Humanities and Social Sciences

Studia Socjologiczne

Description

STUDIA SOCJOLOGICZNE is a Polish sociological quarterly, published since 1961. Its publishers are the Polish Academy of Sciences (represented by the Institute of Philosophy and Sociology and the Committee on Sociology), as well as the Faculty of Philosophy and Sociology, University of Warsaw (from 2013).

STUDIA SOCJOLOGICZNE welcomes articles in Polish and English from all sociological fields and neighbouring disciplines (as long as the authors apply a broadly defined sociological approach). Preference is given to texts that contribute to the advancement of social theory and are empirically grounded and innovative in their conceptual and methodological outlook. More at www.studiasocjologiczne.pl .

Articles published in STUDIA SOCJOLOGICZNE are indexed in Scopus, EBSCO, CEEOL, CEJSH, Social Science Citation Index, Social Scisearch, Proquest, Index Copernicus. Full texts are available online for EBSCO subscribers (SocINDEX with Full Text), as well as in open access through the Polish Academy of Sciences online journal reading room: http://journals.pan.pl/dlibra and (since 2016) at www.studiasocjologiczne.pl ("Archives").

ISSN

ISSN 0039-3371, e-ISSN 2545-2770

Publishers

Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Komitet Socjologii PAN, Wydział Socjologii UW

Editors

Editor in Chief

Jacek Wasilewski (Institute of Political Studies, Polish Academy of Sciences) e-mail: jwasilew@swps.edu.pl

Managing Editor

Barbara Gruszka (Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences) e-mail: bgruszka@ifispan.waw.pl

Associate Editors

Wojciech Adamek (Jagiellonian University) – Classical Sociological Theory; Book-reviews; Letters and Polemics

Marta Bucholc (University of Warsaw, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn) – Humanistic Sociology

Henryk Domański (Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences) – Social Structure and Mobility

Anna Horolets (University of Warsaw) – Social Anthropology

Piotr Jabkowski (Adam Mickiewicz University in Poznan) – Statistical Editor; Quantitative Research Methods; Quality of Life Studies

Katarzyna Kajdanek (University of Wroclaw) – Urban Sociology; Community Studies

Łukasz Krzyżowski (University of Science and Technology – AGH Krakow, Humboldt University)– Demography and Migration Studies; Qualitative Research Methods

Magdalena Nowicka (Humboldt-Universität zu Berlin) – Ethnicity; Collective Identity; Sociological Theory

Marta Olcoń-Kubicka (Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences) – Economic Sociology

Krzysztof Pietrowicz (Nicolaus Copernicus University) – Contemporary Sociological Theory; Science and Technology Studies

Mikołaj Stanek (Universidad de Salamanca) – Sociology of Religion, Demographic Analysis

Tomasz Szlendak (Nicolaus Copernicus University) – Sociology of Culture; Sociology of Family

Journal Office Address

00-330 WARSZAWA, Nowy Świat 72, room 235

phone: (+48-22) 657-28-61, fax: (22) 826-78-23

e-mail: redakcja@studiasocjologiczne.pl

Volumes
Instructions for authors

Select number

Content

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4

1 Misja „Survey Data Harmonization in the Social Sciences” a potrzeba nowego paradygmatu w badaniach porównawczych

Zbigniew Sawiński

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 5-25 | DOI: 10.24425/sts.2024.152851

Keywords: historia nauk społecznych badania sondażowe międzynarodowe programy badawcze harmonizacja danych pandemia

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł rozpoczyna się od analizy historycznych przyczyn obecnego kryzysu w międzynarodowych badaniach porównawczych korzystających z harmonizacji ex-ante – podejścia, którego istota polega na powtarzaniu tych samych pytań w różnych krajach. Podejście stworzono w latach zimnej wojny w celu oceny efektów amerykańskiej propagandy, skąd na wiele lat trafiło do nauk społecznych, przyczyniając się do rozwoju międzynarodowych programów badawczych, jak WVS, ISSP, ESS czy PISA. Dopiero trudności w prowadzeniu badań w czasie pandemii wywołały utratę zaufania do harmonizacji ex-ante. Książka Survey Data Harmonization in the Social Sciences ukazała się w szczytowym momencie kryzysu. Choć autorzy nie kwestionują dokonań harmonizacji ex-ante, zdecydowanie zachęcają badaczy do szukania nowych podejść. W artykule zaproponowano, aby duże międzynarodowe programy badawcze obejmujące dziesiątki krajów uzupełnić mniejszymi projektami, które pozwalają poświęcić więcej uwagi specyfice zjawisk w badanych krajach. Historia pokazuje, że możliwość osiągnięcia lokalnych korzyści zawsze stanowiła jeden z głównych powodów zaangażowania krajów w międzynarodowe badania.

Go to article

Authors and Affiliations

Zbigniew Sawiński

Instytut Filozofii i Socjologii PAN

2 „Od zawsze chciałam coś robić” – ścieżki i motywacje młodych aktywistek i aktywistów w Polsce

Justyna Kajta , Sylwia Barakeh , Paweł Marczewski

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 27-51 | DOI: 10.24425/sts.2024.152852

Keywords: młodzi dorośli motywacje polityka aktywiści ścieżki aktywistyczne

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł podejmuje tematykę społeczno-politycznego zaangażowania młodych ludzi w Polsce. Przyjmując za punkty wyjścia teoretyczne rozważania dotyczące takich pojęć, jak polityczne i obywatelskie zaangażowanie, oraz stan badań na temat motywacji do zaangażowania, autorzy koncentrują się na ścieżkach aktywistycznych młodych dorosłych: (1) w jakich okolicznościach rozpoczyna się i rozwija ich zaangażowanie; (2) co ich do niego motywuje – zarówno w pierwszym, jak i kolejnych etapach, oraz jak te motywacje zmieniają się w czasie. Artykuł opiera się na analizie 28 wywiadów z młodymi aktywistami i aktywistkami (18–24 lata) związanymi z co najmniej jednym z trzech obszarów zaangażowania: instytucjonalno-politycznym (polityczne młodzieżówki, partie polityczne, samorządy); społeczno-politycznym (ruchy i organizacje społeczne o ogólnopolskim oddziaływaniu) i społeczno-lokalnym (ochotnicza straż pożarna, lokalne organizacje pozarządowe działające na rzecz społeczności lokalnej).

Go to article

Authors and Affiliations

Justyna Kajta

e-mail:

ORCID:

Sylwia Barakeh

Paweł Marczewski

Uniwersytet SWPS
Fundacja im. Stefana Batorego

3 Ambiwalencje międzypokoleniowe w Polsce: wyzwania relacyjne w starzejącym się społeczeństwie

Magdalena Romanowska

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 53-80 | DOI: 10.24425/sts.2024.152853

Keywords: konflikt pokoleniowość pokoleniowy habitus solidarność ambiwalencja generacyjna

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł podejmuje problematykę relacji międzypokoleniowych pomiędzy jednostkami z dwóch oddalonych od siebie kohort wiekowych w kontekście polaryzacji społecznej związanej ze starzeniem się społeczeństwa w Polsce. Podstawą analizy jest materiał zebrany techniką indywidualnych wywiadów pogłębionych przeprowadzonych w Warszawie w 2023 roku z młodymi osobami (16–20 lat) i seniorami (68–80 lat). Podejście pokoleniowe przyjęte na potrzeby niniejszego tekstu ma na celu ukazanie narracji obu kohort w kontekście – z jednej strony – postrzegania potencjalnych konfliktów międzypokoleniowych, a z drugiej – potencjału i podstaw budowania solidarności międzypokoleniowej. W analizie danych wypracowano koncepcję ambiwalencji pokoleniowej, gdyż kategoria ta, czerpiąca z socjologicznego pojęcia ambiwalencji w ujęciu generacyjnym, pozwala uchwycić sprzeczności w relacjach pomiędzy członkami różnych pokoleń i ich przejawy w interakcjach. Dzięki temu pokazano, jak koncepcję ambiwalencji można zastosować w celu lepszego zrozumienia relacji międzypokoleniowych we współczesnej Polsce.

Go to article

Authors and Affiliations

Magdalena Romanowska

Uniwersytet SWPS

4 Wytwarzanie oporu w ramach mobilizacji na rzecz praw kobiet

Magdalena Krzemień

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 81-110 | DOI: 10.24425/sts.2024.152854

Keywords: opór przedmioty materialne materialność Protesty Kobiet badania jakościowe

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Głównym celem tego artykułu jest analiza różnorodnych form wytwarzania oporu mających miejsce podczas Protestów Kobiet (2020–2023). Swoją refleksję osadzam w kontekście teorii oporu, materialności i wizualności. Przeanalizowałam 19 epizodyczno-narracyjnych wywiadów, które są częścią moich badań magisterskich. Korzystając z różnorodnych narzędzi teoretycznych i metodologicznych, poddaję wspomniane narracje ustrukturyzowanej analizie, a następnie opisowi. Uwagę koncentruję na eksplorowaniu różnorodnych sposobów podejmowanego zaangażowania przybierających różne od siebie kierunki (np. negacyjny, emancypacyjny). Zwracam również uwagę na rodzaje aktorów biorących udział w oporze – zarówno tych materialnych, jak i niematerialnych – oraz formujące się pomiędzy nimi relacje. Dzięki temu włączam w badanie oporu nie tylko perspektywę ludzi, ale również materialną soczewkę umożliwiającą rozszerzenie i ponowne podjęcie istniejących w literaturze antropocentrycznych analiz.

Go to article

Authors and Affiliations

Magdalena Krzemień

Uniwersytet Jagielloński

5 Widoczna i niewidoczna religia. Negocjowanie obecności religii w pracy zawodowej przez rzymskie katoliczki

Anna Szwed

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 111-135 | DOI: 10.24425/sts.2024.152855

Keywords: religia praca lived religion praktyki religijne

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł koncentruje się wokół problematyki związków między religią a pracą. Wykorzystując ramę teoretyczną lived religion i odwołując się do wyników badań jakościowych, pokazuje, w jaki sposób wykształcone, zaangażowane religijnie, wielkomiejskie rzymskie katoliczki w Polsce negocjują obecność religii w pracy i jak widzą jej rolę w swojej aktywności zawodowej. Zjawiska te analizowane są z perspektywy intrapersonalnej, związanej z nadawanymi pracy znaczeniami, postrzeganiem jej jako źródła wsparcia i sprawstwa, oraz interpersonalnej, odnoszącej się do relacji ze współpracownikami. Zaprezentowana w artykule analiza pokazuje, że choć badane przez nas katoliczki otwarcie nie kwestionują sekularnego charakteru miejsca pracy, to na poziomie praktyk podział na to, co religijne i świeckie, jest podważany, a samo znaczenie tych dwóch wymiarów redefiniowane. Obecność religii w środowiskach pracy bardziej niż jako pewne status quo można zatem interpretować w kategoriach ukontekstowionego procesu uwidoczniania i uniewidoczniania religii.

Go to article

Authors and Affiliations

Anna Szwed

Uniwersytet Jagielloński

6 Rozumienie pojęcia rasy w społeczeństwie polskim w latach 1988–2018/2022

Ewa Nowicka , Sławomir Łodziński

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 137-162 | DOI: 10.24425/sts.2024.152856

Keywords: rasa rasizm Polska społeczne postrzeganie swój i obcy

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł dotyczy rozumienia pojęcia rasy w społeczeństwie polskim i jego historycznej zmienności. Omawiamy w nim wyniki badań sondażowych przeprowadzonych w latach 1988, 1998 i 2018 oraz jakościowych zrealizowanych w 2022 roku. W obu typach badań interesowały nas kategorie służące świadomie lub nieświadomie do jego definiowania, a także sposoby wartościowania różnorodności fenotypicznej ludzkości, czyli głównego składnika myślenia rasistowskiego. W artykule zwracamy uwagę, że badani postrzegali zróżnicowania świata ludzkiego nie tyle w kategoriach różnic rasowych związanych z różnorodnością fenotypiczną, ile głównie w terminach kulturowych różnic cywilizacyjnych i etnicznych. W związku z tym wprowadzamy termin „rasizm cywilizacyjny”, którego źródeł w Polsce możemy się doszukiwać w dostrzeganiu peryferyjności pozycji naszego kraju w świecie oraz w świadomości historycznego braku kontaktów z grupami rasowo odmiennymi.

Go to article

Authors and Affiliations

Ewa Nowicka

e-mail:

ORCID:

Sławomir Łodziński

e-mail:

ORCID:

Collegium Civitas, Warszawa
Uniwersytet Warszawski

7 Sport zapośredniczony. Konsumpcja kultury fizycznej w polskich domach

Adam Omorczyk

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 163-171 | DOI: 10.24425/sts.2024.152857

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Recenzja książki: michał lenartowicz. 2023. Sport nasz powszedni. Praktyki konsumpcji sportowej Polaków. Wydawnictwo Naukowe Scholar, 240 s.

Go to article

Authors and Affiliations

Adam Omorczyk

Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie

8 70 lat temu Florian Znaniecki piastował funkcję prezesa amerykańskiego towarzystwa socjologicznego

Andrzej Przestalski

Studia Socjologiczne | 2024 | No 4 | 173-177 | DOI: 10.24425/sts.2024.152858

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Andrzej Przestalski

Towarzystwo im. Floriana Znanieckiego

Instructions for authors

Studia Socjologiczne ISSN 0039-3371, e-ISSN 2545-2770 is a Polish sociological quarterly journal, published uninterruptedly since 1961. Its publishers are the Polish Academy of Sciences (represented by the Institute of Philosophy and Sociology and the Committee on Sociology), as well as the Faculty of Philosophy and Sociology, University of Warsaw (from 2013).

Studia Socjologiczne welcomes articles from all sociological sub-disciplines, and neighbouring disciplines, as long as the authors apply a broadly defined sociological approach. Preference is given to texts that contribute to the advancement of social theory and are empirically grounded and innovative in their conceptual and methodological outlook. Our journal is open to scholarly debates and polemics. We also encourage authors to send us reviews of recently published books. Since 2012, contributions in English are also considered for publication in the journal.

A double-blind peer review procedure is applied to each submitted manuscript considered for publication. In order to acknowledge the reviewers’ contribution, the full list of our reviewers is included on the back of the cover page in each issue of the journal. The details of the submission and review procedure are described in the “For Authors” tab.

A full text version of Studia Socjologiczne is available online for EBSCO subscribers (SocINDEX with Full Text), as well as through the Polish Academy of Sciences online journal reading room: http://journals.pan.pl/dlibra and (since 2016) at www.studiasocjologiczne.pl ("Archives").