New Europe. Part 1”. Piotr Budzyński.19.06.2020. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ASmZ‑xwJxUs (dostęp: 10.04.2021).
„Young Historians for a New Europe. Part 2”. Piotr Budzyński.19.06.2020. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=O6HLgy_Cvt8&ab_channel=PiotrBudzy%C5%84ski (dostęp: 10.04.2021).
Zawojski, Piotr. Sztuka obrazu i obrazowania w epoce nowych mediów. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
Zientara, Benedykt, „Rec. Polska Piastów”. Mówią wieki 10 (1960): 37–42.
Zysiak, Agata, Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście. Kraków: Nomos, 2016.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Brzezińska
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Łódzki
6 Świadomość historyczna w mediach społecznościowych. Case study polskiej polityki historycznej
Dawid Gralik , Adrian Trzoss
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 63-82 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138365
Słowa kluczowe: media społecznościowe polityka historyczna myślenie ahistoryczne historia w Internecie świadomość historyczna
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The following paper discusses the issue of the historical policy of Polish authorities in the area of social media. In the last few years, narratives about the past in the perspective of historical policy have been becoming an ever more important part of social lives, especially when they become a field of struggle between conflicted nations. The main hypothesis is whether historical policy narratives in Poland are built upon ahistorical thinking and its categories such myths and arche-types. The auxiliary questions concentrate on the context of those narratives as the authors propose three models for the historical policy roles – areas where historical policy adopted already existing narratives, those which are antagonised, and a “new” one that did not previously exist in social media. In the end, the authors conclude that ahistorical thinking is still dominant in Polish society and social media have become a new tool for political propaganda in the area of history.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Białous, Maciej, Piotr Gliński. „Internet jako medium pamięci zbiorowej młodych ludzi. Przykład sieciowej aktywności wokół filmu «Miasto 44»”. Studia Podlaskie XXIV (2016): 315–327.
Bilewicz, Michał, Dominika Bulska, Maria Babińska, Agnieszka Haska, Mikołaj Winiewski. „Marzec w lutym? Studium stosunku Polaków do Żydów i historii Holokaustu w kontekście debaty wokół ustawy o IPN, Nauka 2 (2018): 7–41.
Bodys, Marta. „Rola mediów społecznościowych w komunikacji partii politycznych i podejmowaniu decyzji wyborczych przez ich wyborców”. Political Preferences 12 (2016): 165–180.
Chrobaczyński, Jacek. „Polityka historyczna w Polsce po roku 2015. Kilka uwag i refleksji historyka”. Chorzowskie Studia Polityczne 12 (2016): 45–77.
Chwedoruk, Rafał. Polityka Historyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Czyżowski, Daniel, Leszek Porębski. „Media społecznościowe w kampanii wyborczej. Wykorzystanie Twittera w polskich wyborach parlamentarnych w roku 2015”. Studia Politologiczne 45 (2017): 165–179.
Fuchs, Christian. Nationalism on the Internet: Critical Theory and Ideology in the Age of Social Media and Fake News. New York: Routledge, 2019.
Gawin, Dariusz. „Powstanie Warszawskie a powojenne spory o kształt polskiego patriotyzmu”. http://www.polskietradycje.pl/artykuly/widok/381 (dostęp: 31.12.2020).
Grabski, Andrzej Feliks. „O problemach badania struktury i dynamiki świadomości historycznej”. W Świadomość Historyczna Polaków, red. Jerzy Topolski, 34–72. Łódź: Wydaw. Łódzkie, 1981.
Jenkins, Henry. Confronting The Challenges Of Participatory Culture. Cambridge: MIT Press, 2009.
Jenkins, Henry, Mizuko Ito, Danah Boyd. Participatory culture in a networked era: A conversation on youth, learning, commerce, and politics. Cambridge: Wiley, 2015.
Kamińska, Agnieszka. „Romantyzm celów i pozytywizm środków. Od Gdyni do Gdyni”. http://tradycjegospodarcze.pl/tekst/120 (dostęp: 16.12.2020).
Klymenko, Lina. „Forging Ukrainian national identity through remembrance of World War II”. National Identities 22, 2 (2020): 133–150.
Komunikat z badań nr 68/2016 Świadomość historyczna Polaków, CBOS, oprac. Marta Bożewicz. Warszawa 2016. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_068_16.PDF (dostęp: 16.12.2020).
Komunikat z badań nr 84/2018 Wołyń 1943 – pamięć przywracana, CBOS, oprac. Marcin Herrmann. Warszawa 2018. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_084_18.PDF (dostęp: 16.12.2020).
Kowalczyk, Maciej. „Polska polityka historyczna w ustawach dekomunizacyjnych i dezubekizacyjnych”. Sensus Historiae XXXVI (2019): 35–55.
Lévi‑Strauss, Claude. La pensée sauvage. Paryż: Plon, 1962.
Lande, Jan. „Program PiS a polityka historyczna. Nasza analiza”. https://historia.org.pl/2015/09/15/program‑pis‑a‑polityka‑historyczna‑nasza‑analiza/ (dostęp: 2.02.2021).
Lubecka, Joanna. „Auschwitz? Nigdy nie słyszałem…”. https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/polityka‑historyczna/61680,Auschwitz‑Nigdy‑nie‑slyszalem.html (dostęp: 2.01.2021).
Malendowicz, Paweł. „Marsz Niepodległości, czyli inna Europa jest możliwa”. Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska, sectio K–Politologia 23, 2 (2016): 195–206.
Maternicki, Jerzy. „Historia – kultura historyczna – świadomość historyczna”. Wiadomości Historyczne 5–6 (1984): 30.
Matuszewski, Paweł, Katarzyna Grzybowska‑Walecka. „Co się podoba internautom w polityce? Facebook w kampanii prezydenckiej w Polsce w 2015 roku”. E‑Politikon XVI (2015): 33–56.
Matuszewski, Paweł. „Wykorzystanie mediów informacyjnych w dyskusjach politycznych na Facebooku”. Studia Medioznawcze 72 (2018): 27–43.
Matuszewski, Paweł, Gabriella Szabo. „Are Echo Chambers Based on Partisanship? Twitter and Political Polarity in Poland and Hungary”. Social Media + Society 2, 2 (2019): 1–14.
Ostromęcki, Jakub. „Historia za kratami”. Do Rzeczy 51, 404 (2020): 61–64.
Paczkowski, Andrzej. „«Druga wojna o przeszłość». Rola przeszłości w polityce okresu transformacji”. https://xxpzhp.umcs.lublin.pl/Referaty/Andrzej%20Paczkowski,%20Druga %20wojna%20o%20przesz%C5%82o%C5%9B%C4%87.pdf (dostęp: 2.02.2021).
Program Prawa i Sprawiedliwości 2014. Warszawa 2014.
Rutten, Ellen, Julie Fedor, Vera Zvereva. Conflict and New Media: Web Wars in PostSocialist States. London and New York: Routledge, 2013.
Rutten, Eellen. “Why Digital Memory Studies Should Not Overlook Eastern Europe's Memory Wars”. W Memory and Theory in Eastern Europe, red. Uilleam Blacker, Alexander Etkind, Julie Fedor, 219–232. New York: Palgrave Macmillan, 2013.
Serafiński, Krzysztof. „Kult Żołnierzy Wyklętych”. https://liberte.pl/kult‑zolnierzy‑wykletych/ (dostęp: 31.12.2020).
Sobczyk, Michał. „Patroni wyklęci”. https://www.tygodnikprzeglad.pl/patroni‑wykleci/ (dostęp: 31.12.2020).
Strachowski, Michał, „Łukasz Jasina: Powstanie należałoby nazwać zupełnie inaczej”. https://teologiapolityczna.pl/rozmowa‑z‑lukaszem‑jasina (dostęp: 31.12.2020).
Szułdrzyński, Michał. „Czym jest pedagogika wstydu”. https://www.przewodnik‑katolicki.pl/ Archiwum/2018/Przewodnik‑Katolicki‑7‑2017/Opinie/Czym‑jest‑pedagogika‑wstydu (do-stęp: 31.12.2020).
Tomczak, Marcin. „Memory laws — definiowanie oraz współczesne występowanie praw pamięci”. Sensus Historiae XXXVI (2019): 69–82.
Topolski, Jerzy. „Świat bez historii”. W Teoretyczne problemy wiedzy historycznej. Antologia tekstów, red. Ewa Domańska, 50–67. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2016.
Trzoss, Adrian. „Cyfrowy Homo Ludens. Historia Jako Element Obszaru Rozrywki Na Portalu społecznościowym Youtube”. W Popularyzacja Nauk Historycznych – Teoria i Praktyka. Zbiór Studiów, red. Dominika Gołaszewska‑Rusinowska, Małgorzata Mielewska, Tomasz Sińczak, 193–209. Toruń: Instytut Promocji Historii, 2018.
War and Memory in Russia, Ukraine and Belarus, red. Julie Fedor, Markku Kangaspuro, Jussi Lassila, Tatiana Zhurzhenko. Cham: Palgrave Macmillan, 2017.
Werner, Wiktor. „Historyczność i mit. Między rozróżnieniem a samookreśleniem”. W Narracje o Polsce, red. Bartosz Korzeniewski, 85 – 96. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2009.
Werner, Wiktor. „Historyczność i środki jej wyrazu. Przeszłość, teraźniejszość i perspektywy przyszłości”. W E‑Kultura, e‑nauka, e‑społeczeństwo, red. Bożena Płonka‑Syroka, Marta Staszczak, 15–28. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum, 2008.
Werner, Wiktor, Adrian Trzoss, Dawid Gralik. „Historia i YouTube. Narracja historyczna w dobie Web 2.0”. Nauka 3, (2020): 119–140.
Włodarczyk, Łukasz. „Lajki, memy, fejki – odbicia polityki historycznej na Facebooku widziane przez pryzmat popkultury”. Historyka. Studia Metodologiczne 48 (2018): 197– 213.
White, Hayden. „Znaczenie narracyjności dla przedstawiania rzeczywistości”. W Poetyka pisarstwa historycznego, red. Hayden White, Ewa Domańska, Marek Wilczyński, 135–170. Kraków: Universitas, 2000.
White, Hayden. „Tekst historiograficzny jako artefakt literacki”. W Poetyka pisarstwa historycznego, red. Hayden White, Ewa Domańska, Marek Wilczyński, 78–109. Kraków: Universitas, 2000.
Wolff‑Powęska, Anna. „Polskie spory o historię i pamięć. Polityka historyczna”. Przegląd Zachodni 1 (2007): 3–44.
Quattrociocchi, Walter, Antonio Scala, Cass r. Sunstein. “Echo chambers on Facebook”. 13 czerwca 2016. (dostęp: online: 02.01.2021, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2795110).
Ziętek‑Wielomska, Magdalena. „Niemcy jako ofiary Polaków. Przyczyny wybuchu II wojny światowej w oczach niemieckich rewizjonistów historycznych”. Pro Fide Rege et Lege 2, 82 (2019): 89–208.
Zychowicz, Piotr. Pakt Ribbentrop‑Beck, czyli jak Polacy mogli u boku III Rzeszy pokonać Związek Sowiecki. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2012.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dawid Gralik
1
ORCID: ORCID
Adrian Trzoss
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Historii
7 Strona internetowa jako źródło historyczne
Marcin Wilkowski
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 83-110 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138366
Słowa kluczowe: World Wide Web historiografia źródła archiwa Webu dane
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

A web page can be a useful object of analysis in historical research on the World Wide Web, but as a historical source, it does not have to be interpreted solely by its textual and visual strata. The article proposes an inclusive definition of the web page which ignores its visual content and relies on its non‑obvious elements (HTTP headers and response type, URI identifier), which can be successfully used in historical study. The modular nature of the web page is the cause of many problems in building its chronology or accessing archival versions; on the other hand, it makes it possible to gain new information about the past reality. The de-velopment of Web historiography is a condition for building the historicity of the medium referred to as the"eternal now" Such historiography relies strongly on software as a tool for producing historical sources and sometimes needs to explore new time dimensions like the stream or liveness. The article explores these issues by referencing media theory and web archiving works as well as several research projects from the field of the digital humanities. Can a historiographical approach to sources inspire criticism on digital artefacts and data outside the field?
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Ainsworth, Scott G., Michael L. Nelson. „Evaluating sliding and sticky target policies by measuring temporal drift in acyclic walks through a web archive”. International Journal on Digital Libraries 16 (2015): 129–144.
Allen, Matthew. „What was Web 2.0? Versions as the dominant mode of internet history”. New Media and Society 15, 2 (2012): 260–275.
Andreson, Chris. „The End of Theory: The Data Deluge Makes the Scientific Method Obsolete”. Wired (2008). https://www.wired.com/2008/06/pb‑theory/ (dostęp: 5.01.2021).
Ankerson, Megan Sapnar. „Writing web histories with an eye on the analog past”. New Media and Society 14, 3 (2012): 384–400.
Armitage, David, Jo Guldi. The History Manifesto. Cambridge: Cambridge University Press, 2014.
Beaudouin, Valérie, Zeynep Pehlivan, Peter Stirling. „Exploring the Memory of the First World War Using Web Archives: Web Graphs Seen from Different Angles”. W The SAGE Handbook of Web History, red. Niels Brügger, Ian Milligan, 441–463. Los Angeles: SAGE Publications, 2018.
Bastos, Marco Toledo, Raquel da Cunha Recuero, Gabriela da Silva Zago. „Taking tweets to the streets: A spatial analysis of the Vinegar Protests in Brazil”. First Monday 19, 3 (2014).
Ben‑David, Anat, Adam Amram, Ron Bekkerman. „The colors of the national Web: visual data analysis of the historical Yugoslav Web domain”. International Journal on Digital Libraries 19, 1 (2018): 95–106.
Berry, David M. The philosophy of software: Code and mediation in the Digital Age. Basingstoke ‑ New York: Palgrave Macmillan UK, 2015.
Błoch, Agata, Demival Vasques Filho, Michał Bojanowski. „Networks from archives: Reconstructing networks of official correspondence in the early modern Portuguese empire”. Social Networks (2020) (dostęp: 10.05.2021).
Bogucka, Maria. „Zboże rosyjskie na rynku amsterdamskim w pierwszej połowie XVII wieku”. Przegląd Historyczny 53, 4 (1962): 612–628.
Bolter, Jay David, Richard Grusin. Remediation: Understanding New Media. Cambridge: MIT Press, 2000.
Brügger, Niels. „The archived website and website philology: A new type of historical document?”. Nordicom Review 29, 2 (2008): 155–175.
Brügger, Niels. The Archived Web. Doing History in the Digital Age. Cambridge: MIT Press, 2018.
Brügger, Niels. „Website history and the website as an object of study”. New Media and Society 11, 1–2 (2009): 115–132.
Brügger, Niels, Jane Nielsen, Ditte Laursen. „Big data experiments with the archived Web: Methodological reflections on studying the development of a nation's Web”. First Monday 25, 3 (2020). https://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/view/10384 (dostęp: 30.06.2021).
Cocciolo, Anthony. „Quantitative Web History Methods”. W The SAGE Handbook of Web History, red. Niels Brügger, Ian Milligan, 138–152. Los Angeles: SAGE Publications, 2018.
Crowston, Kevin, Marie Williams. „Reproduced and emergent genres of communication on the World‑Wide Web”. The Information Society 16, 3 (2000): 201–215.
Domańska, Ewa. „Perspektywy badań historycznych w Polsce wobec zmian we współczesnej humanistyce”. W Historyk wobec źródeł, red. Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki, 115– 127. Łódź: Wydawnictwo Ibidem, 2010.
Ernst, Wolfgang. „Archiwum, przechowywanie, entropia. Tempor(e)alności fotografii”, przeł. Marta Skotnicka. W Archiwum jako projekt, red. Krzysztof Pijarski, 67–78. Warszawa: Fundacja Archeologia Fotografii, 2011.
Driscoll, Kevin, Shawn Walker. „Working Within a Black Box: Transparency in the Collection and Production of Big Twitter Data”. International Journal of Communication 8, 1 (2014): 1745–1764.
Fetterly, Dennis et al. „A Large‑Scale Study of the Evolution of Web Pages”. Software: Practice and Experience 34, 2 (2004): 213–237.
Filiciak, Mirosław. „Gra w kapitalizm. PRL, konstruowanie pamięci i gry cyfrowe”. Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej 11 (2015): 1–30.
Foot, Kirsten, Steven Schneider. „Object‑oriented Web Historiography”. W Web History, red. Niels Brügger, 62–79. New York: Peter Lang Inc, 2010.
Garde‑Hansen, Joanne. „MyMemories? Personal Digital Archive Fever and Facebook”. W Save As... Digital Memories, red. Joanne Garde‑Hansen, Andrew Hoskins, Anna Reading, 135‑150. New York: Springer, 2009.
Geiger, r. Stuart. „Bots, bespoke, code and the materiality of software platforms”. Information, Communication & Society 17, 3 (2014): 342–356.
Helmond, Anne. „A historiography of the hyperlink: Periodizing the Web through the changing role of the hyperlink”. W The SAGE Handbook of Web History, red. Niels Brügger, Ian Milligan, 227–241. Los Angeles: SAGE Publications, 2018.
Helmond, Anne. „Historical Website Ecology. Analyzing Past States of the Web Using Archived Source Code”. W Web 25: Histories from the First 25 Years of the World Wide Web, red. Niels Brügger, 139–156. New York: Peter Lang, 2017.
Hitchcock, Tim. „Confronting the Digital: Or How Academic History Writing Lost the Plot”. Cultural and Social History: The Journal of the Social History Society 10, 1 (2013): 9–23.
Hobsbawm, Eric. Wiek imperium 1875–1914, przeł. Marcin Starnawski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2015.
Ilnicki, Rafał, „Historiografia cyberkultury – od badania przeszłości do algorytmicznej analityki czasu rzeczywistego”. Kultura i Historia 1, 25 (2014): 1–10.
Kraskowska, Ewa, „Źródło [Słownik poetologiczny]”. Forum Poetyki (2015): 98–101.
Maemura, Emily et al. „If these crawls could talk: Studying and documenting web archives provenance”. Journal of the Association for Information Science and Technology 69, 10 (2018): 1223–1233.
Manovich, Lev. Język nowych mediów, przeł. Piotr Cypryański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2006.
Manovich, Lev, Alise Tifentale. „Selfiecity: Exploring Photography and Self‑Fashioning in Social Media”. W Postdigital Aesthetics: Art, Computation and Design, red. David M. Berry, Michael Dieter, 109–122. London: Palgrave Macmillan, 2014.
Marecki, Piotr, Tadeusz Cieślewicz. Oni migają tymi kolorami w sposób profesjonalny. Narodziny gamedevu z ducha demosceny w Polsce. Kraków: Ha!art, 2020.
Maryl, Maciej. Życie literackie w sieci. Pisarze, instytucje i odbiorcy wobec przemian technologicznych. Warszawa: Instytut Badań Literackich, Fundacja Akademia Humanistyczna, 2015.
McKeehan, Morgan. „Symmetrical Web Archiving with Webrecorder, a Browser‑based Tool for Digital Social Memory. An Interview with Ilya Kreymer”, National Digital Stewardship Residency (NDSR). https://ndsr.nycdigital org/symmetrical‑web‑archiving‑with-‑webrecorder‑a‑browser‑based‑tool‑for‑digital‑social‑memory‑an‑interview‑with‑ilya-‑kreymer/ (dostęp: 5.01.2021).
Mehrabi, Ninareh et al. „A survey on bias and fairness in machine learning”. arXiv preprint arXiv:1908.09635 (2019).
Haug, David M. „International Transfer of Technology: Lessons that East Europe can learn from the failed Third World experience”. Harvard Journal of Law & Technology 5, 209 (1992): 209–240.
Jones, Shawn M. et al. „Scholarly Context Adrift: Three out of Four URI References Lead to Changed Content”. PLoS ONE 11, 12 (2016).
Miranda, João, Daniel Gomes. „Trends in Web characteristics”. W Proceedings of the Latin American Web Congress (LA‑Web), red. Edgar Chávez, Elizabeth S. Furtado, Alberto L. Morán, 146–153. Los Alamitos: IEEE Computer Society, 2009.
Montfort, Nick et al. 10 PRINT CHR$(205.5+RND(1)); : GOTO 10. Cambridge: MIT Press, 2012.
Montulli, Lou. „The Humble Origins of the HTML Blink Tag”. GIZMODO (2020). https://gizmodo.com/the‑humble‑origins‑of‑the‑html‑blink‑tag‑5903827 (dostęp: 5.01.2021).
Nanni, Federico. „Collecting Primary Sources from the Web Archives: A Tale of Scarcity and Abundance”. W The SAGE Handbook of Web History, red. Niels Brügger, Ian Milligan, 112–124. Los Angeles: SAGE Publications, 2018.
Nycz, Ryszard. „Nowa humanistyka w Polsce: kilka bardzo subiektywnych obserwacji, koniektur, refutacji”. Teksty Drugie 1 (2017): 18–40.
Paczkowski, Andrzej. „Historyk dziejów najnowszych wśród źródeł”. W Historia‑dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. Ewa Domańska, Rafał Stobiecki, Tomasz Wiślicz, 89–98. Kraków: Universitas, 2014.
Pold, Søren. „Button”. W Software Studies: A Lexicon, red. Matthew Fuller, 31–36. Cambridge: MIT Press, 2006.
«Raw data» is an oxymoron, red. Lisa Gitelman, Cambridge: MIT Press, 2013.
Skotarczak, Dorota. „Kilka uwag o historii wizualnej”. KlioPolska 8 (2016): 117–130.
Sobchack, Vivian. „The Insistent Fringe: Moving Images and Historical Consciousness”. History and Theory 36, 4 (1997): 4–20.
Spaniol, Marc et al. „Data quality in web archiving”. W WICOW '09: Proceedings of the 3rd workshop on Information credibility on the web, 19–26. New York: Association for Computing Machinery, 2009.
Stobiecka, Monika, „Archaeological heritage in the age of digital colonialism”. Archaeological Dialogues 27, 2 (2020): 113–125.
Topolski, Jerzy. „Problemy metodologiczne korzystania ze źródeł literackich w badaniu historycznym”. W Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Zofia Stefanowska, Janusz Sławiński, 7–30. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1978.
UNESCO. „Karta w sprawie zachowania dziedzictwa cyfrowego”. 2003.
White, Hayden. „Historiografia i historiofotia”, przeł. Łukasz Zaremba. W Film i historia, red. Iwona Kurz, 117–127. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Wrzosek, Wojciech. „Losy źródła historycznego (refleksje na marginesie idei r. G. Colling-wooda)”. Rocznik Antropologii Historii 1–2, 1 (2011): 411–417.
Wrzosek, Wojciech. „Źródło historyczne jako alibi realistyczne historyka”. W Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, red. Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki, 23–38. Łódź: Wydawnictwo Ibidem, 2010.
Vafopoulos, Michalis, „Being, Space, and Time on the Web”. Metaphilosophy 43, 4 (2012): 405–425.
Vee, Annette. Coding Literacy: How Computer Programming Is Changing Writing. Cambridge: MIT Press, 2017.
Zaremba, Marcin. Wielka Trwoga. Polska 1944–1947. Kraków‑Warszawa: Wydawnictwo Znak, Instytut Studiów Politycznych PAN, 2012.
Zeldman, Jeffrey. „The Color Purple”. Zeldman on Web and Interaction Design (2014). http://www.zeldman.com/2014/06/10/the‑color‑purple/ (dostęp: 5.01.2021).

Zasoby internetowe:

„Instagram Cities. Planetary‑Scale Visual Rhythms”. https://phototrails.net/instagram‑cities/ (dostęp: 5.01.2021).
Manovich, Lev. „Selected Projects & Exhibitions”. http://manovich.net/index.php/exhibitions (dostęp: 5.01.2021).
Definicje techniczne za: WebMDN Web Docs (Mozilla Developer Network): https://developer.mozilla.org/pl/docs/Web.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marcin Wilkowski
1
ORCID: ORCID
  1. Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa
8 Przestrzeń w myśleniu historycznym. Wystawa świata portugalskiego z 1940 roku
Karol Kasprowicz
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 111-133 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138367
Słowa kluczowe: przestrzeń semiofory Wystawa Świata Portugalskiego wzory kultury „świat portugalski”
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

In this paper, I will look at the functioning of space through a specific example of the practice of socially modelling past realities in the 1940 Exposition of the Portuguese World. (Exposição do Mundo Português). The perspective of the Exposition will allow us to analyse the model of the"Portuguese world" and propose the creation of an interpretative key, in order to understand the “essence” of Portuguese spatial imagery. We will look at the exhibition in the perspective of Krzysztof Pomian's semiophore theory, trying to interpret its main assumptions and the cultural patterns that fund it, as well as what kind of model of space it co‑creates. In the light of the exhibition we will try to answer the question of how space constitutes the mental foundation of the model of the"Portuguese world". And how the spatial patterns of Portuguese culture are made present through the selected semiophores of the Portuguese World Exhibition.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

A Memória da Nação, red. Francisco Bethencourt, Diogo Ramada Curto. Lizbona: Livraria Sá da Costa, 1991.
Agamben, Giorgio. Czas, który zostaje. Komentarz do listu do Rzymian, przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2009.
Anderson, Benedict. Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, przeł. Stefan Amsterdamski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”; Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, 1997.
Baczko, Bronisław. Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, przeł. Małgorzata Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Bartmiński, Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, 2012.
Bergen, Benjamin. Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie?, przeł. Zuzanna Lamża. Kraków: Copernicus Center Press, 2017.
Bieńczyk, Marek. Książka twarzy. Warszawa: Świat Książki, 2011.
Boym, Svetlana. The Future of Nostalgia. Nowy Jork: Basic Books, 2001.
Campos Matos, Sérgio. Consciência Histórica e Nacionalismo – Portugal, séculos XIX e XX. Lizbona: Livros Horizonte, 2008.
Cassanto, Daniel, Lera Boroditsky. „Time in the mind: Using space to think about time”. Cognition 106 (2008): 579–593.
Catroga, Fernando. A Geografia dos Afectos Pátrios. As Reformas Político‑Administrativas (sécs. XIX–XX). Coimbra: Edições Almedina, 2014.
Cioran, Emil. Historia i utopia, przeł. Marek Bieńczyk. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2008.
Connerton, Paul. How Modernity Forgets. Cambridge: Cambridge University Press, 2009.
Collingwood, Robin G. Autobiografia. Z dziejów mojego myślenia. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2013.
Domańska, Ewa. „Semiofory i pneumatofory w perspektywie biohumanistycznej (Przypadek korzeni oddechowych cypryśnika błotnego)”. W Wśród ludzi, rzeczy i znaków. Krzysztofowi Pomianowi w darze, red. Andrzej Mencwel, Jacek Migasiński, Paweł Rodak, Małgorzata Szpakowska, 347–363. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
Durkheim, Émile. Elementarne formy życia religijnego, przeł. Anna Zadrożyńska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
Elias, Norbert. Esej o czasie, przeł. Ada Łobożewicz. Warszawa: Wydawnictwo Uniwesytetu Warszawskiego, 2017.
Fernández‑Armesto, Felipe. Pionierzy. Powszechna historia eksploracji, przeł. Anna Kunicka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2020.
Ferreira, Sílvia. „«O Pavilhão do Mar»: a Nau Portugal da Exposição do Mundo Português (1940) ou a arte da talha ao serviço da cenografia política”. Cadernos do Arquivo Municipal 7, (2017): 257–288.
Filipowicz, Stanisław. Mit i spektakl władzy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Foucault, Michel. „Inne przestrzenie”, przeł. Agnieszka Rejniak‑Majewska. Teksty Drugie 6 (2005): 117–125.
Gil, José. Metamorphoses of the Body, przeł. Stephen Muecke. Minnesota: University of Minnesota Press, 1998.
Halecki, Oskar. Historia Europy – jej granice i podziały, przeł. Jan Maria Kłoczowski. Lublin: Instytut Europy Środkowo‑Wschodniej, 2002.
Harman, Graham. Traktat o przedmiotach, przeł. Marcin Rychter. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.
Heim, Micheal. Virtual Realism. New York: Oxford University Press, 1998.
Hlibowicka‑Węglarz, Barbara. Portugalskie języki kreolskie w Afryce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, 2013.
Identidade Nacional, Inclusão e Exclusão Social, red. José Manuel Sobral, Jorge Vala. Lizbona: ICS, 2010.
Jerram, Leif. „Space: A Useless Category for Historical Analysis?”. History and Theory 52, 3 (2013): 400–419.
Koselleck, Reinhart. Warstwy czasu. Studia z metahistorii, przeł. Krystyna Krzemieniowa i Jarosław Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
Kula, Witold. Miary czasu. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, 2004.
Leach, Edmund, Algirdas Julien Greimas. Rytuały i narracje, przeł. Michał Buchowski, Anna Grzegorczyk, Ewa Umińska‑Plisenko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
Leal, João. Etnografias Portuguesas (1870–1970). Cultura Popular e Identidade Nacional. Lizbona: Publicações Dom Quixote, 2000.
Lopes Ribeiro, António. „Documentário A Nau Portugal”. http://www.cinept.ubi.pt/pt/filme/8644/A+Nau+Portugal (dostęp: 10.02.2021).
Lorenz Chris. Przekraczanie granic. Eseje z filozofii historii i teorii historiografii, przeł. Monika Bobako, Roman Dziergwa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2009.
Lourenço, Eduardo. Nós e a Europa ou as Duas Razões. Lizbona: Imprensa Nacional‑Casa da Moeda, 1988.
Lourenço, Eduardo. Portugal como Destino seguido de Mitologia da Saudade. Lizbona: Gradiva, 1999.
Łotman, Jurij. Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury, przeł. Bogusław Żyłko. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.
Łukaszyk, Ewa. Terytorium a świat. Wyobrażeniowe konfiguracje przestrzeni w literaturze portugalskiej od schyłku średniowiecza do współczesności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
Łukaszyk, Ewa. Imperium i nostalgia. „Styl późny” w kulturze portugalskiej. Warszawa: Wydawnictwo DiG, Wydział Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
Łukaszyk, Ewa. „Od morskiego imperium do ziemi odzyskanej. Esej o «świecie portugal-skim»”. Kultura‑Historia‑Globalizacja 21 (2017): 149–160.
Magalhães Godinho, Vitorino. Portugal: A Emergência de uma Nação. Lizbona: Colibri, 2004. Malpas, Jeff. „Topologies of History”. History and Theory 58, 1 (2019): 3–22.
Majid, Asifa, Seán G. Roberts, Ludy Cilissen, Karen Emmorey, Brenda Nicodemus, Lucinda O'Grady, Bencie Woll, Barbara LeLan, Hilário De Sousa, Brian L. Cansler et al. „Differential Coding of Perception in the World’s Languages”. Proceedings of the National Academy of Sciences 115, 45 (2018): 11369–11376.
Mattoso, José. Identificação de um País. Ensaio sobre as Origens de Portugal, t. II. Lizbona: Editorial Estampa, 1985.
Mattoso, José, Duarte Belo, Suzanne Daveau. Portugal – O Sabor da Terra. Um retrato histórico e geografico regiões. Lizbona: Temas e Debates, 2011.
Napiórkowski, Marcin. Kod kapitalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2019.
Neves, José. Comunismo e Nacionalismo em Portugal – Política, Cultura e História no Século XX. Lizbona: Tinta‑da‑china, 2008.
Nogueira Alves, Alice, Vera Mariz. „O Padrão dos Descobrimentos como «Imagem da Marca» do Estado Novo”. W Genius Loci. Lugares e significados. Breves reflexões, t. II, red. Lúcia Rosas, Ana Cristina Sousa, Hugo Barreira, 473–484. Porto: CITCEM, 2017.
Pałubicka, Anna. Gramatyka kultury europejskiej. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2013. Papp, Stefan. Przestrzeń. Kraków: Universitas, 2002. Pessoa, Fernando.
Mensagem/Przesłanie, przeł. Henryk Siewierski, Agostinho da Silva. Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskie-go; Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2006.
Pomian, Krzysztof. Zbieracze i osobliwości. Paryż‑Wenecja XVI–XVIII wiek, przeł. Andrzej Pieńkos. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, 2001.
Pomian, Krzysztof. Historia. Nauka wobec pamięci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, 2006.
Rankin, William. After the Map. Cartography, Navigation, and the Transformation of Territory in the Twentieth Century. Chicago‑Londyn: University of Chicago Press, 2016.
Rankin, William. „How the Visual is Spatial: Contemporary Spatial History, Neo‑marxism, and the Ghost of Braudel”. History and Theory 59, 3 (2020): 311–342.
Reijnders, Stijn. Place of the Imagination: Media, Tourism, Culture. Londyn: Routledge, 2016.
Ribeiro, Orlando. Portugal, o Mediterrâneo e o Atlântico. Estudo geográfico. Coimbra: Coimbra Editora, 1945.
Ricoeur, Paul. Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. Janusz Margański. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2006.
Rosas, Fernando. „Estado Novo, Império e Ideologia Imperial”. Revista de História das Ideias 17 (1995): 19–32.
Safranski, Rüdiger. Czas. Co czyni z nami i co my czynimy z nim, przeł. Bogdan Baran. Kraków: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 2017.
Sánchez‑Gómez, Luis Ángel. „Imperial faith and catholic missions in the grand exhibitions of the Estado Novo”. Análise Social XLIV, 193 (2009): 671–692.
Saramago, José. Journey to Portugal. A Pursuit of Portugal`s History and Culture. Londyn: Penguin Random House, 2019.
Sardica, José Miguel. Ibéria. A Relação entre Portugal e Espanha no Século XX. Lizbona: Aletheia Editores, 2013.
Sobral, José Manuel. Portugal, Portugueses: uma identidade nacional. Lizbona: FFMS, 2014.
Sousa Santos, Boaventura de. Pela Mão de Alice – O Social e o Político na Pós‑Modernidade. Porto: Edições Afrontamento, 1994.
Sousa Santos, Boaventura de. „The Portugal Tales of Being and Not Being”. Portuguese Literary & Cultural Studies (2009): 1–46.
Szacki, Jerzy. Spotkania z utopią. Warszawa: Iskry, 1980.
Sztompka, Piotr. Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej. Kraków: Wydawnictwo Znak Horyzont, 2016.
Tamm, Marek, Zoltán Boldizsár Simon. „Historical Thinking and the Human: Introduction”. Journal of the Philosophy of History 14, 3 (2020): 285–309.
Tamm, Marek, Zoltán Boldizsár Simon. „More‑than‑Human History: Philosophy of History at the Time of the Anthropocene”. W Philosophy of History: Twenty‑First‑Century Perspectives, red. Jouni‑Matti Kuukkanen. Londyn: Bloomsbury, 2020.
Topolski, Jerzy. Jak się pisze i rozumie historię? Tajemnice narracji historycznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1996.
Trindade, Luís. O Estranho Caso do Nacionalismo Português. Lizbona: Imprensa de Ciências Sociais, 2008.
Tuan, Yi‑Fu. Przestrzeń i miejsce, przeł. Agnieszka Morawińska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1987.
Turner, Frederick J. The Significance of the Frontier in American History, rozdz. I. https://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/afp/turner.htm (dostęp: 20.02.2021).
Whorf, Benjamin Lee. Język, myśl i rzeczywistość, przeł. Teresa Hołówka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
Wrzosek, Wojciech. O myśleniu historycznym. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2009.
Vieira, António. „História do Futuro. Livro anteprimeyro prologomeno a toda a historia do futuro, em que se declara o fim, & se provaõ os fundamentos della. Materia, verdade, & utilidades da historia do futuro”. https://archive.org/details/historiadofuturo00viei/page/n7/mode/2up (dostęp: 10.02.2021).
Vieira de Castro, Filipe. A Nau de Portugal. Os navios da conquista do Imperio do Oriente 1498–1650. Lizbona: Prefácio Edição de Livros e Revistas, 2003.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Karol Kasprowicz
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie
9 Pojęcie ‘Syberii’ w narracjach dziewiętnastowiecznych polskich zesłańców
Karina Gaibulina
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 135-155 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138368
Słowa kluczowe: Syberia zesłańcy polscy polski „trójkąt syberyjski” trzecia przestrzeń rosyjski imperializm
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This paper aims to investigate, on the one hand, how the concept of 19th‑century Siberia was constructed by three Polish political prisoners in their private documents. On the other hand, the significance of the “Siberian triangle” (consisting of essential ideas of “Polishness”, “Russian-ness”, and “Easternness”), in the construction of Polish exiles' identity.
Siberia never existed, or did it? Apart from the vast territories named Siberia, there was also the abstract category of Siberia, consisting of parameters and charts, plans and maps, sustaining the development projects, and images, stories, and texts, in which usually imagined Siberia went beyond the geographical Siberia. Taking this into account, in this paper, I would like to look at the three‑dimensional construction of Siberia. Namely: an imperial attitude, defending its poli-tical and economic prerogatives; the interests of the indigenous peoples who gradually had been losing their rights to the pastures and whose voice was the least heard among others; as well as the view of Polish exiles, sent to the eastern territories of the Russian Empire against their will. To paraphrase Edward Said, we can state that the strategies of the conquest of Siberia directly impacted its perceptions, narrative constructions, and later reconstructions of the 19th‑century Siberian realities. Three case studies will serve me as illustrative material: Adolf Januszkiewicz, Bronisław Zaleski, and Seweryn Gross.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Baluzek, Lew. „Materialy po kazachskomu obycznomu prawu, opublikowannye wojennym gubernatorom Turgajskoj oblasti L.F. Balluzekom v 1871 godu”. W Materialy po obycznomu kazachskomu prawu, red. Juszkov Serafim w., 159–222. Alma‑ata: AN KazSSR, 1948.
Baudrillard, Jean. Symulakry i symulacja. przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Sic!, 2005.
Beauvois, Daniel. Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793–1914, przeł. Krzysztof Rutkowski. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, 2016.
Bekmachanow, Jermuchan. Kazachstan w 20–40 XIX wiekie. Almaty: Kazak uniwesiteti, 1992.
Berg, Thomas R. Teatr świata. Mapy, które tworzą historię, przeł. Maria Gołębiewska‑Bijak. Kraków: Znak Litera Nova, 2018.
Biblioteka XX Czartoryskich, rkps, sygn. 6927.
Biblioteka XX Czartoryskich, rkps, sygn. 6928.
Biblioteka Polska w Paryżu 476.
Brus, Anna, Kaczyńska Elżbieta, Śliwowska Wiktoria. Zesłanie i katorga na Syberii w dziejach Polaków 1815–1914. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
Caban, Wiesław. „Mity wokół służby Polaków w armii rosyjskiej w XIX wieku”. W Mity i legendy w polskiej historii wojskowości, t.1, red. Wiesław Caban, Józef Smoliński, 200– 207. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 2014.
Caban, Wiesław. Z Orenburga do Paryża. Bronisław Zaleski 1820–1880. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego, 2006.
Centralnyj gosudarstwennyj archiw RK, F15, op.2, d. 63.
D’Andre, Lew. „Materialy po kazachskomu obycznomu prawu, sobrannye czinownikom osobych poruczenij d'Andre v 1846 godu”. W Materialy po obycznomu kazachskomu prawu, red. Juszkov Serafim w., 117–158. Alma‑ata: AN KazSSR, 1948.
Djakow, Włodzimierz. „Polscy zesłańcy w Syberii Zachodniej i północnym Kazachstanie (1830‑1862)”. W Polacy w Kazachstanie. Historia i współczesność, red. Stanisław Ciesielski, Antoni Kuczyński, 45–68. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1996.
Foucault, Michel. Nadzorować i karać: narodziny więzienia, przeł. Tadeusz Komendant. Warszawa: Aletheia, 1993.
Janik, Michał. Dzieje Polaków na Syberii. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1928.
Janion, Maria. Niesamowita słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
Januszkiewicz, Adolf. Listy ze stepów kirgiskich i dziennik z podróży, oprac. Halina Geber. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2013.
Januszkiewicz, Adolf. Listy z Syberii. Warszawa: Czytelnik, 2003. K[alinka], W[alerian]. „Z Orenburga”. Przegląd Polski (1881).
Khodarkovsky, Michael. Na granicach Rosji. Budowanie imperium na stepie, 1500–1800, przeł. Bogumiła Malarecka. Warszawa: PIW, 2009.
Kieniewicz, Stefan. „Wpływ zaboru rosyjskiego na świadomość społeczeństwa polskiego”. Dzieje najnowsze IX nr 4 (1977): 105–115.
Kopański, Zenon. „Podbój Chanatu Syberyjskiego przez Rosję w końcu XVI wieku”. Słupskie Studia Historyczne 7 (1999): 39–50.
Kuczyński, Antoni. Syberyjskie szlaki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
Łukawski, Zygmunt. Historia Syberii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981.
Makowieckij, Piotr Je. Materialy dla izuczenia juridiczeskich obychajew kirgizow, wyd.1, materialnoje prawo. Omsk, 1886.
„Materialy po obycznomu kazachskomu prawu i prilożenia na nih Omskogo wremennogo komiteta”. W Materialy po obycznomu kazachskomu prawu, red. W. Juszkov Serafim, 27‑69. Alma‑ata: AN KazSSR, 1948.
„Materialy po obycznomu kazachskomu prawu, sobrannie czinownikami Orenburgskoj pogranichnoj komissii v 1846 godu”. W Materialy po obycznomu kazachskomu prawu, red. W. Juszkov Serafim, 71–116. Alma‑ata: AN KazSSR, 1948.
Materialy po obycznomu kazachskomu prawu, red. W. Juszkov Serafim. Alma-ata: AN KazSSR, 1948.
Michalska‑Bracha, Lidia. „Mit czy mity Sybiru w wyobraźni i pamięci zbiorowej?”. Res Historica 46 (2018): 253–271.
Milewska‑Młynik, Anna. Seweryn Gross wśród badaczy kazachskiego prawa zwyczajowego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza: Muzeum Niepodległości, 2012.
Nandy, Ashis. The intimate enemy. Loss and Recovery of Self under Colonialism. Delhi: Oxford University Press, 1983.
Osterhammel, Jürgen. Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, przeł. Izabela Drozdowska-‑Broering, Jerzy Kałążny, Adam Peszke, Katarzyna Śliwińska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2013.
Pavlenko, Svetlana. „Zesłanie jako spotkanie kolonialne. Przestrzeń Uralu i Syberii w oczach Tomasza Zana”. Świat Tekstów. Rocznik Słupski 13 (2015): 5–29.
Pratt, Mary Louise. Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja, przeł. Ewa Elżbieta Nowakowska. Kraków: WUJ, 2011.
Remnew, Anatolij V. „Regionalnie parametry imperskoj «geografii wlasti» (Sibir i Dalnij Wostok)”. Ab Imperio № 3–4 (2000): 343–358.
Sapargalijew, Gajrat, Djakow Władimir. Polacy w Kazachstanie w XIX w., przeł. Anna Trombala, Jan Plater. Warszawa: Czytelnik, 1982.
Schick, Irvin C. Seksualność Orientu. Przestrzeń i eros, przeł. Anna Gąsior‑Niemiec. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
Schollenberger, Justyna. „Władza (z) papieru – sposoby działania dokumentów pakistańskiej biurokracji”. Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia z. 2 (2016): 241–247.
Scott, James C. Decoding Subaltern Politics. Ideology, disguise, and resistance in agrarian politics. London: Routledge, 2013.
Semenow‑Tian‑Szanskij, Wieniamin P. O mogusiestwiennomterritorialnomwladeniiprimienitel-no k Rossii. Oczerk po politiczeskoj geografii. Sankt‑Peterburg, 1915.
Sowa, Jan. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas, 2011.
Spivak, Gayatri Chakravorty. „Czy podporządkowani inni mogą przemówić”. Krytyka Polityczna 24–25 (2010): 196–239.
Śliwowska, Wiesława. „Pierwsze organizacje pomocy dla więźniów i zesłańców syberyjskich w zaborze rosyjskim: (ośrodek wołyńsko‑podolski pod patronatem Ksawery Grocholskiej i Róży Sobańskiej)”. Przegląd Historyczny 3 (1987): 411–449.
Tazbir, Janusz. „Rosjanie i Polacy – słowiańskie krzywe zwierciadło”. Dzieje najnowsze rocznik XXIX nr 1 (1997): 3–6. Uly Abajga adaldik (Estelikter, makalalar, suretti szeżiler), Semej 2002.
Wieczorkiewicz, Anna. Czarna kobieta na białym tle. Dyptyk biograficzny. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2013.
Witkowska, Alina. Rówieśnicy Mickiewicza. Życiorys jednego pokolenia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1998.
Witort, Jan. „Ze stepów Azji Środkowej”. Lud 5 (1899): 1–20; 105–120.
Zaleski, Bronislas. La vie des steppes kirghizes: descriptions, récits et contes. Paris: J.‑B. Vasseur, 1865.
Zaleski, Bronisław. Wspomnienia z Uralu i stepówkazachskich, oprac. Andrzej Zieliński. Wrocław: PTL, 2008.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Karina Gaibulina
1
  1. University of St. Gallen, Szwajcaria
10 Archaeology of motion. Experiencing the past through embodiment
Maciej Talaga , Jakub Wrzalik , Krzysztof Janus
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 157-181 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138369
Słowa kluczowe: embodied research epistemology experimental archaeology theory of history affordances
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Since the so‑called “bodily turn” in the humanities, it may pass as trivial that, as observed by Alva Noë, “experience is not a passive interior state, but a mode of active engagement with the world”. Nevertheless, it seems worth repeating especially that the most direct implication of this thought – that when humans actively engage with the world they do so by moving their physical bodies around – has apparently penetrated much less. This is especially true in the case of academic disciplines involved in the study of the past – history and archaeology – which seem unprepared to investigate past embodiment in a comprehensive manner.
Hence, a new methodological proposition is put forth – archaeology of motion. It is inspired by anthropologists and ethnographers’ successful adaptation of participatory observation and auto-‑ethnography to the study of embodied practices. It makes use of embodied research advocated by Ben Spatz as well as insights from ecological psychology of James J. Gibson and its various off‑shoots in order to propose a positive research programme for studies in past bodily motion. The paper is capstoned with a short account of a case study on a forgotten Polish folk wrestling style where the proposed theory was put into practice.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Ankersmit, Frank R. Sublime Historical Experience. Stanford: Stanford University Press, 2005.
Bauer, Matthias J. “Teaching How to Fight with Encrypted Words: Linguistic Aspects of German Fencing and Wrestling Treatises of the Middle Ages and Early Modern Times”. In: Late Medieval and Early Modern Fight Books, ed. Daniel Jaquet, Karin Verelst, and Timothy Dawson, 47–61.
Leiden‑Boston: Brill, 2016. Beardsley, Monroe C. “What is Going on in a Dance?.” Dance Research Journal 15, 1 (1982): 31–36.
Berthon, William, Balázs Tihanyi, Luca Kis, László Révész, Hélène Coqueugniot, Olivier Dutour and György Pálfi. “Horse riding and the shape of the acetabulum: Insights from the bioarchaeological analysis of early Hungarian mounted archers (10th century).” International Journal of Osteoarchaeology 29, 1 (2019): 117–126.
Boutin, Alexis T. “Exploring the social construction of disability: An application of the bioarchaeology of personhood model to a pathological skeleton from ancient Bahrain.” International Journal of Paleopathology 12 (2016): 17–28.
Brożek, Bartosz. Granice interpretacji. Kraków: Copernicus Centre Press, 2018.
Bruineberg, Jelle and Rietveld, Eric. “Self‑organization, free energy minimization, and optimal grip on a field of affordances.” Frontiers in Human Neuroscience 8 (2014) doi: 10.3389/fnhum.2014.00599.
Burkart, Eric. “Limits of Understanding in the Study of Lost Martial Arts.” Acta Periodica Duellatorum 4, 2 (2016): 5–30.
Clever, Iris & Willemijn Ruberg. “Beyond cultural history? The material turn, praxiography, and body history.” Humanities 3, 4 (2014): 546–566.
Coles, John. Archaeology by Experiment. New York‑London: Routledge, 2014.
Costall, Alan. “Socializing Affordances.” Theory and Psychology 5 (1995): 467–481.
Didi‑Huberman, Georges. Bark, transl. S. E. Martin. Cambridge: MIT Press, 2017.
Ellis, Carolyn. The Ethnographic I: A Methodological Novel about Autoethnography. Walnut Creek: Alta Mira Press, 2004.
Eren, Metin I. and Michelle R. Bebber. “The Cerutti Mastodon site and experimental archaeology's quiet coming of age.” Antiquity 93, 369 (2019): 796–797.
Fajen, Brett r., Michael A. Riley, and Michael T. Turvey. “Information, Affordances, and the Control of Action in Sport.” International Journal of Sport Psychology 40, 1 (2009): 79–107.
Fischer, Edward F. “Cultural Logic and Maya Identity: Rethinking Constructivism and Essentialism.” Current Anthropology 40, 4 (1999): 473–500.
Gallagher, Shaun. How the Body Shapes the Mind. Oxford: Oxford University Press, 2005. Gosselain, Olivier P. “To Hell with Ethnoarchaeology!.” Archaeological Dialogues 23, 2 (2016): 215–228.
Heft, Harry. Ecological psychology in context: James Gibson, Roger Barker, and the legacy of William James's radical empiricism. Mehwah‑New York‑London: Psychology Press, 2001.
Hermann, Raphael, Andrea Dolfini, Rachel J. Crellin, Quanyu Wang, and Marion Uckelmann. “Bronze Age Swordsmanship: New Insights from Experiments and Wear Analysis.” Journal of Archaeological Method and Theory 27 (2020): 1040–1083.
Histoire du corps, vol. 3, edited by Alain Corbin, Jean‑Jacques Courtine, & Georges Vigarello. Paris: Le Seuil, 2006.
Holen, Steven R., Thomas A. Deméré, Daniel C. Fisher, Richard Fullagar, James B. Paces, George T. Jefferson, Jared M. Beeton, Richard A. Cerutti, Adam N. Rountrey, Lawrence Vescera, & Kathleen A. Holen. “130,000‑year‑old archaeological site in southern California, USA.” Nature 544, 7651 (2017): 479–483.
Jaquet, Daniel. “Experimenting Historical European Martial Arts, a Scientific Method?” In: Late Medieval and Early Modern Fight Books, edited by Daniel Jaquet, Karin Verelst, and Timothy Dawson, 216–243. Leiden‑Boston: Brill, 2016.
Johnson, Don Hanlon. Bone, Breath, and Gestures: Practices of Embodiment. Berkeley: North Atlantic Books, 1995.
Kimmel, Michael, Christian R. Rogler. “Affordances in Interaction: the Case of Aikido.” Ecological Psychology 30, 3 (2018): 195–223.
Kuokkanen, Timo. “Stone Age sledges of central‑grooved type: Finnish reconstructions.” Fennoscandia Archaeologica 17 (2000): 37–56.
Late Medieval and Early Modern Fight Books: Transmission and Tradition of Martial Arts in Europe (14th–17th Centuries), edited by Daniel Jaquet, Karin Verelst, and Timothy Dawson. Leiden‑Boston: Brill, 2016.
Littig, Beate. “On High Heels: the Praxiography of Doing Argentine Tango.” European Journal of Women’s Studies 20, 4 (2013): 455–467.
Mauss, Marcel. “Techniques of the Body.” Economy and society 2, 1 (1973): 70–88.
Matczak, Magdalena Domicela, “Archeologia ciała.” Przegląd Archeologiczny 61 (2013): 51–75.
Méry, Sophie, Patricia Anderson, Marie‑Louise Inizan, Monique Lechevallier, and Jacques Pelegrin. “A Pottery Workshop with Flint Tools on Blades Knapped with Copper at Nausharo (Indus Civilisation, ca. 2500 BC).” Journal of Archaeological Science 34, 7 (2007): 1098–1116.
Meskell, Lynn. Archaeologies of Materiality. Maiden: Blackwell Publishing, 2005. Noë, Alva. “Experience and experiment in art.” Journal of Consciousness Studies 7, 8–9 (2000): 123–136.
Olsen, Bjornar. “Material Culture After Text: Re‑Membering Things.” Norwegian Archaeological Review 36, 2 (2003): 87–104.
Parks, Walter. “The Textualization of Orality in Literary Criticism”. In: Vox Intexta. Orality and Textuality in the Middle Ages, edited by A. N. Doane and Carol Braun Pasternack, 46–61.
Madison: University of Wisconsin Press, 1991. Paterson, Mark. “Haptic geographies: ethnography, haptic knowledges and sensuous dispositions.” Progress in Human Geography 33, 6 (2009): 766–788.
Pihlainen, Kalle. “The Eternal Return of Reality: On Constructivism and Current Historical Desires.” Storia dellastoriografia 65, 1 (2014): 103–115.
Pihlainen, Kalle. The Work of History: Constructivism and a Politics of the Past. New York: Routledge, 2017.
Schatzki, Theodore R. The site of the social: A philosophical account of the constitution of social life and change. University Park: Penn State Press, 2002.
Shanks, Michael. Experiencing the Past: on the Character of Archaeology. New York‑London: Psychology Press, 1992.
Smith, Pamela H. “Historians in the Laboratory: Reconstruction of Renaissance Art and Technology in the Making and Knowing Project.” Art History 39, 2 (2016): 210–233.
Smith, Kate, Leonie Hannan. “Return and Repetition: Methods for Material Culture Studies.” Journal of Interdisciplinary History 48, 1 (2017): 43–59.
Spatz, Ben. What a Body Can Do: Technique as Knowledge, Practice as Research. London‑New York: Routledge, 2015.
Stirland, Ann. “The Man of Mary Rose.”In: The Social History of English Seaman 1485–1649, edited by Cheryl A. Fury, 47–74. Woolbridge: The Boydell Press, 2012.
Stockhammer, Philipp W. “Lost in Things: An Archaeologist's Perspective on the Epistemological Potential of Objects.” Nature and Culture 10, 3 (2015): 269–283.
Talaga, Maciej. “Affordances theory as an operational framework for interpretation of past material culture and practices. Praxiography of things, bodies, and motions.” AVANT. Trends in Interdisciplinary Studies 11, 2 (2020): 1–22.
Talaga, Maciej. “Crowdsourcing w służbie archeologii wiedzy? Perspektywy integracji pracy naukowców i amatorów na przykładzie rekonstrukcji historycznych sztuki walki.” In Rejestry Kultury, edited by Ksenia Olkusz, 141–161. Wrocław: Ośrodek Badawczy Facta Ficta, 2019.
Talaga, Maciej, Szymon Talaga. “Do You Even Zornhaw? A Set‑theoretic Approach to HEMA Reconstruction.” Acta Periodica Duellatorum 6, 1 (2018): 151–181.
The Materiality of Reading, edited by Theresa Schilhab and Sue Walker. Aarhus: Aarhus University Press, 2020.
Tilley, Lorna. Theory and Practice in the Bioarchaeology of Care. Cham‑Heidelberg‑New York‑Dordrecht‑London: Springer, 2015.
Trehub, Sandra E. “Cross‑cultural Convergence of Musical Features.” Proceedings of the National Academy of Sciences 112, 29 (2015): 8809–8810.
Walczak, Bartłomiej. “Bringing lost teachings back to life – a proposed method for interpretation of medieval and Renaissance fencing manuals.” Ido Movement for Culture 11, 2 (2011): 47–54.
Wengrow, David, Michael Dee, Sarah Foster, Alice Stevenson, and Christopher B. Ramsey. “Cultural Convergence in the Neolithic of the Nile Valley: a Prehistoric Perspective on Egypt's Place in Africa.” Antiquity 88, 339 (2014): 95–111.
White, Hayden. “The Interpretation of Texts.” In: The Fiction of Narrative. Essays on History, Literature, and Theory, edited by Robert Doran, 208–222.
Baltimore: The John Hopkins University Press, 2010.
Wilson, Katrinka. “Nests: Drawing as Morphological Imprint.” Tracey: Drawing and Visualisation Research 1, 11 (2016): 1–7.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maciej Talaga
1
ORCID: ORCID
Jakub Wrzalik
2
Krzysztof Janus
2
  1. Faculty “Artes Liberales”, University of Warsaw
  2. Warsaw Study Group, Association for Renaissance Martial Arts ARMA‑PL
11 Heritagizacja: krytyka pojęcia
Monika Stobiecka
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 183-200 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138370
Słowa kluczowe: heritagizacja dziedzictwo studia nad dziedzictwem krytyczne studia nad dziedzictwem teoria i metodologia studiów nad dziedzictwem przyszłość dziedzictwa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This paper discusses heritagisation, a key concept in critical heritage studies. The author differ-entiates the sources and meanings of this term within various heritage discourses. First and foremost, the ambition of the paper is to propose an appropriate translation of heritagisation into Polish, one that embraces all the negative aspects of this process.
The concept of heritagisation was introduced in the 90s and then later adapted by scholars representing critical heritage studies. Originally, the term was used to signal the dangers linked to the administrative processes of heritage‑making: gentrification, commercialisation, monetisa-tion and flattening the meanings of monuments and architecture from the past. The term was critically examined at the beginning of the 21st century, when scholars used it to describe the accumulation of heritage that is insufficiently protected. Nevertheless, this concept, migrating from discipline to discipline, also gained a positive meaning connected to the adaptation of heritage. In this paper the author discusses the differences between negative and positive her-itagisation. The author identifies the differences between discourses, and explains how the concept is used within various fields of study. Last but not least, the author proposes a non‑literal translation of heritagisation into Polish, which should embrace all the meanings of the concept framed by critical heritage studies theory. Finally, the author applies the concept to a case study: the history of Pavilion Powiśle/Syreni Śpiew.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Afinoguénova, Eugenia, Eduardo Rodríguez Merchán. „Picturesque violence: tourism, the film industry, and the heritagization of «bandoleros» in Spain, 1905–1936”. Journal of Tourism History 1, 6 (2014): 38–56. DOI: 10.1080/1755182X.2014.954639.
Ashley, Susan L.T. „Acts of heritage, acts of value: memorialising at the Chattri Indian Memorial, UK”. International Journal of Heritage Studies 7, 22 (2016): 554–567. DOI: 10.1080/13527258.2016.1167107.
Ashworth, Gregory. Planowanie dziedzictwa, przeł. Marta Duda‑Gryc et al. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2015.
Augé, Marc. Nie‑miejsca: wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. Roman Chymkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.
Bondarik, Roberto, Luis Alberto, Diogo José Horst. „Sports mega‑events and overestimated promises: the case of the 2014 FIFA World Cup in Brazil”. Journal of Tourism and Cultural Change 3, 18 (2020): 351–367.
Bujdosó, Zoltán et al. „Basis of Heritagization and Cultural Tourism Development”. Procedia – Social and Behavioral Sciences 188 (2015): 307–315.
Dabezies, Juan Martin. „Heritagization of nature and its influence on local ecological knowledge in Uruguay”. International Journal of Heritage Studies 8, 24 (2018): 828–842. DOI: 10.1080/13527258.2018.1428663.
DeSilvey, Caitlin. Curated Decay: Heritage Beyond Saving. Minneapolis‑London: University of Minnesota Press, 2017.
DeSilvey, Caitlin. „Ruderal heritage”. W Deterritorializing the Future. Heritage in, of and after the Anthropocene, red. Rodney Harrison, Colin Sterling, 289–310. London: UCL Press, 2020.
DeSilvey, Caitlin, Rodney Harrison. „Anticipating loss: rethinking endangerment in heritage futures”. International Journal of Heritage Studies 1, 26 (2020): 1–7. DOI: 10.1080/13527258.2019.1644530.
Fredheim, L. Harold, Manal Khalaf. „The significance of values: heritage value typologies re‑examined”. International Journal of Heritage Studies 6, 22 (2016): 466–481. DOI: 10.1080/13527258.2016.1171247.
González, Pablo Alonso et al. „Introduction: heritage and revolution – first as tragedy, then as farce?”. International Journal of Heritage Studies 5, 25 (2019): 469–477. DOI: 10.1080/13527258.2018.1509231.
González‑Ruibal, Alfredo. An Archaeology of the Contemporary Era. Abingdon‑Oxon‑New York: Routledge, 2019.
Harrison, Rodney. „What is heritage?”. W Understanding the Politics of Heritage, red. Rodney Harrison, 5–42. Manchester: Manchester University Press, 2010.
Harrison, Rodney. „Beyond «Natural» and «Cultural» Heritage: Toward an Ontological Politics of Heritage in the Age of Anthropocene”. Heritage & Society 1, 8 (2015): 24–42.
Harrison, Rodney. „On Heritage Ontologies: Rethinking the Material Worlds of Heritage”. Anthropological Quarterly 4, 91 (2019): 1365–1384.
Harrison, Rodney, Caitlin DeSilvey, Cornelius Holtorf et al. Heritage Futures: Comparative Approaches to Natural and Cultural Heritage Practices. London: UCL Press, 2020.
Hartog, Francois. „Time and Heritage”. Museum International 3, 57 (2005): 7–18.
Holtorf, Cornelius. „Dlaczego dziedzictwo kulturowe nie jest zagrożone (w Syrii i innych miejscach)”. http://archeo.edu.pl/biografia2017/2016/10/18/dlaczego‑dziedzictwo-kulturowe‑nie‑jest‑zagrozone‑w‑syrii‑i‑innych‑miejscach/ (dostęp: 25.03.2020).
Ichumbaki, Elgidius B., Edward Pollard. „Valuing the Swahili Cultural Heritage: A Maritime Cultural Ecosystem Services Study from Kilwa, Tanzania”. Conservation and Management of Archaeological Sites 4, 21 (2019): 230–255.
Jeffrey, Stuart. „Challenging Heritage Visualisation: Beauty, Aura and Democratisation”. Open Archaeology 1 (2015): 144–152.
Jones, Siân. „Negotiating Authentic Objects and Authentic Selves: Beyond the Deconstruction of Authenticity”. Journal of Material Culture 2, 15 (2010): 181–203.
Jones, Siân. „Wrestling with the Social Value of Heritage: Problems, Dilemmas and Opportunities”. Journal of Community Archaeology & Heritage 1, 4 (2014): 21–37.
Jones, Siân. „Unlocking Essences and Exploring Networks: Experiencing Authenticity in Heritage Education Settings”. W Sensitive Pasts: Questioning Heritage in Education. Making Sense of History, red. Carla van Boxtel, Maria Grever, Stephan r.E. Klein, 130–152. Oxford: Berghahn Books, 2017.
Jones, Siân et al. „3D heritage visualisation and the negotiation of authenticity: the ACCORD project”. International Journal of Heritage Studies 4, 24 (2017): 333–353.
Lübbe, Hermann. Zeit‑Verhältnisse. Zur Kulturphilosophie des Fortschritts. Graz, Wien, Köln: Verlag Styria, 1983.
Malchrowicz‑Mośko, Ewa, Adam Omorczyk. „Znaczenie nostalgii we współczesnej turystyce. Historyczne eventy sportowe a marketing terytorialny”. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu 63 (2018): 143–150.
Meskell, Lynn. Future in Ruins. UNESCO, World Heritage and the Dream of Peace. New York: Oxford University Press, 2018.
Meskell, Lynn. „Negative Heritage and Past Mastering in Archaeology”. Anthropological Quarterly 3, 75 (2002): 557–574.
Milošević, Ana. „Historicizing the present: Brussels attacks and heritagization of spontaneous memorials”. International Journal of Heritage Studies 1, 24 (2018): 53–65. DOI: 10.1080/13527258.2017.1362574.
Murzyn‑Kupisz, Monika. Dziedzictwo kulturowe a rozwój lokalny. Kraków: Wydawnictwo UEK, 2012.
Murzyn‑Kupisz, Monika. „Dziedzictwo kulturowe w kontekście rozwoju lokalnego”. W Kultura a rozwój, red. Jerzy Hausner, Anna Karwińska, Jacek Purchla, 237–273. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2013.
Nakatani, Ayami. „Dressing Miss World with Balinese Brocades: The «Fashionalization» and «Heritagization» of Handwoven Textiles in Indonesia”. Textile 1, 13 (2015): 30–49. DOI: 10.2752/175183515x14235680035700.
Nilsson, Per Åke. „Impact of Cultural Heritage on Tourists. The Heritagization Process”. Athens Journal of Tourism 1, 5 (2018): 35–54.
Park, Jin‑Kyung et al. „The Heritagization and Institutionalization of Taekkyeon: An Intangible Cultural Heritage”. The International Journal of the History of Sport 15–16, 35 (2018): 1555–1566. DOI: 10.1080/09523367.2019.1620734.
Rico, Trinidad. Constructing Destruction. Heritage Narratives in the Tsunami City. New York‑London: Routledge, 2016.
Rico, Trinidad. „Reclaiming post‑disaster narratives of loss in Indonesia”. International Journal of Heritage Studies 1, 26 (2020): 8–18. DOI: 10.1080/13527258.2018.1552612.
Sau‑Wa Mak, Veronica. „The heritagization of milk tea: cultural governance and placemaking in Hong Kong”. Asian Anthropology 1, 20 (2020): 30–46. DOI: 10.1080/1683478X.2020.1773616.
Smith, Laurajane. Uses of Heritage. New York: Routledge, 2006. Souchal, Francois. Wandalizm rewolucji, przeł. Paweł Migasiewicz. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika Kronos, 2016.
Sterling, Colin. „Critical heritage and the posthumanities: problems and prospects”. International Journal of Heritage Studies 11, 26 (2020): 1029–1046. DOI: 10.1080/13527258.2020.1715464.
Stobiecka, Monika. „Kolonialny regionalizm. Problem tożsamości w zakopiańskiej architekturze”. Miejsce 4 (2020). http://miejsce.asp.waw.pl/kolonialny‑regionalizm/ (dostęp: 26.02.2021).
Stobiecka, Monika. „Styl zakopiański. Historia a współczesność”. Rzut 2 (2013): 42–48.
Stobiecka, Monika. „Witalność ruin. Nie‑ludzkie ożywanie w dobie antropocenu”. Przegląd Kulturoznawczy 4, 42 (2019): 435–449.
Walsh, Kevin. The Representation of the Past. Museums and Heritage in the Post‑modern World. London: Routledge, 1992.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Monika Stobiecka
1
ORCID: ORCID
  1. Wydział „Artes Liberales” Uniwersytet Warszawski
12 Ekshumacje polityczne. Przypadek ofiar wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939)
Alexandra Staniewska
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 201-222 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138371
Słowa kluczowe: ekshumacje masowe groby Hiszpania nacjonalizm ofiary wojenne upamiętnianie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The Francoist victory in the Spanish Civil war (1936–1939), subsequent dictatorship and finally the democratic transition have had a significant influence on forms of remembering and com-memorating the victims of the conflict. At first, only Francoist victims were exhumed and properly buried, while the bodies of defeated Republicans were deliberately left underground to exercise symbolical and psychological power and as one of the elements of the historical politics based on oblivion. However, the enforced erasure of those dead from society has not meant that they have been completely forgotten. The unmarked existence of mass graves has triggered different cycles of exhumation processes. The remains of Republicans were secretly and in small numbers exhumed by the families immediately after the war and during the dictatorship. In governmental efforts to fill the crypts of the monument located in the Valley of the Fallen, thousands have been exhumed since 1959, often without the knowledge and permission of surviving families. The number of private exhumations temporarily increased during the democratic transition, but the real ‘exhumations movement’ began in 2000. Only then were scientific methods deployed in the exhumations and identifications of the victims, and exhumations received wide media coverage lasting till today. Varied reasons for each phase of exhumations are critically discussed in the article to present a review of their social impact, symbolic dimension and political aim. The article further argues for the existence of a modern ‘Republican identity’ and ‘Republican nationalism’.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Aguilar, Paloma. „Jueces, represión y justicia transicional en España, Chile y Argentina”. Revista Internacional de Sociología 71, 2 (2013): 281–308.
Aguilar, Paloma. „Memoria y transición en Espana. Exhumaciones de fusilados republicanos y homenajes en su honor”. Historia y Política 39 (2018): 291–325.
Aguilar, Paloma, Francisco Ferrándiz. „Memory, Media and Spectacle: Interviú's Portrayal of Civil War Exhumations in the Early Years of Spanish Democracy”. Journal of Spanish Cultural Studies 17, 1 (2016): 1–25.
Anteproyecto de Ley de Memoria Democrática. 15 września 2020. https://www.mpr.gob.es/servicios/participacion/Documents/APL%20Memoria%20Democrática.pdf (dostęp: 10.05.2021).
Buscador de mapa de fosas georreferenciado. https://www.mpr.gob.es/memoriademocratica/mapa‑de‑fosas/Paginas/buscadormapafosas.aspx (dostęp: 10.05.2021).
Connerton, Paul. „Siedem rodzajów zapomnienia”, przeł. LIDEX. W (Kon)teksty pamięci. Antologia, red. Kornelia Kończal, 343–358. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2014.
de Greiff, Pablo. „Report of the Special Rapporteur on the Promotion of Truth, Justice, Reparation and Guarantees of Non‑Recurrence”. A/HRC/27/56/Add.1. 22 lipca 2014. https://digitallibrary.un.org/record/780680.
de Kerangat, Zoé. „Beyond Local Memories: Exhumations of Francoism’s Victims as Counter‑discourse during the Spanish Transition to Democracy”. W The Twentieth Century in European Memory: Transcultural Mediation and Reception, red. Tea Sindbæk Andersen, Barbara Törnquist‑Plewa, 104–121. Leiden: Brill, 2017.
Ekshumacje polityczne. Teoria i praktyka, red. Alexandra Staniewska, Ewa Domańska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, w druku.
Etxeberria, Francisco. „Exhumaciones contemporáneas en España: las fosas comunes de la Guerra Civil”. Boletín Galego de Medicina Legal e Forense 18 (2012): 13–28.
Feldman, Allen. „War Under Erasure: Contretemps, Disappearance, Anthropophagy, Survi- vance”. Theory & Event 22, 1 (2019): 175–203.
Ferrándiz, Francisco. El pasado bajo tierra. Exhumaciones contemporáneas de la Guerra Civil. Barcelona: Anthropos Editorial, 2014.
Ferrándiz, Francisco. „Exhumaciones y politicas de la memoria en la España contemporánea”. HISPANIA NOVA. Revista de Historia Contemporánea 7 (2007): 621–640.
Ferrándiz, Francisco. „The Return of Civil War Ghosts: The Ethnography of Exhumations in Contemporary Spain”. Anthropology Today 22, 3 (2006): 7–12.
Ferrándiz, Francisco. „Unburials, Generals, and Phantom Militarism: Engaging with the Spanish Civil War Legacy”. Current Anthropology 60, 19 (2019): 62–76.
Ferrándiz, Francisco. „Życia po życiu. Społeczna autopsja ekshumacji grobów masowych w Hiszpanii”, przeł. Adam Ostolski. W Ekshumacje polityczne. Teoria i praktyka, red. Alexandra Staniewska, Ewa Domańska, 260–285. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, w druku.
Fernández de Mata, Ignacio. „La memoria y la escucha, la ruptura el mundo y el conflicto de memorias”. Hispania Nova 6 (2006): 690–710.
Fernández de Mata, Ignacio. „The «Logics» of Violence and Franco’s Mass Graves. An Ethnohistorical Approach”. International Journal of the Humanities 2, 3 (2004): 2527–2535.
González‑Ruibal, Alfredo. „Od pola bitewnego do obozu pracy. Archeologia wojny domowej i dyktatury w Hiszpanii”, przeł. Kornelia Kajda, Dawid Kobiałka. Przegląd Archeologiczny 62 (2014): 165–182.
Herrasti, Lourdes. „Fosas exhumadas entre los años 2000 y 2019”. W Las exhumaciones de la Guerra Civil y la dictadura franquista 2000–2019: Estado actual y recomendaciones de futuro, red. Francisco Etxeberria, 18–50. Madrid: Ministerio de la Presidencia. Secretaría General Técnica. Centro de Publicaciones, 2020.
Informe. Comisión de expertos para el futuro del Valle de los Caídos. 29 listopada 2011. https://digital.csic.es/bitstream/10261/85710/1/INFORME%20COMISION%20EXPERTOS% 20VALLE%20CAIDOS%20PDF.pdf (dostęp: 30.06.2021).
Intervención fosa Parasimón. https://en.goteo.org/project/intervencion‑fosa‑de‑parasimon.
Jarska, Natalia. „Masowe groby w próżni prawnej – rozmowa z Franciskiem Ferrándizem”. pamięć.pl 9, 54 (2016): 14–18.
La memoria de Borriol 1938–2013. Exhumación de José Valls Casanova. www.lanzanos.com/proyectos/la‑memoria‑de‑borriol‑1938‑2013 (dostęp: 10.05.2021).
La Vicepresidencia primera del Gobierno cumple con los compromisos adquiridos por el Ejecutivo para 2020. 30 grudnia 2020. https://www.lamoncloa.gob.es/serviciosdeprensa/notasprensa/ mpresidencia14/Paginas/2020/301220mpr_compromisos.aspx (dostęp: 10.05.2021).
Lachowski, Tomasz. Perspektywa praw ofiar w prawie międzynarodowym. Sprawiedliwość okresu przejściowego (transitional justice). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018.
Las comunidades autónomas recibirán 3 millones de euros para búsqueda, identificación y dignificación de personas desaparecidas durante la Guerra Civil y la Dictadura. 29 marca 2021. https://www.lamoncloa.gob.es/serviciosdeprensa/notasprensa/mpresidencia14/pagi-nas/2021/290321‑memoria‑sectorial.aspx (dostęp: 10.05.2021).
Las exhumaciones de la Guerra Civil y la dictadura franquista 2000–2019: Estado actual y recomendaciones de futuro, red. Francisco Etxeberria. Madrid: Ministerio de la Presi-dencia. Secretaría General Técnica. Centro de Publicaciones, 2020.
Legacies of Violence in Contemporary Spain: Exhuming the Past, Understanding the Present, red. Ofelia Ferrán, Lisa Hilbink. New York: Routledge, 2017.
Ley 46/1977, de 15 de octubre, de Amnistia. https://www.boe.es/eli/es/l/1977/10/15/46/con. Ley 5/1979, de 18 de septiembre, sobre reconocimiento de pensiones, asistencia médico-‑farmacéutica y asistencia social en favor de las viudas, y demás familiares de los españoles fallecidos como consecuencia o con ocasión de la pasada guerra civil. https://www.boe.es/boe/dias/1979/09/28/pdfs/A22605‑22606.pdf.
Ley 52/2007, de 26 de diciembre, por la que se reconocen y amplían derechos y se establecen medidas en favor de quienes padecieron persecución o violencia durante la guerra civil y la dictadura. https://www.boe.es/buscar/act.php?id=BOE‑A‑2007‑22296.
Lincoln, Bruce. „Exhumaciones revolucionarias en España, Julio 1936”. Historia Social 35 (1999): 101–118.
Lubańska‑Gómez, Justyna. „Między wolą pojednania i chęcią rewanżu. Pamięć o ofiarach hiszpańskiej wojny domowej 1936–1939 i frankizmu jako przestrzeń pojednania, a także potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa społeczeństwa hiszpańskiego”. Historia i Polityka 33, 40 (2020): 149–159.
Machcewicz, Paweł. „Hiszpańskie rozliczenia z wojną domową i dyktaturą”. Przegląd Historyczny 109, 3 (2018): 417–438.
Marcus, George E. „Ethnography in/of the World System: The Emergence of Multi‑Sited Ethnography”. Annual Review of Anthropology 24 (1995): 95–117.
Mbembe, Achille. „Nekropolityka”, przeł. Katarzyna Bojarska. W Achille Mbembe, Polityka wrogości, 207–250. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2018.
Moreno Garrido, Belén. „El Valle de los Caídos: Una nueva aproximación”. Revista de Historia Actual 8, 8 (2010): 31–44.
Necropolitics: Mass Graves and Exhumations in the Age of Human Rights, red. Francisco Ferrándiz, Antonius C. G. M. Robben. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2015.
Nota informativa. 13 listopada 2019. https://www.patrimonionacional.es/sites/default/files/2019‑11/nota_informativa_vc_0.pdf.
Odriozola, Miren. „Normativa de las Comunidades Autónomas en materia de fosas comunes y exhumaciones”. W Las exhumaciones de la Guerra Civil y la dictadura franquista 2000– 2019: Estado actual y recomendaciones de futuro, red. Francisco Etxeberria, 60–106. Madrid: Ministerio de la Presidencia. Secretaría General Técnica. Centro de Publicaciones, 2020.
Opioła, Wojciech. „Współczesna hiszpańska polityka pamięci (1999–2014)”. Przegląd Narodowościowy 5 (2016): 63–83.
Orden PRE/2568/2011, de 26 de septiembre, por la que se publica el Acuerdo del Consejo de Ministros de 23 de septiembre de 2011, por el que se ordena la publicación en el Boletín Oficial del Estado del Protocolo de actuación en exhumaciones de víctimas de la guerra civil y la dictadura. https://www.boe.es/eli/es/o/2011/09/26/pre2568.
Preston, Paul. The Spanish Holocaust. Inquisition and Extermination in Twentieth‑Century Spain. London: Harper Press, 2012.
Ratke, Anna. „Polityka historyczna Hiszpanii widziana przez pryzmat ustawy o pamięci historycznej z 2007 roku”. Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego 17, 8 (2011): 335–354.
Real Decreto‑ley 10/2018, de 24 de agosto, por el que se modifica la Ley 52/2007, de 26 de diciembre, por la que se reconocen y amplían derechos y se establecen medidas en favor de quienes padecieron persecución o violencia durante la Guerra Civil y la Dictadura. https://www.boe.es/diario_boe/txt.php?id=BOE‑A‑2018‑11836.
Real Decreto 204/2021, de 30 de marzo, por el que se regula la concesión directa de una subvención a la Fundación de la Santa Cruz del Valle de los Caídos para la financiación de las actuaciones necesarias para el desarrollo de un proyecto de ejecución de habilitación de accesos a las criptas del Valle, y medidas para la dignificación de los osarios y la exhu- mación e identificación de los restos de víctimas de la Guerra Civil española y la Dictadura franquista reclamados por sus familiares. https://www.boe.es/eli/es/rd/2021/03/30/204/dof/spa/pdf.
Renshaw, Layla. Exhuming Loss: Memory, Materiality and Mass Graves of the Spanish Civil War. Walnut Creek: Left Coast Press, 2011. [Fragment opublikowany jako: „Otwarty grób”, przeł. Marcin Napiórkowski. W Antropologia pamięci. Zagadnienia i wybór tekstów, red. Paweł Majewski, Marcin Napiórkowski, 97–107. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2018.]
Schotsmans, Eline M. J., John Denton, Jessica Dekeirsschieter, Tatiana Ivaneanu, Sarah Leentjes, Rob C. Janaway, Andrew S. Wilson. „Effects of Hydrated Lime and Quicklime on the Decay of Buried Human Remains Using Pig Cadavers as Human Body Analogues”. Forensic Science International 217 (2012): 50–59.
Sociedad de Ciencias Aranzadi. Informe exhumación en Iragorri (Oiartzun). Donostia‑San Sebastián: Sociedad de Ciencias Aranzadi, 2007.
Staniewska, Alexandra. „Ekshumacje jako rytuały nacjonalistyczne”. Etnologia.pl (2017). (dostęp: 10.05.2021).
Staniewska, Alexandra. Ewa Domańska. „Ekshumacje polityczne jako zjawisko społeczne i wielodziedzinowe pole badań”. W Ekshumacje polityczne. Teoria i praktyka, red. Alexandra Staniewska, Ewa Domańska, 9–57. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, w druku.
Verdery, Katherine. The Political Lives of Dead Bodies: Reburial and Postsocialist Change. New York: Columbia University Press, 1999.
VI Encuesta Sociolingüística del conjunto del territorio del euskera, Donostia‑San Sebastián: Gobierno Vasco, Gobierno de Navarra, Euskararen Erakunde Publikoa 2016. https://www.euskara.euskadi.eus/contenidos/informacion/argitalpenak/es_6092/adjuntos/2016%20VI% 20INK%20SOZLG%20‑%20Euskal%20Herria%20gaz.pdf (dostęp: 10.05.2021).

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Alexandra Staniewska
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
13 Nie-miejsca pamięci i grzebaliska w materiałach alertu Związku Harcerstwa Polskiego z 1965 roku
Katarzyna Grzybowska
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 223-239 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138372
Słowa kluczowe: nie‑miejsce pamięci alert grzebalisko grób harcerze
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The article presents the concept of a non‑site of memory ( non lieux de la mémoire) in relation to the materials created as the result of the First Alert of the Polish Scouting Association, the country‑wide scouting reconnaissance that took place in 1965. Following Roma Sendyka, the concept of a non‑site of memory should be understood as referring to sites directly related to genocide or mass murders that have not received the status of memorial sites. Although they have not been sanctioned by the powers (government, authorities, museums), the memory of them is present in local communities. Vernacular ways of describing non‑sites of memory are crucial for their understanding as a concept of historical and anthropological thinking. An important element of the description of non‑memorial sites is the way of conceptualising and naming body disposal pits that have not been turned into burial places. The article contains a description of the scouting action and an analysis of how in 1965, 20 years after the war, the scouts described and marked such places. Considerations on the topographically defined notion of a non‑place of remembrance are based on the research material of reports prepared by the teams that took part in the action.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Agamben, Giorgio. Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek. Warszawa: Sic!, 2008.
Bartelski, Lesław M. Pamięć żywa. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, 1977.
Czapliński, Przemysław, Małgorzata Quinkenstein, Robert Traba. „Cmentarz”. W Modi memo-randi. Leksykon kultury pamięci, red. Magdalena Saryusz‑Wolska, Robert Traba, 79–84. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2014.
Desbois, Patrick. The Holocaust by Bullets: A Priest’s Journey to Uncover the Truth behind the Murder of 1.5 Million Jews. New York: Palgrave Macmillan, 2009.
Domańska, Ewa. „The Environmental History of Mass Graves”. Journal of Genocide Research 22, nr 2 (2020): 241–255.
Na szlakach walki. Harcerski alert zwycięstwa. Warszawa: Wydawnictwo Harcerskie, 1965.
Nie‑miejsca pamięci. Elementarz, red. Karina Jarzyńska, Maria Kobielska, Jakub Muchowski, Roma Sendyka, Aleksandra Szczepan. Kraków: Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci, 2017.
Nie‑miejsca pamięci (1). Nekrotopografie, red. Roma Sendyka, Maria Kobielska, Jakub Muchowski, Aleksandra Szczepan. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2020.
Nie‑miejsca pamięci (2). Nekrotopologie, red. Roma Sendyka, Aleksandra Janus, Karina Jarzyńska, Kinga Siewior. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2020.
Pamięć wiecznie żywa. 40 lat działalności Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa 1947– 1987. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 1988.
Podolski, Roman. „Moje wspomnienia”. Materiały niepublikowane. Pollack, Martin. Skażone krajobrazy, przeł. Karolina Niedenthal. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
Puerta, Calderón Aránzazu, Tomasz Żukowski. „Narracja narodowo‑kombatancka versus wątek żydowski w kinie polskim lat sześćdziesiątych”. W Rok 1966. PRL na zakręcie, red. Katarzyna Chmielewska, Grzegorz Wołowiec, Tomasz Żukowski, 221–254. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2014.
Sajewska, Dorota. Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja teatru Wielkiej Wojny. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2016.
Sendyka, Roma. „Niepamięć albo o sytuowaniu wiedzy o formach pamiętania”. Teksty Drugie 6 (2016): 250–267.
Sendyka, Roma. Poza obozem. Nie‑miejsca pamięci – próba rozpoznania. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2021.
Sendyka, Roma. „Pryzma – zrozumieć nie‑miejsce pamięci (non‑lieux de mémoire)”. Teksty Drugie 1–2 (2013): 323–344.
Słownik języka polskiego PWN. Warszawa: PWN, 2007.
Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski. Warszawa: Polska Akademia Nauk, 1958– 1969.
Syrokomski, Janusz. „Pierwszy alert”. Harcerstwo. Miesięcznik Związku Harcerstwa Polskiego 10/11 (1972): 76–87.
Szczepan, Aleksandra, Kinga Siewior. „Nekrokartografia: topografie i topologie rozproszonej Zagłady”. Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej 25 (2019).
Wołowiec, Grzegorz. „«Barwy Walki» i polska droga do socjalizmu”. W Rok 1966. PRL na zakręcie, red. Katarzyna Chmielewska, Grzegorz Wołowiec, Tomasz Żukowski, 39–68. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2014.

Źródła archiwalne dotyczące pierwszego alertu ZHP:

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN), GK 195/VIII/1–22, Alert ZHP. Województwo lubelskie.
Archiwum Państwowe w Kielcach (APK), 21/1101/153, Komenda kieleckiej chorągwi im. S. Żeromskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Kielcach. Alert kieleckiej chorągwi Z.H.P. – sprawozdania, instrukcje.
Archiwum Akt Nowych (AAN), 747. Ministerstwo Oświaty w Warszawie. Gabinet Ministra. ZHP – rozwój i zadania propagandowo‑wychowawcze w roku szk. 1965/66. Notatka służbowa dla ministra. 1966.
Archiwum Muzeum Harcerstwa (AMH), CI8.1. Akta centralne 1956–1989. I Alert „Harcerski wiosenny alert zwycięstwa”.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Grzybowska
1
ORCID: ORCID
  1. Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci, Kraków
14 Preposteryjność jako odpowiedź na aporie czytania propagandowych obrazów z zagłady
Paweł Michna
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 241-260 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138373
Słowa kluczowe: Mieke Bal preposteryjność świadectwo Zagłada łódzkie getto
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

In the article, I discuss Mieke Bal's concept of a preposterous interpretation of works of art, which reverses the way that the history of art perceives the reciprocal influence of images. According to Bal, an inalienable intertextual aspect of an artwork's interpretation is that earlier images can influence those that come later and, in a seemingly ahistorical order, those that come later can influence earlier images, changing their meaning. Bal sees this, standard in art history, rejection of the influence as one‑way, as an opportunity for a more historically responsible interpretation. It also gives the researcher of the past a chance to gain self‑awareness of their position in the present and factors influencing the way of seeing the past. I use Bal's preposter-ous reading to analyse three cards from official propaganda albums commissioned by the Łódź Judenrat and made by Jewish artists working in the ghetto. I show how analysis that is aware of preposterousness allows a researcher to see the influence of post‑war Holocaust representations on the interpretation of documents from the Shoah and how it enables researchers to understand the albums from the Łódź Ghetto as a prefiguration of the fate of the victims.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Alexander, Jeffrey C. „On the Social Construction of Moral Universals: The «Holocaust» from War Crime to Trauma Drama”. European Journal of Social Theory 5, nr 1 (2002): 5–85. https://doi.org/10.1177/1368431002005001001.
Alphen, Ernst van. „Archiwa wizualne jako historia preposteryjna”, przeł. Łukasz Zaremba. W Krytyka jako interwencja: sztuka, pamięć, afekt, red. Katarzyna Bojarska, 127–48. Kraków: Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019.
Alphen, Ernst van. „Zabawa w Holokaust”, przeł. Katarzyna Bojarska. W Krytyka jako interwencja: sztuka, pamięć, afekt, red. Katarzyna Bojarska, 47–76. Kraków: Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019.
Appadurai, Arjun. „Archive and Aspiration”. W Information is alive. Art And Theory On Archiving And Retrieving Data, red. Joke Brouwer, Arjen Mulder, Susan Charlton. Rotterdam, New York: V2/NAi Publishers, D.A.P./Distributed Art Publishers, 2003.
Assmann, Aleida. „Przestrzenie Pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej”, przeł. Piotr Przybyła. W Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. Magdalena Saryusz‑Wolska, 101–42. Kraków: Universitas, 2009.
Bal, Mieke. Quoting Caravaggio. Contemporary Art, Preposterous History. Chicago: University of Chicago Press, 1999.
Bal, Mieke. Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych: krótki przewodnik, przeł. Marta Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2012.
Ben‑Menachem, Arie, Mendel Grossman, Xenia Modrzejewska‑Mrozowska, Marek Szukalak, Andrzej Różycki, Andrzej Kempa. Getto, terra incognito. The Struggling Art of Arie Ben Menachem and Mendel Grosman = Sztuka walcząca Ariego Ben Menachema i Mendla Grosmana. Łódź: Oficyna Bibliofilów, 2009.
Bredekamp, Horst. „Akty obrazu jako świadectwo i werdykt”, przeł. Adam Peszke. W Historia wizualna obrazy w dyskusjach niemieckich historyków, red. Magdalena Saryusz‑Wolska, 201–269. Warszawa: Niemiecki Instytut Historyczny, Wydawn. Naukowe Scholar, 2020.
Brown, Adam. Judging „Privileged” Jews: Holocaust Ethics, Representation, and the „Grey Zone”. New York: Berghahn Books, 2018.
Burke, Peter. Naoczność: materiały wizualne jako świadectwa historyczne, przeł. Justyn Hunia. Kraków: Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
Chmielewska, Katarzyna. „Literackość jako przeszkoda, literackość jako możliwość wypo-wiedzenia”. W Stosowność i forma. Jak opowiadać o zagładzie?, red. Michał Głowiński, Katarzyna Chmielewska, Katarzyna Makaruk, Alina Molisak, Tomasz Żukowski, 21–32. Kraków: Universitas, 2005.
Classen, Christoph. „Balanced Truth: Steven Spielberg’s «Schindler’s List» among History, Memory, and Popular Culture”. History and Theory 48, nr 2 (2009): 77–102. https://doi.org/10.1111/j.1468‑2303.2009.00499.x.
Czekalski, Stanisław. Intertekstualność i malarstwo: problemy badań nad związkami międzyobrazowymi. Poznań: Wydawn. Nauk. UAM, 2006.
Des Pres, Terrence. Writing into the world. Essays: 1973–1987. New York: Viking, 1991.
Domańska, Ewa. Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach. Poznań: Wydawn. Poznańskie, 2005.
Gadowska, Irmina. „Warunki działalności artystycznej plastyków w getcie łódzkim 1940–1944 w świetle źródeł: dokumentacji administracyjnej, wspomnień i relacji świadków”. Zagłada Żydów. Studia i Materiały 16 (2020): 83–116. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.678.
Fajtlowicz (Gliksman), Sara. Testimony regarding her experiences as a painter in the statistics department of the Lodz Ghetto (1971), ID: 3557434. Archiwum Instytutu Yad Vashem.
Hirsch, Marianne. „Surviving Images: Holocaust Photographs and the Work of Postmemory”. The Yale Journal of Criticism 14, nr 1 (2001): 5–37. https://doi.org/10.1353/yale.2001.0008.
Kaumkötter, Jürgen. Śmierć nie ma ostatniego słowa. Sztuka w tragicznych latach 1933–1945, przeł. Bogdan Baran. Kraków: MOCAK, 2015.
Lang, Berel. Nazistowskie ludobójstwo. Akt i idea, przeł. Anna Ziębińska‑Witek. Lublin: Wydaw. UMCS, 2006.
Leśniak, Andrzej. Obraz płynny: Georges Didi‑Huberman i dyskurs historii sztuki. Kraków: Universitas, 2012.
Levi, Primo. Pogrążeni i ocaleni, przeł. Stanisław Kasprzysiak. Kraków: Wydawn. Literackie, 2007.
Lipiński, Filip. Hopper wirtualny: obrazy w pamiętającym spojrzeniu. Toruń: Wydawn. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013.
Löw, Andrea. Getto łódzkie/Litzmannstadt Getto. Warunki życia i sposoby przetrwania, przeł. Małgorzata Półrola i Łukasz Marek Plęs. Łódź: Wydawn. Uniw. Łódzkiego, 2012.
Maryl, Maciej. „Sztuka czytania? Mieke Bal w teorii i w praktyce”. Teksty Drugie 4 (2013): 312–326.
Michna, Paweł. „Modernism in the Lodz Ghetto. A Tentative Interpretation of Forgotten Holocaust Documents”. Miejsce (Place) 6 (2020): 81–111. https://doi.org/10.48285/8kaewzgo3p.
Nader, Luiza. Afekt Strzemińskiego: „Teoria widzenia”, rysunki wojenne, Pamięci przyjaciół-Żydów. Warszawa: Wydawn. IBL PAN, 2018.
Nader, Luiza. „Polscy obserwatorzy Zagłady. Studium przypadków z zakresu sztuk wizualnych – uwagi wstępne”. Zagłada Żydów. Studia i Materiały 14 (2018): 165–211. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.64.
Nader, Luiza. „The Sticky Spot of Crime. Rethinking Art History in Poland” 2015. https://ehri‑project.eu/sticky‑spot‑crime‑rethinking‑art‑history‑poland (dostęp: 28.05.2021).
Pietrasik, Agata. „«Radość nowych konstrukcji» w czasach bezdomności. Twórczość Mariana Bogusza w latach czterdziestych”. Miejsce 2 (2015): 25–43.
Pietroń, Agata. „Fotomontaż jako sposób opisu Zagłady. Analiza albumów fotograficznych z łódzkiego getta”. Praca magisterska, Uniwersytet Warszawski, 2007.
Piotrowski, Piotr. Sztuka według polityki: od Melancholii do Pasji. Ars vetus et nova, t. 27. Kraków: Universitas, 2007.
Polit, Monika. „Elementy języka propagandy w Kronice getta łódzkiego”. W Pamię̜ć Shoah: kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia, red. Tomasz Majewski. Łódź: Wydawn. Officyna, 2011.
Poznański, Jakub. Pamiętnik z getta łódzkiego. Łódź: Wydawn. Łódzkie, 1965.
Rypson, Piotr. Nie gęsi. Polskie projektowanie graficzne 1919–1949. Kraków: Karakter, 2017.
Salwa, Mateusz. „Historia poprzedników. Kilka uwag wokół koncepcji «preposteryjności» M. Bal”. Niepublikowany artykuł.
Sieradzka, Agnieszka. Lagermuseum. Muzeum Obozowe w KL Auschwitz. Kraków: Universitas, 2016.
Twarzą w Twarz. Sztuka w Auschwitz. W 70. rocznicę utworzenia Muzeum na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady = Face to face. Art in Auschwitz. On the 70th anniversary of creating the Museum on the site of the former German Nazi concentration and extermination camp. Kraków, [Oświęcim]: Muzeum Narodowe, Państwowe Muzeum Auschwitz‑Birkenau, 2017.
Sitarek, Adam. „Otoczone drutem państwo”. Struktura i funkcjonowanie administracji żydowskiej getta łódzkiego. Łódź: Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Łodzi, 2015.
Słodkowski, Piotr. Modernizm żydowsko‑polski Henryk Streng/Marek Włodarski a historia sztuki. Warszawa: Wydaw. IBL PAN, 2019.
Stankowska, Agata. Ikona i trauma. Pytania o „obraz prawdziwy” w liryce i sztuce polskiej drugiej połowy XX wieku. Kraków: Universitas, 2019.
Struk, Janina. Holokaust w fotografiach. Interpretacja dowodów, przeł. Maciej Antosiewicz. Warszawa: Prószyński i S‑ka, 2007.
Talkenberger, Heike. „Od ilustracji do interpretacji: obraz jako źródło historyczne. Rozważania metodyczne o obrazoznawstwie historycznym”, przeł. Adam Peszke. W Historia wizualna obrazy w dyskusjach niemieckich historyków, red. Magdalena Saryusz‑Wolska. Warszawa: Niemiecki Instytut Historyczny, Wydawn. Naukowe Scholar, 2020.
Tarnowska, Magdalena. Artyści żydowscy w Warszawie 1939–1945. Warszawa: Wydawn. DiG, 2015.
Topolski, Jerzy. Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1998.
White, Hayden. „Fikcjonalność przedstawień opartych na faktach”, przeł. Dorota Kołodziejczyk. W Proza historyczna, red. Ewa Domańska. Kraków: Universitas, 2010.
Zaremba, Łukasz. „Pocztówki z podróży? Obrazy wizualne w lekturze Mieke Bal”. Teksty Drugie 4 (2013): 299–311.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Paweł Michna
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
15 Zdrada jako kategoria interpretacji historycznej
Artur Kula
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 261-276 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138374
Słowa kluczowe: kategoria peryferie resentyment tożsamość zdrada
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The concept of treason in historical research is usually presented either as a treason‑event (see the Gunpowder Plot) or as a treason‑phenomenon that took place at a specific time and space. The aim of the article is to present what these two approaches have in common and then – based on them – present the way treason can be identified as a category of historical analysis. In the first chapter, I focus on academic discussions between Jan Pomorski and Andrzej Nowak concerning a book written by the latter. I present that while dealing with a treason‑event the historian’s role is crucial as they have to decide whether to use the concept of treason to explain a specific event or not. The second chapter is an analysis of articles written by Mark Cornwall on treason in the Habsburg Empire. It is concluded with the finding that the accusation of treason may be used by a community or a society in order to protect or strengthen its identity. Finally, in the final remarks, I propose that treason as a category of historical analysis may be used as a tool capable of analysing identity‑making processes in a way that will include epistemic provinces.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Åkerström, Malin. Betrayal and Betrayers. The Sociology of Treachery. London‑New York: Routledge, 1991.
Anderson, Benedict. Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, przeł. Stefan Amsterdamski. Kraków‑Warszawa: Znak, 1997.
Barrell, John. Imagining the King’s Death. Figurative Treason, Fantasies of Regicide. Oxford: Oxford University Press, 2000.
Bo insza jest rzecz zdradzić, insza dać się złudzić. Problem zdrady w Polsce XVIII i XIX w., red. Anna Grześkowiak‑Krwawicz. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 1995.
Boveri, Margret. Der Verratim 20. Jahrhundert. Reinbek: Rowohlt Verlag, 1976.
Ben‑Yehuda, Nachman. Betrayal and Treason. Violations of Trust and Loyalty. Boulder: Westview Press, 2001.
Chakrabarty, Dipesh. Prowincjonalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna, przeł. Dariusz Kołodziejczyk, Tomasz Dobrogoszcz, Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2011.
Cornwall, Mark. „Between Budapest and Belgrade: The Road to Pragmatism and Treason in 1914 Croatia”. W Sarajevo 1914. Sparking the First World War, red. Mark Cornwall, 207– 231. London‑New York: Bloomsbury, 2020.
Cornwall, Mark. „Loyalty and Treason in Late Habsburg Croatia. A Violent Discourse Before the First World War”. W Exploring Loyalty, red. Jana Osterkamp, Martin Schulze, 97–121. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage, 2017.
Cornwall, Mark. „Traitors and the Meaning of Treason in Austria‑Hungary's Great War”. Transactions of the Royal Historical Society 25 (2015): 113–134.
Cornwall, Mark. „Treason in an Era of Regime Change. The Case of the Habsburg Monarchy”. Austrian History Yearbook 50 (2019): 124–149.
Czubaty, Jarosław. Zasada „dwóch sumień”. Normy postępowania i granice kompromisu w postawach politycznych Polaków w sytuacjach wyboru (1795–1815). Warszawa: Neriton, 2005.
Galis, Vasilis, Francis Lee, „A Sociology of Treason: The Construction of Weakness”. Science, Technology & Human Values vol. 39, 1 (2014): 154–179.
Gellner, Ernest. Narody i nacjonalizm, przeł. Teresa Hołówka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1991.
Hobsbawm, Eric. Narody i nacjonalizm po 1780 roku. Program, mit, rzeczywistość, przeł. Jakub Maciejczyk, Maciej Starnawski. Warszawa: Difin, 2010.
Judson, Pieter M. „«Where our commonality is necessary...» Rethinking the End of the Habsburg Monarchy”. Austrian History Yearbook 48 (2017): 1–21.
Kądziela, Łukasz. „O potrzebie badań nad dziejami Targowicy”. Przegląd Historyczny 80/2 (1989): 367–376.
Kądziela, Łukasz. Od Konstytucji do Insurekcji. Studia nad dziejami Rzeczypospolitej w latach 1791–1794. Warszawa: Neriton, 2011.
Kula, Artur. „O dalszej potrzebie badań nad dziejami Targowicy”. Czas Kultury 1 (2020): 139– 147.
Majewski, Piotr M. Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2019.
Micińska, Magdalena. Zdrada, córka Nocy. Pojęcie zdrady narodowej w świadomości Polaków w latach 1861–1914. Warszawa: Sic!, 1998.
Nowak, Andrzej. „Czy w politycznej historii jest miejsce na kategorię «zdrady»?”. Dzieje Najnowsze XLIX, 3 (2017): 299–312.
Nowak, Andrzej. Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2015.
Pincher, Chapman. Traitors. The Labyrinths of Treason. London: Sidgwick & Jackson, 1987.
Pomorski, Jan. „Appeasement jako ostrzeżenie. Rozważania o historiografii i polityce historycznej. (Wokół Pierwszej zdrady Zachodu Andrzeja Nowaka)”. Dzieje Najnowsze XLIX, 3 (2017): 269–298.
Pomorski, Jan. „Historyk w służbie «rozumu politycznego» (prof. Andrzejowi Nowakowi – wirtualnie – do sztambucha)”. Ohistorie, 17.07.2018. http://ohistorie.eu/2018/07/17/historyk-w-sluzbie-rozumu-politycznego/ (dostęp: 1.02.2021).
Spivak, Gayatri. „Czy podporządkowani inni mogą przemówić?”, przeł. Ewa Majewska. Krytyka Polityczna 24–25 (2010): 196–239.
Steffen, Lisa. Defining a British State. Treason and National Identity, 1608–1820. Basingstoke: Palgrave, 2001.
Thiesse, Anne‑Marie. Powstawanie tożsamości narodowych. Europa w wiekach XVIII–XX, przeł. Beata Losson. Warszawa: Volumen, 2019.
Tischner, Józef. Filozofia dramatu. Kraków: Znak, 2006.
Verräter. Geschichte eines Deutungsmusters, red. André Krischer. Wien: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage, 2019.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Artur Kula
1
ORCID: ORCID
  1. École des hautes études en sciences sociales, Uniwersytet Warszawski
16 Idea najwyższego pokoju (taiping) w klasycznej chińskiej filozofii historii
Dawid Rogacz
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 277-292 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138375
Słowa kluczowe: taiping chińska filozofia historii konfucjanizm taoizm milenaryzm
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The category of “Supreme Peace” (taiping) is one of the core concepts of Chinese historical thinking. The following article analyses the development of this idea from its earliest Daoist and Confucian articulations up to Gong Zizhen, at the threshold of the Taiping Rebellion. It is shown that the evolution of the Chinese philosophy of history could to some extent be observed through the prism of the transformations of the concept of taiping. Importantly, the paper argues that it was the notion of Supreme Peace itself that transformed Chinese thought into openly linear and progressive positions and therefore opened it up for a constructive and critical engagement with modern Western historical thinking.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bokenkamp, Stephen. „Time After Time: Taoist Apocalyptic History and the Founding of the T’ang Dynasty”. Asia Major 7 (1) (1994): 59–88.
Borei, Dorothy. Decline and Reform: A Study of the Statecraft Essays of Kung Tzu‑chen. PhD thesis. Philadelphia: University of Pennsylvania, 1977.
Brusadelli, Federico. Confucian Concord. Reform, Utopia, and Global Teleology in Kang Youwei’s Datong Shu. Leiden: Brill, 2020.
Chen Guying. The Philosophy of Life. A New Reading of the Zhuangzi. Leiden: Brill, 2016.
Elman, Benjamin. Classicism, Politics, and Kinship: The Ch’ang‑chou School of New Text Confucianism in Late Imperial China. Berkeley‑Los Angeles: University of California Press, 1990.
Feng, Youlan. A Short History of Chinese Philosophy, red. Derk Bodde. New York: Free Press, 1948.
Gong, Zizhen. Gong Zizhenquanji. Shanghai: Shanghai Renmin Chubanshe, 1975.
Hendrischke, Barbara. „The Concept of Inherited Evil in the Taiping jing”. East Asian History 2 (1991): 327–337.
Hendrischke, Barbara. „The Daoist Utopia of Great Peace”. Oriens Extremus 35 (1992): 61–91.
Heshanggong Laozi. Edycja Laozi Heshanggongzhangju. Beijing: Beijing Wenhua Chubanshe, 1998.
He, Xiu. Gongyangjiegu.W Gongyangzhuan. Edycja Chunqiu Gongyanghuanz Shisanjingzhushu, red. Li Xueqin. Beijing: Beijing Daxue Chubanshe, 1999.
Huainanzi. Edycja Huainanzijiaoshi, red. Zhang Shuangdi. Beijing: Beijing Daxue Chubanshe, 1997.
Kirkland, Russell. „A World in Balance: Holistic Synthesis in the T’ai‑p’ingkuang‑chi”. Journal of Song‑Yuan Studies 23 (1993): 43–70.
Le Blanc, Charles. Huai nan tzu. Philosophical Synthesis in Early Han Thought: The Idea of Resonance (Kan‑ying) With a Translation and Analysis of Chapter Six. Hong Kong: Hong Kong University Press, 1985.
Liji. Edycja Lijizhengyi, red. Li Xueqin. Beijing: Beijing Daxue Chubanshe, 1999.
Liu, Fenglu. Lunyushuhe. Edycja Huang Qing jingjie. Guangzhou: Xuehaitang, 1870.
Petersen, Jens Østergaard. „The Anti‑Messianism of the Taiping Jing”. Studies in Central and East Asian Religions 3 (1990): 1–41.
Pokora, Timoteus. „On the Origins of the Notions T’ai‑p’ing and Ta‑T’ung in Chinese Philosophy”. Archiv Orientalni 29 (3) (1961): 448–454.
Puett, Michael. „Listening to Sages: Divination, Omens, and the Rhetoric of Antiquity in Wang Chong’s Lunheng”. Oriens Extremus 45 (2005/06): 280–281.
Puett, Michael. „Sages, Creation, and the End of History in the Huainanzi”. W The Huainanzi and Textual Production in Early China, red. Sarah Queen, Michael Puett, 269–290. Leiden/ Boston: Brill, 2014.
Puett, Michael. „The Belatedness of the Present: Debates over Antiquity during the Han Dynasty”. W Perceptions of Antiquity in Chinese Civilization, red. Helga Stahl, Dieter Kuhn, 177–190.
Heidelberg: Edition Forum, 2008. Rogacz, Dawid. Chińska filozofia historii. Od początków do końca XVIII wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019.
Seidel, Anna. „Taoist Messianism”. Numen 31 (2) (1984): 161–174.
Seidel, Anna. „The Image of the Perfect Ruler in Early Taoist Messianism: Lao‑tzu and Li Hung”. History of Religions 9 (2/3) (1969–1970): 216–247.
Shih, Vincent Yu‑Chung. The Taiping Ideology: Its Sources, Interpretations and Influences. Seattle: University of Washington Press, 1967.
Sima, Qian. Shiji. Beijing: Zhonghua Shuju, 1963. Taipingjing. Edycja Taipingjinghejiao, red. Wang Ming. Beijing: Zhonghua Shuju, 1960.
Wang, Chong. Lunheng. Edycja Lunhengzhushi. Beijing: Zhonghua Shuju, 1979.
Wang, Jilu. Zhongguo shixue sixiang tongshi. Qingdai juan. Hefei: Huangshan shushe, 2002.
Wang, Q. Edward, On‑cho Ng. Mirroring the Past: The Writing and Use of History in Imperial China. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2005.
Whitbeck, Judith. The Historical Vision of Kung Tzu‑chen (1792‑1841). PhD thesis. Berkeley: University of California, 1980.
Zhuangzi. Prawdziwa Księga Południowego Kwiatu, przeł. Marcin Jacoby. Warszawa: Iskry, 2009.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dawid Rogacz
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
17 Posłowie: co mówią o kondycji historii kluczowe pojęcia myślenia historycznego?
Ewa Domańska
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 293-303 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138376
Słowa kluczowe: myślenie historyczne kluczowe pojęcia word cloud interpretacja spekulatywna bezpieczeństwo historyczne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This article reflects on key concepts of historical thinking proposed by doctoral students and young researchers. Established concepts such as the social role of history, professional historian and (imagined) space are still important to the new generation of historians. At the same time, some new concepts are emerging, such as political exhumations, mass graves, motion, embodied historical research, ahistorical memory politics, websites as historical sources, critical heritage studies and heritagisation, treason, preposterous history – an idea taken from Mieke Bal, and “Supreme Peace” – a notion drawn from the Chinese philosophy of history. To interpret these concepts, I build word clouds as a way of creating knowledge involving non‑human factors (algorithms) while enabling speculative interpretations of the relations between words. The idea of a secure past comes to the fore and I therefore examine whether historical security and being secure in history could be considered important elements of interdisciplinary security studies.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Adamczyk, Marcin. „Teoretyczne wprowadzenie do badań nad bezpieczeństwem”. W Polska – Europa – świat wczoraj i dziś, red. Magdalena Debita, Marcin Adamczyk, 54–74. Poznań: Media‑Expo Wawrzyniec Wierzejewski, 2017.
Austin, John Langshaw. Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Bal, Mieke. Quoting Caravaggio: Contemporary Art, Preposterous History. Chicago: University of Chicago Press, 1999.
Bal, Mieke. Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych: krótki przewodnik. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2012.
Pihlainen, Kalle, „The Distinction of History: On Valuing the Insularity of the Historical Past”. Rethinking History 20, nr 3 (2016): 414–432.
Pokruszyński, Witold. Filozoficzne aspekty bezpieczeństwa. Józefów: Wydawnictwo WSGE im. Alcide De Gasperi w Józefowie, 2011.
White, Hayden. Przeszłość praktyczna. Kraków: Universitas, 2014.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewa Domańska
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
18 Kodeks etyki. Uchwalenie Kodeksu etyki Polskiego Towarzystwa Historycznego
Małgorzata Gmurczyk-Wrońska , Marek Kornat , Mariusz Mazur , Andrzej Nowak , Henryk Rutkowski , Rafał Stobiecki , Dariusz Stola , Rafał Wnuk , Krzysztof Zamorski
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 305-312
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W dniu 12 marca 2019 roku Zarząd Główny PTH podjął uchwałę o powołaniu komisji ds. opracowania kodeksu etyki. W składzie podanym niżej komisja naj-pierw opracowała projekt, który po wielu dyskusjach, naradach i konsultacjach przyjęła ostatecznie w dniu 30 czerwca 2020 roku. Oprócz projektu kodeksu, komisja przygotowała również drogę jego przyjęcia przy akceptacji możliwie dużego gremium członków PTH. W dniu 22 września 2020 roku projekt kodeksu etyki został zatwierdzony przez prezydium Zarządu Głównego. W tym kształcie trafił do wszystkich oddziałów oraz został przedstawiony na stronie PTH. Poda-no przy tej okazji sposoby przesyłania uwag na ręce komisji. W dniu 31 grudnia 2020 roku zakończył się okres konsultacji i komisja przystąpiła do opracowania go w kształcie możliwie szeroko uwzględniającym przedstawione uwagi. Na posiedzeniu w dniu 26 marca 2021 roku Zarząd Główny PTH podjął uchwałę o przyjęciu „Kodeksu etyki PTH”. Kodeks ten będzie przedstawiony do zatwier-dzenia na najbliższym Walnym Zgromadzeniu Delegatów PTH.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Małgorzata Gmurczyk-Wrońska
Marek Kornat
Mariusz Mazur
Andrzej Nowak
Henryk Rutkowski
Rafał Stobiecki
ORCID: ORCID
Dariusz Stola
Rafał Wnuk
Krzysztof Zamorski
19 Oblężona twierdza – prawda – hierarchia. Wokół kodeksu etyki PTH
Anna Brzezińska , Tomasz Falkowski , Piotr Kowalewski Jahromi , Artur Kula , Aleksandra Kuligowska , Jakub Muchowski , Katarzyna Nowak , Marcin Stasiak , Agata Tatarenko , Tomasz Wiśniewski
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 313-323 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138377
Słowa kluczowe: Kodeks etyki PTH historia publiczna historia jako dyscyplina środowisko historyków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The article is a commentary on the Code of Ethics of the Polish Historical Association published in March 2021. In the first part of the article, we critically discuss the Code using the metaphor of a “besieged fortress” and the categories of hierarchy and truth. In our view, by taking a defensive position, reproducing hierarchical relations within the community of historians and in relation to the public, and by placing the category of truth at the centre of the principles of the discipline, the authors of the Code do not respond to the contemporary challenges facing history. In the second part, we postulate the rebuilding of the Code on the basis of the categories of dialogue, polyphony and democracy, and we propose a number of amendments to its content.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

American Historical Association. „Statement on Standards of Professional Conduct”. https://www.historians.org/jobs‑and‑professional‑development/statements‑standards‑and-guidelines‑of‑the‑discipline/statement‑on‑standards‑of‑professional‑conduct (ostatnia aktualizacja: 2019; dostęp: 29.04.2021).
Assmann, Aleida. Między historią a pamięcią. Antologia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.
Europejski kodeks postępowania w zakresie rzetelności badawczej. Berlin 2020. https://allea.org/wp‑content/uploads/2020/09/Polish_European_Code_of_Conduct_for_Research_Integrity_2010.pdf (dostęp: 14.06.2021).
Historia w przestrzeni publicznej, red. Joanna Wojdon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Kodeks Narodowego Centrum Nauki dotyczący rzetelności badań naukowych i starania o fundusze na badania. Kraków 2016. https://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/pliki/uchwaly-rady/2016/uchwala39_2016‑zal1.pdf (dostęp: 14.06.2021).
Marsh, Herbert W., John Hattie. „The Relation between Research Productivity and Teaching Effectiveness: Complementary, Antagonistic, or Independent Constructs?”. The Journal of Higher Education 73, 5 (2002): 603–641.
Nie‑miejscapamięci 1. Nekrotopografie, red. Roma Sendyka, Maria Kobielska, Jakub Muchowski, Aleksandra Szczepan. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, 2020.
Pomian, Krzysztof. O autonomii uniwersytetu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
Schweizerische Gesellschaft für Geschichte. Ethik‑Kodex und Grundsätze zur Freiheit der wissenschaftlichen historischen Forschung und Lehre. 2004. www.sgg‑ssh.ch/sites/default/ files/files/SGG‑EthikKodex_Grundsaetze.pdf; www.sgg‑ssh.ch/sites/default/files/files/ethikkodex_grundsaetze_layout_f_erg_0.pdf (dostęp: 29.04.2021).
Topolski, Jerzy. Wprowadzenie do historii, wyd. 2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001.
Werner, Wiktor, Adrian Trzoss, Dawid Gralik. „Historia i YouTube. Narracja historyczna w dobie Web 2.0”. Nauka 3 (2020): 119–140.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Brzezińska
1
ORCID: ORCID
Tomasz Falkowski
2
ORCID: ORCID
Piotr Kowalewski Jahromi
3
ORCID: ORCID
Artur Kula
4 5
ORCID: ORCID
Aleksandra Kuligowska
4
ORCID: ORCID
Jakub Muchowski
6
ORCID: ORCID
Katarzyna Nowak
7
ORCID: ORCID
Marcin Stasiak
8
ORCID: ORCID
Agata Tatarenko
9
ORCID: ORCID
Tomasz Wiśniewski
10
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Łódzki
  2. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań
  3. Uniwersytet Śląski, Katowice
  4. Uniwersytet Warszawski
  5. EHESS, Paryż
  6. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
  7. University of Manchester
  8. Uniwersytet Jagielloński
  9. Instytut Europy Środkowej, Lublin
  10. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
20 Kodeks bardzo ważny dla nas, historyków
Marcin Kula
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 325-332 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138378
Słowa kluczowe: Kodeks etyki PTH Polskie Towarzystwo Historyczne środowisko historyków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The article is a commentary to the Code of ethics by Polish Historical Society published in 2020.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bryndal, Rafał, Marcin Sendecki. „Trzymajmy się razem. Z Michałem Komarem, wiceprezesem ZAIKS‑u, o wartościach, złożonościach historii, perfidii oraz dawnych i nowych zarazach rozmawiają Rafał Bryndal i Marcin Sendecki”. ZAIKS. Wiadomości 28 (2020): 70–73.
Grabowski, Jan. „Słoń z IPN w jednym pokoju z historykami”. Wyborcza.pl. 8.10.2020. https://wyborcza.pl/alehistoria/7,162654,26379119,slon‑z‑ipn‑w‑jednym‑pokoju‑z‑historykami.html (dostęp: 01.03.2021).
Leder, Andrzej. Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014. Leociak, Jacek. Wieczne strapienie. O kłamstwie, historii i Kościele. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2020.
Sądy przesądy – rozróby u Kuby, „Po co nam humanistyka?”. Grudzień 2020, TVP. Sowa, Jan. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas, 2011.
Zamorski, Krzysztof. „Kodeks etyczny dla historyków to nie list protestacyjny”. Wyborcza.pl. 23.10.2020. https://wyborcza.pl/alehistoria/7,162654,26427961,kodeks‑etyczny‑dla-historykow‑to‑nie‑list‑protestacyjny‑polemika.html (dostęp: 01.03.2021).
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marcin Kula
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Warszawski (emeritus)
21 Proces o czary w Wąsoszach w 1688 r. analiza procesu i problemy interpretacyjne
Łukasz Hajdrych
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 333-350 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138379
Słowa kluczowe: czary czarownice procesy sabaty polowanie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The paper is devoted to the subject of the witch trials in the region of Kleczew in the 1680’s and 1690’s. By focusing on the specific trial in the village of Wąsosze in 1688, the author analyses the problem of the peasant’s mobility in 16‑18th century Poland, and shows an examples of the interpretation dilemmas that a historian may encounter when dealing with the subject of Polish witch trials. In the paper, one can also find basic information about the great witch‑hunt inspired by Wojciech Breza between 1688 and 1691, which was one of the biggest (if not the biggest) Polish witch‑hunt known today.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Dzieje Kleczewa, red. Jerzy Stępień. Poznań‑Konin: Drukarnia PRODRUK, 1995.
Fischer, Adam. Czarownice w dolinie nowotarskiej. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1927.
Kamler, Marcin. „O niektórych problemach badawczych historyka przestępczości w okresie nowożytnym (na marginesie książki Jamesa A. Sharpe’a, Crime in early modern England 1550–1750, London 1984)”. Przegląd Historyczny 2 (1987): 289–297.
Kamler, Marcin. „Rozbój na ziemiach koronnych w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku”. Kwartalnik Historyczny 3–4 (1990): 59–76.
Kamler Marcin. „Kary za przestępstwa pospolite w dużych miastach Polski w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku”. Kwartalnik Historyczny 3 (1994): 25–39.
Kamler, Marcin. Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich). Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2010.
Koranyi, Karol. „Czy tortury są dalszym ciągiem sądów bożych?”. Lud 25 (1926): 96–97.
Koranyi, Karol. Czary w postępowaniu sądowym (szkic prawno‑etnologiczny). Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1927.
Koranyi, Karol. Czary i gusła przed sądami kościelnymi w Polsce w XV i w pierwszej połowie XVI wieku. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1928.
Koranyi, Karol. Ze studiów nad wierzeniami w historii prawa karnego. I. Beczka czarownic. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1928.
Koranyi, Karol. Łysa Góra. Studium z dziejów wierzeń ludowych w Polsce w XVII i XVIII wieku. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1929.
Karpiński, Andrzej. „Kaci a problem oczyszczania miast koronnych w XVI–XVIII w.”. Kwartalnik historii kultury materialnej3–4 (2005): 351–359.
Karpiński, Andrzej. „Organizacje i funkcjonowanie władz Starej i Nowej Warszawy w latach 1526–1764. Uwagi o warszawskim samorządzie w epoce nowożytnej”. Rocznik Warszawski 2 (2008): 143–169.
Karpiński, Andrzej. „«W cieniu pręgierza i szubienicy». Uwagi o pracy Marcina Kamlera: «Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich)», Wydawnictwo Neriton‑ Instytut Historii PAN, Warszawa 2010, ss. 465”. Przegląd Historyczny 3 (2011): 493–500.
Libera, Zbigniew. Medycyna ludowa. Chłopski rozsądek, czy gminna fantazja. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995.
Libera, Zbigniew. Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX–XX wieku. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, 2003.
Mikołajczyk, Marian. Przestępstwo i kara w prawie miast Polski południowej XVI–XVIII wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1998.
Mikołajczyk, Marian. Z dziejów zbrodni i kary w dawnej Polsce. Żywot i proces Antoniego Złotkowskiego, zbójnika z Pcimia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001.
Mikołajczyk, Marian. „Świętokradcy przed sądami miejskimi w Małopolsce w XVI–XVIII wieku”. W Społeczeństwo staropolskie, vol. II, red. Iwona Dacka‑Górzyńska, Andrzej Karpiński, 93–109. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2008.
Mikołajczyk, Marian. Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
Mikołajczyk, Marian. „Stosując się do prawa wyraźnego… Podstawy prawne wyroków kryminalnych grodziskiego sądu miejskiego w latach 1706–1756”. Studia Iuridica Lublinensia 19 (2013): 201–216.
Mikołajczyk, Marian. „«Zaprzysięganie na śmierć» w praktyce sądu miejskiego z Krzemieńca w XVIII w.”. Studia Iuridica Lublinensia 25 (2016): 675–689.
Mikuła, Maciej. „Wina i kara w sądzie ławniczo‑wójtowskim miasta Dobczyc. Przestępczość zawodowa w dawnej Polsce w świetle księgi «smolnej» dobczyckiej z lat 1669–1737”. W Culpa et poena – z dziejów prawa karnego, red. Maciej Mikuła, 149–170. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Ostling, Michael. „Nieznany proces o czary i świętokradztwo w Lublinie, 1643”. Lud 89 (2005): 191–203.
Ostling, Michael. „Konstytucja 1543 r. i początki procesów o czary w Polsce”. Odrodzeniei Reformacja w Polsce 49 (2009): 93–103.
Ostling, Michael. Between the Devil and the Host. Imaging Witchcraft in Early Modern Poland. Oxford: Oxford University Press, 2011.
Ostling, Michael. „Poison and Enchantment Rule Ruthenia. Witchcraft, Superstition, and Ethnicity in the Polish‑Lithuanian Commonwealth”. Russian History 40 (2013): 488–507.
Ostling, Michael. „Witch’s Herbs on Trial”. Folklore 2 (2014): 179–201. Ostling, Michael. „Babyfat and Belladonna. Witches’ Ointment and the Contestation of Reality”. Magic, Ritual and Witchcraft 1 (2016): 30–72.
Ostling, Michael. „Speaking of Love in the Polish Witch Trials”. W Emotions in the History of Witchcraft, red. Laura Kouine, Michael Ostling, 155–171. New York: Palgrave Macmillan, 2016.
Pilaszek, Małgorzata. „Procesy o czary w Polsce w XVI–XVIII wieku. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowskiego”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 62 (1998): 81– 103.
Pilaszek, Małgorzata. „Fiasko europejskiego polowania na czarownice? (na marginesie pracy Robina Briggsa, Witches & Neighbors. The Social and Cultural Context of European Witchcraft, London 1996)”. Przegląd Historyczny 4 (2001): 461–475.
Pilaszek, Małgorzata. „Litewskie procesy czarownic w XVI–XVIII w.”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 46 (2002): 7–35.
Pilaszek, Małgorzata. „Witch‑hunts in Poland, 16th–18th centuries”. Acta Poloniae Historica, 86 (2002): 103–132.
Pilaszek, Małgorzata. Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2007.
Stępień, Jerzy. Kleczewskie procesy o czary. Konin: Drukarnia PRODRUK, 1998.
Stępień, Jerzy. „Procesy o czary przed kleczewskim sądem wójtowskim”. W Szkice z dziejów Kleczewa i ziemi kleczewskiej, 21–68. Poznań‑Konin: Urząd Miasta i Gminy Kleczew, 2010.
Teki Dworzaczka, Grodzkie i ziemskie, Konin, 10378 (nr 60) 1672.
Uruszczak, Wacław. „Słowniczek ważniejszych terminów prawnych”. W Acta maleficorum Wisnicae. Księga złoczyńców sądu kryminalnego w Wiśniczu (1629–1655), opracował i wydał Wacław Uruszczak przy współpracy Ireny Gwornickiej. Kraków: Collegium Columbinum, 2004.
Wijaczka, Jacek. „Procesy o czary w regionie świętokrzyskim w XVII–XVIII wieku”. W Z przeszłości regionu świętokrzyskiego od XVI do XX wieku, red. Jacek Wijaczka, 37–72. Kielce: Agencja Reklamowo‑Wydawnicza „Jard”, 2003.
Wijaczka, Jacek. „Proces o czary we wsi Młotkowo w 1692 roku. Przyczynek do polowania na czarownice w Rzeczypospolitej w XVII wieku”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 68 (2004): 161–170.
Wijaczka, Jacek. „Mężczyźni jako ofiary procesów o czary przed sądem łobżenickim w drugiej połowie XVII wieku”. Czasy Nowożytne 17 (2004): 17–30.
Wijaczka, Jacek. Procesy o czary w Prusach Królewskich (Brandenburskich) w XVI–XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, 2007.
Wijaczka, Jacek. „Postępowanie sądowe w sprawie o czary w Toruniu w 1712 roku”. Odrodzenie i Reformacja 52 (2007): 199–212.
Wijaczka, Jacek. „Procesy o czary przed sądem miejskim w Grudziądzu w XVI–XVII wieku”. Rocznik Grudziącki (2009): 89–101.
Wijaczka, Jacek. „Procesy o czary we wsi Osowo z 1686 roku”. Czasy Nowożytne 24 (2011): 221–230.
Wijaczka, Jacek. „Oskarżenia i procesy o czary w Koźminie w XVII–XVIII wieku”. Roczniki Historyczne 82 (2016): 197–219.
Wijaczka, Jacek. „Próba zimnej wody (pławienie) w oskarżeniach i procesach o czary w państwie polsko‑litewskim w XVI–XVIII wieku”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 60 (2016): 73–110.
Wijaczka, Jacek. Kościół wobec procesów o czary w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2016.
Wiślicz, Tomasz. „Czary przed sądami wiejskimi w Polsce”. CzasopismoPrawno‑Historyczne 1–2, 49 (1997): 47–63.
Wiślicz, Tomasz. „The Township of Kleczew and its Neighbourhood Fighting the Devil (1624– 1700)”. Acta Poloniae Historica 89 (2004): 65–95.
Wiślicz, Tomasz. „Tło społeczne procesów o czary w Kleczewie i okolicy. Próba ujęcia liczbowego”. W Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, red. Aleksander Jankowski, Andrzej Klonder, 229–244. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, 2004.
Wiślicz, Tomasz. „Społeczeństwo Kleczewa i okolic w walce z czartem 1624–1700”. Kwartalnik Historyczny 2,112 (2004): 37–60.
Wiślicz, Tomasz. „Religijność wiejska w Rzeczypospolitej szlacheckiej. Problemy i trzy przy-bliżenia”. Barok 11 (2004): 97–112.
Wiślicz, Tomasz. „Talking to the Devil in the Early Modern Popular Imagination”. W Faith and Fantasy in the Renaissance. Texts, Images, and Religious Practices, red. Olga Zorzi Pugliese, Ethan Matt Kavaler, 135–146. Toronto: Centre for Reformation and Renaissance Studies, 2009.
Wiślicz, Tomasz. „Bluźnierstwo w polskiej kulturze ludowej XVII i XVIII w.”. W Staropolski ogląd świata. Kultura staropolska – poszukiwanie sacrum, odnajdowanie profanum, red. Bogdan Rok, Filip Wolański, 344–350. Toruń: Wydawnictwo Marszałek, 2013.
Wyporska, Wanda. Witchcraft in Early Modern Poland, 1500–1800. New York: Palgrave Macmillan, 2013.
Włodarski, Bronisław. Chronologia polska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Wyżga, Mateusz. Homo movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim w XVI–XVIII wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, 2019.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Łukasz Hajdrych
1 2
  1. Wydział Historii UAM, Poznań
  2. Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie
22 Narracje historyczne w opowieści o mieście. Przypadek przewodników turystycznych po Moskwie i Kijowie
Olena Kovalenko
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 352-369 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138380
Słowa kluczowe: przewodnik narracja historyczna przestrzeń miasto
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Guidebooks are practical texts that accompany people in navigating through an unknown space. Along with guiding and helping in the logistic organisation of the trip, they narrate the story of the selected place, city or region. Due to this last function, guidebooks can be a valuable source in historical research. Referring to Moscow and Kyiv Soviet guidebooks, the paper discusses the connection between text composition and historical narrative. Using the methodology of semio-tics, the article shows that different elements of city space such as houses, streets, monuments, museums etc. communicate messages about history, society, and identity. Since the city space is a big “warehouse” of objects and meanings, not all of them will be incorporated into the tourist space. The article shows which places were included (but also excluded) in Moscow and Kyiv tourist routes and depicts their connection with the canon of historical events. The paper also looks more closely at the ideological and rhetorical features of guidebook texts and how they reflect the dominant historical narrative.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Assmann, Jan. Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizac-jach starożytnych, przeł. Anna Kryczyńska‑Pham. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
Barthes, Roland. „Dyskurs historii”, przeł. Adam Rysiewicz, Zbigniew Kloch. Pamiętnik Lite-racki LXXV (1984): 225–236.
Barthes, Roland. „Semiology and the Urban”. W Rethinking Architecture. A Reader in Cultural Theory, red. Neil Leach. London, New York: Routledge, 1997.
Chatman, Saymoure. Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film. Ithaca: Cornell University Press, 1978.
Cultural Memory Studies. An International and Interdisciplinary Handbook, red. Astrid Erll, Ansgar Nünning, Sara B. Young. Berlin, New York: De Gruyter, 2008.
Danto, Arthur. Analytical philosophy of history. Cambridge: University Press, 1965.
De Certeau, Michel. Wynaleźć codzienność: sztuki działania, przeł. Katarzyna Thiel‑Jańczuk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
Dlugach, Vladimi,. Petr Portugalov. Osmotr Moskvy. Moskva: Moskovskij rabochij, 1938.
Dvinskij, Emmanuil. Tri chasa v Moskve. Moskva: Moskovskij rabochij, 1978–1979.
Evstigneeva, Nadezhda, Oleg Oberemko. „Modeli analiza narrativa”. Chelovek. Soobshchestvo. Upravlenie 4 (2007): 95–107.
Hennaut, Benoît. „Building Stories around Contemporary Performing Arts: The Case of Romeo Castellucci’s Tragedia Endogonidia”. W Beyond Classical Narration: Transmedial and Unnatural Challenges, red. Jan Alber, Per Krogh Hansen, 97–117.
Berlin‑Boston: Walter de Gruyter GmbH & Co KG, 2014. Herman, David. Basic Elements of Narrative. Oxford: Wiley‑Blackwell, 2009.
Kaganskij, Vladimir. Kulturnyjlandshafti sovetskoeobitaemoeprostranstvo. Moskva: Novoe literaturnoe obozrenie, 2001.
Kovalenko, Olena. „Narracje historyczne w sowieckich przewodnikach turystycznych po Moskwie i Kijowie (1922–1991)”. Praca doktorska, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2019.
Kovecses, Zoltán. Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie, przeł. Anna Kowalcze-Pawlik, Magdalena Buchta. Kraków: Universitas, 2011.
Kyjiv. Shcho? De? Jak?. Kyjiv: Mystectvo 1980. Lotman, Jurij. „Vnutri mysljashchikh mirov”. W Lotman, Jurij.Semiosfera. Kulturai vzryv. Vnutrimysljashchikhmirov, [zakres stron]. Sankt‑Peterburg: Isskusvo‑SPB, 2000.
Louvel, Liliane. Poetics of the Iconotext, red. Karen Jacobs, przeł. Laurence Petit. Ithaca: Cornell University Press, 2001.
Mosher, Harold F. „Towards a Poetics of «Descriptized» Narration”. Poetics Today 12, nr 3 (1991): 426–445.
Rucinskaja, Irina. „Putevoditel kak instrument konstruirovanija regionalnykh dostoprimecha-telnostej (vtoraja polovina XIX – nachalo KHKH v.)”. Vestnik Moskovskogouniversiteta. Lingvistikai mezhkulturnajakommunikacija 2 (2011): 53–63.
Rucinskaja, Irina. Putevoditelkakfenomenmassovojkultury. Obrazyrossijskikhregionov v provin-cialnykhputevoditeljakhvtorojpoloviny XIX – nachala XX veka. Moskva: Lenand, 2014.
Schmid, Wolf. Narratologija. Moskva: Jazyki slavjanskoj kultury, 2003.
Syrov, Vladimir. „Kakim byt istoricheskomu narrativu”. Narratorium 2 (4). http://narratorium.rggu.ru/article.html?id=2628915 (dostęp: 8.11.2018).
The Routledge Encyclopedia of Narrative Theory, red. David Herman, Manfred Jahn, Marie‑Laure Ryan. London, New York: Routledge, 2005.
Topolski, Jerzy. Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
White, Hayden. The Content of the Form: Narrative Discourse and Historical Representation. Baltimore, London: The John Hopkins University Press, 1987.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Olena Kovalenko
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
23 Geneza najwcześniejszych utworów o Robin Hoodzie i korzenie tradycji w perspektywie modelu „Noble Robber” Erica Hobsbawma
Łukasz Świerżewski
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 371-394 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138381
Słowa kluczowe: Robin Hood Eric Hobsbawm społeczny bandyta szlachetny rabuś yeoman
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

In this article, the topos of ‘The Noble Robber’, created by Eric Hobsbawm, the British histor-ian, is employed to analyse the earliest narrative tradition of Robin Hood, dated to the 14th and 15th centuries – a cycle of ballads which were printed at the turn of the 15th and 16th centuries. The main aim of analysis is to see whether the image of Robin Hood that can be extracted from these ballads has the features of social construct as invented by Hobsbawm.
The results are surprising – the image of Robin Hood has a number of features typical of Hobsbawm’s ‘Noble Robber’. Although, there is a garish lack of attributes which can be described as unattractive for the wealthiest groups of mediaeval society, like robbing the rich to give to the poor. This conclusion can be proof of the plebeian roots of Robin Hood, while the ballads, created especially for nobles, were devoid of elements attractive to peasants.
The answer to the question of whether there was a real Robin Hood in the past is probably out of reach of researchers, because of gaps in the historical sources. But most important was the influence and impact of stories about him on English society of mediaeval times.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Źródła

„A True Tale of Robin Hood”. W Robin Hood and Other Outlaw Tales, red. Stephen Knight, Thomas H. Ohlgren. Kalamazoo: Medieval Institute Publications, 1997. https://d.lib.rochester.edu/teams/text/true‑tale‑of‑robin‑hood (dostęp: 15.06.2021).
„Czyny Robin Hooda”. W Robin Hood. W poszukiwaniu legendarnego banity, przeł. Fabian Tryl, 265–292. Kraków: Astra, 2017.
„Robin Hood and Guy of Gisbourne”. W Robin Hood and Other Outlaw Tales, red. Stephen Knight, Thomas H. Ohlgren. Kalamazoo: Medieval Institute Publications, 1997. https://d.lib.rochester.edu/teams/text/robin‑hood‑and‑guy‑of‑gisborne (dostęp: 15.06.2021).
„Robin Hood and the Monk”. W Robin Hood and Other Outlaw Tales, red. Stephen Knight, Thomas H. Ohlgren. Kalamazoo: Medieval Institute Publications, 1997. https://d.lib.rochester.edu/teams/text/robin‑hood‑and‑the‑monk (dostęp: 15.06.2021).
„Robin Hood and the Potter”. W Robin Hood and Other Outlaw Tales, red. Stephen Knight, Thomas H. Ohlgren. Kalamazoo: Medieval Institute Publications, 1997. https://d.lib.rochester.edu/teams/text/robin‑hood‑and‑the‑potter‑introduction (dostęp: 15.06.2021).
„Robin Hood's Birth, Breeding, Valour, and Marriage”. W Robin Hood and Other Outlaw Tales, red. Stephen Knight, Thomas H. Ohlgren. Kalamazoo: Medieval Institute Publications, 1997. https://d.lib.rochester.edu/teams/text/robin‑hoods‑birth‑breeding‑valour‑and‑marriage (dostęp: 15.06.2021).
Sir Gawain and the Green Knight, przeł. ze średnioangielskiego John R.R. Tolkien. http://jessicasladechms.weebly.com/uploads/5/1/7/4/51740093/sir_gawain_complete_large_text. pdf (dostęp: 18.06.2021).
„The Death of Robin Hood”. W Robin Hood and Other Outlaw Tales, red. Stephen Knight, Thomas H. Ohlgren. Kalamazoo: Medieval Institute Publications, 1997. https://d.lib.rochester.edu/teams/text/death‑of‑robin‑hood (dostęp: 15.06.2021).

Monografie i opracowania

Almond, Richard, Anthony J. Pollard. „The yeomanry of Robin Hood and social terminology in fifteenth‑century England”. Past and Present: A Journal of Historical Studies 170 (2001): 52–77.
Antonín, Robert. The Ideal Ruler in Medieval Bohemia. Leiden‑Boston: Brill, 2017. Baldwin, David. Robin Hood. The English Outlaw Unmasked. Stroud: Amberley Publishing, 2011.
Baranowski, Bohdan. Ludzie gościńca w XVII i XVIII w. Łódź: Wyd. Łódzkie, 1986.
Blok, Anton. „The Peasant and the Brigand: Social Banditry Reconsidered”. Comparative Studies in Society and History 14, 4 (1972): 494–503.
Chandler, John. „Batman and Robin Hood: Hobsbawm’s Outlaw Heroes Past and Present”. W Robin Hood in Greenwood Stood. Alterity and Context in the English Outlaw Tradition, red. Stephen Knight, 187–206.
Turnhout: Brepols, 2011. Dodds, Ben. „Jaime el Barbudo and Robin Hood: bandit narratives in comparative perspective”. Social History 36, 4 (2011): 464–481.
Geremek, Bronisław. „Człowiek marginesu w średniowieczu”. Przegląd historyczny 80, 4 (1989): 707–725.
Hahn, Thomas, Dana M. Symons. „Middle English Romance”. W A Companion to Medieval English Literature and Culture c. 1350 – c. 1500, red. Peter Brown, 339–357. Malden‑Oxford‑Victoria: Blackwell Publishing, 2007.
Hilton, Rodney H. „The Origins of Robin Hood”. W Peasants, Knights and Heretics. Studies in Medieval English Social History, red. Rodney H. Hilton, 221–235. Cambridge: Cambridge University Press, 1976.
Hobsbawm, Eric. Bandits. London: Abacus, 2001. Hobsbawm, Eric. „Bandyta społeczny”, przeł. Michał Pospiszyl. Praktyka teoretyczna 33, 3 (2019): 115–134.
Holt, James C. Robin Hood. W poszukiwaniu legendarnego banity, przeł. Fabian Tryl. Kraków: Astra, 2017.
Holt, James C. „The Origins and Audience of the Ballads of Robin Hood”. W Peasants, Knights and Heretics. Studies in Medieval English Social History, red. Rodney H. Hilton, 236–257. Cambridge: Cambridge University Press, 1976.
Hoyle, Richard W. „A Re‑Reading ofthe Gest of Robyn Hode”. Nottingham Medieval Studies 61 (2017): 67–113.
Huizinga, Johan. Jesień średniowiecza (I wyd.1919, I wyd. w j. polskim 1961), przeł. Robert Stiller. Kraków: Vis‑á‑vis/Etiuda, 2018.
Kamler, Marcin. Świat przestępczy w Polsce XVI i XVII stulecia. Warszawa: PWN, 1991.
Keen, Maurice. „Robin Hood: a peasant hero”. History Today 41, 10 (1991): 20–24.
Keen, Maurice. „Robin Hood – Peasant or Gentleman?”. W Peasants, Knights and Heretics. Studies in Medieval English Social History, red. Rodney H. Hilton, 258–266. Cambridge: Cambridge University Press, 1976.
Kracik, Jan, Michał Rożek. Hultaje, złoczyńcy, wszetecznice w dawnym Krakowie: o marginesie społecznym XVI–XVIII w. Kraków‑Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1986.
Richmond, Colin. „An outlaw and some peasants: the possible significance of Robin Hood”. Nottingham Medieval Studies 37 (1993): 90–101.
Szwed‑Śliwowska, Joanna. „The Dark Shade of Lincoln Green: Violence, Cruelty, and Anger in the Robin Hood Legend”. Anglica. An International Journal of English Studies 21, 1 (2012): 117–132.
Wagner, Kim A. „Thuggee and Social Banditry Reconsidered”. Historical Journal 50, 2 (2007): 353–376.
„Yēman”. W Middle English Dictionary. https://quod.lib.umich.edu/m/middle‑english-dictionary/dictionary/MED53822/track?counter=1&search_id=7893092 (dostęp: 15.06.2021).
Zaremska, Hanna. Banici w średniowiecznej Europie. Kraków: Semper, 1993.
Zins, Henryk. Historia Anglii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2001.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Łukasz Świerżewski
1
ORCID: ORCID
  1. Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie
24 Historia historiografii Jerzego Topolskiego
Rafał Stobiecki
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 365-409 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138382
Słowa kluczowe: Jerzy Topolski historia historiografii historiografia polska po 1945 r. metodologia historii teoria historii
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The aim of this article is to present Jerzy Topolski's vision of historiography and the ways of practicing it.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Barycz, Henryk. „O nowe drogi historiografii polskiej”. Nauka i Sztuka 2 (1946): 324–336.
Biliński, Piotr. „Kilka uzupełnień na marginesie wydania «Historyki» Władysława Konopczyńskiego”.Klio Polska VIII (2016): 175–182.
Drozdowski, Marian. „Od badań regionalnych do syntez dziejów narodowych i historii powszechnej”. W Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. Marian Drozdowski, 6–20. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Gałkowski, Piotr. Poznawanie dziejów czy wytwarzanie historii? Jerzego Topolskiego przemiany poglądów na uprawianie historii. Poznań: Fundacja im. Jerzego Kmity, 2019.
Gąsiorowska‑Grabowska, Natalia. „(rec.) Rutkowski, Janusz. Historia gospodarcza Polski, t. 1. Poznań: Księgarnia Akademicka, 1947”. Roczniki Dziejów Społeczno‑Gospodarczych II (1947).
Grabski, Andrzej F. „Przedmiot i modele badań historiograficznych”. W Andrzej F. Grabski, Kształty historii, 75–100. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1985.
International Handbook of Historical Science. Contemporary Research and Theory, red. Georg G. Iggers, Harold T. Parker. Westport: Greenwood Press, 1979.
Kula, Witold. Problemy i metody historii gospodarczej, wyd. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983.
Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. Marian Drozdowski. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Oblicza przeszłości, red. Wojciech Wrzosek. Bydgoszcz: Wydawnictwo Epigram, 2011.
Pomorski, Jan. „Historiografia tradycyjna, modernistyczna i postmodernistyczna”. W Współczesna dydaktyka historii, red. Jerzy Maternicki. Warszawa: Wydawnictwo Juka, 2004.
Pomorski, Jan. „Jerzy Topolski jako homo metahistoricus”. W Jan Pomorski, Homo metahistoricus. Studium sześciu kultur poznających historię, 17–92. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, 2019.
Pomorski, Jan. „Metodologia historii a historia historiografii”. W Jan Pomorski, Spoglądając w przeszłość. Studia i szkice metahistoryczne, 167–182. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii‑Curie Skłodowskiej, 2017.
Pomorski, Jan. „Metodologiczne «boje o historię»”. W Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. Marian Drozdowski, 28–38. Warszawa– Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Rutkowski, Tadeusz P. Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
Serejski, Marian H. Europa a rozbiory Polski. Studium historiograficzne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
Solarska, Maria. „O prawdzie w historiografii – pragmatycznie i idealistycznie”. Historia@-Teoria 3, cz. 1 (2017): 123–130.
Solarska, Maria, Maciej Bugajewski. „Historia historiografii jako historia prawdy. Dwugłos o podstawach teoretycznych historii historiografii Jerzego Topolskiego”. Historia@Teoria 3, 1 (2017): 123–130.
Stobiecki, Rafał. „Historia historiografii. Studium z dziejów tożsamości dyscypliny na przykładzie ośrodka łódzkiego”. Historia@Teoria 1 (2017): 108–121.
Stobiecki, Rafał. „Jerzy Topolski (1928–1998). Marksista, który miał odwagę różnić się od innych”. W Rafał Stobiecki, Historycy polscy wobec wyzwań XX wieku, 341–374. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2014.
Stobiecki, Rafał. „Między dogmatem ideologa a modernizacją. Marksizm Jerzego Topolskiego”. W Oblicza przeszłości, red. Wojciech Wrzosek, 53–68. Bydgoszcz: Wydawnictwo Epigram, 2011.
Stobiecki, Rafał. „O historyku z Poznania”. Nowe Książki 1 (1987): 118–120.
Stobiecki, Rafał. Historiografia PRL. Zamiast podręcznika. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
Śreniowska, Krystyna. Kościuszko – bohater narodowy. Opinie współczesnych i potomnych 1794–1946. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
Śreniowska, Krystyna. Kościuszko. Kształtowanie się poglądów na bohatera narodowego 1794– 1894. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964.
Topolska, Maria D. „Bibliografia prac Jerzego Topolskiego za lata 1951–1987”. W Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. Marian Drozdowski, 66–133. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Topolski, Jerzy. „Historia historiografii wobec wyzwań linguistic turn”. W Metodologiczne problemy syntezy historii historiografii polskiej, red. Jerzy Maternicki, 39–48. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 1998.
Topolski, Jerzy. „Historiografia”. W Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, t. 2, 763–765. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1995.
Topolski, Jerzy. „Idee przewodnie i metody historiografii renesansu i baroku”. W Europa i świat w początkach epoki nowożytnej, cz. 2, red. Antoni Mączak, 193–218. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1992.
Topolski, Jerzy. „Integracyjny sens materializmu historycznego”. Studia Metodologiczne 1 (1965): 5–22.
Topolski, Jerzy. Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, wyd. III. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
Topolski, Jerzy. Metodologia historii, wyd. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
Topolski, Jerzy. Od Achillesa do Béatrice de Planissolles. Zarys historii historiografii. Warszawa: Wydawnictwo Rytm, 1998.
Topolski, Jerzy. Teoretyczne problemy wiedzy historycznej. Antologia tekstów, wybrała, do druku przygotowała i wstępem opatrzyła Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2006.
Topolski, Jerzy. Teoria wiedzy historycznej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1983.
Wrzosek, Wojciech. „Jerzy Topolski 1928–1998”. W Wybitni historycy wielkopolscy, red. Jerzy Strzelczyk, 643–644. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.
Wrzosek, Wojciech. „Szkic do portretu Jerzego Topolskiego”. W Jerzy Topolski, Varia historyczne, wstęp i dobór tekstów Wojciech Wrzosek, 9–30. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2010.
Zamorski, Krzysztof. „Potrzeby badań nad historią gospodarczą”. W Metodologiczne problemy syntezy historii historiografii polskiej, red. Jerzy Maternicki, 251–264. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 1998.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Rafał Stobiecki
1
ORCID: ORCID
  1. Katedra Historii Historiografii i Nauk Pomocniczych Historii, Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego
25 Dziedzictwo – zarys historii słowa i pojęcia. Studium metod historii pojęć a badanie „przeszłości w teraźniejszości”
Marcin Jarząbek
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 411-432 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138383
Słowa kluczowe: dziedzictwo zabytek historia pojęć semantyka historyczna genealogia pojęć
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The paper presents the genealogy of the concept of heritage in Polish. Adopting the Koselleck approach, it aims to bring the two paths of conceptual history methodology together: a sema-siological analysis of the term's various meanings and the onomasiological study of different words designating the same concept within one semantic field. The text argues that heritage belongs to those concepts that existed since the "saddle‑time"; however, until the second half of the 20th century, without one word denoting it.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

„O samobójstwie”, Kurjer Lwowski 320, 6 (1888): 5.
„Projekt reformy wyborczej we Lwowie”, Kurier Lwowski 510, 28 (1910): 2.
„Uwagi nad projektem niepodzielności gruntów włościańskich (Art. nadesłany z prowincji)”, Kurjer Lwowski 320, 6 (1888): 1.
Ashworth, Gregory. Planowanie dziedzictwa. Kraków: MCK, 2015.
Austin, John L. Mówienie i poznawanie, przeł. Bohdan Chwedeńczuk. Warszawa: PWN, 1993.
Bogdanowska, Monika. „Słowa, pojęcia terminy – o zawiłościach konserwatorskiego słownictwa”. W Karta wenecka 1964–2014, red. Weronika Bukowska, Janusz Krawczyk, 66–76. Toruń: Wydział Sztuk Pięknych UMK, 2015.
Brückner, Aleksander. Encyklopedia staropolska. Warszawa: Trzaska, Evert, Michalski, 1937.
Czerzniewska, Jolanta. „Muzealizacja. Projekt narodowotwórczy między towarzystwem a uniwersytetem”. W Miłośnictwo rzeczy. Studia z historii kolekcjonerstwa na ziemiach polskich w XIX w., red. Kamila Kłudkiewicz, Michał Mencfel. Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, 2012.
Działoszyński, Bartosz. Cywilizacja. Szkice z dziejów pojęcia w XVIII i XIX wieku. Warszawa: WUW, 2018.
Encyklopedia powszechna Ultima Thule, t. 3. Warszawa, Wyd. Ultima Thule, 1931.
Encyklopedia powszechna, t. 7: (Den.–Eck.). Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1861.
Freeden, Michael. Ideologies and Political Theory. A Conceptual Approach. Oxford: Clarendon Press, 1996.
Frycz, Jerzy. Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795–1918. Warszawa: PWN, 1975.
Gellner, Ernest. Narody i nacjonalizm, przeł. Teresa Hołówka. Warszawa: PIW, 1991.
Geschichtliche Grundbegriffe: Historisches Lexikon zur politisch‑sozialen Sprache in Deutschland, red. Rienhart Koselleck, Werner Conze, Otto Brunner, t. 1–8. Stuttgart: Klett–Cotta, 1972–1997.
Gloger, Zygmunt. „Pomnik”. W Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 2, 72–73. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1958.
Grześkowiak‑Krwawicz, Anna. Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2018.
Guilhaumou, Jacques. Discours et événement. L'histoire langagière des concepts. Besançon: Presses universitaires de Franche–Comté, 2006.
Guilhaumou, Jacques. La langue politique et la Révolutionfrançaise. De l'événement à la raisonlinguistique. Paris: Méridiens/Klincksieck, 1989.
Hartog, François. Regimes of Historicity: Presentism and Experiences of Time. New York: Columbia University Press, 2015.
History of Concepts. Comparative Perspectives, red. Iain Hampsher‑Monk, Karin Tilmans, Frank van Vree. Amsterdam: Amsterdam University Press, 1998.
Ifversen, Jan. „About Key Concepts and How to Study Them”. Contributions to the History of Concepts 1, 6 (2011): 65–88.
Ilustrowana encyklopedja Trzaski, Everta i Michalskiego z wieloma mapami, tablicami i ilustracjami w tekście, red. Stanisław Lam, t. 1: A–E. Warszawa: Księgarnia Trzaski, Everta i Michalskiego, [1926].
Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r. (Dz. U. 1957, Nr 46, poz. 211 i 212). http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19570460212 (dostęp: 10.03.2021).
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 17 października 2003 r. http://niematerialne.nid.pl/Konwencja_UNESCO/Tekst%20Konwencji% 20o%20ochronie%20dziedzictwa%20niematerialnego/ (dostęp: 10.03.2021).
Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego (Dz. U. 1976, Nr 32, poz. 190). https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Konwencja_w_-sprawie_ochrony_Swiatowego_Dziedzictwa.pdf (dostęp: 8.03.2021).
Kopaliński, Władysław. Koty w worku, czyli z dziejów pojęć i rzeczy. Warszawa: Rytm, 1997.
Koselleck, Reinhart. Semantyka historyczna, przeł. Wojciech Kunicki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2012.
Kossak‑Szczucka, Zofia. Dziedzictwo, cz. 1/2, wyd. 4. Warszawa: „Pax”, 1974.
Kraushar, Aleksander. Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk, księga I „Czasy pruskie 1800–1807”. Kraków: Gebethner i Spółka, 1900.
Kripke, Saul. Nazywanie a konieczność, przeł. Bohdan Chwedeńczuk. Warszawa: „Pax”, 1988.
Kuligowski, Piotr. Radykałowie polistopadowi i nowoczesna galaktyka pojęć (1832–1888). Kraków: Universitas, 2020. Kultura a rozwój, red Jerzy Hausner, Anna Karwińska, Jacek Purchla. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2013.
Linde, Samuel Bogumił. Słownik języka polskiego, t. 1, cz. 1: A–F. Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów, 1807. https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/8176/edition/12850/content (dostęp: 10.03.2021).
Lowenthal, David. The heritage crusade and the spoils of history. London: Viking, 1996.
Lowenthal, David. The past is a foreign country. Cambridge: CUP, 1985.
Łuszczkiewicz, Władysław. Wskazówka do utrzymania kościołów, cerkwi i przechowywanych tamże zabytków przeszłości. Kraków: Drukarnia UJ, 1869.
Mayor, Federico. „Wspólne dziedzictwo”. Biuletyn Polskiego Komitetu ds. Unesco 1, 268 (1989).
Mączyński, Jan. Lexicon Latino Polonicum Ex Optimis Latinae Linguae Scriptoribus Concinnatum. Konigsberg: Jan Daubman, 1563. https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/9338/edition/8432/content (dostęp: 15.03.2021).
Mizerniuk‑Rotkiewicz, Natalia. Muzeum Starożytności w Wilnie. Historia i rekonstrukcja zbiorów malarstwa i grafiki. Warszawa–Toruń: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, 2016.
Moraczewski, Jędrzej. Starożytności polskie. Ku wygodzie czytelnika porządkiem abecadłowym zebrane, t. 1. Poznań: Księgarnia Jana Konstantego Żupańskiego, 1842.
Muczkowski, Józef. Jak konserwować zabytki przeszłości? Odbitka z „Architekta”. Kraków: „Architekt”, 1904.
Muczkowski, Józef. Ochrona zabytków. Kraków: nakładem autora, 1914.
Muzeum Starożytności w Wilnie (Wyjątek z Kuryera Wileńskiego nr 1 1856). Wilno: „Kuryer Wileński”, 1856.
Nahlik, Stanisław. Grabież dzieł sztuki. Rodowód zbrodni międzynarodowej. Wrocław–Kraków: Ossolineum, 1958.
Opieka nad zabytkami i ich konserwacja. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki, 1920.
Palonen, Kari. „Rhetorical and Temporal Perspectives on Conceptual Change. Theses on Quentin Skinner and Reinhart Koselleck”. Finnish Yearbook of Political Thought 3 (1999): 65–80.
Piłsudski, Bronisław. „Kobiety Wschodu”. Nowe Słowo. Dwutygodnik Społeczno–Literacki 7 (103), 6 (1907).
Pocock, John. „Concepts and Discourses: A Difference in Culture? Comment on a Paper by Melvin Richter”. W The Meaning of Historical Terms and Concepts. New Studies on Begriffsgeschichte, red. Hartmut Lehmann, Melvin Richter. Washington, DC: German Historical Institute, 1996.
Pocock, John. The Machiavellian Moment. Florentine Political Thought and the Atlantic Republican Tradition. Princeton: Princeton University Press, 1975.
Pomian, Krzysztof. Muzea i narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową, przeł. Tomasz Stróżyński. Warszawa: Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych, 2016.
Pomian, Krzysztof. Przeszłość jako przedmiot wiedzy, wyd. 2. Warszawa: WUW, 2010.
Pomian, Krzysztof. Zbieracze i osobliwości. Paryż–Wenecja XVI–XVIII wiek, przeł. Andrzej Pieńkos, wyd. 3. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2012.
Prawo i Sprawiedliwość. Polski model państwa dobrobytu. Program Prawa i Sprawiedliwości 2019. http://pis.org.pl/files/Program_PIS_2019.pdf (dostęp: 29.12.2020).
Pruszyński, Jan. Ochrona zabytków w Polsce. Geneza, organizacja, prawo. Warszawa: PWN, 1989.
Robin, Régine. Histoire et linguistique. Paris: Armand Robin, 1973.
Skinner, Quentin. The Foundations of Modern Political Thought, t. I–II. Cambridge: CUP, 1978.
Słownik języka polskiego, obejmujący: oprócz zbioru właściwie polskich, znaczną liczbę wyrazów z obcych języków polskiemu przyswojonych; nomenklatury tak dawne, jak też nowo w użycie wprowadzone różnych nauk, umiejętności, sztuk i rzemiosł; nazwania monet, miar i wag główniejszych krajów i prowincij; mitologję plemion słowiańskich i innych ważniejszych, tudzież oddzielną tablicę słów polskich nieforemnych z ich odmianą; do podręcznego użytku wypracowany przez Aleksandra Zdanowicza, Michała Bohusza Szyszkę, Januarego Filipowicza, Walerjana Tomaszewicza, Florjana Czepielińskiego i Wincentego Korotyńskiego, z udziałem Bronisława Trentowskiego, t. 1. Wilno: Maurycy Orgelbrand, 1861. https://eswil.ijp.pan.pl/index.php (dostęp: 12.03.2021).
Smith, Laurajane. Emotional Heritage: Visitor Engagement at Museums and Heritage Sites. London: Routledge, 2020.
Smith, Laurajane. Uses of Heritage. Abindgon: Routledge, 2006.
Sondel, Janusz. Słownik łacińsko–polski dla prawników i historyków. Kraków: Universitas, 2006.
Starobinski, Jean. Wynalezienie wolności 1700–1789, przeł. Maryna Ochab. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria, 2006.
Surowiecki, Wawrzyniec. Wybór pism, red. Joanna Grzywicka, Aleksander Łukaszewicz. Warszawa: PWN, 1957.
Szmygin, Bogusław. Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku. Lublin: Wyd. Politechniki Lubelskiej, 2000.
Tatarkiewicz, Władysław. Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, wyd. 3. Warszawa: PWN, 1982.
Tomaszewski, Andrzej. Ku nowej filozofii dziedzictwa, wyb. i oprac. Ewa Święcka. Kraków, MCK, 2012.
Trotz, Michał Abraham. Nowy dykcyonarz to iest Mownik polsko–niemiecko–francuski: z przydatkiem przysłów potocznych, przestrog gramatycznych, lekarskich, matematycznych, fortyfikacyynych, żeglaskich [!], łowczych i inszym naukom przyzwoitych wyrazow, t. 3. Lipsk: Officina Gleditschiana, 1764. https://crispa.uw.edu.pl/object/files/416251/display/Default (dostęp: 10.03.2021).
Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz. U. 1962 nr 10 poz. 48). http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19620100048 (dostęp: 2.03.2021).
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2003, Nr 162, poz. 1568).
Widzicka, Monika. „Semantyka historyczna w ujęciu Reinharta Kosellecka. Zarys problematyki”. Historyka. Studia Metodologiczne 40 (2010): 45–58.
Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, t. 17–18: „Drogi bite–Ekliptyczne spółrzędne)”. Warszawa: Drukarnia Artystyczna S. Sikorskiego, 1896.
Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 3. Warszawa: PWN, 1964.
Wybranowski, Kazimierz. Dziedzictwo. Powieść. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1931.
Z dziejów pojęć społeczno‑politycznych w Polsce. XVIII–XX wiek, red. Maciej Janowski. Warszawa: IH PAN–Neriton, 2019.
Zabytek i historia. Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku, red. Piotr Kosiewski, Jarosław Krawczyk. Warszawa; Muzeum Pałacu w Wilanowie, 2012.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marcin Jarząbek
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
26 Transfer kulturowy, histoire croisée, entangled history i mobilność kulturowa w badaniach nad dworami królewskimi epoki nowożytnej
Katarzyna Kuras
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 433-452 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138384
Słowa kluczowe: transfer kulturowy historia powiązana wymiana kulturowa kultura dworska dwory nowożytnej Europy
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The article is devoted to the research into the ruler’s courts of early modern Europe and the possibility of applying to them the methods of the cultural transfer, histoire croisée, entangled history, cultural exchange and cultural mobility. In the first part, attention is focused on the perspectives of studies on court culture and dynastic networks. In the second part, the different methodological approaches, their evolution and the discussions of the researchers concerning the possibilities of using them in practice are presented. The final goal of the article is to consider whether these theoretical approaches are applicable in the analysis of the dynamic court culture considered from the perspective of transfer, translation, circulation, transmission or mobility.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bauer, Volker. Die höfische Gesellschaft in Deutschland von der Mitte des 17. bis zum Ausgang des 18. Jahrhunderts. Tübingen: Niemeyer, 1993.
Bayly, Christopher A. The Birth of the Modern World, 1780–1914: Global Connections and Comparisons. Oxford: Blackwell, 2004.
Bély, Lucien. La société des princes. Paris: Fayard, 1999.
Black, Jeremy. Europa XVIII wieku, 1700–1789, przeł. Jarosław Mikos. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997.
Burke, Peter. Historia kulturowa. Wprowadzenie, przeł. Justyn Hunia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
Burson, Jeffrey D. „Entangled History and the Scholarly Concept of Enlightenment”. Contributions to the History of Concepts 8, 2 (2013): 1–24.
Chatenet, Monique. La Cour de France au XVIe siècle. Vie sociale et architecture. Paris: Picard, 2002.
Chatenet, Monique, Pierre‑Gilles Girault. Fastes de cour. Les enjeux d’un voyage princier à Bloisen 1501. Rennes: Presses universitaire de Rennes, 2010.
Corens, Liesbeth. Confessional Mobility and English Catholics in Counter‑Reformation Europe. Oxford: Oxford University Press, 2019.
Cultural Exchange in Early Modern Europe, red. Robert Muchembled, t. 1–4. Cambridge: Cambridge University Press, 2006–2007.
Cultural Mobility. A Manifesto, red. Stephen Greenblatt. Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
Cultural Translation in Early Modern Europe, red. Peter Burke, Ronnie Pochia Hsia. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
Deppe, Uta. Die Festkultur am Dresdner Hofe Johann Georgs II. vonon Sachsen (1660–1679). Kiel: Verlag Ludwig, 2006.
Duindam, Jeroen. Dynasties. A Global History of Power, 1300–1800. Cambridge: Cambridge University Press, 2016.
Duindam, Jeroen. Myths of Power. Norbert Elias and the Early Modern European Court. Amsterdam: Amsterdam University Press, 1995.
Duindam, Jeroen. „The Burgundian‑Spanish Legacy in European Court Life: A Brief Reassessment and the Example of the Austrian Habsburgs”. Publication du Centre Europeen d’études Bourguignonnes (XIVe–XVIe s.). Rencontre d’ Innsbruck 46 (2006): 208–210.
Duindam, Jeroen. Vienna and Versailles. The Courts of Europe’s Dynastic Rivals, 1550–1780. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
Early Modern Dynastic Marriages and Cultural Transfer, red. Joan‑Lluis Palos, Małgorzata S. Sanchez. London: Routledge, 2015.
Elias, Norbert. Die Höfische Geselschaft. Neuwied: Luchterhand, 1969.
O procesie cywilizacji. Analizy socjo‑ i prychogenetyczne, przeł. Tadeusz Zabłudowski, Kamil Markiewicz. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2011.
Elliott, John H. „A Europe of Composite Monarchies”. Past&Present 137 (1992): 48–71.
Emissaries in Early Modern Literature and Culture Mediation, Transmission, Traffic, 1550– 1700, red. Brinda Charry, Gitanjali Shahani. New York: Routledge, 2016.
Espagne, Michel. „La notion de transfert culturels”. Revue Sciences/Lettres [En ligne] 1 (2013). https://journals.openedition.org/rsl/219 (dostęp: 25.11.2020).
Espagne, Michel. Werner Michael. „Deutsch‑französischer Kulturtransfer im 18. und 19. Jahrhundert. Zu einem neuen interdisziplinären Forschungsprogramm des C.N.R.S.”. Francia 13 (1985): 502–510.
Espagne, Michel, Werner Michael. „La construction d’une référence culturelle allemande en France: genèse et histoire (1750–1914)”. Annales. Histoire, Sciences Sociales 42, 4 (1987): 969–992.
Europäische Hofkultur im 16. und 17. Jahrhundert: Vorträge und Referate gehalten anlässlich des Kongresses des Wolfenbütteler Arbeitskreises für Renaissanceforschung und des Internationalen Arbeitskreises für Barockliteratur in der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel vom 4. bis 8. September 1979, red. August Buck, Georg Kauffmann, Blake Lee Spahr, Conrad Wiedemann, 3 t. Hamburg: Hauswedell, 1981.
Femmes à la cour de France. Charges et fonctions XVe‑XIXe siècle, red. Caroline zum Kolk, Kathleen Wilson‑Chevalier. Villeneuve d’Ascq: Septentrion, 2018.
Frauenzimmer. Die Frau bei Hofe in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, red. Jan Hirschbiegel, Werner Paravicini. Stuttgart: Thorbecke, 2001.
Glick, Schiller N., Noel B. Salazar. „Regimes of Mobility Across the Globe”. Journal of Ethnic and Migration Studies 39, 2 (2013): 183–200.
Gordon, Daniel. „The Canonization of Norbert Elias in France. A Critical Perspective”. French Politics, Culture and Society t. XX, 1 (2002): 68–94.
Gould, Eliga H. „Entangled Histories, Entangled Worlds: The English‑Speaking Atlantic as a Spanish Periphery”. The American Historical Review 112, 3 (2007): 764–786.
Höfische Gesellschaft und Zivilisationsprozess. Norbert Elias' Werk in kulturwissenschaftlicher Perspektive, red. Claudia Opitz. Köln: Böhlau, 2005.
Hofkultur und aufklärerische Reformen in Thüringen. Die Bedeutung des Hofes im späten 18. Jahrhundert, red. Marcus Ventzke. Köln: Böhlau Verlag, 2002.
Hofmann‑Randall, Christina. Das spanische Hofzeremoniell 1500–1700. Kulturen – Kommu-nikation – Kontakte, t. 1. Berlin: Verlag Frank & Timme, 2012.
Hohkamp, Michaela. „Sisters, Aunts and Cousins: Familial Architectures and the Politcal Field in Early Modern Europe”. W Kinship in Europe: Approaches to Long‑Term Developments (1300–1900), red. Jon Mathieu, Simon Teuscher, David Sabean, 91–104. New York: Berghahn, 2007.
Horowski, Leonhard. Die Belagerung des Thrones: Machtstrukturen und Karrieremechanismen am Hof von Frankreich 1661–1789. Stuttgart: Thorbecke, 2012.
Hyden‑Hanscho, Veronika. „Invisible Globalization: French Hats in Habsburg Vienna, 1650– 1750”. Journal of European Economic History 45, 3 (2016): 11–54.
Hyden‑Hanscho, Veronika. „Französische Tapissiers als kulturelle Mittlerpersönlichkeiten zwischen Frankreich und dem Wiener Hof 1630–1730”. Jahrbuch der Österreichischen Gesellschaft zur Erforschung des 18. Jahrhunderts (2009): 123–144.
Hyden‑Hanscho, Veronika. Reisende, Migranten, Kulturmanager. Mittlerpersönlichkeiten zwischen Frankreich und dem Wiener Hof 1630–1730. Stuttgart: Franz Steiner Verlag, 2013.
Jouanna, Arlette. Le Pouvoir absolu. Naissance de l’imaginaire politique de la royauté. Paris: Gallimard, 2013.
Joyeux‑Prunel, Béatrice. „Les transfert culturels. Un discours de la méthode”. Hypothèses 1, 6 (2003): 151–161.
Keller, Katrin. Hofdamen. Amtsträgerinnen im Wiener Hofstaat des 17. Jahrhunderts. Vienna: Bohlau, 2005.
Koldau, Linda Maria. „Familiennetzwerke, Machtkalkül und Kulturtransfer: Habsburgerfür-stinnen als Musikmäzeninnen im 16. und 17. Jahrhundert”. W Grenzüberschreitende Familienbeziehungen: Akteure und Medien des Kulturtransfers in der Frühen Neuzeit, red. Dorothea Nolde, Claudia Opitz, 55–72. Köln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag, 2008.
Kolk, Caroline. „The Household of the Queen of France in the Sixteenth Century”. The Court Historian 14 (2009): 3–22.
Kraus, Andreas. „Das Haus Wittelsbach und die europäischen Dynastien: Ergebnisse und Ausblick”. Zeitschrift für Bayerische Landesgeschichte 44, 1 (1981): 425–455.
Kruedener, Jürgen. Die Rolle des Hofes im Absolutismus. Stuttgard: Gustav Fischer, 1973.
Le Roy Ladurie, Emmanuel, Jean‑François Fitou. Saint‑Simonou le système de la Cour. Paris: Fayard, 1998.
Les échanges savants franco‑allemands au XVIIIe siècle: transferts, circulations et réseaux, red. Claire Gantet, Markus Meumann. Rennes: Presses universitaires de Rennes, 2019.
Mallick, Oliver. „Spiritus intus agit”. Die Patronagepolitik der Anna von Österreich 1643– 1666. Berlin: De Gruyter, 2016.
Manning, Patrick. Navigating World History: Historians Create a Global Past. New York: Palgrave Mcmillan, 2003.
Marrying Cultures: Queens Consort, Cultural Transfer, and European Politics, c. 1500–1800, red. Adam Morton, Helen Watanabe-O’Kelly. New York‑London: Routledge, 2016.
Mączak, Antoni. Rządzący i rządzeni. Władza i społeczeństwo w Europie wczesnonowożytnej. Warszawa: Semper, 2002.
Middell, Matthias. „European History and Cultural Transfer”. Diogenes 189, 48/1 (2000): 23–30.
Monarchy and Exile: The Politics of Legitimacy from Marie de Médicis to Wilhelm II, red. Torsten Riotte, Philip Mansel. London: Palgrave Macmillan, 2011.
Newton, William Ritchey. La Petite Cour: Services et serviteurs à la Cour de Versailles au XVIIIe siècle. Paris: Fayard, 2006.
Newton, William Ritchey. L'espace du roi. La cour de France au chateau de Versailles, 1682– 1789. Paris: Fayard, 2000.
Nolde, Dorothea. „Eléonore Desmier d’Olbreuse am Celler Hof als diplomatische, religiöse und kulturelle Vermittlerin”. W Grenzüberschreitende Familienbeziehungen: Akteure und Medien des Kulturtransfers in der Frühen Neuzeit, red. Dorothea Nolde, Claudia Opitz, 107–120. Köln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag, 2008.
Nolde, Dorothea. „Princesses voyageuses au XVIIe siècle. Médiatrices politiques et passeuses culturelles”. Clio. Histoire‚ femmes et sociétés [En ligne] 28 (2008): 59–76, mis en ligne le 15 décembre 2011. http://journals.openedition.org/clio/7833 (dostęp: 26.11.2020).
Pick, Dominik. „Czym jest transfer kultury? Transfer kultury a metoda porównawcza. Możliwości zastosowania transferts culturels na gruncie polskim”. W Monolog, dialog, transfer. Relacje kultury polskiej i niemieckiej w XIX i XX wieku, red. Mirosława Zielińska, Marek Zybura, 255–268. Wrocław: Gajt, 2013.
Princes and Princely Culture 1450–1650, red. Martin Gosman, Alasdair MacDonald, Arjo Vanderjagt, 2 t. Leiden: Brill, 2005.
Richard, Morris. Court Festivals of the Holy Roman Empire, 1555–1619: Performing German Identity. Turnhout: Brepols, 2020.
Royal Courts in Dynastic States and Empires: A Global Perspective, red. Jeroen Duindam, Tülay Artan, Metin Kunt. Leiden, Boston: Brill, 2011.
Schmale, Wolfgang. „Cultural Transfer”. European History Online (EGO). http://www.ieg‑ego.eu/schmalew‑2012‑en.
Schmale, Wolfgang. „A Transcultural History of Europe – Perspectives from the History of Migration”. European History Online (EGO). http://www.iegego.eu/schmalew‑2010a‑en.
Schönpflug, Daniel. „Dynastic networks”. European History Online (EGO). Published by the Institute of European History (IEG). Mainz 2010‑12‑03. http://www.ieg‑ego.eu/schoenpflugd‑2010‑en.
Schwerhoff, Gerd. „Zivilisationsprozeß und Geschichtswissenschaft. Norbert Elias’ Forschungs paradigma in historischer Sicht”. Historische Zeitschrift 266 (1998): 561–605.
Smith, Hannah. Georgian Monarchy: Politics and Culture, 1714–1760. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
Smuts, R. Malcolm, Melinda J. Gough. „Queens and the International Transmission of Political Culture”. The Court Historian 10, 1 (2005): 1–13.
Stedman, Gesa. Cultural Exchange in Seventeenth‑century France and England. Farnham: Ashgate, 2013.
Subrahmanyam, Sanjay. Courtly Encounters. Translating Courtliness and Violence in Early Modern Eurasia. Cambridge: Harvard University Press, 2012.
The Courts of Europe. Politics, Patronage and Royalty: 1400–1800, red. Arthur Geoffrey Dickens. New York, St. Louis, San Francisco: McGraw‑Hill Book Company, 1977.
The Politics of Female Households: Ladies‑in‑waiting Across Early Modern Europe, red. Nadine Akkerman, Birgit Houben. Leiden: Brill, 2013.
The Politics of Space: Courts in Europe c. 1500–1700, red. Marcello Fantoni, Malcolm Smuts, George Gorse. Rome: Bulzoni, 2009.
The Princely Courts of Europe: Rituals, Politics and Culture under the Ancien Régime 1500– 1750, red. John Adamson. London: Weidenfeld & Nicolson, 1999.
The Transmission of Culture in Early Modern Europe, red. Anthony Grafton, Ann Blair. Philadephia: University of Pennsylvania Press, 2010.
Thomas, Andrew L. A House Divided: Wittelsbach Confessional Court Cultures in the Holy Roman Empire, C. 1550–1650. Leiden: Brill, 2010.
Watanabe-O'Kelly, Helen. „Cultural Transfer and the Eighteenth‑Century Queen Consort”. German History 34, 2 (2016): 279–292.
Watanabe-O'Kelly, Helen. Court Culture in Dresden. From Renaissance to Baroque. New York: Palgrave Macmillan, 2002.
Werner, Michael, Bénédicte Zimmermann. „Beyond Comparison: Histoire Croisée and the Challenge of Reflexivity”. History and Theory 45, 1 (2006): 30–50.
Werner, Michael, Bénédicte Zimmermann. „Histoire Croisée: Between the Empirical and Reflexivity”. Annales. Histoire, Sciences Sociales 58, 1 (2003): 7–36.
Werner, Michael, Bénédicte Zimmermann. „Vergleich, Transfer, Verflechtung: Der Ansatz der Histoire croisée und die Herausforderung des Transnationalen”. Geschichte und Gesellschaft 28 (2002): 607–632.

Strony internetowe i bazy danych:

https://www.chateauversailles‑recherche.fr/francais/ressources‑documentaires/bases‑de-donnees‑en‑ligne/base‑biographique
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Kuras
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
27 Nie tylko biopolityka. Historiografia „nowotworowa” w badaniach społecznej historii medycyny
Ewelina Szpak
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 453-479 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138385
Słowa kluczowe: społeczna historia medycyny rak polityka nowotworowa biopolityka
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The aim of this article is to examine the current state of research on cancer in the field of the social history of health and illness (social history of medicine). The scope of analysis includes both Polish and foreign (English‑language) historical scientific journals and the most important monographic studies of the last three or four decades. The starting point for the following paper is the question of the origins of interest in cancer as a subject of historical research. The author indicates the main directions and dominant perspectives in the historical discourse of cancer, and through such a perspective, simultaneously tries to see to what extent research approaches on cancer history differ or converge in the approaches of different countries. The last aspect of the history of cancer, briefly outlined, touches upon the extent to which historical, anthropological and sociological as well as medical (history of medicine) research are intertwined and mutually inspiring or complementary.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

A Sociology of Health, red. Andrew Twaddle, Richard Hessler. Saint Louis: Mosby, 1977.
Abel, Emily K.; Saskia Subramanian. After the Cure: Untold Stories of Breast Cancer Survivors. Nowy Jork: NYU Press, 2008.
Abel, Emily K. Living in Death’s Shadow: Family Experiences of Terminal Care and Irreplaceable Loss. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2016.
Abel, Emily K. Living in Death’s Shadow. Family Experiences of Terminal Care and Irreplaceable Loss. Baltimore: JHU Press, 2017.
Abel, Emily K. The Inevitable Hour. A History of Caring for Dying Patients in America. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2013.
Andrzejewski, Łukasz. Polityka nowotworowa Pamiętnik praktyczno‑teoretyczny. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2012.
Aries, Philippe. Rozważania o historii śmierci. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2007.
Aries, Philippe. Człowiek i śmierć. Warszawa: Aletheia, 2011.
Aviles, Natalie B. „The little death: Rigoni‑Stern and the problem of sex and cancer in 20th‑century biomedical research”. Social Studies of Science 45, 3 (2015): 394–415.
Báez‑Hernández, Sonia. „Breast Cancer: A New Aesthetics of the Subject”. NWSA Journal 21, 3 (2009): 143–165.
Balshem, Martha. „Cancer, control and causality: talking about cancer in working‑class community”. American Ethnologist 18 (1991): 152–172.
Barnes Johnstone, Emm; Joanna Baines. The Changing Faces of Childhood Cancer: Clinical and Cultural Visions Since 1940.
Basingstoke: Palgrave, 2014. Barnes, Emm. „Between remission and cure: Patients, practitioners and the transformation of leukemia in the late twentieth century”. Chronic Illness 3 (2008): 253–64.
Barnes, Emm. „Cancer coverage: the public face of childhood leukemia in 1960s Britain”. Endeavour 32 (2008): 10–15.
Barnes, Emm. „Caring and curing: Pediatric cancer services since 1960”. European Journal of Cancer Care 14 (2005): 373–80.
Bejnarowicz, Janusz. „Wiedza medyczna ludności wsi podhalańskiej”. W Badania socjologiczne w medycynie. Warszawa: KIW, 1969.
Berridge, Virginia; David Reubi. „The Internationalisation of Tobacco Control, 1950–2010”. Medical History 60, 4 (2016): 453–472.
Berridge, Virginia. „The Policy Response to the Smoking and Lung Cancer Connection in the 1950s and 1960s”. The Historical Journal 49, 4 (2006): 1185–1209.
Bińczyk, Ewa. „Nieklasyczna socjologia medycyny Michela Foucault: praktyki medykalizacji jako praktyki władzy”. W W stronę socjologii zdrowia, red. Włodzimierz Piątkowski, Anna Titkow, 181–193. Lublin: UMCS, 2002.
Bogusz, Halina. „Hospicjum – drzewo życia” Opieka paliatywno‑hospicyjna w Poznaniu 1986– 2004. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2017.
Bourke, Joanna. Story of pain: from prayer to painkillers. Oxford: Oxford University Press, 2017.
Cancer Patients, Cancer Pathways: Historical and Sociological Perspectives, red. Carsten Timmermann, Elisabeth Toon. Londyn: Palgrave MacMillan, 2012.
Cantor, David. Cancer in the Twentieth Century. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2008.
Cantor, David. „Before Survivorship: The Moment of Recovery in Twentieth‑century American Cancer Campaigns”. Social History of Medicine 27, 3 (2014): 440–465.
Cantor, David. „Cancer Control and Prevention in the Twentieth Century”. Bulletin of the History of Medicine 81 (2007): 1–38.
Clark, Dave. To comfort always. A history of palliative care since the nineteenth century. Oxford: Oxford University Press, 2016.
Clark, Dave; Michael Wright. Transitions in Palliative Care. Hospice and Related Developments in Eastern Europe and Central Asia. Philadelphia: Open University Press, 2003.
de Moulin, Daniel. The short history of breast cancer. New York: Springer, 1983.
DeShazer, Mary. „Theorizing Breast Cancer: Narrative, Politics, Memory”. Tulsa Studies in Women’s Literature 33, 1 (2013): 7–23.
Domaradzki, Jan. „Triada choroba, poczucie dyskomfortu i chorowanie i jej współczesna interpretacja”. Hygeia Public Health 2, 49 (2014): 97–201.
Duffin, Jacalyn. Lovers and Livers. Disease Concepts in History. Toronto‑Londyn: Toronto University Press, 2002.
Dym. Powszechna historia palenia, red. Sander L. Gilman, Zhou Xun. Kraków: Universitas, 2009.
Elliot, Rosemary. „Inhaling Democracy: Cigarette Advertising and Health Education in Post‑war West Germany, 1950s–1975”. Social History of Medicine 28, 3 (2015): 509–531.
Fábrega, Horacio. Evolution of Sickness and Healing. Berkeley: University of California Press, 1997.
Fernández‑Morales, Martha. „«Is Anybody Paying Attention?»: Breast Cancer on Stage in the Twenty‑First Century”. Tulsa Studies in Women s Literature 32, 2 (2013): 129–146.
Foucault, Michel. Narodziny biopolityki [wykłady w College de France 1978, 1979], przeł. Michał Herer. Warszawa: PWN, 2011.
Foucault, Michel. Trzeba bronić społeczeństwa [wykłady w College de France, 1976], przeł. Małgorzata Kowalska. Warszawa: KR, 1998.
Frank, Arthur W. The Wounded Storyteller. Body, Illness and Ethics. Chicago: University of Chicago Press, 1997.
Gateley, Iain. Kulturowa historia tytoniu, przeł. Anna Kunicka. Warszawa: Aletheia, 2012.
Gersten, Omer; John R. Wilmoth. „The Cancer Transition in Japan since 1951”. Demographic Research 7 (2002): 271–306.
Goodman, Jordan. Tobacco in history. The Cultures of Dependence. Londyn: Routledge, 1993.
Hofmann, Bjorn. „On the triad disease, illness and sickness”. Journal of Medicine and Philosophy 27(6) (2002): 651–673.
Jak rozmawiać z pacjentem? Anatomia komunikacji w praktyce lekarskiej, red. Antonina Ostrowska. Warszawa: IFIS PAN, 2017.
Jokiel Maria et al. „Zmiany uświadomienia i zachowań zdrowotnych kobiet dotyczące profilaktyki raka szyjki macicy w latach 1976, 1986, 1990 i 1998”. Przegląd Epidemiologiczny 55 (2001): 323–330.
Jokiel, Maria. Oświata zdrowotna w onkologii. Warszawa: PZWL, 1977.
Kerr, Ann; Emily Ross, Jacques Gwen, Sarah Cunningham‑Burley. „The sociology of cancer: a decade of research”. Sociology of Health and Illness 4 (2018): 552–576 (link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5901049/ (dostęp: 5.02.2021).
Kleinman, Arthur. „Culture, Illness and Care: Clinical Lessons from Anthropologic and Cross‑Cultural Research”. Focus. The Journal of Lifelong Learning in Psychiatry 1, 4 (2006): 140–149.
Kozikowski, Denise. „Complementary, Alternative, and Folk Medicine among Czech Women with Breast Cancer After Socialism”. Western folklore 67, 2 (2008): 251–260.
Krakowiak, Piotr. Dzieje pallotyńskiego hospicjum w Gdańsku 1983–2008. Gdańsk: Fundacja Hospicyjna, 2008.
Krakowiak, Piotr; Alicja Stolarczyk. In Solidarity. Hospice – Palliative Care in Poland. Gdańsk: Fundacja Hospicyjna, 2015.
Krueger, Gretchen. „«For Jimmy and the Boys and Girls of America»: Publicizing Childhood Cancers in Twentieth‑Century America” Bulletin of the History of Medicine 81 (2007): 70–93.
Krueger, Gretchen. „Death Be Not Proud: Children, Families, and Cancer in Postwar America”. Bulletin of the History of Medicine 78 (2004): 836–863.
Lee Davis, Devra. The Secret History of the War on Cancer. Nowy Jork: BasicBooks, 2007.
Lewis, Milton J. Medicine and Care of the Dying: A Modern History. Oxford: Oxford University Press, 2006.
Löwy, Iliana. „The Gender of Cancer”. Clio. Women, Gender, History, When Medicine Meets Gender 37, (2013): 62–79.
Löwy, Ilana. „The Social History of Medicine. Beyond the Local”. Social History of Medicine 20, 3 (2007): 465–481.
Löwy, IIana. „«Because of Their Praiseworthy Modesty, They Consult Too Late»: Regime of Hope and Cancer of the Womb, 1800–1910”. Bulletin of the History of Medicine 85, 3 (2011): 356–383.
Löwy, Ilana. „The Gender of Cancer”. Clio. Women, Gender, History 37 (2013): 62–79.
Löwy, Ilana. A woman’s disease. The history of cervical cancer. Oxford: Oxford University Press, 2011.
Lubaś, Marcin; Katarzyna Słaby. „Narracje nadziei, ambiwalencje doświadczenia. Opowieści o życiu w czasie remisji raka w jednym z polskich stowarzyszeń samopomocowych”. Lud 101 (2017).
Mammographies. The cultural discourse of breast cancer narratives, red. Mary K. DeShazer. Ann Arbor: University of Michigan Press, 2013.
Mazurek, Emilia. Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2013.
Moscucci, Ornella. Gender and Cancer in England, 1860–1948. Londyn: Palgrave MacMillan, 2016.
Mukherjee, Siddhartha. Cesarz wszech chorób: biografia raka, przeł. Jan Dzierzgowski i Agnieszka Pokojska. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2013.
Nęcki, Zbigniew; Lech Górniak „Przekonania i postawy społeczne wobec chorób nowotworowych”. W Zmagając się z chorobą nowotworową, red. Dorota Kubacka‑Jasiecka, Władysław Łosiak, 101–122. Kraków: Wyd. UJ, 1999.
Nęcki, Zbigniew. „Postawy wobec chorób nowotworowych i ich przekształcanie”. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Psychologiczne 1 (1984).
Nolte, Karen. „Carcinoma Uteri and «Sexual Debauchery – Morality», Cancer and Gender in the Nineteenth Century”. Social History of Medicine 21, 1 (2008): 31–46.
Olson, James S. Bathsheba’s Breast. Women, Cancer and History. Baltimore: John Hopkins University Press, 2005.
Ostrowska, Antonina. „The struggle with time in chronic illness”. Polish Sociological Review 1 (2008): 25–37.
Patterson, James T. The Dread Disease: Cancer and Modern American Culture. Cambridge: Harvard University Press, 1987.
Penkala‑Gawęcka, Danuta. „Antropologia medyczna i etnomedycyna. Rozwój, stan badań, perspektywy”. Lud 67 (1983).
Pinell, Patrice. The Fight Against Cancer. France 1890–1940. Londyn: Routledge, 2002.
Porter, Roy. „The Patient’s View: Doing Medical History from Below”. Theory and Society 14 (1985): 175–98.
Proctor, Robert N. Nazi War on Cancer. Princeton: Princeton University Press, 2000.
Rakowski, Tomasz. „Antropologia medyczna jako stosowana nauka humanistyczna”. W Antropologia stosowana, red. Maciej Ząbek. Warszawa, Włocławek: WDR, 2013.
Snelders, Stephen; Frans J. Meijman, Pieter Toine. „Cancer Health Communication in the Netherlands 1910–1950: Paternalistic Control or Popularization of Knowledge?”. Medizinhistorisches Journal 41, 3/4 (2006): 271–280.
Socjologia i antropologiamedycyny w działaniu, red. Bożena Syroka‑Płonka, Włodzimierz Piątkowski. Wrocław: Arboretum, 2008.
Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza. Nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia, perspektywy rozwoju, red. Antonina Ostrowska, Michał Skrzypek. Warszawa: IFIS PAB, 2015.
Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, red. Włodzimierz Piątkowski. Warszawa: IFIS PAN, 2010.
Sontag, Susan. Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, przeł. Jarosław Anders. Warszawa: PIW, 1999.
Sontag, Susan. Illness as Metaphor. Londyn: Allen Lane, 1978.
Starks, Tricia. „Anti‑Tobacco Campaigns in Twentieth‑Century Russia”. Social History of Alcohol and Drugs 21, 1 (2006): 50–68.
Stolberg, Michael. A History of Palliative Care, 1500–1970. Concepts, Practices, and Ethical challenges. New York: Springer, 2017.
Supady, Jerzy. Organizacje i instytucje do walki z rakiem w Polsce w latach 1906–1939. Łódź: Adi, 2003.
Syse, Astri; Øystein Kravdal. „Does cancer affect the divorce rate?”. Demographic Research 16 (2007): 469–492.
Timmermann, Carsten. A History of Lung Cancer: The Recalcitrant Disease. Houndsmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave MacMillan, 2013.
Tobacco in Russian History and Culture. The Seventeenth Century to the Present, red. Mathew P. Romaniello, Tricia Starks. Nowy Jork: Routledge, 2009.
Tobiasz‑Adamczyk, Beata. „Życie w ramach wyznaczonych chorobą nowotworową – rola socjologii medycyny”. Przegląd Socjologiczny 61, 2 (2012): 81–118.
Toon, Elisabeth. „«Cancer as the General Population Knows It»: Knowledge, Fear, and Lay Education in 1950s Britain”. Bulletin of the History of Medicine 1, 81 (2007): 116–138.
Toon, Elisabeth. „The Machinery of Authoritarian Care: Dramatising Breast Cancer Treatment in 1970s Britain”. Social History of Medicine 27, 3 (2014): 557–576.
Vovelle, Michel. Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność. Gdańsk: Słowo/obraz Terytoria, 2004.
W stronę socjologii zdrowia, red. Włodzimierz Piątkowski, Anna Titkow. Lublin: UMCS, 2002.
Wailoo, Keith. How Cancer crossed the Color Line. Nowy Jork: Oxford University Press, 2011.
Wailoo, Keith. Pain: a political history. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2015.
Walka z rakiem szyjki macicy w Polsce: perspektywy, szanse i rekomendacje dla polityki państwa, red Antonina Ostrowska, Mariusz Gujski. Warszawa: s.n, 2008.
Wierciński, Hubert. „Antropologiczne studium zmiany w relacjach pacjentów chorych onkologicznie”. Etnografia Polska 57, 1/2 (2013): 145–170.
Wierciński, Hubert. Rak: antropologiczne studium praktyk i narracji. Warszawa: WUW, 2015.
Winslow, Charles–Edward Amory. „The Untilled Fields of Public Health”. Science 51, 1306 (1920): 23–33.
Wróblewski, Michał. „Wyzwanie biomedykalizacji. Socjologia medycyny oraz socjologia zdrowia i choroby «podszyte» Teorią Aktora‑Sieci”. Przegląd Kulturoznawczy 1 (2013).
Zierkiewicz, Edyta. „Blizna po mastektomii – stygmat, emblemat czy oznaka niepełnospraw-ności? Nadawanie znaczenia brakowi piersi przez Amazonki”. Fizjoterapia 20, 2 (2012): 32–42.
Zierkiewicz, Edyta. „Patografia jako zjawisko kulturowe i jako narzędzie nadawania znaczeń chorobie przez współczesnych pacjentów”. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja 1, 157 (2012).
Zierkiewicz, Edyta. „Uobecnianie głosu pacjentów – ważny postulat „polityki nowotworowej”. Nasze Życie. Biuletyn środowiska polskich Amazonek 60 (2013): 1–8.
Zierkiewicz, Edyta. Prasa jako medium edukacyjne. Kulturowe reprezentacje raka piersi w czasopismach kobiecych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2013.
Zierkiewicz, Edyta. Rozmowy o raku piersi: trzy poziomy konstruowania znaczeń choroby. Wrocław: Atut, 2010.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewelina Szpak
1
  1. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, Polska Akademia Nauk, Warszawa
28 Indiańskie kontrnarracje: stara sprawa – nowe tropy, bohaterowie i konflikty
Elżbieta Wilczyńska
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 481-501 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138386
Słowa kluczowe: wojna króla Filipa ‘modlący się Indianie’ kontrarracje opowieści zastąpienia NAISA
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

This article discusses a book written by Lisa Brooks Our Beloved Kin. A New History of King Philip’s War (2017)1 in the context of a debate it raised in The American Historical Review because of the methodology its author used. Lisa Brooks, an Early American historian and a Native American, applied in her study of King Philip’s War (1675–1676) a methodology and resource materials advised by The Native American Indigenous Studies Association. This methodology and some of her findings were critiqued by a historian David Silverman, which stirred a debate in this journal, to which leading Native American historians were invited by the editors of the journal. This article tries to cover the debate and the contribution of the new methodology in understanding American colonial history. At the end this article places Our Beloved Kin among books published about Native Americans on the Polish book market.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Apess, William. „Eulogy on King Philip, as Pronounced at the Odeon, in Federal Street, Boston”. W On Our Own Ground, red. Barry O'Connell, 275–310.
Amherst: The University of Massachusetts Press, 1992.
Brooks, Lisa. Our Beloved Kin: A New History of King Philip's War. New Haven‑London: Yale University Press, 2018.
Carlson, David. „Review of Our Beloved Kin: A New History of King Philip’s War by Lisa Brooks, and Memory Lands: King Philip’s War and the Place of Violence in the Northeast by Christine M. Delucia”. Early American Literature 55, 1 (2020): 235–240.
Deloria, Philp J. „Cold Business and a Hot Cake”. The American Historical Review 125, 2 (2020): 537–541.
DeLucia, Christine M. „Continuing the Intervention: Past, Present and Future Pathways for Native Studies and Early American History”. AHR Exchange, The American Historical Review 125, 2 (2020): 528–532.
Kimmerer, Robin Wall. Pieśń ziemi. Rdzenna mądrość, wiedza naukowa i lekcje płynące z natury, tłum. Monika Bukowska. Kraków: Znak, 2020.
Kleinberg, Ethan; Joan Wallach Scott; Gary Wilder. „Tezy o teorii i historii”, tłum. Ewa Domańska i Tomasz Wiśniewski. Historyka 49 (2019): 289–299.
Lear, Jonathan. Etyka w obliczu spustoszenia kulturowego, tłum. Marcin Rychter. Warszawa: Kronos, 2013.
O’Brien, Jean M. „What Does Native American and Indigenous Studies (NAIS) Do?”. AHR Exchange, The American Historical Review 125, 2 (2020): 542–545.
Pleasant, Alyssa Mt.; Caroline Wigginton; Kelly Wisecup. „Materials and Methods in Native American and Indigenous Studies: Completing the Turn”. Early American Literature 53, 2 (2018): 407–444. DOI 10.1353/eal.2018.0044.
Pleasant, Alyssa Mt. „Contexts for Critique: Revisiting Representations of Violence in Our Beloved Kin”. The American Historical Review 125, 2 (2020): 533–536.
Rowlandson, Mary. Narrative of the Captivity and Restoration of Mrs. Mary Rowlandson (1681 [2009]). (Project Gutenberg, http://www.gutenberg.org/files/851/851‑h/851‑h.htm).
Silverman, David. „Living with the Past: Thoughts on Community Collaboration and Difficult History in Native American and Indigenous Studies”. The American Historical Review 125, 2 (2020): 519–527.
Silverman, David. „Historians and Native American and Indigenous Studies: A Reply”. The American Historical Review 125, 2 (2020): 546–551.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Elżbieta Wilczyńska
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań
29 Starożytni o pisaniu historii
Andrzej Dudziński
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 503-508 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138387
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Bibliografia

Marincola, John. Authority and Tradition in Ancient Historiography. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
Vademecum Historyka Starożytnej Grecji i Rzymu, red. Ewa Wipszycka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Andrzej Dudziński
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
30 Psychologiczny wizerunek pamięci zbiorowej
Maciej Dymkowski
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 509-512 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138388
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Bibliografia

Halbwachs, Maurice. Społeczne ramy pamięci, przeł. Marcin Król. Warszawa: PWN, 1969.
Maruszewski, Tomasz. Gdzie podziewa się nasza pamięć. Od pamięci autobiograficznej do pamięci zbiorowej. Sopot: Smak Słowa, 2019.
Maruszewski, Tomasz. „O splataniu się pamięci indywidualnej i kolektywnej, czyli o tym, czym jest życie w ciekawych czasach”. W Motywacje umysłu, red. Alina Kolańczyk, Bogdan Wojciszke, 47–63. Sopot: Smak Słowa, 2010.
Maruszewski, Tomasz. Pamięć autobiograficzna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psycholo-giczne, 2005.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maciej Dymkowski
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet SWPS we Wrocławiu
31 Mobilność chłopska we wczesnonowożytnej Rzeczypospolitej
Łukasz Hajdrych
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 513-515 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138389
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Łukasz Hajdrych
1 2
  1. Wydział Historii UAM, Poznań
  2. Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie
32 Kobieta a Polska Ludowa
Miłosz Kurdybowicz
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 517-527 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138390
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Miłosz Kurdybowicz
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków
33 Badania, które nie pozwalają o sobie zapomnieć – wprowadzenie do memory studies
Joanna Orzeł
Historyka Studia Metodologiczne | 2021 | tom 51 | 529-534 | DOI: 10.24425/hsm.2021.138391
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Bibliografia

Assmann, Aleida. „O medialnej historii pamięci kulturowej”, przeł. Karolina Sidowska. W Aleida Assmann, Między historią a pamięcią. Antologia, red. i posłowie Magdalena Saryusz‑Wolska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2013.
Assmann, Jan. Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywiliza-cjach starożytnych, przeł. Anna Kryczyńska‑Pham, wstęp i red. Robert Traba. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Bieńkowski, Tadeusz. Antyk w literaturze i kulturze staropolskiej (1450–1750). Główne problemy i kierunki recepcji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
Burke, Peter. Varieties of Cultural History. Ithaca, NY: Cornell University Press, 1997. Connerton, Paul. Jak społeczeństwa pamiętają, przeł. i wstęp Marcin Napiórkowski. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.
Historia w przestrzeni publicznej, red. Joanna Wojdon. Warszawa: PWN, 2018.
Der Krieg der Erinnerung: Holocaust, Kollaboration und Widerstand im europäischen Gedächtnis, red. Harald Welzer. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag, 2007.
Le Goff, Jacques. Historia i pamięć, przeł. Anna Gronowska, Joanna Stryjczyk, wstęp Paweł Rodak. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
McLuhan, Marshall. Zrozumieć media: przedłużenie człowieka, wprowadzenie Lewis Henry Lapham, przeł. Natalia Szczucka‑Kubisz. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo‑Techniczne, 2004.
Oexle, Otto Gerhard. Memoria als Kultur. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1995.
Ricoeur, Paul. Intryga i historyczna opowieść, przeł. Małgorzata Frankiewicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
Szacka, Barbara. Czas przeszły, pamięć, mit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2006.
Świderska‑Włodarczyk, Urszula. Homo nobilis. Wzorzec szlachcica w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017.
Traba, Robert. „Historia stosowana jako subdyscyplina akademicka. Konteksty i propozycje”. W Historia – dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. Ewa Domańska, Rafał Stobiecki, Tomasz Wiślicz, 143–164. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2014.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Joanna Orzeł
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Łódzki

Instrukcja dla autorów

INSTRUKCJA DLA AUTOREK I AUTORÓW

1) Ogólne reguły publikacji:

►przesłane teksty są poddawane procesowi recenzji i publikowane bezpłatnie;
► redakcja Historyki przyjmuje do druku wyłącznie materiały niepublikowane wcześniej;
►redakcja przyjmuje artykuły o objętości 40-60 tys. znaków (wraz z przypisami i bibliografią załącznikową);
►artykuły przeznaczone do druku powinny być dostarczone w formacie *.doc lub *.docx;
► do przesłanego tekstu należy załączyć:
a) tytuł tekstu w języku angielskim;
b) abstrakt w języku angielskim o objętości 1200 znaków (nie dotyczy recenzji i not recenzyjnych);
c) słowa kluczowe w języku polskim i angielskim – 5 słów kluczowych (nie dotyczy recenzji i not recenzyjnych);
d) numer ORCID autorki/autora (można go wygenerować tu: https://orcid.org/signin);
e) afiliację autora/autorki.

►redakcja pragnie zaznaczyć, że praktyki „ghostwriting”, „guest authorship” traktowane będą jako przejaw nierzetelności naukowej, a wszelkie wykryte przypadki będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów. Redakcja będzie dokumentować wszelkie przejawy nierzetelności naukowej, zwłaszcza łamania i naruszania zasad etyki obowiązujących w nauce. ►autorzy otrzymują jeden egzemplarz pisma, w którym ukaże się ich publikacja.

2) Tekst główny:

► w pliku tekstowym prosimy nie należy dokonywać mechanicznego formatowania tekstu, tj. np. nie dzielić wyrazów i nie przenosić do następnego wersu pojedynczych cyfr i liter (tzw. zawieszek), nie ustawiać wcięcia akapitowego tabulatorem, jak również nie stosować żadnego specjalnego formatowania (formatowanie tekstu będzie wprowadzone na poziomie składu);
► czcionka: Times New Roman, 12 punktów;
► interlinia: 1,5 wiersza;
► sposób wyróżnienia: rozstrzelenie (polecenie „czcionka”; następnie karta „odstępy miedzy znakami” i komenda „odstępy”; rozstrzelenie 1,4 pkt);
► dłuższe, kilkuwierszowe cytaty powinny być wyodrębnione z tekstu głównego i złożone mniejszą czcionką (10 punktów), oddzielone od tekstu głównego jednym pustym wersem od góry i dołu;
► używane są w sytuacjach niezbędnych cudzysłowy drugiego stopnia – prosimy o stosowanie tzw. cudzysłowu francuskiego « ». Przykład: „Nie mieliśmy przy sobie «dolców», więc nie mogliśmy kupić hamburgerów”;
► opuszczenia w cytowanym fragmencie należy zaznaczać nawiasem kwadratowym […];
► tytuły książek, gazet, czasopism, magazynów, filmów, utworów muzycznych, dzieł sztuki itp. powinny być wyróżnione kursywą, natomiast tytuły artykułów czy rozdziałów książek itp. – cudzysłowem;
► w tekście głównym prosimy o podawanie pełnych imion przynajmniej przy pierwszym pojawieniu się danej postaci, np. Jan Kowalski (przy kolejnym – może być samo nazwisko; należy unikać w tekście głównym formy: J. Kowalski);
► w wyrażeniach liczbowych określających pewien zakres (np. 3–20 [strony], lata 1888–1900) stosowana jest półpauza –, a nie dywiz -;
► prosimy nie stosować pełnych pauz —;
► odsyłacze w tekście głównym do przypisów dolnych umieszcza się przed znakiem interpunkcyjnym, np. Nie mieliśmy przy sobie „dolców”, więc nie mogliśmy kupić hamburgerów 1;
► po przygotowaniu tekstu według powyższych wytycznych prosimy jeszcze o sprawdzenie, czy zastosowany jest w nim jeden rodzaj czcionki (Times New Roman), zwłaszcza jeśli jakieś fragmenty tekstu (np. adresy stron www) zostały skopiowane z zewnętrznych źródeł (np. Internet). Należy usunąć hiperłącza;
► praca na pliku powinna odbywać się przy użyciu programu Microsoft Word (wersji 97–2003 lub nowszej) – dla uniknięcia błędów, jakie mogą powstać przy konwertowaniu plików do innych formatów;
► w tekście głównym pełne zapisy: w 1998 roku, w XII wieku, lata pięćdziesiąte, 7 czerwca 1966 roku, druga wojna światowa, dziewiętnastowieczny, na przykład, między innymi, to znaczy, procenty: 15 procent, trzy czwarte, przed Chrystusem, metry, kilogramy; dopuszczalne skróty: itd., itp., etc., °C. Małe liczby słownie (np. cztery pomniki), duże – liczbowo (np. 234 mieszkańców, ale: cztery tysiące). W tekście pobocznym – w nawiasie, a także w przypisach i podpisach – skróty: r., w., lata 50., np., m.in., nt., przed Chr., p.n.e., %, 3/4 (nie ¾), m, kg.
► cytaty ze źródeł obcojęzycznych powinny być przetłumaczone (bez podawania ich oryginalnego brzmienia, chyba że przynależy to do merytoryki pracy) – jeśli autorem tłumaczenia jest autor artykułu, należy przy pierwszym przykładzie opatrzyć to stosowną adnotacją w przypisie: „Cytat w tłumaczeniu autorów tekstu”.
► rozwinięte liczby w zapisach aktów, scen, rozdziałów: w trzecim akcie, w scenie piątej, rozdział ósmy.
► tytuły prac niepublikowanych (maszynopis, rękopis) powinny być zapisane antykwą, w cudzysłowie.
► tytuły aktów prawnych: bez cudzysłowu, pierwszy wyraz w tytule wielką literą, np. Dekret o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy.
► terminy w językach obcych: kursywą (np. terrorscapes).
► skróty wprowadzane zapisem: dalej jako…, np. Instytut Pamięci Narodowej (dalej jako IPN).

3) Ilustracje:

► format plików: *.jpg lub *.tiff;
► rozdzielczość: min. 300 dpi przy dłuższym boku 10 cm, kompresja min. 10;
► ryciny przeznaczone do publikacji muszą mieć dobrą jakość, ujednoliconą formę i opisy;
► każda ilustracja powinna być dostarczona w postaci odrębnego pliku z podaniem jego nazwy (zgodnej z opisem);
► tabele, wykresy, schematy, rysunki i zdjęcia powinny być ponumerowane i stosownie opisane;
► opis ilustracji: nr ilustracji, opis, data (i miejsce, jeśli nie wynika z kontekstu), informacja nt. autora lub źródła.

4) Przypisy dolne:

► należy stosować zapis chicagowski ( https://www.citationmachine.net/chicago);
► czcionka: Times New Roman, 10 punktów; ► interlinia: 1 wiersz;
► prosimy o konsekwentny sposób zapisu kolejnych pozycji bibliograficznych w przypisach;
► prosimy o wpisywanie pełnego imienia/imion i nazwiska autorów, redaktorek, tłumaczy tekstów przy pierwszym wystąpieniu (w kolejnych samo nazwisko);
► nie należy stosować formuł skrótowych ani polskich, ani łacińskich (np. tenże, taż, tamże, idem, eadem, ibidem lub ibid.).
► w przypisach podajemy wydawców cytowanych dzieł;
► prosimy, by pamiętać o podawaniu nazwiska tłumaczki w przypadku zagranicznych dzieł (artykułów, książek itp.) tłumaczonych na jęz. polski. Proszę stosować formułę „przeł.”. Np.
Michel Foucault, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. Tadeusz Komendant (Warszawa: Aletheia, 1993).
► przy pierwszym pojawieniu się danej pozycji w przypisie trzeba podać pełny tytuł (tzn. tytuł i podtytuły) danego dzieła; przykład:
Jerzy Topolski, Metodologia historii (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968), 55–65.
[w kolejnych przypisach] przykład:
Topolski, Metodologia, 65.
► przykład przypisu artykułu w pracy zbiorowej:
Tomasz Sawicki, „Badania przy kościele św. Jerzego w Gnieźnie”, w: Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych. Nowe fakty. Nowe interpretacje, red. Zofia Kurnatowska (Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2001), 163.
[w kolejnych przypisach] Sawicki, „Badania”, 176.
► przykład przypisu artykułu w czasopiśmie:
Paweł Czartoryski, „Średniowiecze w optyce końca dwudziestego wieku”, Roczniki Humanistyczne. Historia 2, 34 (1986): 113.
[w kolejnych przypisach] Czartoryski, „Średniowiecze”, 110.
► przy powołaniu na źródło internetowe należy podać datę dostępu w nawiasie okrągłym, np.: Jerzy Kowalski, „Matematyka, która umyka”, www.interia.pl (dostęp: 21.02.2017).
► bardziej szczegółowe wytyczne dotyczące cytowania w stylu chicagowskim:
( https://www.citationmachine.net/chicago)

5) Podziękowania:
Do artykułu proszę dołączyć podziękowania (acknowledgements), w których należy ujawnić:
►wkład ewentualnych współautorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz kontrybucji, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji);
►źródła finansowania publikacji, wkład instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów.

6) Bibliografia załącznikowa:
► do artykułu należy dołączyć bibliografię z listą wszystkich cytowanych dzieł;
► zapisu bibliograficzny w bibliografii różni się od tego, który stosuje się w przypisach:
a) monografia:
Topolski, Jerzy. Metodologia historii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
Young, Robert J. Postkolonializm. Wprowadzenie, przeł. Marek Król. Kraków: WUJ, 2012.
Kurkowska-Budzan, Marta; Marcin Stasiak. Stadion na peryferiach. Kraków: Universitas, 2017.

b) artykułu w pracy zbiorowej:
Sawicki, Tomasz. „Badania przy kościele św. Jerzego w Gnieźnie”. W: Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych. Nowe fakty. Nowe interpretacje, red. Zofia Kurnatowska, 163–186. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2001.
c) artykułu w czasopiśmie:
Czartoryski, Paweł. „Średniowiecze w optyce końca dwudziestego wieku”, Roczniki Humanistyczne. Historia 2, 34 (1986): 113–117.
d) źródło internetowe:
Kowalski, Jerzy. „Matematyka, która umyka”. www.interia.pl (dostęp: 21.02.2017).




Zasady etyki publikacyjnej


ZASADY ETYCZNE OBOWIĄZUJĄCE W CZASOPIŚMIE

Nasze pismo stosuje zalecenia Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics) – patrz COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors: http://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf
Są to standardy oczekiwanego zachowania etycznego dla wszystkich stron zaangażowanych w proces wydawniczy w „Historyce”: redakcji pisma, autora lub autorki tekstu oraz recenzentek i recenzentów.



OBOWIĄZKI REDAKCJI

Monitorowanie standardów etycznych: rada redakcyjna monitoruje standardy etyczne publikacji naukowych i podejmuje wszelkie możliwe działania przeciwko nadużyciom publikacyjnym.

Fair play: nadesłane manuskrypty są oceniane pod kątem ich zawartości merytorycznej bez względu na rasę, płeć, orientację seksualną, przekonania religijne, obywatelstwo czy ideologię polityczną.

Decyzje o publikacji: redaktor jest odpowiedzialny za podjęcie decyzji, które z nadesłanych artykułów powinny lub nie powinny zostać opublikowane. Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu artykułu do publikacji opiera się na jego znaczeniu, oryginalności, jasności i zgodności z profilem czasopisma.

Poufność: redaktor i członkowie rady redakcyjnej muszą zapewnić, że wszystkie materiały nadesłane do czasopisma pozostaną poufne podczas ich recenzowania. Nie wolno im ujawniać żadnych informacji o nadesłanym manuskrypcie nikomu poza autorami, recenzentami, potencjalnymi recenzentami, innymi doradcami redakcyjnymi i wydawcą.

Ujawnienie informacji i konflikt interesów: niepublikowane materiały ujawnione w nadesłanym maszynopisie nie mogą być wykorzystywane przez redaktora i radę redakcyjną we własnych badaniach bez pisemnej zgody autorów. Redaktorzy zapobiegają naruszaniu standardów naukowych i etycznych przez działania biznesowe.

Zachowanie integralności dorobku naukowego: redaktorzy będą stać na straży integralności opublikowanego dorobku naukowego poprzez wydawanie korekt i retrakcji w razie potrzeby oraz śledzenie podejrzanych lub domniemanych uchybień badawczych i publikacyjnych. Plagiat i fałszywe dane są niedopuszczalne.

Redakcja zawsze chętnie publikuje korekty, wyjaśnienia, retrakcje i przeprosiny w razie potrzeby.

Wycofywanie artykułów: redaktorzy czasopisma rozważą wycofanie publikacji, jeśli:

- mają wyraźne dowody na to, że wyniki badań są niewiarygodne z uwagi na niewłaściwe postępowanie badawcze (np. fabrykowanie danych) albo uczciwy błąd (np. błędne obliczenia lub błąd eksperymentalny);

- wyniki zostały już wcześniej opublikowane w innym miejscu bez odpowiednich odniesień, zgody lub uzasadnienia (przypadki zbędnej publikacji);

- stanowi plagiat lub przedstawia nieetyczne badania.

Powiadomienie o wycofaniu powinno być powiązane z wycofanym artykułem (poprzez umieszczenie tytułu i autorów w nagłówku wycofania), wyraźnie identyfikować wycofany artykuł i określać, kto wycofuje artykuł. Powiadomienia o wycofaniu powinny zawsze podawać powód(y) wycofania, aby odróżnić uczciwy błąd od niewłaściwego postępowania.

Wycofane artykuły nie będą usuwane z drukowanych egzemplarzy czasopisma ani z archiwów elektronicznych, ale ich status zostanie wskazany tak wyraźnie, jak to tylko możliwe.



OBOWIĄZKI AUTORÓW I AUTOREK

Standardy raportowania: Autorzy raportów z oryginalnych badań powinni przedstawić dokładny opis wykonanej pracy, jak również obiektywne omówienie jej znaczenia. Dane podstawowe powinny być dokładnie przedstawione w pracy. Praca powinna zawierać wystarczającą ilość szczegółów i odniesień, aby umożliwić innym replikację pracy. Fabrykowanie wyników i składanie fałszywych lub niedokładnych oświadczeń stanowi nieetyczne zachowanie i może spowodować odrzucenie lub wycofanie manuskryptu lub opublikowanego artykułu.

Oryginalność i plagiat: autorzy powinni upewnić się, że napisali całkowicie oryginalne prace, a jeśli autorzy wykorzystali pracę i/lub słowa innych osób, należy je zacytować lub przytoczyć. Plagiaty i fałszywe dane są niedopuszczalne.

Zachowanie dostępu do danych: autorzy mogą zostać poproszeni o dostarczenie surowych danych do recenzji redakcyjnej, powinni być przygotowani na zapewnienie publicznego dostępu do takich danych oraz powinni być przygotowani na przechowywanie takich danych przez rozsądny czas po opublikowaniu ich pracy.

Wielokrotne lub równoczesne publikacje: autorzy nie powinni publikować maszynopisu przedstawiającego zasadniczo te same badania w więcej niż jednym czasopiśmie. Jednoczesne publikowanie tego samego artykułu w więcej niż jednym czasopiśmie jest nieetyczne i niedopuszczalne.

Autorstwo maszynopisu: autorstwo powinno być ograniczone do osób, które wniosły istotny wkład w koncepcję, projekt i wykonanie lub interpretację badań. Wszystkie osoby, które wniosły swój wkład powinny być wymienione jako współautorzy. Autor składający maszynopis powinien upewnić się, że wszyscy właściwi współautorzy i żadni nieodpowiedni współautorzy nie są uwzględnieni w pracy oraz że wszyscy współautorzy widzieli i zatwierdzili ostateczną wersję pracy i zgodzili się na jej złożenie do publikacji.

Wskazanie źródeł: do artykułu należy dołączyć odpowiedni opis wkładu pracy innych aktorów. Autorzy powinni powoływać się na publikacje, które miały wpływ na ostateczną formę zgłaszanej pracy.

Błędy w opublikowanych pracach: gdy autor odkryje istotny błąd lub nieścisłość we własnej opublikowanej pracy, jego obowiązkiem jest niezwłoczne powiadomienie redaktora czasopisma lub wydawcy i współpraca z redaktorem w celu wycofania lub poprawienia pracy.


OBOWIĄZKI RECENZENTEK I RECENZENTÓW

Udział w podejmowaniu decyzji redakcyjnych: recenzje pomagają redaktorowi w podejmowaniu decyzji redakcyjnych, a także mogą pomóc autorom w udoskonaleniu ich maszynopisu.

Kompetencje i terminowość: każdy wybrany recenzent, który nie czuje się kompetentny do recenzowania badań przedstawionych w manuskrypcie lub wie, że ich terminowe zrecenzowanie będzie niemożliwe, powinien powiadomić o tym redaktora i wyłączyć się z procesu recenzowania.

Poufność: wszystkie maszynopisy otrzymane do recenzji muszą być traktowane jako dokumenty poufne. Nie wolno ich pokazywać ani omawiać z innymi osobami, z wyjątkiem osób upoważnionych przez redaktora.

Standardy obiektywizmu: recenzje powinny być prowadzone obiektywnie. Osobista krytyka autora jest niestosowna. Recenzenci powinni wyrażać swoje poglądy jasno i wspierać je argumentami.

Wskazanie źródeł: recenzenci powinni wskazać ważne opublikowane prace, które nie były cytowane przez autorów. Wszelkie istotne podobieństwa lub zbieżności pomiędzy ocenianym maszynopisem a innymi opublikowanymi pracami powinny być zgłoszone do redakcji.

Ujawnienie informacji i konflikt interesów: informacje lub pomysły uzyskane w wyniku recenzji muszą być zachowane w tajemnicy i nie mogą być wykorzystywane dla osobistych korzyści. Recenzenci nie powinni podejmować się oceny maszynopisów, jeśli występuje konflikt interesów wynikający z relacji konkurencji, współpracy lub innych z którymkolwiek z autorów, firm lub instytucji zaangażowanych w pisanie pracy.


Procedura recenzowania

PROCEDURA RECENZJI

Podstawowe zasady recenzowania publikacji w czasopiśmie opracowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP:
1. Wszystkie artykuły publikowane w Historyce podlegają procedurze recenzji.
1. Autorzy i autorki zobowiązani są do uczestniczenia w procesie recenzji.
2. Do oceny każdej publikacji powołuje się co najmniej dwóch akademickich ekspertów lub ekspertek.
3. W przypadku tekstów powstałych w języku obcym, co najmniej jeden z recenzentów jest afiliowany w instytucji zagranicznej innej niż narodowość autora lub autorki pracy.
4. Rekomendowanym rozwiązaniem jest model, w którym autorzy i autorki oraz recenzenci i recenzentki nie znają swoich tożsamości (tzw. double-blind review proces).
5. W innych rozwiązaniach recenzent i recenzentka musi podpisać deklarację o nie występowaniu konfliktu interesów. Za konflikt interesów uznaje się zachodzące między recenzentem i recenzentka a autorem i autorką:
a) bezpośrednie relacje osobiste (pokrewieństwo, związki prawne, konflikt),
b) relacje podległości zawodowej,
c) bezpośrednia współpraca naukowa w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających przygotowanie recenzji.
6. Recenzja musi mieć formę pisemną i kończyć się jednoznacznym wnioskiem co do dopuszczenia artykułu do publikacji lub jego odrzucenia.
7. Autorzy i autorki są zobowiązani do uwzględnienia sugestii zmian w artykułach zasugerowanych przez recenzentów i recenzentek.
8. Nazwiska recenzentów i recenzentek poszczególnych publikacji/numerów nie są ujawniane; raz w roku czasopismo podaje do publicznej wiadomości listę współpracujących z nim recenzentów i recenzentek.
9. Podczas oceny artykułu recenzenci i recenzentki posługują się poniższym formularzem

Recenzenci

Recenzenci i recenzentki 2012

dr hab. Maciej Bugajewski (UAM), prof. Keely Stauter-Halsted (University of Illinois), dr hab. Violetta Julkowska (UAM), prof. dr hab. Zbigniew Libera (UJ) , prof. dr hab. Andrzej Nowak (UJ), prof. dr hab. Ryszard Nycz (UJ), dr hab. Łukasz Tomasz Sroka (UP), prof. dr hab. Rafał Stobiecki (UŁ), Dr hab. Wiktor Werner, prof. UAM (UAM), dr hab. Mariusz Wołos, prof. UP (UP), prof. Nathan Wood (University of Kansas), dr hab. Anna Ziębińska-Witek (UMCS)

Recenzenci i recenzentki 2013

Krzysztof Brzechczyn (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Adam Izbebski (Uniwersytet Jagielloński), Barbara Klich-Kluczewska (Uniwersytet Jagielloński), Marcin Kula (Uniwersytet Warszawski), Wojciech Piasek (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Radosław Poniat (Uniwersytet w Białymstoku), Isabel Röskau-Rydel (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie), Roma Sendyka (Uniwersytet Jagielloński), Jarosław Stolicki (Uniwersytet Jagielloński), Jan Swianiewicz (Uniwersytet Warszawski), Marek Wilczyński (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie), Piotr Witek (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Marek Woźniak (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Anna Ziębińska-Witek (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej)

Recenzenci i recenzentki 2014

Jan Surman (Herder-Institut, Marburg), Zbigniew Romek (IH PAN), Andrzej Chwalba (UJ), dr hab. prof. UW Michał Kopczyński (UW), dr hab. Maciej Bugajewski (UAM), Marek Woźniak (UMCS), Piotr Witek (UMCS) , Barbara Klich Kluczewska (UJ), Marcin Jarząbek (UJ), Maria Kobielska (UJ)

Recenzenci i recenzentki 2015

Sebastian Bernat (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Tomasz Falkowski (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Dorota Głowacka (University of King's College), Maciej Jabłoński (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Bartłomiej Krupa (Instytut Badań Literackich PAN), Marcin Kula (Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, Uniwersytet Warszawski [emeritus]), Mirosława Kupryjanowicz (Uniwersytet w Białymstoku), Jacek Leociak (Instytut Badań Literackich PAN), Maria Lityńska-Zając (Instytut Archeologii i Etnologii PAN), Anna Muller (University of Michigan), Tomasz Pawelec (Uniwersytet Śląski), Katarzyna Pękacka-Falkowska (Uniwersytet Medyczny w Poznaniu), Wojciech Piasek (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Bożena Popiołek (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Roma Sendyka (Uniwersytet Jagielloński), Ewelina Szpak (Instytut Historii PAN), Wojciech Tylmann (Uniwersytet Gdański), Justyna Tymieniecka-Suchanek (Uniwersytet Śląski)

Recenzenci i recenzentki 2016

Tomasz Błaszczak (Vytautas Magnus University), Krzysztof Buchowski (UwB), Andrzej Buko (UW), Paweł Bukowiec (UJ), Ewa Domańska (UAM/Stanford University), Bartosz Drzewiecki (UP), Mateusz Jerzy Falkowski (New York University), Maciej Fic (UŚ), Piotr Guzowski (UwB), Joanna Janik (UJ), Maciej Janowski (CEU/IH PAN), Dariusz Jarosz (IH PAN), Elisabeth Johann (Austrian Forest Association), Klemens Kaps (Universidad Pablo de Olavide de Sevilla), Michał Kara (IAiE PAN), Andrzej Karpiński (UW), Edmund Kizik (UG), Barbara Klassa (UG), Jolanta Kolbuszewska (UŁ), Andrea Komlosy (Universität Wien), Jacek Kowalewski (UWM), Elżbieta Kościk (UWr), Adam Kożuchowski (IH PAN), Eryk Krasucki (USz), Barbara Krysztopa-Czuprynska (UWM), Cezary Kuklo (UwB), Jacek Małczyński (UWr), Konrad Meus (UP), Grzegorz Miernik (UJK), Michael Morys-Twarowski (UJ), Jadwiga Muszyńska (UJK), Jakub Niedźwiedź (UJ), Marcin Pawlak (UMK), Radosław Poniat (UwB), Bożena Popiołek (UP), Tomasz Przerwa (UWr), Rajmund Przybylak (UMK), Andrzej Rachuba (IH PAN), Judyta Rodzińska-Nowak (UJ), Isabel Röskau-Rydel (UP), Stanisław Roszak (UMK), Tomasz Samojlika (IBS PAN), Paweł Sierżęga (URz), Volodymyr Sklokin (Ukrainian Catholic University), Maria Solarska (UAM), Jan Surman (), Aurimas Švedas (Vilnius University), Michał Targowski (UMK), Robert Twardosz (UJ), Justyna Tymieniecka-Suchanek (UŚ), Jacek Wijaczka (UMK), Hubert Wilk (IH PAN), Tomasz Wiślicz (IH PAN), Elena Xoplaki (Justus-Liebig-Universität Giessen), Anna Zalewska (UMCS), Marcin Zaremba (UW), Anna Ziębińska-Witek (UMCS), Paweł Żmudzki (UW)

Recenzenci i recenzentki 2017

Michał Bilewicz (UW), Anna Brzezińska (UŁ), Michał Choptiany (UMK), Jacek Chrobaczyńcki (UP), Rafał Dobek (UAM), Iwona Janicka (UG), Anna D. Jaroszynska-Kirchmann (Eastern Connecticut State University), Jolanta Kluba (Centrum Historii Zajezdnia), Piotr Koprowski (UG), Jacek Kowalewski (UWM), Wiktoria Kudela (NCN), Aleksandra Leinwand (IH PAN), Gabriela Majewska (UG), Łukasz Mikołajewski (UW), Stephan Moebius (Karl-Franzens-Universität Graz), Tim B. Müller (Hamburger Institut für Sozialforschung), Tomasz Pawelec (UŚ), Wioletta Pawlikowska-Butterwick (IH PAN), Wojciech Piasek (UMK), Radosław Poniat (UwB), Zbigniew Romek (IH PAN), Izabela Skórzyńska (UAM), Ewa Solska (UMCS), Rafał Stobiecki (UŁ), Michał Trębacz (UŁ), Jan Swianiewicz (UW), Anna Waśko (UJ), Tomasz Wiślicz (IH PAN), Piotr Witek (UMCS), Joanna Wojdon (UWr), Agata Zysiak (UW)

Recenzenci i recenzentki 2018

Magdalena Barbaruk (University of Wrocław), Radosław Bomba (Maria Curie-Sklodowska University), Joana Brites (Universidade de Coimbra), Anna Brzezińska (University of Lodz), Marta Chmiel-Chrzanowska (University of Szczecin), Bernadetta Darska (University of Warmia and Mazury), Paweł Dobrosielski (University of Warsaw), Dariusz Dolański (University of Zielona Gora), Maciej Dymkowski (University of Social Sciences and Humanities in Wrocław), Tomasz Falkowski (Adam Mickiewicz University), Agnieszka Gajewska (Adam Mickiewicz University), Neil Galway (Queen's University Belfast), Ryszard Gryglewski (Jagiellonian University), Maud Guichard-Marneur (Göteborgs Universitet), Mariola Hoszowska (University of Rzeszów), Marcin Jarząbek (Jagiellonian University), Karina Jarzyńska (Jagiellonian University), Violetta Julkowska (Adam Mickiewicz University), Olga Kaczmarek (University of Warsaw), Barbara Klassa (University of Gdansk), Maria Kobielska (Jagiellonian University), Jolanta Kolbuszewska (University of Lodz), Paweł Komorowski (Institute of History, Polish Academy of Sciences), Jacek Kowalewski (University of Warmia and Mazury), Adam Kożuchowski (Institute of History, Polish Academy of Sciences), Lenka Krátká (Akademie Věd České Republiky), Cezary Kuklo (UwB), Iwona Kurz (University of Warsaw), Halina Lichocka (Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences), Anita Magowska (Poznan University of Medical Sciences), Paulina Małochleb (Jagiellonian University), Andrea Mariani (Adam Mickiewicz University), Adam Mazurkiewicz (University of Lodz), Lidia Michalska-Bracha (Jan Kochanowski University), Anna Muller (University of Michigan-Dearborn), Monika Napora (Maria Curie-Sklodowska University), Jakub Niedźwiedź (Jagiellonian University), Anna Odrzywolska-Kidawa (Jan Dlugosz University), Magdalena Paciorek (Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences), Tomasz Pawelec (University of Silesia), Joanna Pisulińska (University of Rzeszów), Sławomir Poleszak (Institute for National Remembrance in Lublin), Aleksandra Porada (University of Social Sciences and Humanities in Wrocław), Stanisław Roszak (Nicolaus Copernicus University), Paweł Sierżęga (University of Rzeszów), Kinga Siewior (Jagiellonian University), Izabela Skórzyńska (Adam Mickiewicz University), Dorota Skotarczak (Adam Mickiewicz University), Bogusław Skowronek (Pedagogical University of Cracow), Tomasz Ślepowroński (University of Szczecin), Rafał Stobiecki (University of Lodz), Ksenia Surikova (St-Petersburg State University), Adam Szarszewski (Medical University of Gdańsk), Justyna Tabaszewska (Institute of Literary Research of Polish Academy of Sciences), Paweł Tomczok (University of Silesia), Anna Trojanowska (Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences), Izabela Trzcińska (Jagiellonian University), Marek Tuszewicki (Jagiellonian University), Bożena Urbanek (Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences), Jan Krzysztof Witczak (Adam Mickiewicz University), Tomasz Wiślicz-Iwańczyk (Institute of History, Polish Academy of Sciences), Joanna Wojdon (University of Wrocław), Marta Zimniak-Hałajko (University of Warsaw)

Recenzenci i recenzentki 2019

Maciej Bugajewski (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Agnieszka Czarnecka (Uniwersytet Jagielloński), Tadeusz Czekalski (Uniwersytet Jagielloński), Isabelle Davion (University of Paris), Alexander Dmitriev (Higher School of Economics. National Research University), Tomasz Falkowski (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Dariusz Grzybek (Uniwersytet Jagielloński), Marc Hertogh (Universitet of Groningen), Maciej Janowski (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk), Violetta Julkowska (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Krzysztof Korzeniowski (Instytut Psychologii, Polska Akademia Nauk), Karol Kościelniak (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Przemysław Krzywoszyński (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Stefan Machura (Bangor University), Marianna Michałowska (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Łukasz Mikołajewski (Uniwersytet Warszawski), Magdalena Najbar-Agičić (University of Zagreb), Bartosz Ogórek (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Tomasz Pawelec (Uniwersytet Śląski), Zdzisław Pietrzyk (Uniwersytet Jagielloński), Jure Ramšak (The Science and Research Centre Koper), Myroslav Shkandrij (University of Manitoba), Paweł Sierżęga (Uniwersytet Rzeszowski), Volodymyr Sklokin (Ukrainian Catholic University), Dorota Skotarczak (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Janusz Smołucha (Akademia Ignatianum w Krakowie), Ewa Solska (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Anna Sosnowska (Uniwersytet Warszawski), Krzysztof Stopka (Uniwersytet Jagielloński), Aurimas Švedas (Vilnius University), Mikołaj Szołtysek (Uniwersytet Warszawski), Urszula Świderska-Włodarczyk (Uniwersytet Zielonogórski), Wiktor Werner (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Jacek Wijaczka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Marcin Wolniewicz (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk), Jakub Wysmułek (Instytut Studiów Politycznych, Polska Akademia Nauk), Mateusz Wyżga (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie)

Recenzenci i recenzentki 2020

Urszula Anna Augustyniak (Uniwersytet Warszawski), Rafał Bomba (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Maciej Bugajewski (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Krzysztof Brzechczyn (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Karolina Ćwiek-Rogalska (Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk), Marek Drwięga (Uniwersytet Jagielloński), Wojciech Gajewski (Uniwersytet Gdański), Antoni Grabowski (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk), Piotr Guzowski (Uniwersytet w Białymstoku), Adam Izdebski (Max Planck Institute for the Science of Human History; Uniwersytet Jagielloński), Maciej Janowski (Central European University; Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk), Marcin Jarząbek (Uniwersytet Jagielloński), Karina Jarzyńska (Uniwersytet Jagielloński), Małgorzata Kołacz-Chmiel (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Bartosz Jan Kołoczek (Uniwersytet Jagielloński), Piotr Koryś (Uniwersytet Warszawski), Danuta Kowalewska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Jacek Kowalewski (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), Adam Kożuchowski (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk), Mirosław Loba (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Sławomir Łotysz (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk), Paweł Majewski (Uniwersytet Warszawski), Rafał Matera (Uniwersytet Łódzki), Włodzimierz Mędrzecki (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk), Tomasz Mojsik (Uniwersytet w Białymstoku), Jakub Momro (Uniwersytet Jagielloński), Leszek Mrozewicz (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Bartosz Ogórek (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Wojciech Piasek (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Stanisław Roszak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Jan Skoczyński (Uniwersytet Jagielloński), Ewa Solska (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Marcin Stasiak (Uniwersytet Jagielloński), Rafał Stobiecki (Uniwersytet Łódzki), Jan Swianiewicz (Fundacja Batorego; Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej), Piotr Weiser (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), Wiktor Werner (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Marek Więcek (Uniwersytet Jagielloński), Jacek Wijaczka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Magdalena Zdrodowska (Uniwersytet Jagielloński)

Recenzenci i recenzentki 2021

Ada Arendt (Uniwersytet Warszawski), Gabriel Borowski (Uniwersytet Jagielloński), Lidia Bracha (Uniwersytet Jana Kochanowskiego), Krzysztof Brzechczyn (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Maciej Bugajewski (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Anita Całek (Uniwersytet Jagielloński), Stanisław Czekalski (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Bartosz Działoszyński (Uniwersytet Warszawski), Jerzy Franczak (Uniwersytet Jagielloński), Brygide Gasztold (Politechnika Koszalińska), Małgorzata Głowacka-Grajper (Uniwersytet Warszawski), Agnieszka Gondor-Wiercioch (Uniwersytet Jagielloński), Violetta Julkowska (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Andrzej Karpiński (Polska Akademia Nauk), Edmund Kizik (Uniwersytet Gdański), Małgorzata Kołacz-Chmiel (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Danuta Kowalewska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Marcin Kula (Uniwersytet Warszawski), Piotr Kuligowski (Polska Akademia Nauk), Marta Kurkowska-Budzan (Uniwersytet Jagielloński), Jacek Leociak (Instytut Badań Literackich PAN), Arkadiusz Marciniak (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Magdalena Matczak (University of Liverpool), Konrad Matyjaszek (Polska Akademia Nauk), Jerzy Mazurek (Uniwersytet Warszawski), Maciej Michalski (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Wojciech Opioła (Uniwersytet Opolski), Joanna Orzeł (Uniwersytet Łódzki), Michał Pawleta (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Ivan Peshkov (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Jarosław Pietrzak (Uniwerstyet Pedagogiczny w Krakowie), Jan Pomorski (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Radosław Poniat (Uniwersytet w Białymstoku), Maciej Ptaszyński (Uniwersytet Warszawski), Anna Ratke-Majewska (Uniwersytet Zielonogórski), Andrzej Radomski (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Paweł Rodak (Uniwersytet Warszawski), Tadeusz Rutkowski (Uniwersytet Warszawski), Roma Sendyka (Uniwersytet Jagielloński), Izabela Skórzyńska (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Maria Solarska (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Ewa Solska (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Monika Stobiecka (Uniwersytet Warszawski), Jan Swianiewicz (Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej w Warszawie), Rafał Szmytka (Uniwersytet Jagielloński), Wiktor Werner (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Hubert Wierciński (Uniwersytet Warszawski), Wiesław Caban (Uniwersytet Jana Kochanowskiego), Jacek Wijaczka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Tomasz Wiślicz (Uniwersytet Warszawski), Władysław Witalisz (Uniwersytet Jagielloński), Stanisław Witecki (Uniwersytet Jagielloński), Piotr Witek (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Marek Woźniak (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Anna Zalewska (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Jakub Zamorski (Uniwersytet Jagielloński), Edyta Zierkiewicz (Uniwersytet Wrocławski).

Recenzenci i recenzentki 2022

Michał Jacek Baranowski, Uniwersytet Warszawski; Katarzyna Błachowska, Uniwersytet Warszawski; Zofia Brzozowska, Uniwersytet Łódzki; Kathryn Ciancia, University of Wisconsin-Madison; Amir Duranovic, University of Sarajevo; Agnieszka Dziuba, Katolicki Uniwersytet Lubelski; Gabor Egry, Hungarian Academy of Sciences; Tomasz Falkowski. Uniwersytet Adama Mickiewicza; Andrzej Gałganek, Uniwersytet Adama Mickiewicza; Theresa Garstenauer, University of Vienna; Wacław Gojniczek, Uniwersytet Śląski; Elisabeth Haid, Hungarian Academy of Sciences; Marcin Jarząbek, Uniwersytet Jagielloński; Eriks Jekabson, University of Latvia; Violetta Julkowska, Uniwersytet Adama Mickiwiecza; Katarzyna Kącka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika; Andrzej Karpiński, Uniwersytet Warszawski; Naoum Kaytchev, Sofia University 'St. Kliment Ohridski'; Barbara Klich-Kluczewska, Uniwersytet Jagielloński; Iwona Krzyżanowska-Skowronek Uniwersytet Jagielloński; Cezary Kuklo, Uniwersytet w Białymstoku Dorota Malczewska-Pawelec, Uniwersytet Śląski; Sean Martin, John Carroll University; Mariusz Mazur, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej; Roberto Mazza, University of Limerick; Janusz Mierzwa, Uniwersytet Jagielloński; Andrzej Misiuk, Uniwersytet Warszawski; Giuseppe Motta, Sapienza Università di Roma; Robert Miklos Nagy, Babeș-Bolyai University; Joanna Orzeł, Uniwersytet Łódzki; Martin Pelc, Silesia University in Opava; Radosław Poniat, Uniwersytet w Białymstoku; James Pula, Purdue University North Central, PAHA; Konstantinos Raptis, National and Kapodistrian University of Athens; Tamás Révész, Hungarian Academy of Sciences; Klaus Richter, University of Birmingham; Dariusz Sikorski, Uniwersytet Adama Mickiewicza; Dariusz Śnieżko, Uniwersytet Szczeciński; Maria Solarska, Uniwersytet Adama Mickiewicza; Ewa Solska, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej; Jan Surman, Czech Academy of Sciences; Alessandro Vagnini, Sapienza Università di Roma; Philipp Wirtz, SOAS University of London; Andrew Wise, Daemen College; Stanisław Żerko, Instytut Zachodni; Aleksandar Zlatanov, Sofia University St. Kliment Ohridski




Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji