Nauki Humanistyczne i Społeczne

Studia Socjologiczne

Zawartość

Studia Socjologiczne | 2022 | No 3

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Kontekst rozważań stanowią niepokojące wyniki badań nauk empirycznych dotyczące ryzyka przekraczania tzw. granic planetarnych. Są one od około dwóch dekad nagłaśniane w ramach dyskusji o epoce człowieka – antropocenie. W ich obliczu przyjęte zostaje założenie o konieczności interdyscyplinarnej, prośrodowiskowej korekty szeroko pojętej myśli społecznej oraz uspołecznienia dyskusji o antropocenie. Autorka interpretuje i analizuje dwa modele: krytykę kapitałocenu Jasona W. Moore’a oraz planetarną myśl społeczną Nigela Clarka i Bronisława Szerszynskiego wskazując na wybrane zalety obu koncepcji, a następnie dyskutując słabości propozycji Clarka i Szerszynskiego. W ostatniej części artykułu zrekonstruowane zostały najważniejsze założenia i tezy tzw. ekonomii ekologicznej dewzrostu. Jak przekonuje autorka, dziedzina ta stanowi współcześnie najpłodniejszą egzemplifikację planetarnej myśli społecznej. W jej obrębie możliwe jest konstruktywne uspołecznienie akademickiej debaty o antropocenie.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Angus, Ian. 2016. Facing the Anthropocene. Fossil Capitalism and the Crisis of the Earth System. New York: Monthly Review Press.
2. Asafu-Adjaye, John et al. 2015. An Ecomodernist Manifesto. http://www.ecomodernism.org. Dostęp: 29.01.2022.
3. Bińczyk, Ewa. 2018. Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Bińczyk, Ewa. 2018a. Utrata przyszłości w epoce antropocenu. Stan Rzeczy, 1, 14: 109–134. DOI: 10.51196/srz.14.6.
5. Bińczyk, Ewa. 2021. Pandemia i rozszczelnianie zdrowego rozsądku. Szansa na demontaż ‘business as usual’? W: P. Wielgosz, red. Ekonomie przyszłości. Warszawa: Biennale Warszawa, 27–35.
6. Bińczyk, Ewa. 2021a. Klimatyczne korygowanie gospodarek. Jonathan Symons na rzecz państwa z misją dekarbonizacji. W: E. Lechman, A. Marszk, P. Parszutowicz, M. Popowska, red. Ekonomia, kultura, wartości albo trzy oblicza roztropności. Gdańsk: Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, 213–226.
7. Bonneuil, Christophe. 2015. The Geological Turn. Narratives of the Anthropocene. W: C. Hamilton, C. Bonneuil, F. Gemenne, eds. The Anthropocene and the Global Environmental Crisis. Rethinking Modernity in a New Epoch. Routledge, London-New York: Routledge, 17–31.
8. Bonneuil, Christophe, Jean-Baptiste Fressoz. 2016. The Shock of the Anthropocene: the Earth, History and Us. Przekład David Fernbach. London: Verso.
9. Chakrabarty, Dipesh. 2014. Klimat historii. Cztery tezy. Przekład Magdalena Szcześniak. Teksty Drugie, 5: 168–199.
10. Clark, Nigel, Szerszynski, Bronislaw. 2021. Planetary Social Thought. The Anthropocene Challenge to the Social Sciences. Cambridge, Medford: Polity Press.
11. Crutzen, Paul J., Eugene F. Stoermer. 2000. The ‘Anthropocene’. Global Change Newsletter, 41: 17–18.
12. Daly, Herman. 1996. Beyond Growth: the Economic of Sustainable Development. Boston: Beacon Press.
13. D’Alisa Giacomo, Federico Demaria, Giorgos Kallis, eds. 2020. Dewzrost. Słownik nowej ery. Przekład Łucja Lange. Wydawnictwo Instytutu Spraw Obywatelskich.
14. Ellis, Erle. 2018. Anthropocene. A Very Short Introduction. Oxford, UK: Oxford University Press.
15. Fletcher, Robert, Crelis Rammelt. 2017. Decoupling: A Key Fantasy of the Post-2015 Sustainable Development Agenda. Globalizations, 14, 3: 450–467. doi: 10.1080/14747731.2016.1263077.
16. Galbraith, Kenneth. 2012. Godne społeczeństwo. Program troski o ludzkość. Przekład Adam Szeworski. Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
17. Gates, Bill. 2021. Jak ocalić świat od katastrofy klimatycznej. Rozwiązania, które już mamy, zmiany, jakich potrzebujemy. Przekład Michał Rogalski. Warszawa: Wydawnictwo Agora.
18. Grodzicki, Maciej. 2021. Efektywność to nie wszystko. Światową produkcję czekają przetasowania. W: P. Wielgosz, red. Ekonomie przyszłości. Warszawa: Biennale Warszawa, 37–46.
19. Hamilton, Clive. 2016. The Anthropocene as Rupture. The Anthropocene Review, 3, 2: 93–106. DOI: 10.1177/2053019616634741.
20. Hamilton, Clive, Christophe Bonneuil, François Gemenne, eds. 2015. The Anthropocene and the Global Environmental Crisis. Rethinking Modernity in a New Epoch. London, New York: Routledge.
21. Hickel, Jason. 2020. What Does Degrowth Mean? A Few Points of Clarification. Globalizations, 18, 7784: 1–7. DOI: 10.1080/14747731.2020.1812222.
22. Hickel, Jason. 2021. Mniej znaczy lepiej. O tym, jak odejście od wzrostu gospodarczego ocali świat. Przekład Jerzy Paweł Listwan. Kraków: Karakter.
23. Hornborg, Alf. 2019. Nature, Society, and Justice in the Anthropocene. Unraveling the Money-Energy-Technology Complex. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
24. IPBES. 2019. Global Assessment Report on Biodiversity and Ecosystem Services of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services. E. S. Brondizio, J. Settele, S. Díaz, H.T. Ngo, eds. Bonn: IPBES.
25. Jackson, Tim. 2015. Dobrobyt bez wzrostu. Ekonomia dla planety o ograniczonych zasobach. Przekład Marcin Polakowski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
26. Jackson, Tim. 2021. Post Growth. Life after Capitalism. Cambridge, UK, Medford MA: Polity Press.
27. Kallis, Giorgos. 2011. In Defence of Degrowth. Ecological Economics, 70: 873–880. doi: 10.1016/j.ecolecon.2010.12.007. 28. Kolbert, Elizabeth. 2016. Szóste wymieranie. Historia nienaturalna. Przekład Tatiana Grzegorzewska, Piotr Grzegorzewski. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
29. Latouche, Serge. 2009. Farewell to Growth. Cambridge: Polity Press.
30. Lessenich, Stephan. 2019. Living Well at Other’s Expense. The Hidden Costs of Western Prosperity. Przekład Nick Somers. Cambridge, Medford MA: Polity Press.
31. Lewis, Simon L., Mark A. Maslin. 2015. Defining the Anthropocene. Nature, 519: 171–180. DOI: 10.1038/nature14258.
32. Lövbrand, Eva, Silke Beck, Jason Chilvers, Tim Forsyth, Johan Hedren, Mike Hulme, Rolf Lidskog, Eleftheria Vasileiadou. 2015. Who Speaks for the Future of the Earth? How Critical Social Science Can Extend the Conversation on the Anthropocene? Global Environmental Change, 32 (Supplement C): 211–218.
33. Lynch, Amanda H., Siri Veland. 2018. Urgency in the Anthropocene. Cambridge: The MIT Press.
34. Malm, Andreas, Alf Hornborg. 2014. The Geology of Mankind? A Critique of the Anthropocene Perspective. The Anthropocne Review, 1, 1: 62–69. DOI: 10.1177/2053019613516291.
35. Malm, Andreas. 2016. Fossil Capital: the Rise of Steam Power and the Roots of Global Warming. London: Verso.
36. Marzec, Andrzej. 2021. Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
37. Meadows, Donella et al. 1973. Granice wzrostu. Przekład Wiesława Rączkowska, Stanisław Rączkowski. Wstęp Kazimierz Secomski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
38. Moore, Jason. W. 2014. Kryzys ekologiczny czy ekologicznie-światowy? Przekład Andrzej W. Nowak, Krzysztof Abriszewski. Praktyka Teoretyczna, 4, 14: 259–267. doi: 10.14746/prt.2014.4.13.
39. Moore, Jason. W., red. 2021. Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu. Przekład Krzysztof Hoffman, Patryk Szaj, Weronika Szwebs. Poznań: WBPiCAK, UAM.
40. O’Neill, Dan, Federico Demaria, Giorgos Kallis et al. (238 badaczy). 2018. The EU Needs a Stability and Wellbeing Pact, not More Growth – A Letter. The Guardian, 16 września. https://www.theguardian.com/politics/2018/sep/16/the-eu-needs-a-stability-and-wellbeing-pact-not-more-growth. Dostęp 29.08.2021.
41. Orłowski, Witold. 2021. Unia Europejska i świat po pandemii – wymiar ekonomiczny (9 hipotez i 4 wnioski dla Polski). W: J. Niżnik, red., z udziałem J. Barcza i J. Truszczyńskiego. Polska w Europie jutra: polityka europejska Polski w kontekście zmian międzynarodowych XXI wieku. Warszawa: Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” PAN, 33–47.
42. Pitron, Guillame. 2019. Wojna o metale rzadkie. Ukryte oblicze transformacji energetycznej i cyfrowej. Przekład Andrzej Bilik. Warszawa: Wydawnictwo Kogut.
43. Raworth, Kate. 2021. Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku. Przekład Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
44. Rignot, Eric, Jérémie Mouginot, Berndt Scheuchl et al. 2019. Four Decades of Antarctic Ice Sheet Mass Balance from 1979-2017. PNAS, 116, 4: 1095–1103. DOI: 10.1073/pnas.1812883116.
45. Ripple, William J. et al. 2021. World Scientists’ Warning of a Climate Emergency 2021. Bioscience. DOI: 10.1093/biosci/biab079, 28 lipca. Dostęp 29.08.2021.
46. Rockström, Johan et al. 2009. A Safe Operating Space for Humanity. Nature, 46 (wrzesień): 472–475. DOI: 10.1038/461472a.
47. Schandl, Heinz, Marina Fischer-Kowalski, James West, Stefan Giljum et al. 2018. Global Material Flows and Resource Productivity. Fourty Years of Evidence. Journal of Industrial Ecology, 22, 4: 827–838. DOI: 10.1111/jiec.12626.
48. Symons, Jonathan. 2019. Ecomodernism. Technology, Politics and Climate Crisis. Cambridge. Medford MA: Polity Press.
49. Victor, Peter. 2019. Managing without Growth. Slower by Design, not Disaster. Cheltenham, UK, Northhampton, MA: Edward Elgar, wyd. drugie poprawione i uzupełnione.
50. Weizsäcker, Ernst Ulrich von, Anders Wijkman. 2018. Come On! Capitalism, Short-termism and the Destruction of the Planet. New York: Springer.
51. Wiernadski, Władimir. 1998. The Biosphere. Przekład David B. Langmuir. New York: Springer

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewa Bińczyk
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Celem artykułu jest omówienie i uzupełnienie (doprecyzowanie) teorii granic społecznych. Przedstawiam metodologiczne podstawy teorii oraz odnoszę się do badań terenowych prowadzonych przeze mnie w dwureligijnej społeczności lokalnej w zachodniej części Macedonii Północnej. Charakteryzuję główne pytania i siatkę pojęciową teorii, w tym kluczowe pojęcie granic społecznych oraz typy procesów podtrzymywania granic społecznych, takie jak wykluczenie, stygmatyzacja, konflikt, ograniczanie relacji. Streszczam kontrowersje związane z wyjaśnieniem społecznych uwarunkowań podtrzymywania granic społecznych, w tym kontekście analizuję krytycznie koncepcje Fredrika Bartha oraz Andreasa Wimmera. W dalszej części prezentuję proponowane przez siebie uzupełnienie teorii. Polega ono na doprecyzowaniu wyjaśnienia procesów podtrzymywania granic społecznych. Dowodzę, że podtrzymywanie granic społecznych przeciwdziała „społecznym precedensom”, czyli powtarzającym się naruszeniom specyficznych zasad generatywnych warunkujących odtwarzanie określonych form społecznych stosunków władzy. Na koniec wskazuję pytania i problemy, do jakich prowadzi przedstawiona tu propozycja teoretyczna.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Anthias, Floya, Nira Yuval-Davis. 1992. Racialized Boundaries. Race, nation and class and the anti-racist struggle. London and New York: Routledge.
2. Anzaldúa, Gloria. 1987. Borderlands/La Frontera. The New Mestiza. San Francisco: aunt lute books.
3. Austin, John. 1993. Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Przekład Bohdan Chwedeńczuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Babiński, Grzegorz. 1997. Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
5. Banks, Marcus. 1996. Ethnicity: Anthropological Constructions. Routledge: London and New York.
6. Banton, Michael. 1983. Racial and Ethnic Competition. Cambridge: Cambridge University Press.
7. Barth, Fredrik. 1983. Sohar: Culture and Society in Omani Town. Baltimore: The John Hopkins University.
8. Barth, Fredrik. 1994. Enduring and emerging issues in the analysis of ethnicity. In: H. Vermeulen, C. Govers, eds. Anthropology of Ethnicity. Beyond ‘Ethnic Groups and Boundaries’. Amsterdam: Het Spinhuis, 11–32.
9. Barth, Fredrik. 1998a. Introduction. In: F. Barth, ed. Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 9–38.
10. Barth, Fredrik. 1998b. Pathan Identity and its Maintenance. In: F. Barth, ed. Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 117–134.
11. Barth, Fredrik. 2007. Sixty Years in Anthropology. Annual Review of Anthropology, 36: 1–16. DOI: 36.081406.094407.
12. Becker, Howard. 2018. Triki badawcze w socjologii. Jak w pełni wykorzystać potencjał badań społecznych. Przekład Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
13. Blom, Jan-Petter. 1998. Ethnic and Cultural Differentiation. In: F. Barth, ed . Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 74–85.
14. Bourdieu, Pierre. 1977. Outline of a Theory of Practice. Cambridge: Cambridge University Press.
15. Bourdieu, Pierre. 1991. Language and Symbolic Power. Cambridge: Polity Press.
16. Bourdieu, Pierre. 2014. On the State. Lectures at the Collage de France, 1989–1992. Cambridge: Polity Press.
17. Bourdieu, Pierre. 2018. Classification Struggles. General Sociology, Vol.1 Lectures at the Collage de France, 1981–82. Cambridge: Polity Press.
18. Boyd, Robert, Peter Richerson. 2005. The Origin and Evolution of Cultures. Oxford: Oxford University Press.
19. Burawoy, Michael. 2009. The Extended Case Method. Four Countries, Four Decades, Four Great Transformations and One Theoretical Tradition. Berkely: University of California Press.
20. Canclini, Nestor, Garcia. 1995. Hybrid Culture. Strategies for Entering and Leaving Modernity. London and Minneapolis: University of Minnesota Press.
21. Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, Book X. 2002. Skopje: Republic of Macedonia, State Statistical Office. https://www.stat. gov.mk/PrikaziPublikacija_en.aspx?id=54&rbr=222.
22. Chandra, Kanchan. 2012. What is Ethnic Identity? Minimalist Definition. In: K. Chandra, ed. Constructivist Theories of Ethnic Politics. Oxford: Oxford University Press, 51–96.
23. Clark, Herbert H. 2006. Social Actions, Social Commitments. In: N.J. Enfield, S. Levinson, eds. Roots of Human Sociality. Oxford, New York: Berg, 126–150.
24. Clifford, James. 2005. Rearticulating Anthropology. In: D.A. Segal, S. Yanagisako eds. Unwrapping the sacred bundle. Reflections on the Discipline of Anthropology. Durham Duke University Press (Kindle Edition).
25. Cohen, Anthony. 1989. The Symbolic Construction of Community. London and New York: Routledge.
26. Cohen, A. Yehudi. 1969. Social Boundary Systems. Current Anthropology, 1: 103–126.
27. Cole, John, Eric Wolf. 1999. The Hidden Frontier. Ecology and Ethnicity in an Alpine Valley. Berkeley: The University of California Press: Berkeley.
28. Connolly, Jennifer. 2009. Forbidden intimacies: Christian-Muslim intermarriage in East Kalimantan, Indonesia. American Ethnologist. 3: 492–506. DOI: 10.1111/j.l548-1425.2009.0117.
29. Dolińska, Kamila. 2020. Granice. W: E. Opiłowska i in., red. Studia nad granicami i pograniczami. Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 117–127.
30. Donnan, Hastings, Wilson, Thomas. 2007. Granice tożsamości, narodu, państwa. Przekład Małgorzata Głowacka-Grajper. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
31. Donnan, Hastings, Thomas Wilson. 2010. Ethnography, security and the ‘frontier effect’ in borderlands. In: H. Donnan, T. Wilson, eds. Borderlands. Ethnographic Approaches to Security, Power, and Identity. Lonham: University Press of America (Kindle Edition).
32. Eidheim, Harald. 1998. When Ethnic Identity is a Social Stigma. In: F. Barth, ed. Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 39–57.
33. Elias, Norbert. 2008. Społeczeństwo jednostek. Przekład Janusz Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
34. Eriksen, Thomas Hylland.1991. The Cultural Contexts of Ethnic Differences. Man, New Series, 26, 1: 127-144. DOI: 10.2307/2803478.
35. Eriksen, Thomas Hylland. 1992. Us and Them in Modern Societies. Ethnicity and Nationalism in Mauritius, Trinidad and Beyond. Oslo: Scandinavian University Press.
36. Eriksen, Thomas Hylland. 2010. Ethnicity and Nationalism: Anthropological Perspectives. London: Pluto Press.
37. Eriksen, Thomas Hylland. 2013. Ethnicities: from Boundaries to Frontiers. In: J. Carrier, D. Gewertz, eds. The Handbook of Sociocultural Anthropology. London: Bloomsbury, 280–298.
38. Eriksen, Thomas Hylland. 2015. Fredrik Barth. An Intellectual Biography. London: Pluto Press.
39. Eriksen, Thomas Hylland, Marek Jokoubek. 2019. Introduction: ethnic groups, boundaries and beyond. In: T. Hylland Eriksen, M. Jakoubek, eds. Ethnic groups and boundaries today. A legacy of fifty years. London: Routledge (Kindle Edition).
40. Fassin, Didier. 2020. Connecting Borders and Boundaries. In: D. Fassin, ed. Deepening Divides. How Territorial Borders and Social Boundaries Delineate our World. London: Pluto Press, 1–20.
41. Fenton, Steve. 2007. Etniczność. Przekład Ewa Chomicka. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
42. Freud, Sigmund. 1995. Kultura jako źródło cierpień. Przekład Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo KR.
43. Furnivall, John C. 1967. Netherlands India. A Study in the Plural Economy. Cambridge: Cambridge University Press.
44. Gieryn, Thomas F. 1983. Boundary-Work and the Demarcation of Science from Non-Science: Strains and Interests in Professional Ideologies of Scientists. American Sociological Review, 6: 781–795. DOI: 10.2307/2095325.
45. Goffman, Erving. 1981. Człowiek w teatrze życia codziennego. Przekład Helena i Paweł Śpiewakowie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
46. Golka, Marian. 2010. Imiona wielokulturowości. Warszawa: Muza SA.
47. Grillo, R.D. 1998. Pluralism and the Politics of Difference. State, Culture, and Ethnicity in Comparative Perspective. Oxford University Press.
48. Haaland, Gunnar. 1998. Economic Determinants in Ethnic Process. In: F. Barth, ed. Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 58–73.
49. Hammersley, Martyn, Paul Atkinson. 2019. Ethnography. Principles in Practice. London and New York: Routledge.
50. Hannerz, Ulf. 1996. Transnational connections. Culture, People, Places. London and New York: Routledge.
51. Hughes, Everett. 2017. The Sociological Eye. Selected Papers. New York and London: Routledge (Kindle Edition).
52. Hurst, Charles E., David McConnell. 2010. An Amish Paradox. Diversity and Change in the World’s Largest Amish Community. Baltimore: The John Hopkins University Press (Kindle Edition).
53. Izikowitz, Karl G. 1998. Neighbors in Laos. In: F. Barth, ed. Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 135–148.
54. Jarman, Neil. 1997. Material Conflicts. Parades and Visual Displays in Northern Ireland. Oxford: Berg.
55. Jenkins, Richard. 2008. Rethinking Ethnicity. Arguments and Explorations. London: Sage Publications.
56. Knutsson, Karl-Eric. 1998. Dichotomization and Integration. In: F. Barth, ed. Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 86–100.
57. Kroneberg, Clemens, Andreas Wimmer. 2012. Struggling over the Boundaries of Belonging: A Formal Model of Nation Building, Ethnic Closure, and Populism. American Journal of Sociology, 1: 176–230. DOI: 10.1086/666671.
58. Kubica, Grażyna. 2013. Wytyczanie granic między nauką a literaturą: proza etnograficzna. W: G. Kubica, H. Kurek, red. Granice i pogranicza: państw, grup, dyskursów… Perspektywa antropologiczna i socjologiczna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 65–85.
59. Kymlicka, Will. 2007. Multicultural Odysseys. Navigating the New International Politics of Diversity. Oxford: Oxford University Press.
60. Lacy, Karyn R. 2007. Blue-Chip Black. Race, Class, and Status in the New Black Middle Class. Berkeley: University of California Press.
61. Lamont, Michele. 1992. Money, Morals, and Manners. The Culture of the French and the American Upper-Middle Class. Chicago and London: The University of Chicago Press.
62. Lamont, Michele. 2000. The Dignity of Working Men. Morality and the Boundaries of Race, Class, and Immigration. Cambridge, Mass, New York: Harvard University Press, Russell Sage Foundation.
63. Lamont, Michele, Virág Molnár. 2002. The Study of Boundaries in the Social Sciences. Annual Review of Sociology, 28: 167–195. DOI: 10.1 146/annurev.soc.28.110601.141107.
64. Lawson, E. Thomas, Robert McCauley. 1990. Rethinking Religion. Connecting Cognition and Culture. Cambridge: Cambridge University Press.
65. Lieberson, Stanley. 1992. Small N’s and big conclusions: an examination of the reasoning in comparative studies based on small number of cases. In: C. Ragin, H. Becker, eds. What is a Case? Exploring the foundation of social inquiry. Cambridge: Cambridge University Press (Kindle Edition).
66. Leach, Edmund. 1954. Political Systems of Highland Burma. A Study of Kachin Social Structure. London: The Athlone Press.
67. Levinson, Stephen. 2006. On the Human “Interaction Engine”. In: N.J. Enfield, S. Levinson, eds. Roots of Human Sociality. Oxford, New York: Berg, 39–69.
68. Lubaś, Marcin. 2011. Różnowiercy. Współistnienie międzyreligijne w zachodniomacedońskiej wsi. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
69. Lukes, Steven. 2021. Power. A Radical View. Third Edition. London: Red Globe Press.
70. Łodziński, Sławomir. 2021. Nazwy i granice etniczne. Dodatkowe nazwy miejscowości w językach mniejszości w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
71. Malinowski, Bronisław. 1987. Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Przekład Barbara Olszewska-Dyoniziak, Sławoj Szynkiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
72. Mann, Michael. 2012. The Sources of Social Power, Volume 1: A History of Power from The Beginning to AD 1760. Cambridge: Cambridge University Press.
73. Marody, Mirosława, Anna Giza-Poleszczuk. 2004. Przemiany więzi społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar .
74. Malešević, Siniša. 2004. The Sociology of Ethnicity. London: Sage Publications.
75. Merton, Robert, Elinor Barber. 2004. The Travels and Adventures of Serendipity. Princeton: Princeton University Press.
76. Mitchel, J. Clyde. 2006. Case and Situation Analysis. In: T.M.S. Evens, D. Handelman, eds. The Manchester School. Practice and Ethnographic Praxis in Anthropology. New York and Oxford: Berghahn Books, 23–44.
77. Modood, Tariq. 2013. Multiculturalism. Cambridge: Polity Press.
78. Mol, Annemarie, John Law. 2002. Complexities: An Introduction. In: J. Law, A. Mol, eds. Complexities. Social Studies of Knowledge Practices. Durham: Duke University Press (Kindle Edition).
79. Mucha, Janusz. 1999a. Badania stosunków kulturowych z perspektywy mniejszości. W: J. Mucha, red. Kultura dominująca jako kultura obca. Warszawa: Oficyna Naukowa, 11–25.
80. Mucha, Janusz. 1999b. Dominacja kulturowa i reakcje na nią. W: J. Mucha, red. Kultura dominująca jako kultura obca. Warszawa: Oficyna Naukowa, 26–53.
81. Nowicka, Ewa. 1990. Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy. W: E. Nowicka, red. Swoi i obcy. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Socjologii, 5–53.
82. Obrębski, Józef. 2005. Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
83. Osuji, Chinyere K. 2019. Boundaries of Love. Interracial Marriage and the Meaning of Race. New York: New York University Press.
84. Piven, Frances Fox. 2006. Challenging Authority. How Ordinary People Change America. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
85. Pokojska, Justyna. 2017. Granice na pograniczu? Przypadek pogranicza polsko-słowackiego Sromowce Niżne-Czerwony Klasztor. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar .
86. Poll, Salomon. 2017. The Hasidic Community of Williamsburg. A Study in the Sociology of Religion. London and New York: Routledge (Kindle Edition).
87. Sadowski, Andrzej. 2008. Pogranicze, pograniczność, tożsamość pogranicza. Pogranicza. Studia Społeczne, tom XIV (numer specjalny): 17–30.
88. Sadowski, Andrzej. 2019. Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogranicza. Kraków Nomos.
89. Scott, John. 2006. Władza. Przekład Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
90. Siverts, Henning. 1998. Ethnic Stability and Boundary Dynamics in Southern Mexico. In: F. Barth, ed. Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 101–116.
91. Smagacz-Poziemska, Marta, Andrzej Bukowski,, Karol Kurnicki. 2018. „Wspólnoty parkingowania”. Praktyki parkowania na osiedlach wielkomiejskich i ich strukturalne konsekwencje. Studia Socjologiczne. 1: 117–142. DOI: 10.24425/119089.
92. Smith, M.G. 1986. Pluralism, race, and ethnicity in selected African countries. In: J. Rex, D. Mason, eds. Theories of race and ethnic relations. Cambridge: Cambridge University Press, 187–225.
93. Steward, Charles. 2007. Creolization: History, Ethnography, Theory. In: C. Steward, ed. Creolization: History, Ethnography, Theory. Walnut Creek, CA: Left Coast Press, 1–25.
94. Straczuk, Justyna. 2006. Cmentarz i stół. Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na Białorusi. Wrocław: Monografie FNP, Seria Humanistyczna.
95. Strathern, Marylin. 1988. The Gender of the Gift. Problems with Women and Problems with Society in Melanesia. Berkeley: University of California Press.
96. Śliz, Anna, Marek Szczepański. 2021. Różnorodność a równość. Projekty wielokulturowości w perspektywie socjologicznej. Studia Socjologiczne, 2: 13–44. DOI: 10.24425/sts.2021.137287.
97. Tambiah, Stanley. 1985. Culture, Thought, and Social Action. An Anthropological Perspective. Cambridge, Mass. Harvard University Press.
98. Tomasello, Michael. 2015. Historia naturalna ludzkiego myślenia. Przekład Bartłomiej Kucharzyk, Rafał Ociepa. Kraków: Copernicus Center Press.
99. Toren, Christina. 2013. Imagining the World that Warrants Our Imagination: The Revelation of Ontogeny. In: N. J. Long, H. Moore, eds. Sociality. New Directions. New York, Oxford: Berghahn (Kindle Edition).
100. Verdery, Katherine. 1994. Ethnicity, nationalism, and state making. Ethnic groups and boundaries: past and future. In: H. Vermeulen, C. Govers, eds. Anthropology of Ethnicity. Beyond ‘Ethnic Groups and Boundaries’. Amsterdam: Het Spinhuis, 33–58.
101. Vertovec, Steven. 2019. Fredrik Barth and the Social Organization of difference. In: T. Hylland, Eriksen, M. Jakoubek, eds. Ethnic groups and boundaries today. A legacy of fifty years. London: Routledge (Kindle Edition).
102. Wallman, Sandra. 1978. The Boundaries of ‘Race’: Processes of Ethnicity in England. Man. New Series, 2: 200–217. DOI: 10.2307/2800245.
103. Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Przekład Dorota Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
104. Werbner, Pnina. 2019. Intersectionality and situationalism: toward a (more) dynamic interpretation of Ethnic groups and boundaries. In: T. Hylland Eriksen, M. Jakoubek, eds. Ethnic groups and boundaries today. A legacy of fifty years. London: Routledge (Kindle Edition).
105. Wielki Słownik PWN. 2018. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (wersja elektroniczna).
106. Wimmer, Andreas. 2013. Ethnic Boundary Making. Institutions, Power, Networks. Oxford: Oxford University Press.
107. Wolf, Eric R. 2001. Pathways of Power. Building Anthropology of the Modern World. Berkeley: University of California Press.
108. Wrong, Dennis. 2017. Power. Its Forms, Bases, and Uses. Routledge: London and New York. (Kindle Edition).
109. Zenker, Olaf. 2013. Irish/ness is all around us. Language Revivalism and the Culture of Ethnic Identity in Northern Ireland. New York and Oxford: Berghahn Books.
110. Znaniecki, Florian. 1990. Współczesne narody. Przekład Zygmunt Dulczewski. Warszawa: PWN.
111. Znaniecki, Florian. 2008. Metoda socjologii. Przekład Elżbieta Hałas. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
112. Zununi, Zunun. 2010. Razvojni trendovi vo selata na opština Mavrovo i Rostuša (1945-2010). Skopje.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marcin Lubaś
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Jagielloński
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W artykule analizujemy konstruowanie męskości przez polskich migrantów zaangażowanych w działalność polskich organizacji Kościoła katolickiego za granicą. Przedstawiamy wyniki badań, które przeprowadziłyśmy w latach 2016–2018 z aktywnymi religijnie polskimi mężczyznami migrantami, w trzech krajach: Anglii, Belgii i Szwecji. Ramą heurystyczną analizy jest koncepcja męskości hybrydycznej, rozumianej jako konglomerat społecznych praktyk i reguł społecznych wywodzących się z różnych wzorców płci. Pokazujemy, jak w procesie selektywnego włączania znaczeń przypisywanych np. kobiecości konstruowany jest nowy wzór męskości. Omawiamy, w jaki sposób religia staje się mechanizmem stratyfikacji i mobilności w ramach hierarchii płci. Osadzenie męskości w znaczeniach religijnych wynosi polską religijną męskość na dominujące pozycje w porządku symbolicznym.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Anderson, Eric, Marc McCormack. 2018. Inclusive Masculinity Theory: Overview, Reflection and Refinement. Journal of Gender Studies, 27, 5: 547–561. DOI: 10.1080/09589236.2016.1245605.
2. Arxer, Steven L. 2011. Hybrid Masculine Power: Reconceptualizing the Relationship between Homosociality and Hegemonic Masculinity. Humanity & Society, 35, 4: 390–422. DOI: 10.1177/016059761103500404.
3. Aune, Kristin. 2010. Fatherhood in British Evangelical Christianity: Negotiating with Mainstream Culture. Men and Masculinities, 13, 2: 168–189. DOI: 10.1177/1097184X10390027.
4. Avila, Ernestine M. 2002. Reviewed Work(s): Servants of Globalization: Women, Migration, and Domestic Work by Rhacel Salazar Parreñas. Contemporary Sociology, 31, 4: 396–397. DOI: 10.2307/3089067.
5. Avishai, Orit. 2008. ‘Doing Religion’ In a Secular World: Women in Conservative Religions and the Question of Agency. Gender & Society, 22, 4: 409–433. DOI: 10.1177/0891243208321019.
6. Bell, Justyna, Paula Pustułka. 2017. Multiple Masculinities of Polish Migrant Men. NORMA, 12, 2: 127–143. DOI: 10.1080/18902138.2017.1341677.
7. Berger, Peter L. 1997. Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii. Przekład Włodzimierz Kurdziel. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
8. Bridges, Tristan, C.J. Pascoe. 2014. Hybrid Masculinities: New Directions in the Sociology of Men and Masculinities. Sociology Compass, 8, 3: 246–258. DOI: 10.1111/soc4.12134.
9. Burchardt, Marian. 2018. Saved from Hegemonic Masculinity? Charismatic Christianity and Men’s Responsibilization in South Africa. Current Sociology, 66, 1: 110–127. DOI: 10.1177/0011392117702429.
10. CBOS. 2021. Religijność młodych na tle ogółu społeczeństwa, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_144_21.PDF. 11. Charsley, Katharine, Helena Wray. 2015. Introduction: The Invisible (Migrant) Man. Men and Masculinities, 18, 4: 403–423. DOI: 10.1177/1097184X15575109.
12. Demetriou, Demetrakis. 2001. Connell’s Concept of Hegemonic Masculinity: A Critique. Theory and Society, 30, 3: 337–361.
13. Diefendorf, Sarah. 2015. After the Wedding Night. Sexual Abstinence and Masculinities over the Life Course Gender & Society, 29, 5: 647–669. DOI: 10.1177/ 0891243215591597.
14. Draguła, Andrzej. 2019. Reaktywacja wzorca mężczyzny jako miles Christi. Czas Kultury, 15, 01: 39–44.
15. Dube, Siphiwe Ignatius. 2014. The Promise Keepers Canada and Christian Relational Masculinities. Religious Studies and Theology, 33, 2: 173–192.
16. Eisen, Daniel B., Liann Yamashita. 2019. Borrowing from Femininity: The Caring Man, Hybrid Masculinities, and Maintaining Male Dominance. Men and Masculinities, 22, 5: 801–820. DOI: 10.1177/1097184X17728552.
17. Fiałkowska, Kamila. 2019. Negotiating masculinities: Polish male migrants in the UK – insights from an intersectional perspective. NORMA, 14, 2: 112–127. DOI: 10.1080/18902138.2018.1533270.
18. Garapich, Michał P. 2009. Wyjechałem ot, tak... i nie jestem emigrantem. Polski dominujący dyskurs migracyjny i jego kontestacje na przykładzie Wielkiej Brytanii. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 4: 41–65.
19. Gelfer, Joseph. 2010. Evangelical and Catholic Masculinities in Two Fatherhood Ministries. Feminist Theology, 19, 1: 36–53. DOI: 10.1177/0966735010372167.
20. George, Sheba Mariam. 2005. When Women Come First. Gender and Class in Transnational Migration. Berkeley / Los Angeles / London: University of California Press.
21. Gender Equality Index https://eige.europa.eu/gender-equality-index
22. Graff, Agnieszka, Elżbieta Korolczuk. 2021. Anti-Gender Politics in the Populist Moment. Routledge.
23. Hirose, Akihiko, Kay Kei-ho Pih. 2010. Men Who Strike and Men Who Submit: Hegemonic and Marginalized Masculinities in Mixed Martial Arts. Men and Masculinities, 13, 2: 190–209. DOI: 10.1177/1097184X09344417.
24. Hondagneu-Sotelo, Pierrette. 2013. New Directions in Gender and Immigration Research. In: L.O. Casas, N. Riba-Mateos, eds. The International Handbook on Gender, Migration and Transnationalism: Global and Development Perspectives. Edward Elgar Publishers, 233–245.
25. Kilkey, Majella, Ewa Palenga-Möllenbeck. 2016. Introduction: Family Life in an Age of Migration and Mobility: Introducing a Global and Family Life-Course Perspective. In: M. Kilkey, E. Palenga-Möllenbeck, eds. Family Life in an Age of Migration and Mobility. Palgrave.
26. Van Klinken, Adriaan S. 2012. Men in the Remaking: Conversion Narratives and Born-Again Masculinity in Zambia. Journal of Religion in Africa, 42, 3: 215–239.
27. Kluczyńska, Urszula. 2021. Męskości hybrydowe, czyli wilk w owczej skórze. Definiowanie konceptu. Przegląd Krytyczny, 3, 2: 35–50. DOI: 10.14746/pk.2021.3.2.2.
28. Krotofil, Joanna. 2013. Religia w procesie kształtowania tożsamości wśród polskich migrantów w Wielkiej Brytanii. Kraków: Nomos.
29. Leszczyńska, Katarzyna. 2016. Płeć w instytucje uwikłana: reprodukowanie wzorców kobiecości i męskości przez świeckie kobiety i świeckich mężczyzn w organizacjach administracyjno-ewangelizacyjnych Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
30. Leszczyńska, Katarzyna, Sylwia Urbańska, Katarzyna Zielińska, 2018. Religion and Gender in Migration to and from Central and Eastern Europe – Introductory Reflections. Central and Eastern European Migration Review, 7, 2: 105–110. DOI: 10.17467/ceemr.2018.15
31. Leszczyńska, Katarzyna, Sylwia Urbańska, Katarzyna Zielińska. 2020. Poza granicami. Płeć społeczno-kulturowa w katolickich organizacjach migracyjnych. Kraków: Nomos.
32. Leszczyńska, Katarzyna. 2019. Between womanhood as ideal and womanhood as a social practice: women’s experiences in the Church organisation in Poland. Journal of Contemporary Religion, 34, 2: 311–330. DOI: 10.1080/13537903.2019.1621550.
33. Montes, Veronica. 2013. The Role of Emotions in the Construction of Masculinity: Guatemalan Migrant Men, Transnational Migration, and Family Relations. Gender & Society, 27, 4: 469–490. DOI: 10.1177/0891243212470491.
34. Nyhagen, Line. 2020. ‘It’s Not Macho, Is It?’: Contemporary British Christian Men’s Constructions of Masculinity. Journal of Men’s Studies, 1–19. DOI: 10.1177/1060826520981719.
35. Osella, Filippo, Caroline Osella. 2010. Migration, Money and Masculinity in Kerala. Journal of the Royal Anthropological Institute, 6, 1: 117–133. DOI: 10.1111/1467-9655.t01-1-00007.
36. Pedraza, Silvia. 1991. Women and Migration: The Social Consequences of Gender. Annual Review of Sociology, 17: 303–325.
37. Pew Research Center. 2018. Eastern and Western Europeans Differ on Importance of Religion, Views of Minorities, and Key Social Issues, https://www.pewforum. org/2018/10/29/eastern-and-western-europeans-differ-on-importance-of-religion-views-of-minorities-and-key-social-issues/
38. Pustułka, Paula, Justyna Struzik, Magdalena Ślusarczyk. 2015. Caught between Breadwinning and Emotional Provisions – the Case of Polish Migrant Fathers in Norway. Studia Humanistyczne AGH, 14, 2: 117. DOI: 10.7494/human.2015.14.2.117.
39. Sadłoń, Wojciech SAC, Robert Stępisiewicz. 2015. Religijność i aktywność kobiet w kościele katolickim w Polsce. Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego https://iskk.pl/images/stories/Instytut/dane/ISKK_Kobiety_Religijnosc_2015.pdf.
40. Sumerau, J. Edward. 2012. That’s What a Man Is Supposed to Do”: Compensatory Manhood Acts in an LGBT Christian Church. Gender & Society, 26, 3: 461–487. DOI: 10.1177/0891243212439748.
41. Szczukowski, Ireneusz. 2019. „Katolik to nie wypacykowany goguś”. O męskim chrześcijaństwie czasu krucjat. Świat Tekstów. Rocznik Słupski, 17: 165–174.
42. Szwed, Anna, Katarzyna Zielińska. 2017. A War on Gender? The Roman Catholic Church’s Discourse on Gender in Poland. In: S.P. Ramet, I. Borowik, eds. Religion, Politics, and Values in Poland: Continuity and Change Since 1989. New York: Palgrave Macmillan, 113–136.
43. Turner, Victor, 2005. Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie. Przekład Wojciech Usakiewicz. Kraków: UJ.
44. Trąbka, Agnieszka, Katarzyna Wojnicka. 2017. Self-Positioning as a Man in Transnational Contexts: Constructing and Managing Hybrid Masculinity. NORMA: International Journal for Masculinity Studies 12, 2: 144–158. DOI:10.1080/18902138.2017.1341768.
45. Trzebiatowska, Marta, Steve Bruce. 2012. Why Are Women More Religious than Men? Oxford University Press.
46. Urbańska, Sylwia. 2016. Czego nie dowiemy się o globalnej rewolucji płci bez badania religii w życiu migrantów. Studia Humanistyczne AGH, 15, 3: 51–67. DOI: 10.7494/human.2016.15.3.51-67.
47. Urbańska, Sylwia. 2015. Matka Polka na odległość. Z doświadczeń migracyjnych robotnic 1989–2010. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
48. Urbańska, Sylwia. 2018. Assessing the Significance of Religion in Gender and Migration Studies: New Avenues for Scholarly Inquiry. Central and Eastern European Migration Review CEEMR, 7, 2: 111–24. DOI: 10.17467/ceemr.2018.16.
49. Wojnicka, Katarzyna, Magdalena Nowicka. 2022. Understanding Migrant Masculinities through a Spatially Intersectional Lens. Men and Masculinities, 25, 2: 232–251. DOI: 10.1177/1097184X20986224.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Leszczyńska
1
ORCID: ORCID
Katarzyna Zielińska
2
ORCID: ORCID
Sylwia Urbańska
3
ORCID: ORCID

  1. AGH w Krakowie
  2. Uniwersytet Jagielloński
  3. Uniwersytet Warszawski
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza rynków małżeńskich polskiej klasy wyższej, z wykorzystaniem kategorii interpretacyjnych Pierre’a Bourdieu i Michela Callona. Tekst prezentuje miejsca spotkań jednostek z klasy wyższej. Artykuł powstał na podstawie materiału badawczego, na który składają się 23 wywiady pogłębione. Przedstawiciele klasy wyższej spotykają przyszłego małżonka/kę w miejscach ekskluzywnych, wyselekcjonowanych, w których występują trzy bariery wstępu: kapitał kulturowy, społeczny oraz ekonomiczny. Przestrzenie wraz z infrastrukturą odgrywają podczas poznania znaczącą rolę, także w kontekście dominującego gustu klasy wyższej, która unika miejsc ogólnodostępnych i styczności z klasami niższymi.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Adamski, Franciszek. 2002. Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
2. Arosio, Laura. 2004. Gli opposti si respingono? Scelte di coppia e stabilità coniugale in Italia. Roma: Aracne Editrice.
3. Beck, Ulrich, Elisabeth Beck-Gernsheim. 2013. Całkiem zwyczajny chaos miłości. Przekład Tomasz Dominiak. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
4. Becker, Gary S. 1981. A Treatise on the family. Cambridge: Harvard University Press.
5. Becker, Gary S. 1990. Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Przekład Helena Hagemejerowa, Krzysztof Hagemejer. Warszawa: PWN.
6. Ben-Ze’ev, Aaron. 2004. Love Online. Emotions on the Internet. Cambridge: Cambridge University Press.
7. Berman, Marshall. 2006. „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Przekład Marcin Szuster. Kraków: Universitas.
8. Bourdieu, Pierre. 2002. Marriage strategies. Population and Development Review, 28,3: 549–558.
9. Bourdieu, Pierre. 2005a. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy. Przekład Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
10. Bourdieu, Pierre. 2005b. The Social Structures of the Economy. Cambridge: Polity.
11. Bourdieu, Pierre. 2006. Medytacje pascaliańskie. Przekład Krzysztof Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa.
12. Bourdieu, Pierre. 2007. In Other Words: Essays toward a Reflective Sociology. Cambridge: Polity.
13. Bourdieu, Pierre. 2008. The Bachelors’ Ball. The Crisis of Peasant Society in Béarn. Chicago: Chicago University Press.
14. Bourdieu, Pierre. 2013. Outline of a Theory of Practice. Cambridge: Cambridge University Press.
15. Bozon, Michel, François Heran. 1989. Finding a Spouse. A Survey How French Couples Meet. Population: An English Selection, 44, 1: 91–121.
16. Braudel, Fernand. 2019. Struktury codzienności. Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV–XVIII wiek. Przekład Ewa Dorota Żółkiewska. Warszawa: PIW.
17. Callon, Michel. 1998a. An essay on framing and overflowing: economic externalities revisited by sociology. In: M. Callon, eds. The Laws of the Markets. Oxford: Blackwell Publishers, 244–269.
18. Callon, Michel. 1998b. The embeddedness of economic markets in economics. In: M. Callon, eds. The Laws of the Markets. Oxford: Oxford University Press, 1–58.
19. Callon, Michel. 1999. Actor-network theory—the market test. The Sociological Review, 47, 1: 181–195. DOI: 10.1111/j.1467-954X.1999.tb03488.x.
20. CBOS. 2020. Klasa niższa, średnia i wyższa. Charakterystyka w oparciu o autoidentyfikacje Polaków. Komunikat z badań nr 61. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_061_20.PDF. Dostęp 11.04.2022.
21. Coleman, James. 2016. Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej. Przekład Piotr Sztompka. Kraków: Społeczny instytut wydawniczy „Znak”.
22. D’ambrosio, Gabriella, Veronica Pastori. 2017. Omogamia o complementarietà? Analisi delle scelte coniugali in Italia. Sociologia e Ricerca Sociale, 113: 143–155. DOI: 10.3280/SR2017-113007.
23. Domański, Henryk. 2015. Czy są w Polsce klasy społeczne? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
24. Domański, Henryk, Dariusz Przybysz. 2007. Homogamia małżeńska a hierarchie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
25. Domański, Henryk, Dariusz Przybysz. 2012. Wybór znajomego a stratyfikacja społeczna w Polsce w latach 1988–2008. Kultura i Społeczeństwo, 56, 1: 233–260.
26. Flemmen, Magne. 2012. The structure of the upper class: a social space approach. Sociology, 46, 6: 1039–58. DOI: 10.1177/0038038512437899.
27. Ford, Karly S. 2020. Marrying Within the Alma Mater: Understanding the Role of Same-University Marriages in Educational Homogamy. Sociological Research Online, 25, 2: 254–272. DOI: 10.1177/1360780419867710.
28. Gdula, Maciej, Przemysław Sadura. 2012. Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
29. Gdula, Maciej. 2009. Trzy dyskursy miłosne. Warszawa: Oficyna Naukowa.
30. GUS. 2016. Małżeństwa i dzietność w Polsce. Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/23/1/1/malzenstwa_i_dzietnosc_w_polsce.pdf. Dostęp 11.04.2022.
31. GUS. 2021. Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2020 roku. Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/struktura-wynagrodzen-wedlug-zawodow-w-pazdzierniku-2020-roku,5,7.html. Dostęp 15.03.2022.
32. Goffman, Erving. 2000. Człowiek w teatrze życia codziennego. Przekład Helena Datner Śpiewak, Paweł Śpiewak. Warszawa: Wydawnictwo KR.
33. Haller, Max. 1981. Marriage, Women, and Social Stratification: A Theoretical Critique. American Journal of Sociology, 86, 4: 766–795.
34. Heidegger, Martin. 1994. Bycie i czas. Przekład Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
35. Illouz, Eva. 1997. Consuming the romantic utopia. Love and the cultural contradictions of capitalism. Berkeley and Los Angeles, California: Univeristy of California Press.
36. llouz, Eva. 2010. Uczucia w dobie kapitalizmu. Przekład Zygmunt Simbierowicz. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna Naukowa.
37. Illouz, Eva. 2016. Dlaczego miłość rani? Przekład Michał Filipczuk. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
38. Janiszewska, Anna. 2007. Dobór przestrzenny i demograficzno-społeczny małżeństw zawieranych w Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
39. Jasiecki, Krzysztof. 2002. Elita biznesu w Polsce. Drugie narodziny kapitalizmu. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
40. Kacprowicz, Grażyna. 1989. Małżeństwo a struktura społeczna w Polsce. Warszawa: Instytut Socjologii UW.
41. Kalmijn, Matthijs. 1991. Shifting boundaries. Trends in religious and educational homogamy. American Sociological Review, 56, 6: 786–800. DOI: 10.2307/2096256.
42. Kalmijn, Matthijs. 1994. Assortative mating by cultural and economic occupational status. American Journal of Sociology, 100, 2: 422–452.
43. Kałuża, Dorota. 2007. Stopień otwartości rynku małżeńskiego we współczesnej Polsce. W: E. Ozorowski, R. Horodeński, red. Małżeństwo-Etyka-Ekonomia. Białystok: Wydawnictwo WSE, 97–109.
44. Kamecka, Gabriela. 2022. W poszukiwaniu nowych perspektyw badania rynków małżeńskich. Przegląd Socjologiczny, 71, 1: 10-31. DOI: 10.26485/PS/2022/71.1/1.
45. Kastory, Jan, Kamil Lipiński. 2012. Drogi do overclass. Narracje polskich elit biznesu. W: M. Gdula, P. Sadura, red. Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 139–160.
46. Kocka, Jürgen. 1984. Family and class formation: intergenerational mobility and marriage patterns in nineteenth-century Westphalian towns. Journal of Social History, 17, 3: 411–33.
47. Kot, Stanisław, Teresa Słaby. 2013. Ocena jakości życia wschodzącej klasy wyższej w Polsce. Śląski Przegląd Statystyczny, 17, 11: 209–227.
48. Kulas, Piotr. 2016. Rozmowy o inteligencji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
49. Latour, Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne: wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Przekład Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski. Kraków: Universitas.
50. Lehrer, Evelyn. 2006. Age at Marriage and Marital Instability: Revisiting the Becker-Landes-Michael Hypothesis. Journal of Population Economics, 21, 2: 463–484. DOI 10.1007/s00148-006-0092-9.
51. Luhmann, Niklas. 2003. Semantyka miłości: o kodowaniu intymności. Przekład Jerzy Łoziński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
52. Mare, Robert D. 1991. Five decades of educational assortative mating. American Sociological Review, 56, 1: 15–32. DOI: 10.2307/2095670.
53. Marks, Karol. 1956. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. Księga I: Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i Wiedza.
54. Mead, George H. 1975. Umysł, osobowość i społeczeństwo. Przekład Zofia Wolińska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
55. Mill, John S. 2000. Essays on Some Unsettled Questions of Political Economy. London: Batoche Books, Kitchener.
56. Mills, Wright Charles. 1961. Elita władzy. Przekład Ignacy Rafelski. Warszawa: Książka i Wiedza.
57. Pallasmaa, Juhani. 2012. Oczy skóry: architektura i zmysły. Przekład Michał Choptiany. Kraków: Instytut Architektury.
58. Palska, Hanna. 2002. Bieda i dostatek. O nowych stylach życia końca lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
59. Putnam, Robert. 2008. Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Przekład Przemysław Sadura, Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
60. Resnick, Irven. 2000. Marriage in medieval culture: Consent theory and the case of Joseph and Mary. Church History, 69, 2: 350–371. DOI: 10.2307/3169584.
61. Ricardo, David. 1949. The principles of political economy and taxation. London: J.M. Dent & Sons; New York: E.P. Dutton & Co.
62. Savage, Mike, Karel Williams. 2008. Remembering Elites. New Jersey: Wiley-Blackwell.
63. Smith, Adam. 1909. An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations, books. New York: P.F. Collier & Son Corporation.
64. Smits, Jeroen, Wout Ultee, Jan Lammers. 1998. Educational homogamy in 65 countries: An explanation of differences in openness using country-level explanatory variables. American Sociological Review, 63, 2: 264–285. DOI: 10.2307/2657327.
65. Szlendak, Tomasz. 2010. Socjologia rodziny Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
66. Toft, Maren, Vegard Jarness. 2020. Upper-Class Romance: Homogamy at the Apex of the Class Structure. European Societies, 23, 1: 71–97. DOI: 10.1080/14616696. 2020.1823009.
67. Veblen, Thorstein. 1998. Teoria klasy próżniaczej. Przekład Janina Frentzel-Zagórska. Warszawa: Wydawnictwo Muza.
68. Warzywoda-Kruszyńska, Wielisława. 1974. Małżeństwa a struktura społeczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN.
69. Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo: zarys socjologii rozumiejącej. Przekład Dorota Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
70. Zarycki, Tomasz. 2008. Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i Rosji. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
71. Zarycki, Tomasz. 2009. Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Gabriela Kamecka
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W konsekwencji pandemii COVID-19 pojawiły się nowe potrzeby i ujawniły dawne deficyty, a solidarność okazała się potrzebna w obszarach do tej pory niewymagających wsparcia, co zmobilizowało wiele osób do wspólnotowych postaw i aktywności. W artykule przedstawiono, jak postrzeganie i doświadczanie solidarności zmieniało się w czasie pandemii w podziale na sześć obszarów wyłonionych z materiału empirycznego: relacje i kontakt; wsparcie w sieciach społecznych i ze względu na bliskość; charytatywność; postawy obywatelskie; duchowość i ekologia. Wyniki pochodzą z jakościowego badania podłużnego, prowadzonego od marca 2020 do czerwca 2021 roku, w którym brało udział 25 osób. Kluczowe wnioski dotyczą zmiany postrzegania i doświadczania solidarności wraz z upływem czasu i wyczerpywaniem zasobów. W artykule postawiono pytania o budowanie trwałych postaw i praktyk solidarnościowych.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Arendt, Hannah. 1991. O rewolucji. Przekład Mieczysław Godyń. Kraków: Dom Wydawniczy Totus.
2. Arora, Gulhima, George Kroumpouzos, Martin Kassir, Mohammad Jafferany, Torello Lotti, Roxanna Sadoughifar, Zuzanna Sitkowska, Stephan Grabbe, Mohammad Goldustcorresponding. 2020. Solidarity and transparency against the COVID‐19 pandemic. Dermatologic Therapy. doi: 10.1111/dth.13359.
3. Arpino, Bruno, Marta Pasqualini, Valeria Bordone, Aïda Solé-Auró. 2020. Indirect consequences of COVID-19 on people’s lives. Findings from an on-line survey in France, Italy and Spain. SocArX. doi: 10.31235/osf.io/4sfv9.
4. Ayalon, Liat, Alison Chasteen, Manfred Diehl, Becca R. Levy, Shevaun D. Neupert, Klaus Rothermund, Clemens Tesch-Römer, Hans-Werner Wahl. 2021. Aging in times of the COVID-19 pandemic: Avoiding ageism and fostering intergenerational solidarity. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci, 76, 2: e49‒e52. DOI: 10.1093/geronb/ gbaa051.
5. Bartkowski, Jerzy. 2014. Solidarność społeczna i kryzys. Zmiany wartości w Europie i w Polsce w warunkach kryzysu. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 48: 19‒34.
6. Bayertz, Kurt. 1999. Four Uses of “Solidarity”. In: K. Bayertz, ed. Solidarity. Dordrecht: Springer, 209‒220.
7. Beck, Ulrich. 2004. Społeczeństwo ryzyka: w drodze do innej nowoczesności. Przekład Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
8. Bernard, Anna. 2017. Cultural activism as resource: Pedagogies of resistance and solidarity. Journal of Postcolonial Writing, 53, 3: 367‒379.
9. Bertogg, Ariane, Sebastian Koos. 2021. Socio-economic position and local solidarity in times of crisis. The COVID-19 pandemic and the emergence of informal helping arrangements in Germany. Research in Social Stratification and Mobility, 74: 100612. DOI: 10.1016/j.rssm.2021.100612.
10. Bowleg, Lisa. 2020. We’re not all in this together: on COVID-19, intersectionality, and structural inequality. American Journal of Public Health, 110, 7: 917‒917. DOI: 10.2105/AJPH.2020.305766.
11. Carlsen, Hjalmar Bang, Jonas Toubøl, Benedikte Brincker. 2021. On solidarity and volunteering during the COVID-19 crisis in Denmark: the impact of social networks and social media groups on the distribution of support. European Societies, 23 (sup1): S122‒S140. DOI: 10.1080/14616696.2020.1818270.
12. Cheng, Kar Keung, Tai Hing Lam, Chi Chiu Leung. 2022. Wearing face masks in the community during the COVID-19 pandemic: altruism and solidarity. The Lancet, 399.10336: E39-E40. DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30918-1.
13. Chwat, Oliwia. 2021. Social Solidarity during the Pandemic: The “Visible Hand” and Networked Social Movements. Kultura i Społeczeństwo, 65, 1: 87‒104. DOI: 10.35757/KiS.2021.65.1.3.
14. Cluver, Lucie, Jamie M. Lachman, Lorraine Sherr, Inge Wessels, Etienne Krug, Sabine Rakotomalala, Stephen Blight, Susan Hillis, Gretchen Bachman, Ohad Green, Alex Butchart, Mark Tomlinson, Catherine L. Ward, Jennifer Doubt, Kerida McDonald. 2020. Parenting in a time of COVID-19. Lancet, 395: 10231, e64. DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30736-4.
15. Comte-Sponville, André. 2000. Mały traktat o wielkich cnotach. Przekład Halina Lubicz-Trawkowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
16. Constantinou, Costas S. 2021. „People Have to Comply with the Measures”: Covid-19 in “Risk Society.” Journal of Applied Social Science, 15, 1: 3‒11. DOI: 10.1177/1936724420980374.
17. Córdobaa, Diana, Ana M. Peredob, Paola Chavesc. 2021. Shaping alternatives to development: Solidarity and reciprocity in the Andes during COVID-19. World Development, 139: 105323. DOI: 10.1016/j.worlddev.2020.105323.
18. Crow, Graham. 2002. Social Solidarities: Theories, Identities and Social Change. Buckingham: Open University Press.
19. Czapliński, Przemysław. 2015. Zbyt późna nowoczesność. W: J. Żakowski, red. Reforma kulturowa, dostępny: https://nck.pl/badania/raporty/reforma-kulturowa-2020--2030--2040. Dostęp 06.10.2021.
20. De Cremer, David, Geoffrey J. Leonardelli. 2003. Cooperation in social dilemmas and the need to belong: The moderating effect of group size. Group dynamics: Theory, research, and practice, 7, 2: 168.
21. Del Boca, Daniela, Noemi Oggero, Paola Profeta, Mariacristina Rossi. 2020. Women’s and men’s work, housework and childcare, before and during COVID-19. Review of Economics of the Household, 18, 4: 1001‒1017. DOI: 10.1007/s11150-02009502-1.
22. Drozdowski, Rafał, Maciej Frąckowiak, Marek Krajewski, Małgorzata Kubacka, Piotr Luczys, Ariel Modrzyk, Łukasz Rogowski, Przemysław Rura, Agnieszka Stamm. 2020. Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z drugiego etapu badań. https://issuu.com/wydzialsocjologiiuam/docs/z_ycie_codzienne_w_czasach_pandemii._raport_z_drug. Dostęp 29.11.2020.
23. Duque, Franco, Isabel, Catalina Ortiz, Jota Samper, Gynna Millan. 2020. Mapping repertoires of collective action facing the COVID-19 pandemic in informal settlements in Latin American cities. Environment and Urbanization, 32, 2: 523‒546. DOI: 10.1177/0956247820944823.
24. Ellerich-Groppe, Niklas, Mark Schweda, Larissa Pfaller. 2020. #StayHomeForGrandma–Towards an analysis of intergenerational solidarity and responsibility in the coronavirus pandemic. Social Sciences & Humanities Open, 2, 1: 100085. DOI: 10.1016/j.ssaho.2020.100085.
25. Fancourt, Daisy, Andrew Steptoe, Feifei Bu. 2021. Trajectories of anxiety and depres- sive symptoms during enforced isolation due to COVID-19 in England: a longitudinal observational study. The Lancet Psychiatry, 8, 2: 141‒149. DOI: 10.1016/ S2215-0366(20)30482-X.
26. Furceri, Davide, Prakash Loungani, Jonathan D. Ostry, Pietro Pizzuto. 2020. Will Covid-19 affect inequality? Evidence from past pandemics. Covid Economics, 12, 1: 138‒157.
27. Goodhart, Darlene E. 1985. Some psychological effects associated with positive and negative thinking about stressful event outcomes: Was Pollyanna right?. Journal of Personality and Social Psychology, 48, 1: 216.
28. Goodwin, Robin, Wai Kai Hou, Shaojing Sun, Menachem Ben-Ezra. 2020. Quarantine, distress and interpersonal relationships during COVID-19. General psychiatry, 33, 6. doi: 10.1136/gpsych-2020-100385.
29. Granovetter, Mark. 1973. The Strength of Weak Ties, American Journal of Sociology, 78, 6: 1360‒1380.
30. Hanel, Paul HP, Lukas J. Wolf. 2020. Leavers and Remainers after the Brexit referendum: More united than divided after all?. British Journal of Social Psychology, 59, 2: 470‒493. DOI: 10.1111/bjso.12359.
31. Hansson, Pia, Audur Birna Stefansdottir. 2021. Nordic solidarity and COVID-19. Small States & Territories, 4, 1: 29‒44. https://www.um.edu.mt/library/oar/handle/123456789/74990.
32. Hardoš, Pavol, Zuzana Madarová. 2021. On the Forms of Vulnerability and Ungrievability in the Pandemic. Mezinárodní vztahy, 56, 4: 119‒130. DOI: 10.32422/mv-cjir.1819.
33. Herer, Michał. 2017. Pochwała przyjaźni, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
34. Jetten, Jolanda. 2020. Together apart: The psychology of COVID-19. Sage.
35. Kiciński, Krzysztof. 1983. Posłowie. W: M. Ossowska. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Warszawa: PWN.
36. Kilkey, Majella, Louise Ryan. 2021. Unsettling events: understanding migrants’ responses to geopolitical transformative episodes through a life-course lens. International Migration Review, 55, 1: 227‒253. DOI: 10.1177/0197918320905507.
37. Kneuer, Marianne, Michael Corsten, Hannes Schammann, Patrick Kahle, Stefan Wallaschek, Franziska Ziegler. 2021. Claiming solidarity: A multilevel discursive reconstruction of solidarity. European Journal of Social Theory. DOI: 10.1177/13684310211045794.
38. Knize, Veronika, Lina Tobler, Bernhard Christoph, Lukas Fervers, Marita Jacob. 2021. Workin’ moms ain’t doing so bad: Evidence on the gender gap in working hours at the outset of the COVID-19 pandemic. Journal of Family Research, 34, 1: 161‒192. DOI: 10.20377/jfr-714.
39. Kołakowski, Leszek. 2012. O solidarności z małej litery pisanej. W: L. Balcerowicz, red. Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
40. Lachance, Erik L. 2020. COVID-19 and its impact on volunteering: moving towards virtual volunteering. Leisure Sciences, 43, 1-2: 104‒110. DOI: 10.1080/01490400.2020.1773990.
41. Leal Filho, Walter, Luciana Londero Brandli, Amanda Lange Salvia, Lez Rayman-Bacchus, Johannes Platje. 2020. COVID-19 and the UN Sustainable Development Goals: Threat to Solidarity or an Opportunity? Sustainability, 12, 13: 5343. DOI: 10.3390/su12135343.
42. Marody, Mirosława. 2014. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
43. Maio, Gregory R., James M. Olson, Mark M. Bernard, Michelle A. Luke. 2006. Ideologies, values, attitudes, and behavior. In: R. T. Serpe, ed. Handbook of social psychology. Boston: Springer, MA, 283‒308.
44. Marston, Cicely, Alicia Renedo, Sam Miles. 2020. Community participation is crucial in a pandemic. The Lancet, 395, 10238: 1676‒1678. DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31054-0.
45. Mishra, Chinmayee, Navaneeta Rath. 2020. Social solidarity during a pandemic: Through and beyond Durkheimian Lens. Social Sciences & Humanities Open, 2, 1: 100079. DOI: 10.1016/j.ssaho.2020.100079.
46. Modrzyk, Ariel. 2020. Normy średniego zasięgu i kwestia normatywnej integracji społecznej. Studia Socjologiczne, 237, 2: 39‒62. DOI: 10.24425/sts.2020.132461.
47. Morgan, David H. 1996. Family connections: An introduction to family studies. Cambridge: Polity Press.
48. Neale, Bren. 2019. What is qualitative longitudinal research? Oxford: Bloomsbury Publishing.
49. Nogal, Agnieszka. 2013. Solidarność jako wartość polityczna. Civitas. Studia z filozofii polityki, 15: 99‒116. DOI: 10.35757/CIV.2013.15.05.
50. Nolan, Ryan. 2021. ‘We are all in this together!’Covid-19 and The Lie of Solidarity. Irish Journal of Sociology, 29, 1: 102‒106. DOI: 10.1177/0791603520940967.
51. Nowak, Stefan. 1979. System wartości społeczeństwa polskiego. Studia Socjologiczne, 4: 155–173.
52. Ossowska, Maria. 1983. Etyka, świat i życie. W: M. Ossowska. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Warszawa: PWN.
53. Ossowska, Maria. 1967. Szkic autobiograficzny, Polska, nr 1. W: M. Ossowska. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Warszawa: PWN.
54. Ossowska, Maria. 2000. Normy moralne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
55. Ossowska, Maria. 2005. Socjologia moralności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
56. Pawlik, Wojciech, red. 2016. Empatia i moralność a życie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
57. Perry, Brea L., Brian Aronson, Bernice A. Pescosolido. 2021. Pandemic precarity: COVID-19 is exposing and exacerbating inequalities in the American heartland. Proceedings of the National Academy of Sciences, 118, 8: e2020685118. DOI: 10.1073/pnas.2020685118.
58. Pfattheicher, Stefan, Laila Nockur, Robert Böhm, Claudia Sassenrath, Michael Bang Petersen. 2020. The emotional path to action: Empathy promotes physical distancing and wearing of face masks during the COVID-19 pandemic. Psychological science, 31, 11: 1363‒1373. DOI: 10.1177/0956797620964422.
59. Pieh, Christoph, Teresa O´Rourke, Sanja Budimir, Thomas Probst. 2021. Correction: Relationship quality and mental health during COVID-19 lockdown. Plos one, 16, 9: e0257118. DOI: 10.1371/journal.pone.0257118.
60. Putnam, Robert D. 2008. Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Przekład Przemysław Sadura i Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
61. Radzińska, Jowita. 2014. Solidarność: definicja i konteksty. Etyka, 48: 58–68. DOI: 10.14394/etyka.470.
62. Radzińska, Jowita, Paula Pustułka. 2021. A Win for the Middle Class? A Qualitative Study Mapping “Benefits” from the National Quarantine. Kultura i Społeczeństwo, 65, 1: 43‒63. DOI: 10.35757/KiS.2021.65.1.1.
63. Riesman, David, Nathan Glazer, Reuel Denney. 1996. Samotny tłum. Przekład Jan Strzelecki. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie “Muza”.
64. Saldaña, Johnny. 2014. Coding and analysis strategies. The Oxford handbook of qualitative research. Oxford: Oxford University Press.
65. Sanderson, Rebecca, Mike Prentice, Lukas Wolf, Netta Weinstein, Tim Kasser, Tom Crompton. 2019. Strangers in a strange land: Relations between perceptions of others’ values and both civic engagement and cultural estrangement. Frontiers in psychology, 10: 559. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.00559.
66. Sangiovanni, Andrea. 2015. Solidarity as joint action. Journal of Applied Philosophy, 32.4: 340–359. DOI: 10.1111/japp.12130.
67. Schwiertz, Helge, Helen Schwenken. 2020. Introduction: inclusive solidarity and citizenship along migratory routes in Europe and the Americas, Citizenship Studies, 24, 4: 405‒423. DOI: 10.1080/13621025.2020.1755155.
68. Settersten Jr, Richard A., Laura Bernardi, Juho Härkönen, Toni C. Antonucci, Pearl A. Dykstra, Jutta Heckhausen, Diana Kuh, Ulrich Karl Mayer, Phyllis Moen, Jeylan T. Mortimer, Clara H. Mulder, Timothy M. Smeeding, Tanja van der Lippe, Gunhild O. Hagestad, Martin Kohli, Rene Levy, Ingrid Schoon, Elizabeth Thomson. 2020. Understanding the effects of Covid-19 through a life course lens. Advances in Life Course Research, 45: 100360. DOI: 10.1016/j.alcr.2020.100360.
69. Stok, Marijn F., Michèlle Bal, Mara A. Yerkes, John B. F. de Wit. 2021. Social Inequality and Solidarity in Times of COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 12: 6339. DOI: 10.3390/ijerph18126339.
70. Sztompka, Piotr. 1997. Kulturowe imponderabilia szybkich zmian społecznych. Zaufanie, lojalność, solidarność. Studia Socjologiczne, 4, 147: 5‒20.
71. Vandenberghe, Frédéric, Jean-François Véran. 2021. The Pandemic as a Global Social Total Fact. In: G. Delanty, eds. Pandemics, Politics, and Society: Critical Perspectives on the Covid-19 Crisis. Berlin, Boston: De Gruyter, 171‒188. DOI: 10.1515/9783110713350-012.
72. Voicu, Bogdan, Edurne Bartolome Peral, Horatiu Rusu, Gergely Rosta, Mircea Comşa, Octavian-Marian Vasile, Lluis Coromina, Claudiu Tufis. 2021. COVID-19 and orientations towards solidarity: the cases of Spain, Hungary, and Romania. European Societies, 23 (sup1): S887‒S904. DOI: 10.1080/14616696.2020.1852439.
73. Tomasini, Floris. 2021. Solidarity in the Time of COVID-19?. Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, 30, 2: 234–247. DOI: 10.1017/S0963180120000791.
74. West-Oram, Peter. 2021. Solidarity is for other people: identifying derelictions of solidarity in responses to COVID-19. Journal of Medical Ethics, 47, 2: 65‒68. DOI: 10.1136/medethics-2020-106522.
75. WHO Solidarity Trial Consortium. 2021. Repurposed antiviral drugs for COVID-19— interim WHO SOLIDARITY trial results. New England Journal of medicine, 384, 6: 497‒511. DOI: 10.1056/NEJMoa2023184.
76. Wildt, Andreas. 1999. Solidarity: its history and contemporary definition. In: K. Bayertz, ed. Solidarity. Dordrecht: Springer, 209‒220.
77. Wilson, John, Mark Musick. 1997. Who cares? Toward an integrated theory of volunteer work. American Sociological Review, 62, 5: 694–713. DOI: 10.2307/2657355.
78. Wolf, Lukas J., Geoffrey Haddock, Antony S. Manstead, Gregory R. Maio. 2020. The importance of (shared) human values for containing the COVID‐19 pandemic. British Journal of Social Psychology, 59, 3: 618‒627. DOI: 10.1111/bjso.12401.
79. Wróblewski, Michał, Andrzej Meler, Łukasz Afeltowicz. 2020. Ryzyko, zaufanie, choroby zakaźne. Polki i Polacy o pandemii. https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/6434/UMK_pandemia.pdf?sequence=3. Dostęp 07.10.2021.


Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jowita Radzińska
1
ORCID: ORCID

  1. SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Is there a cause-and-effect relationship between the application of the personal protection equipment and strong social ties? We look at face-masks wearing in Dagestan republic in southern Russia. The social context of Covid-19 in Russia has not been exhaustively analyzed yet and medical landscapes in the post-Soviet context differ significantly from the Western models. We believe that such artifacts as face-masks are good for tracing relations between people, the virus, and the state. Contrary to the research based on data from the United States and China, our research reveals that there is not necessarily a cause-and-effect relationship between mask wearing and strong social ties. Face masks in Dagestan never became embodied artifacts despite strong social ties in the republic. Cultural and political context needs to be considered when thinking about the relationship between the strength of social ties and application of PPE.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Atlani-Duault, Laëtitia, Carl Kendall. 2009. Influenza,Anthropology, and Global Uncertainties. MedicalAnthropology, 27, 3: 207–211. DOI: 10.1080/01459740903070519.
2. Ball, Philip. 2020. How mask-wearing became a new culture war. New Statesman website, July 15. Accessed [05.15.2021]. https://www.newstatesman.com/politics/uk/2020/07/how-mask-wearing-became-new-culture-war.
3. Bazylevych, Maryna. 2009. ’Who is Responsible for Our Health?’ Changing Concepts of State and the Individual in Post-Soviet Ukraine. Anthropology of East Europe Review, 27, 1: 65–75.
4. Bazylevych, Maryna. 2011. Vaccination campaigns in postsocialist Ukraine: health care providers navigating uncertainty. Medical Anthropology Quaterly, 25, 4: 436– 456. DOI: 10.1111/j.1548-1387.2011.01179.x.
5. Borgonovi, Francesca, Elodie Andrieu. 2020. Bowling together by bowling alone: Social capital and Covid-19. Social Science & Medicine, 265. DOI: 10.1016/j.socscimed.2020.113501.
6. Borgonovi, Francesca, Elodie Andrieu. 2020a. The role of social capital in promoting social distancing during the COVID-19 pandemic in the US. VoxEU website, June 10. Accessed [04.10.2021] https://voxeu.org/article/social-capital-and-social-distancing-us.
7. Briggs, Charles L., Mark Nichter. 2009. Biocommunicability and the Biopolitics of Pandemic Threats. Medical Anthropology, 27, 3: 189–198. DOI: 10.1080/01459740903070410.
8. Burgess, Adam, Mitsutoshi Horii. 2012. Risk, ritual and health responsibilisation: Japan’s ‘safety blanket’ of surgical face mask-wearing. Sociology of Health & Illness, 34: 1–15. DOI: 10.1111/j.1467-9566.2012.01466.x.
9. Caldwell, Melissa L. 2011. Dacha Idylls Living Organically in Russia’s Countryside. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
10. Charles, Grace, Mokshada Jain, Caplan Yael, Hannah Kemp, Aysha Keisler, Vincent Huang, Sema K. Sgaier. 2020 (preprint). Increasing Uptake of Social Distancing during COVID-19: Machine Learning Strategies for Targeted Interventions. dx.doi: 10.2139/ssrn.3602166.
11. Cheng, Kar Keung, Tai Hing Lam, Chi Chiu Leung. 2020. Wearing face masks in the community during the COVID-19 pandemic: altruism and solidarity. The Lancet. DOI:10.1016/S0140-6736(20)30918-1.
12. Chuang, Ying-Chih, Ya-Li Huang, Kuo-Chien Tseng, Chia-Hsin Yen, Lin-Hui Yang. 2015. Social capital and health-protective behavior intentions in an influenza pandemic. PloS one, 10, 4:e0122970. DOI:10.1371/journal.pone.0122970.
13. Clark, Cory, Andrés Davila, Maxime Regis, Sascha Kraus. 2020. Predictors of COVID-19 voluntary compliance behaviors: An international investigation. Global Transitions, 2: 76–82. DOI: 10.1016/j.glt.2020.06.003.
14. Coleman, James S. 1998. Foundations of Social Theory. Cambridge: Harvard University Press.
15. Dimitrova, Boika, Dina Balabanova, Rifat Atun, Francis Drobniewski, Vera Levicheva, Richard Coker. 2006. Health service providers’ perceptions of barriers to tuberculosis care in Russia. Health Policy and Planning, 21: 265–274.
16. Durante, Ruben, Luigi Guiso, Giorgio Gulino. 2021. Asocial capital: Civic culture and social distancing during COVID-19. Journal of Public Economics, 194. DOI: 10.1016/j.jpubeco.2020.104342.
17. Etzioni, Amitai. 1993. The spirit of community: The reinvention of American society. New York: Simon & Schuster.
18. Evans, Peter. 1996. Government action, social capital and development: Reviewing the evidence of synergy. World Development, 24, 6: 1119–1132. DOI:10.1016/0305-750X(96)00021-6.
19. Ferwana, Ibtihal, Varshney Lav R. 2021. Social capital dimensions are differentially associated with COVID-19 vaccinations, masks, and physical distancing. PLOS ONE. DOI: 10.1371/journal.pone.0260818.
20. Fukuyama, Francis. 1995. Trust: The Social Virtues and The Creation of Prosperity. New York: Free Press Paperbacks Simon&Schuster.
21. Hao, Feng, Wanyun Shao, Weiwei Huang. 2021. Understanding the influence of contextual factors and individual social capital on American public mask wearing in response to COVID–19. Health & Place, 68: 102537. DOI: 10.1016/j.healthplace.2021.102537.
22. Harper, Craig A., Liam P. Satchell, Dean Fido, Robert D. Latzman. 2020. Functional fear predicts public health compliance in the COVID-19 pandemic. International Journal of Mental Health an Addiction. DOI: 10.1007/s11469-020-00281-5.
23. Hiyasova, Sarat G., Maida G. Mustafaeva, Farid M. Mustafaev. 2019. Traditions and Customs of The Peoples of Dagestan (Historical and Cultural Analysis of Funeral Rites). Nauchnyj almanakh stran Prichernomoria, 17, 1: 33–40.
24. Horii, Mitsutoshi. 2014. Why Do the Japanese Wear Masks? A short historical review. Electronic Journal of Contemporary Japanese Studies, 14, 2. Accessed [05.13.2021] http://www.japanesestudies.org.uk/ejcjs/vol14/iss2/horii.html?utm_content=buffer47a6e&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer
25. Kaliszewska, Iwona 2015. Dagestani Experiences of the State. In: S. Voell , I. Kaliszewska, eds. State and Legal Practice in the Caucasus: Anthropological Perspectives on Law and Politics. London, New York.
26. Kaliszewska, Iwona. 2020. Halal Landscapes of Dagestani Entrepreneurs in Makhachkala. Ethnicities, 20, 4: 708–730.
27. Kaliszewska, Iwona. 2016. Za Putina i za szarijat. Dagestańscy muzułmanie o Rosji i państwie islamskim. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
28. Kaliszewska, Iwona, Jagoda Schmidt, Marek Kaleta. 2022. The Islamic Framing of the Economic Activities of Salafi-oriented Muslims in Dagestan, North Caucasus: An Anthropological Approach. Slavic Review, 81(Summer 2022), forthcoming.
29. Kaliszewska, Iwona, Jagoda Schmidt. 2022. ‘Nobody Will Marry You If You Don’t Have a Pension’. Female Bribing Practices in Dagestan, North Caucasus. Caucasus Survey, 10, 1: 1–24.
30. Kaliszewska, Iwona, Iwa Kołodziejska-Degórska. 2015. The social context of wild leafy vegetables uses in Shiri, Daghestan. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 11, 63. DOI: 10.1186/s13002-015-0047-x.
31. Karpov, Yuri. 2010. The Dagestani Mountain Village: From the Traditional Jamaat to Its Present Social Character. Anthropology & Archeology of Eurasia, 48, 4: 12–88.
32. Karpov, Yuri, Ekaterina Kapustina. 2011. Gorcy posle gor: migracionnye processy i ėtnokulʹturnye posledstvija i perspektivy. Sankt-Peterburg: Peterburgskoe Vostokovedenie.
33. King, Elizabeth J., Victoria I. Dudina. 2021. COVID-19 in Russia: Should we expect a novel response to the novel coronavirus? Global Public Health. DOI: 10.1080/17441692.2021.1900317.
34. Knotek, Edward S. II, Raphael S. Schoenle, Alexander M. Dietrich, Gernot J. Müller, Kristian Ove R. Myrseth, Michael Weber. 2020. Consumer and COVID-19: Survey results on mask wearing behaviors and belief. Economic Commentary (Federal Reserve Bank of Cleveland). DOI: 10.26509/frbc-ec-20202.
35. Koryakov, Yuri B. 2006. Altas Kavkazkikh Yazykov [Atlas of the Caucasian Languages]. Moscow: RAN.
36. Kurnosov, Dimitry, Anna Varfolomeeva. 2020. Constructing the Not-So-New Normal Ambiguity and Familiarity in Governmental Regulations of Intimacies during the Pandemic. Anthropology in Action, 27, 2: 28–32.
37. Lindbladh, Johanna. 2012. Coming to Terms with the Soviet Myth of Heroism Twenty-five Years After the Chernobyl’ Nuclear Disaster: An Interpretation of Aleksandr Mindadze’s Existential Action Movie Innocent Saturday. Anthropology of East Europe Review, 30, 1: 113–126.
38. Makridis, Christos A., Cary Wu. 2021. How social capital helps communities weather the COVID-19 pandemic. PLoS ONE, 16, 1: e0245135. DOI: 10.1371/journal. pone.0245135.
39. Masochnyj rezhim [Mask wearing rules]. Access [05.30.2021] https://ru.wikipedia. org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B% D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D0%BC
40. Mshana, Gerry, Zaina Mchome, Diana Aloyce, Esther Peter, Saidi Kapiga, Heidi Stöckl. 2021. Contested or complementary healing paradigms? Women’s narratives of COVID-19 remedies in Mwanza, Tanzania. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 17, 30. DOI: 10.1186/s13002-021-00457-w.
41. Nash, Stephen. 2020. The masked man. Anthropology Magazine Sapiens, April 29. Accessed [05.11.2021] https://www.sapiens.org/column/curiosities/history-of-masks/.
42. Nivette, Amy, Denis Ribeaud, Aja Murray, Annekatrin Steinhoff, Laura Bechtiger, Urs Hepp, Lilly Shanahan, Manuel Eisner. 2020. Non-compliance with COVID-19-related public health measures among young adults in Switzerland: Insights from a longitudinal cohort study. Social Science & Medicine, 268. DOI: 10.1016/j.socscimed.2020.113370.
43. Pieroni Andrea, Vandebroek Ina, Prakofjewa Julia, Rainer Bussmann, Narel Paniagua-Zambrana, Alfred Maroyi, Luisa Torri, Dauro Zocchi, Ashley Dam, Shujaul M. Khan, Habib Ahmad, Yeter Yeşil, Ryan Huish, Manuel Pardo-de-Santayana, Andrei Mocan, Xuebo Hu, Odara Boscolo, Renata Sõukand. 2020. Taming the pandemic? The importance of homemade plant-based foods and beverages as community responses to COVID-19. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 16, 75. DOI: 10.1186/s13002-020-00426-9.
44. Putnam, Robert D., Leonardi Robert, Nanetti Rafaella Y. 1993. Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton: Princeton University Press.
45. Putnam, Robert D. 2000. Bowling Alone The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon&Schuster.
46. Ragozina, Sofya A. 2020. Islamic Biopolitics during Pandemics in Russia Intertext uality of Religious, Medical and Political Discourses. Anthropology in Action, 27, 3. DOI:10.3167/aia.2020.270317.
47. Singer, Merrill 2009. Pathogens Gone Wild? Medical Anthropology and the ‘Swine Flu’ Pandemic. Medical Anthropology, 28:199–206.DOI:10.1080/01459740903070451.
48. Tan, Min, Yingying Wang, Li Luo, Jiale Hu. 2021. How the public used face masks in China during the coronavirus disease pandemic: A survey study. International Journal of Nursing Studies, 115: 103853. DOI: 10.1016/j.ijnurstu.2020.103853.
49. van der Westhuizen, Helene-Mari, Koot Kotze, Sarah Tonkin-Crine, Nina Gobat, Trisha Greenhalgh. 2020. Face coverings for covid-19: from medical intervention to social practice. BMJ, 370. DOI:10.1136/bmj.m3021.
50. Viswanath, Kasisomayajula, Withney Randolph Steele, John R. Finnegan Jr. 2006. Social Capital and Health: Civic Engagement, Community Size, and Recall of Health Messages. American Journal of Public Health, 96: 1456–61. DOI:10.2105/AJPH.2003.029793.
51. WHO recommendations 2020. [https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks].
52. Wilkinson, Annie, Melissa Parker, Fred Martineau, Melissa Leach. 2017. Engaging ‘communities’: anthropological insights from the West African Ebola epidemic. Phil. Trans. R. Soc. B, 372: 20160305. DOI: 10.1098/rstb.2016.0305.
53. Zemtsov, Stepan P., Baburin Vyacheslav L. 2020. COVID-19: Spatial Dynamics and Diffusion Factors across Russian Regions. Regional Research of Russia, 10, 3: 273–290.


Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Iwona Kaliszewska
1
ORCID: ORCID
Iwa Kołodziejska
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Spory wokół „siły liczb” demonstracji ulicznych przekraczają granice akademickich rozważań o sukcesie lub porażce frekwencyjnej. Zaniżanie lub zawyżanie liczby demonstrantów należą do stałego repertuaru narracji wokół polityki protestu. Równoczesność demonstracji, rozgrywających się w wielu miejscowościach i przestrzeniach zmienia charakter tych dyskusji i wymaga nowego ujęcia. W pierwszej części artykułu przywołano koncepcje teoretyczne, w których istotne są parametry frekwencji i liczebności. Autor wprowadza pojęcie demonstracji równoczesnych, wskazując na ich cechy: spontaniczność, konwergencję, integrację, multiplikację i multiskalarność. W odniesieniu do protestów przeciwko zaostrzeniu prawa aborcyjnego w Polsce, w 2020 roku, autor wskazuje możliwe sposoby badania demonstracji równoczesnych, odwołując się do danych z województwa zachodniopomorskiego. Dane te wskazują, że siła liczb nie oznacza wyłącznie frekwencji w skali miasta, ale jest sumą wynikającą z multiplikacji demonstracji w różnych lokalizacjach i niekwantyfikowanych cech, takich jak „nowość” roszczeń w przestrzeni miejscowości. Całość dopełnia dyskusja, w której przedstawiono kwestie nierozwiązane w dotychczasowych badaniach.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Bennett, W. Lance, Alexandra Segerberg. 2012. The logic of connective action: Digital media and the personalization of contentious politics. Information, Communication & Society, 5: 739–768. DOI: 10.1080/1369118X.2012.670661.
2. Beyerlein, Kraig, Peter Barwis, Bryant Crubaugh, Carnesecca Cole. 2018. A new picture of protest: The national study of protest events. Sociological Methods & Research, 3: 384–429. DOI: 10.1177/0049124116661574.
3. Biggs, Michael. 2018. Size matters: Quantifying protest by counting participants. Sociological Methods & Research, 3: 351–383. DOI: 10.1177/0049124116629166.
4. Blikowska, Janina, Andrzej Gajcy. 2016. Jak liczono sobotni marsz? Rzeczpospolita. 10 maja 2016, wydanie nr 10441, https://archiwum.rp.pl/artykul/1308018–Jak–liczono–sobotni–marsz.html.
5. Bohdanova, Tetyana. 2014. Unexpected revolution: the role of social media in Ukraine’s Euromaidan uprising. European View, 1, 133–142. DOI: 10.1007/s12290014-0296-4.
6. Borch, Christian. 2012. The politics of crowds: An alternative history of sociology. Cambridge: Cambridge University Press.
7. Buchanan, Larry, Quoctrung Bui, Jugal Patel. 2020. Black Lives Matter may be the largest movement in US history. The New York Times, 3 czerwca 2020. https://www.nytimes.com/interactive/2020/07/03/us/george–floyd–protests–crowd–size.html.
8. Burch, Audra, Weiyi Cai, Gabriel Gianordoli, Morrigan McCarthy, Jugal Pate. 2020. How Black Lives Matter Reached Every Corner of America. The New York Times. 13 czerwca, 2020. https://www.nytimes.com/interactive/2020/06/13/us/ george–floyd–protests–cities–photos.html.
9. Chodak, Jarosław. 2019. Rewolucje niezbrojne. Nowe scenariusze polityki kontestacji. Lublin: Wyd. UMCS.
10. Croucher, Richard. 2008. The history of unemployed movements. Labour History Review, 1: 1–17. DOI: 10.1179/174581808X279082.
11. Cullen, Pauline, Elżbieta Korolczuk. 2019. Challenging abortion stigma: framing abortion in Ireland and Poland. Sexual and reproductive health matters, 3: 6–19. DOI: 10.1080/26410397.2019.1686197.
12. Dąbrowska, Zuzanna. 2016. Dzień „strajku kobiet” w Polsce. Rzeczpospolita, 9 marca 2017 https://archiwum.rp.pl/artykul/1335905–Dzien––strajku–kobiet––w–Polsce. html#.X_nlUS2BhbU.
13. Della Porta, Donatella, Mario Diani. 2009. Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Przekład Agata Sadza. Kraków: WUJ.
14. De Moor, Joost, Michiel De Vydt, Katrin Uba, Mattias Wahlström. 2021. New kids on the block: Taking stock of the recent cycle of climate activism. Social Movement Studies, 5: 619–625. DOI: 10.1080/14742837.2020.1836617.
15. DeNardo, James. 1985. Power in numbers. The Political Strategy of Protest and Rebellion. Princeton: Princeton University Press.
16. Ekiert, Grzegorz, Jan Kubik. 1997. Protesty społeczne w nowych demokracjach: Polska, Słowacja, Węgry i Niemcy Wschodnie (1989–1994). Studia Socjologiczne, 4: 21–59.
17. Foryś, Grzegorz. 2016. Dynamika sporu. Protesty rolników w III Rzeczpospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
18. Freelon, Deen, Charlton McIlwain, Meredith Clark. 2018. Quantifying the power and consequences of social media protest. New Media & Society, 3: 990–1011. DOI: 10.1177/1461444816676646.
19. Frenzel, Fabian. 2013. The Politics of Mobility: Some insights from the study of Protest Camps. In: S. Witzgall, G. Vogl, S. Kesselring, eds. New Mobilities Regimes in Art and Social Sciences. London: Ashgate, 225–237.
20. Fuchs, Christian. 2006. The self-organization of social movements. Systemic practice and action research, 1: 101–137. DOI: 10.1007/s11213-005-9006-0.
21. Galla, Divyanshi, James Burke. 2018. Predicting social unrest using GDELT. In: P. Perner, ed. International Conference on Machine Learning and Data Mining in Pattern Recognition. Springer, Cham, 103–116.
22. Garland, Joshua, Clare Saunders, Cristiana Olcese, Delacey Tedesco. 2022. Anti-fracking campaigns in the United Kingdom: the influence of local opportunity structures on protest. Social Movement Studies, 1–21. DOI: 10.1080/14742837.2022.2031956.
23. Gembara, Karolina. 2020. Małe miasta protestują. Obraz prowincji na fotografiach. Archiwum Protestów Publicznych. Władza Sądzenia, 19: 146–173.
24. Graff, Agnieszka, Elżbieta Korolczuk. 2022. Anti-Gender Politics in the Populist Moment. London: Taylor & Francis.
25. Grochal Renata, Paweł Gawlik. 2016. Kobiety znów wyszły na ulice. Gazeta Wyborcza, 25 października 2016. https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/8207371/Kobiety–znow–wyszly–na–ulice.
26. Gunnarsson Payne, Jenny. 2019. Kobiety jako lud. Czarne Protesty jako sprzeciw wobec autorytarnego populizmu w perspektywie międzynarodowej. W: E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme, red. Bunt Kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 157–163.
27. Gwiazda, Anna. 2021. Feminist Protests, Abortion Rights and Polish Democracy. Femina Politica – Zeitschrift für feministische Politikwissenschaft, 1: 31–32.
28. Hanna, Alex. 2014. Developing a System for the Automated Coding of Protest Event Data. Social Science Research Network (SSRN), http://ssrn.com/abstract=2425232.
29. Heddon, Deirdre, Misha Myers. 2014. Stories from the walking library. Cultural Geographies, 4: 639–655. DOI: 10.1177/1474474014521361.
30. Hutter, Swen. 2014. Protest Event Analysis and Its Offspring. In: D. Della Porta, ed, Methodological Practices in Social Movement Research. Oxford: Oxford University Press, 33–67.
31. Imig, Doug. 2002. Contestationinthestreets: Europeanprotestandtheemerging Europolity. Comparative Political Studies, 8: 914–933. DOI: 10.1177/001041402236300.
32. Inclán, María de la Luz. 2009. Repressive Threats, Procedural Concessions, and the Zapatista Cycle of Protests, 1994—2003. Journal of Conflict Resolution, 5: 794–819. DOI: 10.1177/0022002709341173.
33. Jones, John, Michael Trice, eds. 2020. Platforms, Protests, and the Challenge of Networked Democracy. Cham: Palgrave MacMillan.
34. Kajta, Justyna. 2020. Why Nationalism? Biographies and Motives of Participants in the Polish Nationalist Movement. Intersections. East European Journal of Society and Politics, 4: 131–154. DOI: 10.17356/ieejsp.v6i4.602.
35. Kalisz, Paweł. 2017. Miał być wielki protest, ale studenci nie przyszli. Spektakularne fiasko manifestacji przeciwko rządom PiS. Natemat.pl, 25 stycznia 2017. https://natemat.pl/200099,mial–byc–protest–ale–studenci–nie–przyszli–fi-polskich–manifestacji–przeciwko–rzadom–pis.
36. Kilgore, Deborah W. 1999. Understanding learning in social movements: A theory of collective learning. International Journal of Lifelong Education, 3: 191–202. DOI: 10.1080/026013799293784.
37. Kochanowski, Jacek. 2007. Poza horyzont heteronormatywności. Ruchy społeczne lesbijek i gejów. Societas/Communitas, 4–5: 133–156.
38. Kocyba, Piotr, Małgorzata Łukianow, Grzegorz Piotrowski. 2020. Młodzieżowe strajki klimatyczne w Polsce: kto protestuje i dlaczego?. Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 4: 77–95.
39. Konarska, Katarzyna. 2021. Zmiany w polityce medialnej Węgier i Polski. Media– Biznes–Kultura. Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna, 10: 83–101.
40. Koopmans, Ruud, Dieter Rucht. 2002. Protest Event Analysis. In: B. Klandermans, S. Staggenborg, eds. Methods of Social Movement Research. Minneapolis: University of Minnesota Press, 231–259.
41. Korolczuk, Elżbieta, Beata Kowalska, Jennifer Ramme, Claudia Snochowska-Gonzalez, red. 2019. Bunt kobiet: Czarne Protesty i Strajki Kobiet. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
42. Kowalczyk, Krzysztof. 2019. Wpływ prokościelnych grup interesu na ustawodawstwo. Casus regulacji antyaborcyjnych w Sejmie VIII kadencji. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K–Politologia, 1: 93–106. DOI: 10.17951/k.2019.26.1.93-106.
43. Kowalewska, Jolanta. 2017. Bardzo skromny protest studentów. „Może przyjdą na poprawkę.” Gazeta Wyborcza Szczecin, 25 stycznia 2017. https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,34939,21292034,bardzo–skromny–protest–studentow–moze–przyjda–na–poprawke.html.
44. Kowalewski, Maciej. 2021. Miejscowości województwa zachodniopomorskiego, w których odnotowano protesty uliczne przeciwko zaostrzeniu przepisów związanych z aborcją w październiku 2020 roku, DOI: 10.18150/OVPJPZ, RepOD, V2 https://repod.icm.edu.pl/dataset.xhtml?persistentId=doi:10.18150/OVPJPZ&version=2.0.
45. Kowalewski, Maciej. 2021a. Street protests in times of COVID–19: adjusting tactics and marching ‘as usual’. Social Movement Studies, 20, 6: 758–765. DOI: 10.1080/14742837.2020.1843014.
46. Kowalewski, Maciej. 2018. Emergent political spaces in the post-socialist city: Solidarity Square, Szczecin. Space and Polity, 3: 328–341. DOI: 10.1080/13562576. 2018.1555959.
47. Kowalewski, Maciej. 2016. Protest miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki niezadowolonych mieszkańców miast. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
48. Kowalska, Beata, Radosław Nawojski, 2019. Matka–obywatelka: o rekonceptualizacji obywatelstwa w kontekście Czarnych Protestów. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica, 1: 35–48. DOI: 10.24917/20816642.11.1.3.
49. Krajewska, Atina. 2021. Connecting Reproductive Rights, Democracy, and the Rule of Law: Lessons from Poland in Times of COVID–19. German Law Journal, 6: 1072–1097. DOI: 10.1017/glj.2021.56.
50. Kriesi, Hanspeter, Swen Hutter, Abel Bojar. 2019. Contentious episode analysis. Mobilization: an international quarterly, 3: 251–273. DOI: 10.17813/1086-671X-24-3-251.
51. Król, Agnieszka, Paula Pustułka. 2018. Women on strike: mobilizing against reproductive injustice in Poland. International Feminist Journal of Politics, 3: 366–384. DOI: 10.1080/14616742.2018.1460214.
52. Kubik, Jan. 2007. Polityka kontestacji, protest, ruchy społeczne: logika rozwoju teorii. Societas/Communitas, 4–5: 41–82.
53. Kurasinska, Lidia. 2020. ‘This is war’: The story behind Poland’s bid to ban abortion today. OpenDemocracy. https://www.opendemocracy.net/en/5050/this-is-war-the- story-behind-polands-bid-to-ban-abortio n-today/.
54. Kyrstin Mallon, Andrews. 2015. Protest in the time of cholera: disease and the metaphors of health and politics, Canadian Journal of Latin American and Caribbean Studies, 1: 63–80. DOI: 10.1080/08263663.2015.1031493.
55. Lorenzini, Jasmine, Hanspeter Kriesi, Peter Makarov, Bruno Wüest. 2021. Protest Event Analysis: Developing a Semiautomated NLP Approach . American Behavioral Scientist, (June 2021). DOI: 10.1177/00027642211021650.
56. Majewska, Ewa. 2018. Kontrpubliczności ludowe i feministyczne: wczesna „Solidarność” i Czarne Protesty. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
57. McAdam, Doug, Sidney Tarrow, Charles Tilly. 2001. Dynamics of Contention. Cambridge: Cambridge University Press.
58. McCarthy, John D., Clark McPhail, Jackie Smith. 1996. Images of Protest: Dimensions of Selection Bias in Media Coverage of Washington Demonstrations, 1982 and 1991. American Sociological Review, 61: 478–99. DOI: 10.2307/2096360.
59. McHenry, Dean. 2015. The numeration of events: Studying political protest in India. In: D. Yanow, P. Schwartz-Shea, eds. Interpretation and Method: Empirical Research Methods and the Interpretive Turn. London: Routledge, 239–254.
60. McPhail, Clark, John McCarthy. 2004. Who counts and how: estimating the size of protests. Contexts, 3: 12–18.
61. Melucci, Alberto. 1996. Challenging codes: Collective action in the information age. Cambridge: University of Cambridge.
62. Mueller, Carol. 1997. Media measurement models of protest event data. Mobilization: An International Quarterly, 2: 165–184. DOI: 10.17813/maiq.2.2.n043476 m01q7463u.
63. Murawska, Katarzyna, Zofia Włodarczyk. 2017. Nam się zaczęło pod dupą palić… Czarny Protest w perspektywie organizatorek. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
64. Muszel, Małgorzata, Grzegorz Piotrowski. 2018. Rozbujać małe miasteczka: aktywistki Czarnych Protestów w Polsce. Praktyka Teoretyczna, 4: 101–128.
65. Nacher, Anna. 2021. # BlackProtest from the web to the streets and back: Feminist digital activism in Poland and narrative potential of the hashtag. European Journal of Women’s Studies, 2: 260–273. DOI: 10.1177/1350506820976900.
66. Nawojski, Radosław, Magdalena Pluta, Katarzyna Zielińska. 2018. The Black Protests: a Struggle for (Re)Definition of Intimate Citizenship. Praktyka Teoretyczna, 4: 51–74.
67. Oliver, Pamela E., Gregory Maney. 2000. Political processes and local newspaper coverage of protest events: From selection bias to triadic interactions. American Journal of Sociology, 2: 463–505. DOI: 10.1086/316964.
68. Parkinson, John. 2012. Democracy and public space: The physical sites of democratic performance. Oxford: Oxford University Press.
69. Paszkowski, Zbigniew. 2015. Małe miasta w Polsce i ich szanse rozwoju wobec wdrażania polityki spójności i rewitalizacji zintegrowanej. Przestrzeń i Forma, 1: 31–52.
70. Piotrowski, Grzegorz, Małgorzata Muszel. 2020. „Czarne protesty” jako wydarzenie transformacyjne praktyk obywatelskich działaczek z małych miast. Civitas. Studia z filozofii polityki, 27: 131–162. DOI: 10.35757/CIV.2020.27.06.
71. Płatek, Daniel. 2020. Przemoc skrajnej prawicy w Polsce. Analiza strategicznego pola ruchu społecznego. Studia Socjologiczne, 4: 123–153. DOI: 10.24425/sts.2020.135140.
72. Płatek, Daniel, Piotr Płucienniczak. 2016. Civil society and extreme-right collective action in Poland 1990–2013. Revue d’etudes comparatives Est–Ouest, 4: 117–146. DOI: 10.3917/receo.474.0117.
73. Podemski, Krzysztof. 2017. Manifestacje w polskiej kulturze politycznej. Czas Kultury, 4: 6–11.
74. Press. 2020. Protesty kobiet z rekordowymi zasięgami w sieci. Press.pl, 28 października 2020, https://www.press.pl/tresc/63722,protesty–kobiet–z–rekordowymi–zasiegami–w–sieci.
75. Rak, Joanna. 2021. Framing enemies by the state television: delegitimization of anti-government protest participants during the first wave of the pandemic in Poland. Journal of Contemporary Central and Eastern Europe, 2–3: 157–175. DOI: 10.1080/25739638.2021.2007601.
76. Ramadan, Adam. 2013. From Tahrir to the world: The camp as a political public space. European Urban and Regional Studies, 1: 145–149.
77. Ramme, Jennifer. 2019. Exclusion Through Inclusion. Struggles Over the Scalar Regimes of Belonging Europe and the Family at the 1995 Fourth UN World Conference on Women and the Agency of (Polish) Women. Frontiers in Sociology, 4, 55.
78. Ramme, Jennifer, Claudia Snochowska-Gonzalez. 2021. The Ambivalence of the Ordinary: The Polish Women’s Strike (OSK) and the Women’s March 8th Alliance (PK8M) in a Comparative Perspective. In: K. Bluhm, G. Pickhan, J. Stypinska, A. Wierzcholska, eds. Gender and Power in Eastern Europe. Cham: Springer, 123–142.
79. Reiss, Matthias. 2007. Introduction. In: M Reiss, ed. The street as stage. Protest marches and public rallies since the nineteenth century. Oxford: Oxford University Press, 1–21.
80. Rewers, Ewa. 2019. Odwrócona ekonomia symboliczna protestu. Przegląd Kulturoznawczy, 3: 253–270. DOI: 10.4467/20843860PK.19.014.11597.
81. Routledge, Paul. 2003. Convergence space: process geographies of grassroots globalization networks. Transactions of the Institute of British Geographers, 28, 3: 333–349.
82. Rukat, Rafał. 2020. O „zwykłych ludziach” na Marszu Niepodległości. Etnografia demonstracji ulicznej. Adeptus, 16, Article No.: 2139.
83. Skiperskikh, Aleksander. 2021. Passion for Putin’s Palace: Political Protests in Modern Russia. Przegląd Strategiczny, 14: 235–248. DOI: 10.14746/ps.2021.1.14.
84. Soule, Sarah. 2013. Protest event research. In: D. Snow, D. Della Porta, B. Klandermans, D. McAdam, eds. The Wiley-Blackwells Encyclopedia of Social and Political Movements. London: Wiley-Blackwells, 1019–1022
85. Ślosarski, Bartosz. 2021. Przedmioty protestu. Kultury materialne współczesnych ruchów społecznych. Kraków: Nomos.
86. Tilly, Charles. 2008. Contentious Performances. Cambridge: Cambridge University Press.
87. Tilly, Charles. 1999. Conclusion: from interactions to outcomes in social movements. In: M. Giugni, D. McAdam, Ch. Tilly, eds. How Movements Matter: Theoretical and Comparative Studies on the Consequences of Social Movements. Minneapolis: University of Minnesota Press, 253–270.
88. Tilly, Charles. 1995. Popular Contention in Great Britain, 1758–1834. Cambridge: Harvard University Press.
89. Vaishar, Antonin, Jana Zapletalová. 2009. Small towns as centres of rural micro-regions. European Countryside, 2: 70–81. DOI: 10.2478/v10091/009-0006-4.
90. Wang, Dan, Alessandro Piazza, Sarah A. Soule. 2018. Boundary-spanning in social movements: Antecedents and outcomes. Annual Review of Sociology, 1: 167–187. DOI: 10.1146/annurev-soc-073117-041258.
91. Wouters, Ruud, Kirsten van Camp. 2017. Less than expected? How media cover demonstration turnout. The International Journal of Press/politics, 4: 450–470. DOI: 10.1177/1940161217720773.
92. Wouters, Ruud, Stefan Walgrave. 2017. Demonstrating power: How protest persuades political representatives. American Sociological Review, 2: 361–383. DOI: 10.1177/0003122417690325.
93. Zajak, Sabrina, Katarina Stjepandić, Elias Steinhilper. 2020. Pro-migrant protest in times of COVID–19: intersectional boundary spanning and hybrid protest practices. European Societies, 1: 172–183. DOI: 10.1080/14616696.2020.1821076.
94. Ziętek, Agnieszka. 2020. Ruchy protestu jako przykład asertywnej kultury obywatelskiej. Przypadek Ogólnopolskiego Strajku Kobiet. Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne, 1: 156–172. DOI: 1015804/athena2020651.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maciej Kowalewski
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Szczeciński
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Sukcesy gospodarki rynkowej przyczyniły się do ukształtowania rynkowej ideologii, według której zasady rynkowe są najlepszym sposobem regulowania tak gospodarki, jak innych dziedzin, takich jak edukacja, nauka, służba zdrowia itp. Ideologia ta opiera się na psychologicznym założeniu, że źródłem sukcesu wolnego rynku jest jego zdolność do mobilizowania ludzkiej motywacji i twórczych sił człowieka. Źródłem tej mobilizacji jest osobisty interes pobudzany przez rywalizację o kontrolę nad zasobami. Artykuł pokazuje, że aktywność kierowana wyłącznie przez własny interes może deformować działalność rynkową. Psychologowie dowodzą, że ludzie są zdolni do generowania motywów nastawionych na dobro własne, lecz również na dobro innych osób i na dobro społeczne w różnych jego formach. Te dwa rodzaje motywacji nieraz ze sobą konkurują, ale też mogą współdziałać. Uaktywnienie danej motywacji zależy od społecznych definicji znaczenia sytuacji, z którymi człowiek ma do czynienia. Ideologia rynkowa, stanowiąc jedno ze źródeł takich definicji, sprzyja dominacji własnego interesu jako podstawy rynkowej działalności.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Balcerowicz, Leszek. 2012. Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów. W: L. Balcerowicz, red. Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów. Poznań: Wydawnictwo Zysk, 9–61.
2. Bateson, Daniel C. 2009. These things called empathy: eight related but distinct phenomena. In: J. Decety, W. Ickes, eds. The Social Neuroscience of Empathy. Cambridge: MIT Press, 3–15.
3. Baumeister, Roy F. 1987. How the self-became a problem: A psychological review of historical research. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 1: 163–176.
4. Baumeister, Roy. 1999 The nature and structure of the Self: An Overview. In: R. F. Baumeister, eds. The Self in Social Psychology. Philadelphia, PA: Psychology Press, 1–20.
5. Baumeister, Roy F., Mark R. Leary. 1995. The Need to Belong. Desire for Interperso nal attachments as fundamental human motivation. In: E. T. Higgins, A. W. Kruglanski, eds. Motivational science: Social and personality perspective. Philadelphia, PA: Psychology Press, 24–49.
6. Berkowitz, Leonard, Louise R. Daniels. 1964. Affecting the salience of the social responsibility norm: Effects of past help on the response to dependency relationships. Journal of Abnormal and Social Psychology, 68, 3: 275–281.
7. Blau, Peter M. 2006. Wymiana społeczna. W: A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, red. Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 82–92.
8. Chugh, Dolly, Max H. Bazerman, Mahzarin R. Banaji. 2005. Bounded ethicality as a psychological barrier to recognizing conflicts of interest. In: D.A. Moore., D. M. Cain., G. Loewenstein, M. H. Bazerman, eds. Conflict of interest: Challenges and solutions in business, law, medicine, and public policy. New York: Cambridge University Press, 74–95.
9. Crocker, Jennifer, Lora E. Park. 2003. Seeking self-esteem: Construction, maintenance, and protection of self-worth. In: M.R. Leary, J.P Tangney, eds. Handbook of self and identity. New York: Guilford Press, 291–313.
10. Derlega, Valerian, Janusz Grzelak, eds. 1982. Cooperation and helping behavior. New York: Academic Press.
11. Eisenberg, Nancy, Natalie D. Eggum, Laura Di Giunta. 2010. Empathy-related responding: Associations with Prosocial Behavior, Aggression, and Intergroup Relations. Soc Issues Policy Rev. 1, 4(1): 143–180. DOI: 10.1111/j.1751-2409.2010.01020.x.
12. Goffman, Erving. 2006. Pierwotne ramy interpretacji. W: A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, red. Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 336–348.
13. Golec de Zavala, Agnieszka. 2011. Collective Narcissism and Intergroup Hostility: The Dark Side of In-Group Love, 309–320. DOI: 10.1111/j.1751-9004.2011.00351.x.
14. Gollwitzer, Peter M., Robert A. Wicklund. 1985. The Pursuit of Self-Defining Goals. In: J. Kuhl, J. Beckmann, eds. Action control. From cognition to behawior. Heidelberg: Springer-Verlag, 61–85.
15. Greenwald, Anthony. 1980. The totalitarian ego: Fabrication and revision of personal history. American Psychologist, 35: 603–618.
16. Grzelak, Janusz. 2001. Ja, my, oni. Interes własny a procesy poznawcze i zachowanie ludzi w sytuacji konfliktu. W: M. Kofta, T. Szustrowa, red. Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: WN PWN.
17. Higgins, Edward T. 1999. Self-Discrepancy: A Theory relating self and affect. In: R. Baumeister, eds. The Self in social psychology. Philadelphia: Taylor & Francis, 150–175.
18. Hoffman, Martin. 2000. Empathy and moral development: Implications for caring and justice. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
19. Homans, George C. 2006. Podstawowe procesy społeczne. W: A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, red. Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 72–61.
20. Jarymowicz, Maria. 2001. Czy jesteśmy egoistami? W: M. Kofta, T. Szustrowa, red. Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: WN PWN.
21. Jarymowicz, Maria, Anna Szuster. 2021. Uprzedzenia, wrogość czy harmonia społeczna? Sopot: Smak Słowa.
22. Kolhatkar, Sheelah. 2018. The doomsday investor. The New Yorker, August 27: 44–55.
23. Kruglanski, Arie. 1996. Motivated social cognition. Principles of the interface. In: E.T Higgins, A.W. Kruglanski, eds. Social psychology: Handbook of basic principles. The Guilford Press, 493–520.
24. Kruglanski, Arie, J.Y Shah, Ayelet Fishbach, Ron Friedman, Woo Young Chun, David Sleeth-Keppler. 2002. A theory of goal systems. Advances in Experimental Social Psychology, 34: 331–378.
25. McClintock, Charles G., Eddy Van Avermeat. 1982. Social value and rules of fairness: A theoretical perspective. In: V.J. Derlega, J. Grzelak, eds. Cooperation and helping behavior. New York: Academic Press, 44–73.
26. McFarland, Sam, Justin Hacket, Katarzyna Hamer, Iva Katzarska-Miller, Anna Malsch, Gerhard Reese, Stephen Reysen. 2019. Global Human Identification and Citizenship: A Review of Psychological Studies. doi 10.1111/pops.12572,
27. McFarland, Sam, Matthew Webb, Derek Brown. 2012. All Humanity Is My Ingroup: A Measure and Studies of Identification With All Humanity. Journal of Personality and Social Psychology, 103, 5: 830–853.
28. Miller, Dale T. 1999. The norm of self-interest. American Psychologist, 54, 12: 1053–1060. DOI: 10.1037/0003-066X.54.12.1053.
29. Miller, Dale T., Rebecca K. Ratner. 1998. The disparity between the actual and assumed power of self-interest. Journal of Personality and Social Psychology, 74: 53–63.
30. Moscovici, Serge. 2001. Why a theory of social representation? In: K. Deaux, G. Philogene, eds. Representation of the social. Oxford UK: Blackwell.
31. Oliner, Samuel, Pearl Oliner. 1988. Altruistic personality. New York: J. Wiley.
32. Piliavin, Jane A., John F. Dovidio, Samuel L. Gaertner, Russell D. Clark. 1981. Emergency intervention. New York: Academic Press.
33. Pruitt, Dean, G. Jeffrey, Z. Rubin. 1986. Social conflict. New York: Random House.
34. Radkiewicz, Piotr, Krystyna Skarżyńska. 2021. Competetive Jungle Belief Who are the ‘social Darwinists’? On dispositional determinants of perceiving the social world as competitive jungle. PLoS ONE, August 11, DOI 10.1371/journal.pone.0254434.
35. Rand, Ayn. 1962. Introducing Objectivism by Ayn Rand. https://courses.aynrand.org/works/introducing-objectivism.
36. Reich, Robert. 2018. The common good. New York: Knopf.
37. Reicher, Steve D. 1996. The Battle of Westminster’ Developing the Social Identity Model. European Journal of Social Psychology, 26, 1: 115–134.
38. Reykowski, Janusz. 1986. Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN.
39. Reykowski, Janusz. 2002. O motywacyjnych regulatorach altruistycznego pomagania. Na przykładzie osób, które ratowały Żydów w okresie hitlerowskiej okupacji. W: I. Kurcz, D. Kądzielawa, red. Psychologia czynności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 65–84.
40. Reykowski, Janusz. 2019. Rozczarowanie demokracją. Perspektywa psychologiczna. Sopot: Smak słowa.
41. Ross, Lee, Richard E. Nisbett. 1991. The person and the situation. NY: McGraw Hill.
42. Sandel, Michael J. 2012. What isn’t for sale? The Atlantic, 4: 62–66.
43. Siem, Birte. 2022. The relationship between empathic concern and perceived personal costs for helping and how it is affected by similarity perceptions. The Journal of Social Psychology, 162, 1: 178–197.
44. Skarżyńska, Krystyna. 1985. Psychospołeczne aspekty decyzji alokacyjnych. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
45. Skarżyńska, Krystyna. 2020. My. Portret psychologiczno-społeczny Polaków z polityką w tle. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
46. Snyder, Mark, Steven W. Gangestad. 2000. Self-monitoring: Appraisal and reappraisal. Psychological Bulletin, 126, 4: 530–555.
47. Stiglitz, Joseph. E. 2010. Free fall. New York: Norton.
48. Szuster, Anna. 2005. W poszukiwaniu źródeł i uwarunkowań ludzkiego altruizmu. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
49. Tajfel, Henri, Michael C. Billig, Robert P. Bundy, Claude Flament. 1971. Social categorization and intergroup behaviour. European Journal of Social Psychology, 1: 149–178.
50. Tesser, Abraham. 2003. Self-evaluation. In: M.R. Leary, J.P Tangney, eds. Handbook of self and identity. New York: Guilford Press, 275–290.
51. Tetlock, Philip E. 1986. A value pluralism model of ideological reasoning. Journal of Personality and Social Psychology, 50, 4: 819–827.
52. Tetlock, Philip E. 2003.Thinking the unthinkable: sacred values and taboo cognitions. Trends in Cognitive Sciences, 7, 7: 320–324.
53. Tetlock, Philip E., O. V. Kristel, S. B. Elson, M. C. Green, J. S. Lerner. 2000. The psychology of the unthinkable: Taboo trade-offs, forbidden base rates, and heretical counterfactuals. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 5: 853– 870. DOI: 10.1037/0022-3514.78.5.853.
54. Wagner, Ulrich, Robert A. Wicklund, Sigrid Shaigan. 1990. Open Devaluation and Rejection of a Fellow Student: The Impact of Threat To a Self-Definition. Basic and Applied Social Psychology, 77, 1: 61–76.
55. Wicklund, Robert A., Peter M. Gollwitzer.1982. Symbolic self – completion. Hillsdale, NJ.: Erlebaum.
56. Wojciszke, Bogdan, Aleksandra Cisłak. 2006. Self interest in social and political perception. In: A. Golec de Zavala, K. Skarżyńska, eds. Understanding social change. Political psychology in Poland. New York: Nova Science.
57. Ziółkowski, Marek. 2015. Teoria socjologiczna a transformacja społeczeństwa polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.


Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Janusz Reykowski
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Psychologii PAN, Warszawa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Esej odnosi się do trzech biografii Zygmunta Baumana, wydanych ostatnio przez Dariusza Rosiaka, Artura Domosławskiego i Izabelę Wagner. Dwie pierwsze to literatura faktu, a trzecia to popularna praca naukowa. Wszystkie, a zwłaszcza książki Domosławskiego i Wagner, można uznać za udane dzieła i pierwszorzędne przykłady swoich gatunków oraz cenny wkład do historii polskiej socjologii. Choć udane, prace te ujawniają pewien brak krytycznego dystansu wobec twórczości Baumana i jego działalności jako intelektualisty publicznego. Co więcej, ukazują także problematyczne aspekty gatunku, przede wszystkim właściwą mu tendencję do reprodukowania (lub tworzenia) iluzji życia jednostki jako spójnej, linearnej historii. Ich treść stanowi dla autora tekstu przesłankę do namysłu nad specyfiką warsztatu i gatunkową odrębnością pisarstwa naukowego.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

1. Bauman, Zygmunt. 1960. Klasa – ruch – elita. Studium socjologiczne dziejów angielskiego ruchu robotniczego. Warszawa: PWN.
2. Barnes, Barry. 2000. Understanding Agency. London: Sage.
3. Berger, Bennett M. ed. 1990. Authors of Their Own Lives: Intellectual Autobiographies by Twenty American Sociologists. Berkeley – Los Angeles – Oxford: University of California Press.
4. Bourdieu, Pierre. 1986. L’illusion biographique. Actes de la recherche en sciences sociales, 62–63: 69–72.
5. Domosławski, Artur. 2010. Kapuściński non-fiction. Warszawa: Świat Książki.
6. Domosławski, Artur. 2021. Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana. Warszawa: Wielka Litera.
7. Fournier, Marcel. 2007. Émile Durkheim (1858–1917). Paris: Fayard.
8. Gdula, Maciej. 2017. Warsaw School of Marxism. Stan Rzeczy, 2, 13: 197–225.
9. Horowitz, Irving Louis. ed. 1969. Sociological Self-Images: A Collective Portrait. Beverly Hills: Sage.
10. Leckie, Shirley A. 2004. Biography Matters: Why Historians Need Well-Crafted Biographies More than Ever. In: L. E. Ambrosius, ed. Writing Biography: Historians & Their Craft. University of Nebraska Press: Lincoln & London, 1–26.
11. Łyś, Grzegorz. 2020. Dzikie żądze. Bronisław Malinowski nie tylko w terenie. Warszawa: W.A.B.
12. Ní Dhúill, Caitríona. 2020. Metabiography. Reflecting on Biography. Cham: Palgrave Macmillan (publikacja elekroniczna).
13. Ossowski, Stanisław. 2019. Dzienniki. Tom 1: 1905–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
14. Rosiak, Dariusz. 2019. Bauman. Kraków: Mando.
15. Szczepański, Jan. 2013. Dzienniki z lat 1948–1968. Ustroń: Galeria Na Gojach.
16. Thompson, Edward P. 1972. Boring from without. The Guardian, 21.12.1972: 12.
17. Wagner, Izabela. 2020. Bauman. A Biography. Cambridge – Medford: Polity Press.
18. Wagner, Izabela. 2021. Bauman. Biografia. Warszawa: Czarna Owca.
19. Weber, Marianne. 1926. Max Weber. Ein Lebensbild. Tübingen: J. C. B. Mohr (Paul Siebeck).
20. Young, Michael W. 2004. Malinowski: Odyssey of an Anthropologist 1884–1920. New Haven – London: Yale University Press.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jarosław Kilias
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski

Instrukcja dla autorów

„Studia Socjologiczne” przyjmują do publikacji wyłącznie teksty oryginalne. Złożone teksty nie mogą być opublikowane wcześniej w innych miejscach, ani też w tym samym czasie rozpatrywane pod kątem publikacji gdzie indziej, niezależnie od charakteru wydawnictwa oraz języka publikacji. Publikujemy także teksty w języku angielskim, jeśli zostaną nadesłane w płynnej angielszczyźnie, stosowanej w akademickich publikacjach z zakresu nauk społecznych (redakcja nie będzie ich korygowała językowo) i przejdą procedurę kwalifikacyjną. Wszystkie teksty (także recenzje książek) powinny być zatytułowane. Do artykułów i esejów recenzyjnych należy dołączyć abstrakt w języku polskim i angielskim oraz słowa kluczowe.
Od 2019 roku wszyscy autorzy składający tekst do „Studiów Socjologicznych” muszą podać identyfikator ORCID (Open Researcher and Contributor ID), który będzie wpisany przy nazwisku i afiliacji autora. Można go uzyskać poprzez zarejestrowanie się na https://orcid.org.
W zrozumieniu idei ORCID pomocne mogą być informacje (po polsku) na stronie http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/orcid-identyfikator-ktory-kazdy-naukowiec-powinien-miec/.
Artykuły i inne materiały nadsyłamy do redakcji  wyłącznie za pośrednictwem programu Editorial System dostępnego na stronie  https://www.editorialsystem.com/stsoc/.  Instrukcja zamieszczona jest poniżej.  

Tytuł

Możliwie krótki (najlepiej 5-7 wyrazów); jednoznaczny, bez cytatów i raczej bez metafor.  Unikamy podtytułów. Łatwy do zapamiętania i klarowny także w wersji anglojęzycznej.

Objętość

Preferowana całkowita objętość artykułu: 5–9 tysięcy wyrazów, razem z tabelami i wykresami (5 tys. wyrazów to ok. 15 stron przy czcionce Times New Roman 12 i odstępie 1,5).

Wymagania techniczne

Wymagania techniczne są następujące: format A4; edytor Word lub podobny; czcionka Times New Roman 12; odstępy między wierszami 1,5; marginesy 25 mm ze wszystkich stron; wyrównanie do lewego i prawego marginesu (wyjustowanie); paginacja w prawym dolnym rogu; numeracja stron ciągła; tytuł całości pogrubionymi literami i wyśrodkowany; pozostałe tytuły wyrównane do lewej, wyróżnione pogrubieniem i poprzedzającym je, dodatkowym odstępem. Akapity należy rozpoczynać od wcięcia. Tabele, wykresy itp. wyłącznie czarno-białe należy dołączyć na końcu tekstu.

Struktura

Artykuł winien zawierać poniższe elementy składowe. Autor ma swobodę w ich ujęciu i nazwaniu, lecz winny one być łatwe do zidentyfikowania dla recenzentów, co zwiększy szanse publikacji.

  1. Główna teza (problem do rozwiązania, pytanie badawcze)
  2. Osadzenie w teorii/literaturze (i pokazanie bezpośrednich związków między teorią a postawionym problemem)
  3. Metodologia
  4. Dane i analiza. Omówienie i interpretacja wyników.
  5. Wnioski (konkluzje).
Abstrakt

Abstrakt powinien ułatwić czytelnikowi dotarcie do tekstu i zachęcać do sięgnięcia po cały artykuł. Prezentuje pytanie badawcze, cel i zakres pracy, wykorzystane dane, metodę i zakres badania, wreszcie przedstawia najważniejsze tezy i  wyniki.

Abstrakt powinien być napisany w trzeciej osobie i nie powinien powtarzać ani parafrazować tytułu tekstu. Nie powinien też zawierać definicji, cytatów ani elementów argumentacji. Ma być zwięzły, pozbawiony efektów stylistycznych i powtórzeń. Zachęcamy do pisania zdaniami prostymi lub współrzędnie złożonymi, bez zdań wtrąconych. Nieprecyzyjny, nietrafny lub nierzetelny abstrakt utrudnia odtworzenie na jego podstawie treści tekstu, a tym samym zmniejsza szansę odzewu ze strony czytelników.

Słowa kluczowe  

Autor powinien wskazać 3 – 5  słów kluczowych. Pierwszym może być szczegółowa nazwa subdyscypliny socjologicznej, do której należy praca. Słowa kluczowe nie powinny być zbyt ogólne (np. globalizacja, kapitalizm, zmiana społeczna), mogą być nimi nazwy własne. Winny być tak dobrane, by czytelnik mógł znaleźć tekst wyszukując go według słów kluczowych w elektronicznej bazie czasopism.  Ponieważ abstrakty i słowa kluczowe są tłumaczone na angielski, autor powinien brać pod uwagę ich przekładalność. Zachęcamy do używania możliwie standardowej, powszechnie stosowanej terminologii zarówno polskiej, jak i angielskiej, unikania neologizmów, metafor etc.

 Opiniowanie i kwalifikowanie tekstów do druku

Wraz z tekstem autor składa oświadczenie, że praca jest wyłącznym i  oryginalnym dorobkiem autora(ów), że udział innych osób, które przyczyniły się do powstania tekstu został odnotowany (np. w formie przypisu lub podziękowania za udostępnienie danych, opracowanie metody pomiaru, konsultację metodologiczną itp.) oraz że wśród autorów nie jest wymieniona osoba, której wkład w powstanie tekstu jest nieznaczący (tzw. honorary authorship).

Wzór oświadczenia

Jeśli do powstania tekstu przyczyniło się udzielone autorowi(om) wsparcie (np. stypendium autorskie, grant badawczy itp.), to autor zobowiązany jest podać w tekście (w przypisie) źródła finansowania badań lub samej publikacji.

Każdy nadesłany tekst jest opiniowany przez dwóch recenzentów w systemie double-blind review, czyli recenzenci nie wiedzą, kto jest autorem, a autor nie wie, kim są recenzenci. Lista recenzentów zawarta jest na drugiej stronie okładki i na stronie internetowej „Studiów”.

Recenzenci przedstawiają swoją opinię w formie pisemnej. Recenzja zawiera finalną konkluzję, wyrażoną poprzez zakwalifikowanie tekstu do jednej z czterech kategorii:

1. Przyjąć do druku bez zmian lub z drobnymi poprawkami techniczno-redakcyjnymi

2. Zaakceptować po uwzględnieniu (nielicznych) poprawek wskazanych przez recenzenta

3. Ponownie rozważyć po dokonaniu istotnych poprawek i powtórnej recenzji

4. Odrzucić. 

Główne kryteria brane pod uwagę przez recenzentów to:

a/ Oryginalność i teoretyczna doniosłość problematyki (także koncepcji i metody badawczej);

b/ Metodologiczna poprawność; wiarygodność/adekwatność danych;

c/ Jasne przedstawienie głównej tezy/pytania badawczego klarowny i logiczny styl wywodu;

d/ Jak dalece tekst wzbogaca (modyfikuje) dotychczasowe ustalenia teoretyczne, metody badawcze i wyniki badań;

e/ Poprawność formalna tekstu (zgodność z wymaganiami określonymi przez redakcję).

Dodatkowo, w zależności od charakteru nadesłanego tekstu, brane są pod uwagę:

a/ inspiracja do dyskusji naukowej;

b/ potencjał dydaktyczny tekstu;

c/ bazowanie na oryginalnych danych empirycznych. 

Poprawki

Zdecydowana większość recenzji zaleca wprowadzenie mniejszych lub większych poprawek.  Poprawki te winny być wyraźnie zaznaczone (np. poprzez opcję „śledź zmiany”, wyróżnienie kolorem, itp.). Gdy zmiany są poważniejsze (konkluzja recenzenta nr 3: „ponownie rozważyć po dokonaniu istotnych poprawek i powtórnej recenzji”) oczekujemy trzech rzeczy:

  • roboczego tekstu (na wcześniejszej wersji w przejrzysty sposób naniesione są zmiany); 
  • czystopisu nowej wersji;
  •  odpowiedzi na recenzje, gdzie autor ustosunkuje się do recenzji, wskaże co zmienił, a czego nie zmienił (i dlaczego), itp.
Autocytowanie

Rankingi pozycjonują czasopisma biorąc pod uwagę wiele kryteriów. Rankingi są ważne, bo od nich zależy punktowa „wycena” publikacji. Negatywnym czynnikiem oceny są tzw. autocytowania  (im ich więcej, tym gorzej), rozumiane jako przywoływanie (cytowanie) publikacji zamieszczonych w tym samym czasopiśmie.  Preferowane są przywołania/cytowania z innych czasopism, najlepiej „topowych” w danej dziedzinie. Oczywiście niekiedy odwołanie się do artykułu ze „Studiów Socjologicznych” jest niezbędne dla właściwego przedstawienia argumentacji. Niemniej, teksty z przesadną liczbą autocytowań będą kierowane do recenzentów pod warunkiem radykalnego ich ograniczenia.

Standardy etyczne

Redakcja „Studiów Socjologicznych” przywiązuje dużą wagę do standardów rzetelności naukowej i respektowania zasad dobrych praktyk w nauce. Wszystkie przejawy naruszania prawa lub etyki działalności naukowej, w tym plagiaty i autoplagiaty, będą dokumentowane i upubliczniane.

Obowiązujący format not bibliograficznych

Odsyłacze do literatury umieszczane są w tekście (nie w przypisie!) i przyjmują postać (Szczepański 1969: 123). Jeśli w  tekście są przypisy, powinny być one nieliczne, krótkie i umieszczone na końcu, przed bibliografią.

Spis literatury na końcu tekstu ma być sporządzony wedle następującego wzoru:

Monografia:

Szczepański, Jan. 1969. Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.

Redakcja pracy zbiorowej:

Berkman, Lisa F. and Ichiro Kawachi, eds. 2000. Social Epidemiology. New York: Oxford University Press.

Rozdział w pracy zbiorowej:

Janicka, Krystyna. 1970. Społeczne aspekty ruchliwości geograficznej. W: W. Wesołowski (red.).  Zróżnicowanie społeczne. Wrocław: Ossolineum, s. 375-400.

Artykuł w czasopiśmie:

Wejland, Andrzej P. 1991. Ukryte porównania. „Studia Socjologiczne” 1-2: 91-108.

Malewska, Hanna i Violaine Londe-Tarbes. 1996. Społecznicy, ich tożsamość i zaangażowanie. „Studia Socjologiczne” 2: 35-54.

Artykuł w czasopiśmie gdy dostępny DOI:

Halamska, Maria. 2016. The Evolution of Family Farms in Poland: Present Time and the Weight of the Past. „Eastern European Countryside” 22: 27-51, DOI: https://doi.org/10.1515/eec-2016-0002.

Źródła internetowe:

Odsyłacz w tekście ma taka samą postać jak przy „papierowych” publikacjach, natomiast w bibliografii na końcu podany jest link do publikacji internetowej i data dostępu w formule DD MM RRR.

Przykład 1: W tekście (CBOS 2016);  w bibliografii: CBOS.2016. Stosunek do przyjmowania uchodźców. Komunikat z badań nr 169. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_169_16.PDF. Dostęp 17.09.2017.

Przykład 2: W tekście (Wang 2017); w bibliografii: Wang, Trisia. 2017. Big Data Needs Thick Data. „Etnography Matters”. http://ethnographymatters.net/blog/2013/05/13/big-data-needs-thick-data/. Dostęp 17.09.2017.

 

Instrukcja do Editorial System

1. Wejdź na stronę https://www.editorialsystem.com/stsoc/.

2. Kliknij „utwórz nowe konto” i jako login podaj swój adres e-mail.

3. Wypełnij formularz rejestracyjny i wprowadź hasło. Zapamiętaj (zapisz) hasło, gdyż dalsze kontakty z redakcją będą realizowane wyłącznie za pomocą Editorial System (dalej ES).

4. Procedura logowania jest taka sama dla autorów i recenzentów. Recenzentom zostanie przez system przypisany ich recenzencki status, o czym zostaną e-mailowo poinformowani. Dalsza część instrukcji dotyczy autorów.

5.  Po pomyślnym zalogowaniu kliknij „wyślij nowy artykuł”.

6. Postępuj wedle instrukcji wyświetlanych na monitorze. Procedura zgłoszenia tekstu do „Studiów Socjologicznych” obejmuje 13 kroków. Każdy z nich musi zostać pomyślnie zrealizowany, inaczej ES nie wyśle tekstu do redakcji. Komentarze do niektórych kroków:

Krok 3: skrócony tytuł. ES dopuszcza 60 znaków, lecz zalecamy 30-35. Skrócony tytuł będzie uwidoczniony na okładce i w nagłówkach poszczególnych stron.

Krok 5: streszczenie po polsku i angielsku. ES dopuszcza 150 słów.

Krok 6: autorzy. Osoba składająca tekst (zalogowana do ES) będzie automatycznie wskazana jako autor do korespondencji (cała komunikacja z redakcją będzie przechodziła przez e-mail tej osoby) i jako pierwszy autor. Od roku 2019 obligatoryjne dla wszystkich autorów jest podanie identyfikatora ORCID. Można go utworzyć klikając link zamieszczony w ES. Jeżeli jest więcej autorów, kliknij „dodaj autora” i podaj ich dane. Po dodaniu będzie możliwość zmiany kolejności autorów (autor wysyłający nie musi być pierwszy). Jeśli chcesz zmienić autora do korespondencji, kliknij odpowiednią ikonę.

Krok 7: oświadczenie autorów. Należy uprzednio wypełnić i podpisać oświadczenie (można je pobrać ze strony „Studiów”), następnie zeskanować i dołączyć do ES. Bez oświadczenia artykuł nie zostanie przesłany.

Krok 8: słowa kluczowe. Każde wpisane słowo należy osobno zatwierdzić przez ENTER.

Krok 9: dziedziny. Wskaż dziedziny (najlepiej jedną!), które najlepiej odpowiadają treści artykułu. Pomoże nam to dobrać kompetentnych recenzentów.

Krok 11: pliki do załączenia. Załącz tekst artykułu. ES dopuszcza osobne pliki dla tabel i wykresów, ale nie jest to konieczne. Niemniej, skomplikowane wykresy/ryciny proponujemy dołączyć osobno. Proszę pamiętać, że kolorowe ryciny/diagramy nie będą akceptowane i zadbać o to, by ryciny/mapy/wykresy w odcieniach szarości były maksymalnie czytelne.

Krok 12: plik PDF. ES automatycznie wygeneruje plik PDF, który należy otworzyć i zaakceptować. Recenzenci będą pracować na pliku PDF, lecz będą mieli także wgląd w oryginalny plik w Wordzie.

Krok 13: wyślij do redakcji. System nada artykułowi numer, którym można posługiwać się w kontaktach z redakcją. Po pomyślnym wysłaniu tekstu autor dostanie automatycznego e-maila potwierdzającego złożenie tekstu.

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji