advanced search

Indexes
Journal titles
ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk

Popular sciences

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk

Description

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN

1733-8662

Publishers

Polska Akademia Nauk

Redakcja

Magdalena Prokopowicz

redaktor naczelna

Jolanta Iwańczuk redaktor merytoryczna z zakresu nauk o Ziemi

Justyna Orłowska dziennikarz

Daniel Sax tłumacz

Andrzej Figatowski grafik

Agnieszka Deluga-Góra edytor zdjęć

Rada naukowa

Jerzy Duszyński

prezes PAN (przewodniczący)

Stanisław Filipowicz

Roman Słowiński

Grażyna Borkowska

Katarzyna Turnau

Roman Micnas

Witold Rużyłło

Antoni Rogalski

Henryk Szymczak

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.academia.pan.pl

Volumes

Select number

2022
- No 2 (70) Przestrzeń
- No 1 (69) Nauka dla nauki
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015

Content

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Tomasz Komornicki

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Tomasz Komornicki

3 Sposoby na zagospodarowanie przestrzeni

Paulina Legutko-Kobus

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 4-8 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142508

Keywords: planowanie przestrzenne środowisko przyrodnicze rozwój społeczny rozwój gospodarczy geografia

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Środowisko ma kluczowe znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego i dobrostanu ludzi. Planowanie przestrzenne pozwala racjonalnie kształtować środowisko przyrodnicze przez określenie możliwości i sposobów jego zagospodarowania.

Authors and Affiliations

Paulina Legutko-Kobus

1

e-mail:

ORCID:

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

4 Buszując w sieci

Dariusz Ilnicki , Krzysztof Janc

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 9-11 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142509

Keywords: geografia cyfrowa cyfryzacja usługi internetowe nowe technologie

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Dariusz Ilnicki

1

Krzysztof Janc

1

Zakład Zagospodarowania Przestrzennego, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski

5 Prawo a przestrzeń

Maciej J. Nowak

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 12-15 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142510

Keywords: ład przestrzenny planowanie przestrzenne prawo

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Różne grupy społeczne i zawodowe prezentują odmienne poglądy dotyczące przestrzeni i planowania przestrzennego. Ma to odbicie w rozumieniu przepisów i podejściu do kształtowania prawa, które wpływa na ład przestrzenny.

Authors and Affiliations

Maciej J. Nowak

1

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

6 Nasze najbliższe otoczenie

Tadeusz Markowski

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 16-19 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142511

Keywords: zarządzanie przestrzenią planowanie przestrzenne ład przestrzenny gospodarka geografia

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zarządzanie przestrzenią to forma publicznego zarządzania szczególnym dobrem wspólnym. Obejmuje ono krąg działań i decyzji istotnych dla naszego środowiska życia.

Authors and Affiliations

Tadeusz Markowski

1

Interdyscyplinarne Centrum Studiów Miejskich, Uniwersytet Łódzki

7 Europejska i polska przestrzeń przepływów

Tomasz Komornicki

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 20-23 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142512

Keywords: przestrzeń przepływów gospodarka towary usługi geografia

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Położenie w przestrzeni przepływów i powiązań determinuje obecnie pozycję społeczno-gospodarczą miast i regionów. W skali kontynentalnej dynamika większości przepływów jest najszybsza w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce.

Authors and Affiliations

Tomasz Komornicki

1

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN w Warszawie

8 Przestrzeń w kryzysie

Przemysław Śleszyński , Adam Kowalewski

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 24-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142513

Keywords: planowanie przestrzenne polityka przestrzenna chaos przestrzenny geografia

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zmieniające się warunki życia, przekształcenia środowiska i migracje ludności wymuszają zmiany w gospodarce przestrzennej. Czy nasza przestrzeń ma przyszłość?

Authors and Affiliations

Przemysław Śleszyński

1

Adam Kowalewski

2

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN w Warszawie
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego w Warszawie

9 Rozsiewanie się nasion

Ewelina Ratajczak , Hanna Fuchs , Joanna Kijowska-Oberc , Jan Suszka , Aleksandra M. Staszak

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 28-31 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142514

Keywords: nasiona botanika fizjologia

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Jak różnorodne mogą być strategie roślin rozprzestrzeniania nasion? Czy bardziej opłaca się być nasionem lekkim jak puch, czy ciężkim i twardym jak żołądź dębu?

Authors and Affiliations

Ewelina Ratajczak

1

Hanna Fuchs

1

Joanna Kijowska-Oberc

1

Jan Suszka

1

Aleksandra M. Staszak

2

Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku
Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku

10 Galileusz w Krainie Czarów

Maciej Kolanowski

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 32-34 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142515

Keywords: fizyka teoria względności przestrzeń wielowymiarowa

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Okazuje się, że świat po drugiej stronie lustra z opowieści Lewisa Carrolla o Alicji istnieje naprawdę – odkryli go i opisali fizycy. Jak do niego trafić?

Authors and Affiliations

Maciej Kolanowski

1

Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

11 Przestrzeń dla wszystkich

Marta Piechocka-Nowakowska

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 35-37 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142516

Keywords: socjologia migracja zmiany klimatu

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zmiany klimatu potęgują migracje do miast. Jak je organizować w sposób, który wspomaga integrację międzykulturową?

Authors and Affiliations

Marta Piechocka-Nowakowska

1

Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Warszawie

12 Występowanie gatunków

Marcin K. Dyderski

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 38-41 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142517

Keywords: botanika nisza ekologiczna ekologia las

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Jak opisać przestrzeń życia danego gatunku? Czy wystarczy do tego przestrzeń geograficzna? Jak wiele wymiarów może mieć nisza ekologiczna? Do czego może posłużyć jej analiza?

Authors and Affiliations

Marcin K. Dyderski

1

Instytut Dendrologii PAN w Kórniku

13 Pochodzenie starożytnych skarbów

Maciej Kałaska

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 42-45 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142518

Keywords: geologia archeologia izotopy Ameryka Południowa Peru

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Współczesne metody badań, m.in. analizy pierwiastków chemicznych i stosunków izotopowych poszczególnych pierwiastków, są pomocne w rozwiązywaniu zagadek z przeszłości. Badania nad wydobyciem rud metali prowadzone w Ameryce Południowej pokazały rozwój gospodarczy kultur prekolumbijskich na ogromnej przestrzeni tego kontynentu.

Authors and Affiliations

Maciej Kałaska

1

Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski

14 Tatrzańskie ścieżki

Joanna Fidelus-Orzechowska , Elżbieta Gorczyca , Kazimierz Krzemień

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 46-49 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142519

Keywords: geomorfologia Tatrzański Park Narodowy turystyka erozja degradacja gleby lód włóknisty

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W Tatrzańskim Parku Narodowym dochodzi do sukcesywnego wzrostu ruchu turystycznego, który przyczynia się do niszczenia pokrywy glebowej w obrębie ścieżek turystycznych. Proces ten można ograniczyć, stosując proste rozwiązania.

Authors and Affiliations

Joanna Fidelus-Orzechowska

1

Elżbieta Gorczyca

2

Kazimierz Krzemień

2

Instytut Geografii, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

15 W poszukiwaniu promieniotwórczych skamieniałości

Magdalena Długosz-Lisiecka , Daniel Tyborowski

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 50-53 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142520

Keywords: paleontologia skamieniałości izotopy fosforyty

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Skamieniałości wzbudzają ogromne zainteresowanie, wręcz fascynację. Są dowodem istnienia dawnego życia, nieco innego niż obecne. Szukając śladów dawno minionej przyrody, nie zdajemy sobie sprawy, że skamieliny mogą być źródłem promieniowania.

Authors and Affiliations

Magdalena Długosz-Lisiecka

1

Daniel Tyborowski

2

Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej, Politechnika Łódzka
Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

16 Areały ssaków

Elżbieta Jancewicz

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 54-57 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142521

Keywords: zoologia ssaki areały ssaków populacja środowisko życia

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Na świecie żyje obecnie ponad 5800 gatunków ssaków. Ich funkcjonowanie w przyrodzie i przestrzeni jest w pewien sposób uporządkowane, tak jak uporządkowane są relacje przestrzenne między osobnikami tego samego gatunku.

Authors and Affiliations

Elżbieta Jancewicz

1

Samodzielny Zakład Zoologii Leśnej i Łowiectwa, Instytut Nauk Leśnych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

17 Miejsce i przestrzeń w kulturze

Elzbieta Rybicka

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 58-61 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142522

Keywords: literatura kultura geopoetyka kulturoznawstwo

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O tym, jak miejsca i literatura wzajemnie na siebie wpływają, opowiada prof. Elżbieta Rybicka z Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Authors and Affiliations

Elzbieta Rybicka

1

Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych, Uniwersytetu Jagiellońskiego

18 Architektoniczne aspekty kształtowania przestrzeni

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 62-65 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142523

Keywords: architektura planowanie przestrzenne rozwój gospodarczy zrównoważony rozwój miasta

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Budowanie miast odpornych na zmiany klimatu czy konsultacje społeczne to jedne z najważniejszych dziś elementów planowania przestrzeni.

Authors and Affiliations

Piotr Lorens

1

Katedra Urbanistyki i Planowania Regionalnego, Wydział Architektury, Politechnika Gdańska

19 Zmarszczki czasoprzestrzeni

Aleksandra Olejak

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 66-68 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142524

Keywords: astronomia fale grawitacyjne detektor czarna dziura

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dzięki skonstruowaniu detektorów odbierających fale grawitacyjne możliwe jest penetrowanie najdalszych zakątków Wszechświata w poszukiwaniu czarnych dziur i gwiazd neutronowych.

Authors and Affiliations

Aleksandra Olejak

1

Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika, Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

20 Mieć i być

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 69-71 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142525

Keywords: semiotyka poetyka teoria kultury

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Wartościujemy posiadane rzeczy, tworzymy ich hierarchie, wymieniamy na inne. Są jednakże przedmioty, których utraty nie zapomnimy, gdyż stanowiły naszą niezbywalną własność.

Authors and Affiliations

Jan Kordys

1

Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie

21 W pogoni za światłem

Jan Chwedeńczuk

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 72-74 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142526

Keywords: fizyka mechanika kwantowa teoria względności

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Długość, szerokość i głębokość. Znajomość tych trzech parametrów pozwala oszacować, czy stół zmieści się w jadalni, a łóżko w sypialni. Posługując się trzema wymiarami do opisu przestrzeni, w której żyjemy, rzadko zadajemy sobie pytanie o jej naturę.

Authors and Affiliations

Jan Chwedeńczuk

1

Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

22 Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju

Tomasz Komornicki , Paulina Legutko-Kobus

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 75 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142527

Keywords: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju chaos przestrzenny prawo planowanie przestrzenne

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Tomasz Komornicki

Paulina Legutko-Kobus

e-mail:

ORCID:

23 Nicość i nieskończoność

Katarzyna Kasia

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 76-77 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142528

Keywords: filozofia nieskończoność byt

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Katarzyna Kasia

1

Katedra Teorii Kultury, Wydział Zarządzania Kulturą Wizualną, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

24 Nieprzestrzeń staje się przestrzenią

ACADEMIA - magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2022 | No 2 (70) Przestrzeń | 78-82 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2022.142529

Keywords: planetarium sfera kopuła film na sferze

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Człowiek od dawna pragnął przekroczyć pewną granicę. Chciał być w obrazie. Technologia przybliża odległe światy i sprawia, że to, co wydawało się kiedyś nieosiągalne, dzisiaj może być na wyciągnięcie ręki.

Authors and Affiliations

Paulina Majda

1

Szkoła Filmowa w Łodzi

This page uses 'cookies'. Learn more